Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam có những bước phát triển đột phá, nhu cầu về tín dụng để cơ cấu lại ngành và tổ chức sản xuất theo hướng công nghệ cao ngày càng tăng. Tính đến 30/6/2019, Hội Nông dân Việt Nam quản lý 56.532 Tổ Tiết kiệm và Vay vốn (TK&VV) với tổng số ủy thác tín dụng từ Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) lên đến 61.961 tỷ đồng, chiếm 31,16% tổng dư nợ ủy thác cho các tổ chức chính trị - xã hội. Tuy nhiên, hoạt động ủy thác tín dụng của Hội Nông dân huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên vẫn còn nhiều hạn chế như công tác tuyên truyền chưa sâu sát, tổ chức Tổ TK&VV chưa đồng đều, công khai xét duyệt vay vốn chưa thực sự dân chủ, và công tác kiểm tra giám sát chưa thường xuyên.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa lý luận về tín dụng và ủy thác tín dụng, đánh giá thực trạng hoạt động ủy thác tín dụng của Hội Nông dân huyện Phú Bình giai đoạn 2017-2019, đồng thời đề xuất các giải pháp phát triển hoạt động này đến năm 2025, tầm nhìn đến 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung trên địa bàn huyện Phú Bình, với số liệu thứ cấp từ 2017-2019 và số liệu sơ cấp thu thập năm 2019.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp thông tin cơ sở cho lãnh đạo địa phương và các sở, ban ngành tỉnh Thái Nguyên trong công tác phát triển tín dụng chính sách, góp phần nâng cao đời sống nhân dân và phát triển kinh tế xã hội bền vững tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về phát triển kinh tế nông thôn, tín dụng và ủy thác tín dụng. Khái niệm phát triển được tiếp cận như một quá trình tiến hóa xã hội, trong đó con người là chủ thể trung tâm, gắn với phát triển bền vững và công bằng xã hội. Lý thuyết tín dụng nhấn mạnh bản chất là quan hệ vay mượn dựa trên niềm tin, với chức năng tập trung và phân phối vốn, tiết kiệm tiền mặt và giám sát hoạt động kinh tế xã hội.

Hoạt động ủy thác tín dụng được hiểu là việc NHCSXH giao vốn cho các tổ chức chính trị - xã hội, trong đó Hội Nông dân đóng vai trò nhận ủy thác để cho vay đến các hộ nông dân, đảm bảo vốn đến đúng đối tượng thụ hưởng. Mô hình ủy thác tín dụng bao gồm các công đoạn: tuyên truyền, thành lập Tổ TK&VV, bình xét, giải ngân, thu hồi nợ và giám sát sử dụng vốn. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động ủy thác gồm dư nợ, tỷ lệ nợ quá hạn, chất lượng tổ chức Tổ TK&VV và hiệu quả sử dụng vốn của hộ vay.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo NHCSXH huyện Phú Bình giai đoạn 2017-2019 và dữ liệu sơ cấp thu thập năm 2019 qua khảo sát các hộ vay vốn và cán bộ Hội Nông dân. Cỡ mẫu khảo sát khoảng 150 hộ vay vốn được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tổ thống kê và so sánh tỷ lệ phần trăm để đánh giá thực trạng và hiệu quả hoạt động ủy thác. Quá trình nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2019, bao gồm thu thập, xử lý và phân tích số liệu, đồng thời tham khảo các kinh nghiệm thực tiễn từ các địa phương khác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng dư nợ ủy thác tín dụng: Dư nợ tín dụng ủy thác qua Hội Nông dân huyện Phú Bình tăng liên tục từ 2017 đến 2019, với mức tăng khoảng 15% mỗi năm, đạt khoảng 120 tỷ đồng năm 2019. Tỷ lệ nợ quá hạn giảm từ 3,5% năm 2017 xuống còn 1,8% năm 2019, cho thấy chất lượng tín dụng được cải thiện.

  2. Hoạt động Tổ TK&VV chưa đồng đều: Trong tổng số 150 Tổ TK&VV, chỉ khoảng 60% hoạt động tốt, 25% trung bình và 15% yếu kém. Tổ yếu kém thường gặp khó khăn trong công tác thu hồi nợ và giám sát sử dụng vốn, ảnh hưởng đến hiệu quả chung.

  3. Hiệu quả sử dụng vốn của hộ vay: Khoảng 70% hộ vay sử dụng vốn đúng mục đích, chủ yếu đầu tư vào sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi. Thu nhập bình quân của các hộ vay tăng trung bình 20% so với trước khi vay vốn, góp phần cải thiện đời sống.

  4. Nhận thức và sự tham gia của người dân: Khoảng 85% hộ vay hiểu rõ về chính sách tín dụng ưu đãi và quy trình vay vốn, tuy nhiên vẫn còn 15% chưa nắm vững, dẫn đến việc sử dụng vốn chưa hiệu quả hoặc chậm trả nợ.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng dư nợ và giảm tỷ lệ nợ quá hạn phản ánh sự cải thiện trong quản lý và giám sát hoạt động ủy thác tín dụng của Hội Nông dân huyện Phú Bình. Tuy nhiên, chất lượng hoạt động của các Tổ TK&VV chưa đồng đều là nguyên nhân chính gây ra những tồn tại. So với một số địa phương như thị xã Phổ Yên, nơi tỷ lệ nợ quá hạn chỉ còn 0,39%, huyện Phú Bình còn nhiều dư địa để nâng cao hiệu quả quản lý.

Việc nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý cho cán bộ Hội và thành viên Tổ TK&VV là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng tín dụng. Các kết quả khảo sát cũng cho thấy việc sử dụng vốn vay đúng mục đích giúp tăng thu nhập hộ gia đình, phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế nông thôn bền vững. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ, bảng phân loại chất lượng Tổ TK&VV và biểu đồ thay đổi thu nhập hộ vay để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác đào tạo, tập huấn: Tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ ủy thác tín dụng và kỹ năng quản lý cho cán bộ Hội và Ban quản lý Tổ TK&VV nhằm nâng cao năng lực thực thi, dự kiến thực hiện hàng năm từ 2021 đến 2025.

  2. Nâng cao công tác kiểm tra, giám sát: Thiết lập kế hoạch kiểm tra định kỳ và đột xuất đối với các Tổ TK&VV, đặc biệt tập trung vào các tổ yếu kém để kịp thời hỗ trợ hoặc sáp nhập, nhằm giảm tỷ lệ nợ quá hạn xuống dưới 1% trong vòng 3 năm.

  3. Đẩy mạnh tuyên truyền chính sách: Sử dụng đa dạng các hình thức truyền thông để nâng cao nhận thức của hội viên về quyền lợi và trách nhiệm khi vay vốn, đảm bảo 100% hộ vay hiểu rõ quy trình và mục đích sử dụng vốn trong vòng 2 năm tới.

  4. Phát triển mô hình hỗ trợ sử dụng vốn hiệu quả: Kết hợp với các cơ quan khuyến nông, khuyến lâm để hướng dẫn kỹ thuật sản xuất, kinh doanh cho hộ vay, giúp tăng hiệu quả sử dụng vốn và thu nhập hộ gia đình, triển khai thí điểm trong 2 năm đầu và nhân rộng đến 2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và cán bộ Hội Nông dân các cấp: Nhận diện các điểm mạnh, hạn chế trong hoạt động ủy thác tín dụng để xây dựng kế hoạch phát triển phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý vốn vay.

  2. Ngân hàng Chính sách xã hội và các tổ chức tín dụng: Tham khảo để cải tiến quy trình phối hợp, nâng cao chất lượng dịch vụ tín dụng chính sách, giảm thiểu rủi ro nợ xấu.

  3. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Sử dụng kết quả nghiên cứu làm cơ sở khoa học để điều chỉnh chính sách tín dụng nông thôn, hỗ trợ phát triển kinh tế xã hội bền vững.

  4. Hội viên nông dân và các hộ vay vốn: Hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm và các quy trình vay vốn, từ đó sử dụng vốn hiệu quả, góp phần nâng cao đời sống và phát triển sản xuất.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạt động ủy thác tín dụng là gì?
    Ủy thác tín dụng là việc NHCSXH giao vốn cho các tổ chức chính trị - xã hội như Hội Nông dân để tổ chức cho vay đến các hộ nghèo và đối tượng chính sách, giúp vốn đến đúng đối tượng một cách nhanh chóng và hiệu quả.

  2. Tại sao hoạt động ủy thác tín dụng lại quan trọng với nông dân?
    Hoạt động này giúp nông dân tiếp cận nguồn vốn ưu đãi dễ dàng hơn, giảm chi phí vay vốn, đồng thời được hỗ trợ giám sát và hướng dẫn sử dụng vốn đúng mục đích, góp phần nâng cao thu nhập và phát triển sản xuất.

  3. Những khó khăn chính trong hoạt động ủy thác tín dụng hiện nay là gì?
    Bao gồm công tác tuyên truyền chưa sâu sát, tổ chức Tổ TK&VV chưa đồng đều, quy trình xét duyệt chưa công khai hoàn toàn, và công tác kiểm tra giám sát chưa thường xuyên, dẫn đến hiệu quả chưa cao và rủi ro nợ xấu.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động ủy thác tín dụng?
    Cần tăng cường đào tạo cán bộ, nâng cao nhận thức người vay, cải tiến quy trình kiểm tra giám sát, đồng thời phối hợp với các cơ quan khuyến nông để hỗ trợ kỹ thuật sử dụng vốn hiệu quả.

  5. Hoạt động ủy thác tín dụng có ảnh hưởng thế nào đến phát triển kinh tế nông thôn?
    Hoạt động này góp phần tăng khả năng tiếp cận vốn cho nông dân, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bền vững tại khu vực nông thôn.

Kết luận

  • Hoạt động ủy thác tín dụng của Hội Nông dân huyện Phú Bình đã có sự tăng trưởng về dư nợ và cải thiện chất lượng tín dụng trong giai đoạn 2017-2019.
  • Chất lượng hoạt động của các Tổ TK&VV còn chưa đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả chung của hoạt động ủy thác.
  • Việc sử dụng vốn vay đúng mục đích giúp tăng thu nhập hộ gia đình, góp phần phát triển kinh tế nông thôn bền vững.
  • Cần tăng cường đào tạo, kiểm tra giám sát và tuyên truyền để nâng cao hiệu quả hoạt động ủy thác tín dụng.
  • Các giải pháp đề xuất hướng tới phát triển hoạt động ủy thác tín dụng đến năm 2025, tầm nhìn 2030, góp phần nâng cao đời sống nhân dân và phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Hành động tiếp theo: Các cấp Hội Nông dân và NHCSXH huyện Phú Bình cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo hoạt động ủy thác tín dụng ngày càng hiệu quả và bền vững.