Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ và tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực, ngành ngân hàng cũng không nằm ngoài xu hướng chuyển đổi số. Theo báo cáo của Sacombank – Chi nhánh Hà Đông, số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ Sacombank mBanking đã tăng từ 3.193 người năm 2020 lên 5.017 người năm 2021, tương đương mức tăng gần 1,6 lần. Dịch vụ Mobile Banking không chỉ giúp khách hàng thực hiện các giao dịch tài chính nhanh chóng, tiện lợi mà còn giảm thiểu rủi ro tiếp xúc trực tiếp trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng dịch vụ này của khách hàng cá nhân vẫn còn nhiều thách thức.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố như nhận thức về tính hữu ích, sự dễ sử dụng, niềm tin và điều kiện thuận lợi đến hành vi sử dụng dịch vụ Sacombank mBanking tại chi nhánh Hà Đông. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khách hàng cá nhân sử dụng dịch vụ trong giai đoạn 2019-2021 tại chi nhánh này. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp Sacombank nâng cao chất lượng dịch vụ mà còn góp phần tăng cường vị thế cạnh tranh trong thị trường ngân hàng số tại Việt Nam.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên bốn lý thuyết và mô hình chính:
- Lý thuyết Hành vi Lý trí (TRA): Giải thích hành vi dựa trên ý định hành vi, chịu ảnh hưởng bởi thái độ và chuẩn mực xã hội.
- Lý thuyết Hành vi Kế hoạch (TPB): Mở rộng TRA, bổ sung yếu tố kiểm soát hành vi nhận thức, giúp dự đoán chính xác hơn hành vi thực tế.
- Mô hình Chấp nhận Công nghệ (TAM): Tập trung vào hai yếu tố chính ảnh hưởng đến việc chấp nhận công nghệ là nhận thức về tính hữu ích và sự dễ sử dụng.
- Mô hình Thống nhất Chấp nhận và Sử dụng Công nghệ (UTAUT): Kết hợp tám mô hình trước đó, bổ sung các yếu tố như điều kiện thuận lợi, ảnh hưởng xã hội, kỳ vọng hiệu suất và nỗ lực.
Các khái niệm chính được nghiên cứu gồm:
- Nhận thức về tính hữu ích (Perceived Usefulness): Mức độ người dùng tin rằng dịch vụ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao hiệu quả công việc.
- Nhận thức về sự dễ sử dụng (Perceived Ease of Use): Mức độ người dùng cảm thấy dịch vụ dễ dàng thao tác và học hỏi.
- Niềm tin (Perceived Belief): Mức độ tin tưởng vào bảo mật, an toàn và tính chính xác của giao dịch.
- Điều kiện thuận lợi (Facilitating Conditions): Mức độ hỗ trợ từ môi trường làm việc, thiết bị công nghệ và dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng:
Nguồn dữ liệu:
- Định tính: Thu thập từ báo cáo tài chính, tài liệu nội bộ Sacombank – Hà Đông, các nghiên cứu học thuật và dữ liệu thứ cấp từ các ngân hàng khác.
- Định lượng: Khảo sát trực tiếp khách hàng cá nhân sử dụng dịch vụ Sacombank mBanking tại chi nhánh Hà Đông trong giai đoạn 2019-2021.
Cỡ mẫu và chọn mẫu:
- Cỡ mẫu khảo sát khoảng 300 khách hàng, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho nhóm khách hàng cá nhân sử dụng dịch vụ.
Phương pháp phân tích:
- Sử dụng phần mềm SPSS 20 để phân tích độ tin cậy (Cronbach’s Alpha), phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson, hồi quy tuyến tính đa biến và kiểm định ANOVA, T-Test nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến hành vi sử dụng dịch vụ.
Timeline nghiên cứu:
- Thu thập dữ liệu từ tháng 1 đến tháng 3 năm 2022.
- Phân tích và xử lý dữ liệu trong tháng 4 năm 2022.
- Hoàn thiện báo cáo và đề xuất giải pháp trong tháng 5 năm 2022.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Ảnh hưởng của nhận thức về tính hữu ích:
Kết quả hồi quy cho thấy nhận thức về tính hữu ích có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ đến hành vi sử dụng Sacombank mBanking với hệ số beta đạt khoảng 0,42 (p < 0,01). Khách hàng tin rằng dịch vụ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí là nhóm có tỷ lệ sử dụng cao hơn 35% so với nhóm còn lại.Ảnh hưởng của nhận thức về sự dễ sử dụng:
Yếu tố này cũng có tác động tích cực với hệ số beta khoảng 0,31 (p < 0,05). Khách hàng cảm thấy dễ dàng thao tác trên ứng dụng có xu hướng sử dụng dịch vụ nhiều hơn 28% so với những người gặp khó khăn.Niềm tin vào bảo mật và an toàn giao dịch:
Niềm tin được xác định là yếu tố quan trọng với hệ số beta 0,27 (p < 0,05). Khách hàng có mức độ tin tưởng cao vào bảo mật và tính chính xác của giao dịch tăng 25% khả năng sử dụng dịch vụ thường xuyên.Điều kiện thuận lợi hỗ trợ sử dụng:
Điều kiện thuận lợi như môi trường làm việc hỗ trợ, thiết bị công nghệ hiện đại và dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật có ảnh hưởng tích cực với hệ số beta 0,22 (p < 0,05). Khách hàng được hỗ trợ tốt có tỷ lệ sử dụng dịch vụ cao hơn 20%.
Thảo luận kết quả
Các kết quả trên phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước về hành vi sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử. Nhận thức về tính hữu ích và sự dễ sử dụng là hai yếu tố chủ đạo thúc đẩy khách hàng cá nhân lựa chọn sử dụng dịch vụ mBanking. Niềm tin vào bảo mật cũng đóng vai trò then chốt, đặc biệt trong bối cảnh người dùng ngày càng quan tâm đến an toàn thông tin cá nhân và giao dịch trực tuyến.
Điều kiện thuận lợi, bao gồm sự hỗ trợ kỹ thuật và môi trường làm việc, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ hiệu quả hơn. Các biểu đồ phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính đa biến minh họa rõ ràng mối quan hệ tích cực giữa các yếu tố này với hành vi sử dụng, đồng thời bảng phân tích ANOVA cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các nhóm khách hàng theo độ tuổi và thu nhập.
So với các nghiên cứu trước đây, nghiên cứu này bổ sung thêm yếu tố điều kiện thuận lợi, giúp mô hình giải thích hành vi sử dụng dịch vụ mBanking tại Sacombank – Hà Đông trở nên toàn diện và sát thực tế hơn.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường truyền thông về lợi ích của dịch vụ mBanking
- Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing Sacombank – Hà Đông
- Mục tiêu: Nâng cao nhận thức về tính hữu ích, tăng tỷ lệ khách hàng hiểu rõ lợi ích dịch vụ lên 80% trong 12 tháng tới.
- Giải pháp: Triển khai các chiến dịch quảng bá đa kênh, tổ chức hội thảo trực tuyến, cung cấp video hướng dẫn sử dụng.
Cải tiến giao diện và trải nghiệm người dùng trên ứng dụng
- Chủ thể thực hiện: Bộ phận Công nghệ thông tin Sacombank
- Mục tiêu: Giảm tỷ lệ khách hàng gặp khó khăn khi sử dụng xuống dưới 10% trong 6 tháng.
- Giải pháp: Tối ưu hóa giao diện, đơn giản hóa quy trình đăng nhập và giao dịch, tích hợp tính năng hỗ trợ trực tuyến 24/7.
Nâng cao độ tin cậy và bảo mật dịch vụ
- Chủ thể thực hiện: Ban An ninh mạng và Quản lý rủi ro Sacombank
- Mục tiêu: Đảm bảo 100% giao dịch được bảo mật, giảm thiểu sự cố bảo mật trong 1 năm.
- Giải pháp: Áp dụng công nghệ mã hóa tiên tiến, thường xuyên kiểm tra và cập nhật hệ thống bảo mật, tăng cường đào tạo nhân viên và khách hàng về an toàn thông tin.
Tăng cường hỗ trợ kỹ thuật và điều kiện sử dụng
- Chủ thể thực hiện: Trung tâm Chăm sóc khách hàng Sacombank – Hà Đông
- Mục tiêu: Đảm bảo 95% yêu cầu hỗ trợ được giải quyết trong vòng 24 giờ.
- Giải pháp: Mở rộng kênh hỗ trợ qua điện thoại, chat trực tuyến và email; đào tạo nhân viên nâng cao kỹ năng xử lý sự cố; cung cấp tài liệu hướng dẫn chi tiết.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý Sacombank – Hà Đông
- Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi khách hàng, từ đó xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ phù hợp.
- Use case: Định hướng cải tiến sản phẩm, nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Phòng Marketing và Phát triển sản phẩm ngân hàng
- Lợi ích: Nắm bắt xu hướng và nhu cầu khách hàng để thiết kế các chương trình quảng bá và sản phẩm mới hiệu quả.
- Use case: Xây dựng chiến dịch truyền thông tập trung vào các yếu tố thúc đẩy sử dụng dịch vụ.
Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Ngân hàng – Tài chính
- Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu hành vi khách hàng trong lĩnh vực ngân hàng điện tử tại Việt Nam.
- Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu liên quan hoặc ứng dụng mô hình vào các nghiên cứu thực tiễn.
Các nhà cung cấp công nghệ và dịch vụ tài chính số
- Lợi ích: Hiểu được nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng cá nhân khi sử dụng dịch vụ Mobile Banking.
- Use case: Phát triển giải pháp công nghệ phù hợp, nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường.
Câu hỏi thường gặp
Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến hành vi sử dụng Sacombank mBanking?
Nhận thức về tính hữu ích được xác định là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, giúp khách hàng cảm thấy dịch vụ tiết kiệm thời gian và chi phí, từ đó tăng tỷ lệ sử dụng.Làm thế nào để Sacombank nâng cao sự dễ sử dụng của ứng dụng mBanking?
Cải tiến giao diện thân thiện, đơn giản hóa các bước giao dịch và cung cấp hướng dẫn chi tiết sẽ giúp khách hàng dễ dàng thao tác và tăng trải nghiệm người dùng.Niềm tin của khách hàng được xây dựng như thế nào trong dịch vụ Mobile Banking?
Niềm tin được củng cố qua các biện pháp bảo mật nghiêm ngặt, minh bạch trong giao dịch và hỗ trợ khách hàng kịp thời khi có sự cố.Điều kiện thuận lợi bao gồm những yếu tố gì?
Bao gồm môi trường làm việc hỗ trợ, thiết bị công nghệ hiện đại, kết nối Internet ổn định và dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật chuyên nghiệp.Sacombank có kế hoạch gì để tăng số lượng người dùng mBanking trong tương lai?
Ngân hàng dự kiến đẩy mạnh truyền thông, nâng cấp công nghệ, cải thiện dịch vụ khách hàng và mở rộng tính năng tiện ích nhằm thu hút và giữ chân khách hàng.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định bốn yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến hành vi sử dụng dịch vụ Sacombank mBanking: nhận thức về tính hữu ích, sự dễ sử dụng, niềm tin và điều kiện thuận lợi.
- Mức tăng gần 60% số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ trong giai đoạn 2020-2021 phản ánh hiệu quả của các yếu tố này.
- Kết quả phân tích thống kê cho thấy các yếu tố này có ý nghĩa thống kê cao, phù hợp với các mô hình lý thuyết quốc tế và trong nước.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao trải nghiệm khách hàng, tăng cường bảo mật và hỗ trợ kỹ thuật để thúc đẩy hành vi sử dụng dịch vụ.
- Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng khảo sát trong các giai đoạn tiếp theo để cập nhật xu hướng và nhu cầu khách hàng, đồng thời hỗ trợ Sacombank phát triển bền vững dịch vụ ngân hàng số.
Hành động tiếp theo: Các phòng ban liên quan tại Sacombank – Hà Đông cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh kịp thời. Khuyến khích khách hàng tham gia phản hồi nhằm hoàn thiện dịch vụ ngày càng tốt hơn.