Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng và Kết Quả Điều Trị Gãy Mỏm Khuỷu Tại Bệnh Viện Đại Học Y Dược Cần Thơ

Vùng khuỷu là một cấu trúc phức tạp bao gồm nhiều thành phần quan trọng. Ba mốc xương quan trọng là mỏm trên lồi cầu, mỏm trên ròng rọc và mỏm khuỷu. Khi khuỷu duỗi thẳng, ba mốc này nằm trên một đường thẳng (đường thẳng Hueter). Khi khuỷu gấp 90 độ, chúng tạo thành một tam giác cân (tam giác Hueter). Các dây chằng bên cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của khớp khuỷu. Gãy mỏm khuỷu thường ảnh hưởng đến tính vững chắc của khớp, do đó việc hiểu rõ giải phẫu là rất quan trọng. Mặt sau trong khớp khuỷu có thần kinh trụ vắt qua mỏm trên lồi cầu trong để đi ra mặt trước cẳng tay. Điều này cũng cần được các nhà ngoại khoa lưu ý khi tiến hành phẫu thuật trên vùng khuỷu.

Cơ chế chấn thương đóng vai trò quan trọng trong việc xác định loại gãy và phương pháp điều trị phù hợp. Gãy mỏm khuỷu thường xảy ra do té ngã, đánh nhau hoặc tai nạn giao thông. Cơ chế trực tiếp bao gồm ngã đập cẳng tay xuống đất hoặc giơ tay cản đỡ. Cơ chế gián tiếp xảy ra khi ngã chống tay duỗi, khuỷu gấp, cơ tam đầu co mạnh làm gãy ngang hoặc chéo. Lực mạnh có thể gây gãy vụn hoặc thậm chí trật khuỷu. Theo tài liệu, lực mạnh còn gây gãy xương khuỷu và trật khuỷu [9], [13]. Việc xác định chính xác cơ chế chấn thương giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị tối ưu.

Triệu chứng cơ năng chủ yếu là đau và hạn chế vận động khuỷu tay. Người bệnh thường khó duỗi thẳng cẳng tay hoàn toàn. Khi khám thực thể, có thể thấy sưng nề và bầm tím ở vùng khuỷu sau. Sờ nắn có thể phát hiện điểm đau chói ở mỏm khuỷu, khoảng cách giữa các mảnh gãy, và sự di động bất thường. Tam giác Hueter có thể bị đảo ngược. Theo nghiên cứu, mỏm khuỷu không nằm trên đường nối mỏm trên lồi cầu với mỏm trên ròng rọc, khi khuỷu gấp 90o [20]. Việc đánh giá cẩn thận các triệu chứng này rất quan trọng để chẩn đoán sơ bộ gãy mỏm khuỷu.

Hình ảnh X-quang là công cụ chẩn đoán không thể thiếu để xác định gãy mỏm khuỷu. Phim X-quang tư thế thẳng và nghiêng giúp bác sĩ đánh giá vị trí, mức độ di lệch, và loại gãy. X-quang còn giúp cho phân loại gãy mỏm khuỷu, đánh giá tiên lượng và đặt ra những phương pháp điều trị thích hợp. Theo tài liệu gốc, tiêu chuẩn vàng giúp chẩn đoán gãy mỏm khuỷu: hình ảnh X quang. Cho bệnh nhân chụp phim tư thế thẳng và nghiêng vùng khuỷu, khuỷu gấp 90o sẽ thấy các hình ảnh gãy xương khuỷu và khớp khuỷu, có thể chụp phim cả cẳng tay để tìm tổn thương phối hợp. Đây là triệu chứng quan trọng nhất để chẩn đoán gãy mỏm khuỷu.

Điều trị bảo tồn thường được áp dụng cho các trường hợp gãy mỏm khuỷu không di lệch hoặc di lệch ít. Phương pháp này bao gồm bất động khớp khuỷu bằng nẹp bột trong khoảng 3-6 tuần. Mục tiêu của điều trị bảo tồn là giữ cho các mảnh gãy ở vị trí giải phẫu để xương có thể tự liền. Tuy nhiên, điều trị bảo tồn có thể dẫn đến cứng khớp và hạn chế vận động nếu không được phục hồi chức năng đúng cách. Theo nghiên cứu, ở người già, chỉ bất động trên 2 tuần. [13] + Gãy di lệch: có 2 cách điều trị  Điều trị không mổ: cách này có các đặc điểm:  Chỗ gãy liền xơ và làm hạn chế sự duỗi khuỷu.

Phẫu thuật được chỉ định cho các trường hợp gãy mỏm khuỷu di lệch nhiều hoặc gãy phức tạp. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm kết hợp xương bằng đinh Kirschner và néo ép chỉ thép hình số 8, vít xương xốp, hoặc cắt bỏ mảnh gãy và khâu lại gân cơ tam đầu. Lựa chọn phương pháp phẫu thuật phụ thuộc vào loại gãy và kinh nghiệm của phẫu thuật viên. Theo tài liệu, các phương pháp hiện nay: + Gãy không di lệch: bất động nẹp bột gấp khuỷu khoảng 45o. Sau 3 tuần bỏ nẹp tập. Ở người già, chỉ bất động trên 2 tuần. [12], [14].

Mục tiêu chính của nghiên cứu là mô tả đặc điểm lâm sàng và hình ảnh tổn thương trên X-quang của gãy mỏm khuỷu tại Bệnh viện Cần Thơ. Nghiên cứu cũng nhằm đánh giá kết quả điều trị bằng đinh Kirshner và néo ép số 8 bằng chỉ thép. Phương pháp nghiên cứu bao gồm thu thập dữ liệu từ bệnh án, chụp X-quang, và theo dõi kết quả điều trị của bệnh nhân. Nghiên cứu này cung cấp thông tin quan trọng về thực trạng điều trị gãy mỏm khuỷu tại địa phương.

Kết quả nghiên cứu cho thấy hiệu quả của phương pháp điều trị bằng đinh Kirshner và néo ép số 8 bằng chỉ thép trong việc cố định gãy mỏm khuỷu. Tuy nhiên, kết quả điều trị có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm tuổi tác, mức độ di lệch, và tuân thủ phác đồ phục hồi chức năng của bệnh nhân. Nghiên cứu cũng xác định các biến chứng thường gặp sau phẫu thuật và các biện pháp phòng ngừa. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp cải thiện kết quả điều trị và tối ưu hóa quá trình phục hồi chức năng cho bệnh nhân gãy xương khuỷu.

Phục hồi chức năng sau gãy mỏm khuỷu được chia thành nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn có mục tiêu và bài tập cụ thể. Giai đoạn đầu tập trung vào giảm đau và sưng nề. Giai đoạn sau tập trung vào khôi phục tầm vận động và sức mạnh cơ. Nguyên tắc quan trọng là tập luyện từ từ, tăng dần cường độ, và tránh gây đau. Theo nghiên cứu, các giai đoạn liền xương Nguồn: Characterization Of The Early Stages Of Long Bone Regeneration In Xenopus Laevis.Biến chứng của gãy mỏm khuỷu - Cứng khớp: có thể do bất động, dính bao khớp, xơ hóa bao khớp.

Các bài tập vận động thụ động bao gồm các bài tập mà người khác giúp bệnh nhân di chuyển khớp khuỷu. Các bài tập vận động chủ động bao gồm các bài tập mà bệnh nhân tự di chuyển khớp khuỷu. Các bài tập tăng cường sức mạnh cơ bao gồm các bài tập sử dụng tạ hoặc dây kháng lực. Cần tư vấn cho bệnh nhân những bài tập chủ động khi khuỷu đã phục hồi khả năng chịu lực [11], [28]. Cần thay đổi tư thế thường xuyên. Tập vận động sớm bằng những bài tập thụ động.

Một số biến chứng thường gặp sau gãy mỏm khuỷu bao gồm cứng khớp, hội chứng chèn ép khoang, tổn thương thần kinh trụ, và viêm khớp. Dấu hiệu nhận biết các biến chứng bao gồm đau tăng lên, sưng nề, tê bì, yếu cơ, và hạn chế vận động. Theo tài liệu gốc, tổn thương thần kinh: do chấn thương trực tiếp hoặc rối loạn tuần hoàn. - Biến dạng: do các cơ bị teo hoặc cố định xương không phù hợp. - Tổn thương cơ và gân.

Phòng ngừa biến chứng bao gồm phẫu thuật chính xác, phục hồi chức năng tích cực, kiểm soát đau hiệu quả, và theo dõi sát bệnh nhân. Bệnh nhân cần tuân thủ phác đồ điều trị và phục hồi chức năng để giảm nguy cơ biến chứng. Theo tài liệu, để phòng ngừa biến chứng cũng như giúp quá trình lành bệnh của bệnh nhân tiến triển thuận lợi hơn, những điểm sau cần được chú ý sau cuộc mổ: - Dinh dưỡng: cần cung cấp đủ khoảng 30kcal/kg/ngày.