I. Những vấn đề lý luận về hòa giải vụ án dân sự trong tố tụng dân sự
Hòa giải vụ án dân sự (VADS) trong tố tụng dân sự là một phương thức truyền thống nhằm giải quyết tranh chấp giữa các bên thông qua sự hỗ trợ của Tòa án. Theo định nghĩa, hòa giải không chỉ đơn thuần là việc các bên tự thỏa thuận mà còn là hoạt động có sự can thiệp của Tòa án để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên được bảo vệ. Điều này thể hiện rõ trong Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, nơi quy định các nguyên tắc, thủ tục và thẩm quyền liên quan đến hòa giải. Hòa giải không chỉ giúp giảm tải công việc cho Tòa án mà còn thúc đẩy sự hòa thuận giữa các bên, từ đó góp phần bảo vệ trật tự xã hội. "Hòa giải là một phương thức giải quyết tranh chấp lâu đời và được sử dụng rộng rãi trong xã hội". Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều hạn chế trong việc thực hiện hòa giải, như việc thiếu hiểu biết về quy trình và thủ tục, dẫn đến việc hòa giải không đạt hiệu quả cao. Do đó, nghiên cứu và cải thiện các quy định pháp luật về hòa giải là cần thiết để nâng cao hiệu quả giải quyết tranh chấp dân sự.
II. Thực tiễn hòa giải vụ án dân sự tại các Tòa án nhân dân cấp huyện ở tỉnh Quảng Ninh
Thực tiễn hòa giải vụ án dân sự tại các Tòa án nhân dân cấp huyện ở tỉnh Quảng Ninh cho thấy nhiều vấn đề cần được xem xét. Trong khoảng thời gian từ năm 2017 đến tháng 6 năm 2021, tỷ lệ hòa giải thành công vẫn còn thấp, điều này phản ánh những khó khăn trong việc áp dụng các quy định pháp luật. Các yếu tố như thiếu sự tham gia của các bên, sự không đồng thuận, và sự thiếu hiểu biết về quyền lợi và nghĩa vụ của các bên đã dẫn đến việc hòa giải không đạt hiệu quả. Một số Tòa án đã áp dụng các biện pháp hỗ trợ, nhưng vẫn chưa đủ để tạo ra sự thay đổi tích cực. "Việc nâng cao tỷ lệ hòa giải thành công là một trong những mục tiêu quan trọng trong cải cách tư pháp". Do đó, việc đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp cụ thể để cải thiện hiệu quả hòa giải là rất cần thiết.
III. Kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hòa giải vụ án dân sự
Để nâng cao hiệu quả hòa giải vụ án dân sự tại các Tòa án nhân dân cấp huyện ở tỉnh Quảng Ninh, một số kiến nghị có thể được đưa ra. Thứ nhất, cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về hòa giải cho người dân, giúp họ hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong quá trình hòa giải. Thứ hai, cần hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến hòa giải, tạo điều kiện thuận lợi cho Tòa án trong việc thực hiện nhiệm vụ hòa giải. Thứ ba, cần tổ chức các khóa đào tạo cho cán bộ Tòa án về kỹ năng hòa giải, giúp họ có đủ kiến thức và kỹ năng để hỗ trợ các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp. "Nâng cao chất lượng hòa giải không chỉ giúp giảm tải cho Tòa án mà còn góp phần xây dựng một xã hội hòa bình, ổn định". Các giải pháp này không chỉ có ý nghĩa về mặt lý luận mà còn có giá trị thực tiễn trong việc cải thiện hiệu quả hòa giải tại Tòa án.