Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng và Kết Quả Điều Trị Gãy Mỏm Khuỷu Tại Bệnh Viện Đại Học Y Dược Cần Thơ

• Tác giả: Trần Trọng Anh Tuấn
• Người hướng dẫn: ThS. BS Lê Dũng
• Trường học: Trường Đại Học Y Dược Cần Thơ
• Chuyên ngành: Bác Sĩ Đa Khoa
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng và Kết Quả Điều Trị Gãy Mỏm Khuỷu
• Loại tài liệu: Luận Văn Tốt Nghiệp
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Cần Thơ

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Sơ lược về giải phẫu và sinh lý liên quan đến vùng khuỷu
• 1.2. Đặc điểm lâm sàng gãy mỏm khuỷu
• 1.3. Hình ảnh tổn thương trên X quang gãy mỏm khuỷu
• 1.4. Các phương pháp điều trị gãy mỏm khuỷu
• 1.5. Tình hình các nghiên cứu tương tự
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ
• 3.1. Đặc điểm lâm sàng
• 3.2. Hình ảnh tổn thương trên X quang
• 3.3. Đánh giá kết quả điều trị
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm lâm sàng
• 4.2. Hình ảnh tổn thương trên X quang
• 4.3. Kết quả điều trị
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: MẪU BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU
• PHỤ LỤC 2: BỆNH ÁN MẪU
• PHỤ LỤC 3: DANH SÁCH BỆNH NHÂN THAM GIA NGHIÊN CỨU

I. Gãy Mỏm Khuỷu Tổng Quan Giải Phẫu và Cơ Chế Chấn Thương

Gãy mỏm khuỷu là một chấn thương phổ biến, đặc biệt ở những người trong độ tuổi lao động. Chấn thương này có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Tổn thương vùng khuỷu thường chiếm khoảng 6% trong tổng số các trường hợp gãy xương được điều trị. Để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất, việc đánh giá nhanh chóng và chính xác là vô cùng quan trọng. Vùng khuỷu tay được giới hạn bởi đường vòng phía trên và phía dưới nếp gấp khuỷu 3cm. Khớp khuỷu ở giữa chia vùng khuỷu ra thành hai phần: vùng trước khuỷu (vùng gấp khuỷu) và vùng sau khuỷu (vùng mỏm khuỷu tay). Việc hiểu rõ giải phẫu vùng khuỷu, bao gồm xương, cơ, dây chằng và mạch máu thần kinh là điều kiện tiên quyết để chẩn đoán và điều trị hiệu quả gãy mỏm khuỷu. Cơ chế chấn thương thường do ngã, đánh nhau hoặc tai nạn giao thông, có thể là trực tiếp hoặc gián tiếp. Theo nghiên cứu của PM Rommens và cộng sự vào năm 2004, phân loại Mayo cho thấy sự đa dạng trong các loại gãy mỏm khuỷu.

1.1. Giải Phẫu Vùng Khuỷu và Liên Quan Đến Gãy Mỏm Khuỷu

Vùng khuỷu là một cấu trúc phức tạp bao gồm nhiều thành phần quan trọng. Ba mốc xương quan trọng là mỏm trên lồi cầu, mỏm trên ròng rọc và mỏm khuỷu. Khi khuỷu duỗi thẳng, ba mốc này nằm trên một đường thẳng (đường thẳng Hueter). Khi khuỷu gấp 90 độ, chúng tạo thành một tam giác cân (tam giác Hueter). Các dây chằng bên cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của khớp khuỷu. Gãy mỏm khuỷu thường ảnh hưởng đến tính vững chắc của khớp, do đó việc hiểu rõ giải phẫu là rất quan trọng. Mặt sau trong khớp khuỷu có thần kinh trụ vắt qua mỏm trên lồi cầu trong để đi ra mặt trước cẳng tay. Điều này cũng cần được các nhà ngoại khoa lưu ý khi tiến hành phẫu thuật trên vùng khuỷu.

1.2. Cơ Chế Chấn Thương Thường Gặp trong Gãy Mỏm Khuỷu

Cơ chế chấn thương đóng vai trò quan trọng trong việc xác định loại gãy và phương pháp điều trị phù hợp. Gãy mỏm khuỷu thường xảy ra do té ngã, đánh nhau hoặc tai nạn giao thông. Cơ chế trực tiếp bao gồm ngã đập cẳng tay xuống đất hoặc giơ tay cản đỡ. Cơ chế gián tiếp xảy ra khi ngã chống tay duỗi, khuỷu gấp, cơ tam đầu co mạnh làm gãy ngang hoặc chéo. Lực mạnh có thể gây gãy vụn hoặc thậm chí trật khuỷu. Theo tài liệu, lực mạnh còn gây gãy xương khuỷu và trật khuỷu [9], [13]. Việc xác định chính xác cơ chế chấn thương giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị tối ưu.

II. Đặc Điểm Lâm Sàng Gãy Mỏm Khuỷu Cách Nhận Biết và Chẩn Đoán

Chẩn đoán gãy mỏm khuỷu dựa trên các đặc điểm lâm sàng và hình ảnh X-quang. Bệnh nhân thường có biểu hiện đau, sưng nề vùng khuỷu, hạn chế vận động, đặc biệt là động tác duỗi. Triệu chứng cơ năng thường không mất hoàn toàn mà chỉ giảm cơ năng, hạn chế động tác duỗi khuỷu, không duỗi được cẳng tay hoàn toàn. Khám thực thể có thể phát hiện các dấu hiệu như sưng nề, bầm tím, đau chói khi sờ vào mỏm khuỷu, và khoảng cách giữa hai đầu gãy. Hình ảnh X-quang là tiêu chuẩn vàng để xác định chẩn đoán và phân loại gãy. Có thể có tổn thương thần kinh trụ kèm theo: khám vùng cảm giác riêng của thần kinh trụ ở mu đốt 2 và 3 ngón út. Chẩn đoán gãy mỏm khuỷu kịp thời và chính xác giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, từ đó cải thiện kết quả điều trị và giảm thiểu biến chứng.

2.1. Triệu Chứng Cơ Năng và Thực Thể Điển Hình Của Gãy Mỏm Khuỷu

Triệu chứng cơ năng chủ yếu là đau và hạn chế vận động khuỷu tay. Người bệnh thường khó duỗi thẳng cẳng tay hoàn toàn. Khi khám thực thể, có thể thấy sưng nề và bầm tím ở vùng khuỷu sau. Sờ nắn có thể phát hiện điểm đau chói ở mỏm khuỷu, khoảng cách giữa các mảnh gãy, và sự di động bất thường. Tam giác Hueter có thể bị đảo ngược. Theo nghiên cứu, mỏm khuỷu không nằm trên đường nối mỏm trên lồi cầu với mỏm trên ròng rọc, khi khuỷu gấp 90o [20]. Việc đánh giá cẩn thận các triệu chứng này rất quan trọng để chẩn đoán sơ bộ gãy mỏm khuỷu.

2.2. Vai Trò Của X Quang Trong Chẩn Đoán Xác Định Gãy Mỏm Khuỷu

Hình ảnh X-quang là công cụ chẩn đoán không thể thiếu để xác định gãy mỏm khuỷu. Phim X-quang tư thế thẳng và nghiêng giúp bác sĩ đánh giá vị trí, mức độ di lệch, và loại gãy. X-quang còn giúp cho phân loại gãy mỏm khuỷu, đánh giá tiên lượng và đặt ra những phương pháp điều trị thích hợp. Theo tài liệu gốc, tiêu chuẩn vàng giúp chẩn đoán gãy mỏm khuỷu: hình ảnh X quang. Cho bệnh nhân chụp phim tư thế thẳng và nghiêng vùng khuỷu, khuỷu gấp 90o sẽ thấy các hình ảnh gãy xương khuỷu và khớp khuỷu, có thể chụp phim cả cẳng tay để tìm tổn thương phối hợp. Đây là triệu chứng quan trọng nhất để chẩn đoán gãy mỏm khuỷu.

III. Điều Trị Gãy Mỏm Khuỷu Phương Pháp Phẫu Thuật và Bảo Tồn

Việc lựa chọn phương pháp điều trị gãy mỏm khuỷu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ di lệch, loại gãy, tuổi tác và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị bao gồm điều trị bảo tồn (bất động bằng nẹp bột) và điều trị phẫu thuật (kết hợp xương bằng đinh, vít, hoặc chỉ thép). Điều trị gãy mỏm khuỷu không phẫu thuật: cách này có các đặc điểm:  Chỗ gãy liền xơ và làm hạn chế sự duỗi khuỷu.  Mặt khớp bị gồ ghề, dễ bị viêm khớp sau chấn thương. Điều trị phẫu thuật thường được chỉ định cho các trường hợp gãy di lệch nhiều, gãy vụn, hoặc gãy kèm theo trật khớp. Hà Đăng Định theo dõi 78 bệnh nhân gãy mỏm khuỷu được điều trị bằng vít Kirshner và néo ép chỉ 2 thép số 8 từ tháng 1/2011 đến tháng 6/2013 ghi nhận liền xương tốt 91%, phục hồi chức năng tốt và rất tốt đạt 79,5% [4].

3.1. Chỉ Định và Kỹ Thuật Điều Trị Bảo Tồn Gãy Mỏm Khuỷu

Điều trị bảo tồn thường được áp dụng cho các trường hợp gãy mỏm khuỷu không di lệch hoặc di lệch ít. Phương pháp này bao gồm bất động khớp khuỷu bằng nẹp bột trong khoảng 3-6 tuần. Mục tiêu của điều trị bảo tồn là giữ cho các mảnh gãy ở vị trí giải phẫu để xương có thể tự liền. Tuy nhiên, điều trị bảo tồn có thể dẫn đến cứng khớp và hạn chế vận động nếu không được phục hồi chức năng đúng cách. Theo nghiên cứu, ở người già, chỉ bất động trên 2 tuần. [13] + Gãy di lệch: có 2 cách điều trị  Điều trị không mổ: cách này có các đặc điểm:  Chỗ gãy liền xơ và làm hạn chế sự duỗi khuỷu.

3.2. Các Phương Pháp Phẫu Thuật Kết Hợp Xương Gãy Mỏm Khuỷu

Phẫu thuật được chỉ định cho các trường hợp gãy mỏm khuỷu di lệch nhiều hoặc gãy phức tạp. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm kết hợp xương bằng đinh Kirschner và néo ép chỉ thép hình số 8, vít xương xốp, hoặc cắt bỏ mảnh gãy và khâu lại gân cơ tam đầu. Lựa chọn phương pháp phẫu thuật phụ thuộc vào loại gãy và kinh nghiệm của phẫu thuật viên. Theo tài liệu, các phương pháp hiện nay: + Gãy không di lệch: bất động nẹp bột gấp khuỷu khoảng 45o. Sau 3 tuần bỏ nẹp tập. Ở người già, chỉ bất động trên 2 tuần. [12], [14].

IV. Nghiên Cứu Tại Bệnh Viện Cần Thơ Đặc Điểm và Kết Quả Điều Trị Gãy Khuỷu

Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Cần Thơ nhằm đánh giá đặc điểm lâm sàng, hình ảnh tổn thương trên X-quang và kết quả điều trị gãy mỏm khuỷu. Nghiên cứu tập trung vào các bệnh nhân được điều trị bằng đinh Kirshner và néo ép số 8 bằng chỉ thép. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin quan trọng về hiệu quả của phương pháp điều trị này tại Bệnh viện Cần Thơ, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu cải thiện chất lượng điều trị gãy xương khuỷu và nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

4.1. Mục Tiêu và Phương Pháp Nghiên Cứu Đánh Giá Gãy Mỏm Khuỷu

Mục tiêu chính của nghiên cứu là mô tả đặc điểm lâm sàng và hình ảnh tổn thương trên X-quang của gãy mỏm khuỷu tại Bệnh viện Cần Thơ. Nghiên cứu cũng nhằm đánh giá kết quả điều trị bằng đinh Kirshner và néo ép số 8 bằng chỉ thép. Phương pháp nghiên cứu bao gồm thu thập dữ liệu từ bệnh án, chụp X-quang, và theo dõi kết quả điều trị của bệnh nhân. Nghiên cứu này cung cấp thông tin quan trọng về thực trạng điều trị gãy mỏm khuỷu tại địa phương.

4.2. Kết Quả Điều Trị và Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Phục Hồi Chức Năng

Kết quả nghiên cứu cho thấy hiệu quả của phương pháp điều trị bằng đinh Kirshner và néo ép số 8 bằng chỉ thép trong việc cố định gãy mỏm khuỷu. Tuy nhiên, kết quả điều trị có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm tuổi tác, mức độ di lệch, và tuân thủ phác đồ phục hồi chức năng của bệnh nhân. Nghiên cứu cũng xác định các biến chứng thường gặp sau phẫu thuật và các biện pháp phòng ngừa. Việc hiểu rõ các yếu tố này giúp cải thiện kết quả điều trị và tối ưu hóa quá trình phục hồi chức năng cho bệnh nhân gãy xương khuỷu.

V. Phục Hồi Chức Năng Sau Gãy Mỏm Khuỷu Hướng Dẫn và Bài Tập

Phục hồi chức năng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị gãy mỏm khuỷu. Mục tiêu của phục hồi chức năng là khôi phục tầm vận động, sức mạnh cơ, và chức năng của khớp khuỷu. Các bài tập phục hồi chức năng bao gồm các bài tập vận động thụ động, vận động chủ động, và tăng cường sức mạnh cơ. Vật lý trị liệu có thể giúp bệnh nhân cải thiện chức năng khuỷu tay và giảm đau. Để phòng ngừa biến chứng cũng như giúp quá trình lành bệnh của bệnh nhân tiến triển thuận lợi hơn, những điểm sau cần được chú ý sau cuộc mổ: - Dinh dưỡng: cần cung cấp đủ khoảng 30kcal/kg/ngày.

5.1. Giai Đoạn và Nguyên Tắc Phục Hồi Chức Năng Cho Bệnh Nhân Gãy Khuỷu

Phục hồi chức năng sau gãy mỏm khuỷu được chia thành nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn có mục tiêu và bài tập cụ thể. Giai đoạn đầu tập trung vào giảm đau và sưng nề. Giai đoạn sau tập trung vào khôi phục tầm vận động và sức mạnh cơ. Nguyên tắc quan trọng là tập luyện từ từ, tăng dần cường độ, và tránh gây đau. Theo nghiên cứu, các giai đoạn liền xương Nguồn: Characterization Of The Early Stages Of Long Bone Regeneration In Xenopus Laevis.Biến chứng của gãy mỏm khuỷu - Cứng khớp: có thể do bất động, dính bao khớp, xơ hóa bao khớp.

5.2. Các Bài Tập Vận Động và Tăng Cường Cơ Cho Khớp Khuỷu

Các bài tập vận động thụ động bao gồm các bài tập mà người khác giúp bệnh nhân di chuyển khớp khuỷu. Các bài tập vận động chủ động bao gồm các bài tập mà bệnh nhân tự di chuyển khớp khuỷu. Các bài tập tăng cường sức mạnh cơ bao gồm các bài tập sử dụng tạ hoặc dây kháng lực. Cần tư vấn cho bệnh nhân những bài tập chủ động khi khuỷu đã phục hồi khả năng chịu lực [11], [28]. Cần thay đổi tư thế thường xuyên. Tập vận động sớm bằng những bài tập thụ động.

VI. Biến Chứng Gãy Mỏm Khuỷu và Cách Phòng Ngừa Hiệu Quả

Gãy mỏm khuỷu có thể gây ra nhiều biến chứng, bao gồm cứng khớp, đau mãn tính, và tổn thương thần kinh. Phòng ngừa biến chứng bao gồm phẫu thuật chính xác, phục hồi chức năng tích cực, và kiểm soát đau hiệu quả. Biến chứng của gãy mỏm khuỷu - Cứng khớp: có thể do bất động, dính bao khớp, xơ hóa bao khớp. - Rối loạn tuần hoàn: một mạch máu bị đụng giập là điều kiện hình thành cục máu đông. Điều trị và phục hồi chức năng sớm có thể làm giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện kết quả điều trị.

6.1. Các Biến Chứng Thường Gặp Sau Gãy Mỏm Khuỷu Và Dấu Hiệu Nhận Biết

Một số biến chứng thường gặp sau gãy mỏm khuỷu bao gồm cứng khớp, hội chứng chèn ép khoang, tổn thương thần kinh trụ, và viêm khớp. Dấu hiệu nhận biết các biến chứng bao gồm đau tăng lên, sưng nề, tê bì, yếu cơ, và hạn chế vận động. Theo tài liệu gốc, tổn thương thần kinh: do chấn thương trực tiếp hoặc rối loạn tuần hoàn. - Biến dạng: do các cơ bị teo hoặc cố định xương không phù hợp. - Tổn thương cơ và gân.

6.2. Biện Pháp Phòng Ngừa Biến Chứng và Tái Phát Gãy Mỏm Khuỷu

Phòng ngừa biến chứng bao gồm phẫu thuật chính xác, phục hồi chức năng tích cực, kiểm soát đau hiệu quả, và theo dõi sát bệnh nhân. Bệnh nhân cần tuân thủ phác đồ điều trị và phục hồi chức năng để giảm nguy cơ biến chứng. Theo tài liệu, để phòng ngừa biến chứng cũng như giúp quá trình lành bệnh của bệnh nhân tiến triển thuận lợi hơn, những điểm sau cần được chú ý sau cuộc mổ: - Dinh dưỡng: cần cung cấp đủ khoảng 30kcal/kg/ngày.

Tổng quan nghiên cứu

Gãy mỏm khuỷu là một trong những chấn thương vùng khuỷu tay phổ biến, chiếm khoảng 6% trong tổng số các chấn thương gãy xương được điều trị. Tại Việt Nam, tỷ lệ gãy mỏm khuỷu trong các chấn thương chi trên dao động từ 2,95% đến 4,69%, trong khi trên thế giới, gãy mỏm khuỷu chiếm khoảng 10% các chấn thương vùng khuỷu. Chấn thương này thường xảy ra ở nhóm tuổi lao động, với độ tuổi trung bình khoảng 36,1 ± 16,2 tuổi, trong đó nam giới chiếm 54,8%. Nguyên nhân chủ yếu là tai nạn giao thông (45,2%), tiếp theo là tai nạn sinh hoạt và xung đột xã hội. Cơ chế chấn thương chủ yếu là lực tác động trực tiếp (87,1%).

Mục tiêu nghiên cứu nhằm mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh tổn thương trên X quang và đánh giá kết quả điều trị gãy mỏm khuỷu bằng phương pháp đóng đinh Kirschner và néo ép chỉ thép số 8 tại Bệnh viện Đại học Y Dược Cần Thơ và Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ trong giai đoạn 2014-2015. Nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá hiệu quả điều trị, phục hồi chức năng khuỷu tay và các biến chứng liên quan.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm 31 bệnh nhân từ 16 tuổi trở lên, được điều trị phẫu thuật tại hai bệnh viện trên trong vòng 12 tháng. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp dữ liệu thực tiễn về đặc điểm chấn thương và hiệu quả điều trị, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc và phục hồi chức năng cho bệnh nhân gãy mỏm khuỷu, đặc biệt trong bối cảnh y tế Việt Nam còn hạn chế về nghiên cứu chuyên sâu về phương pháp néo ép chỉ thép.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình giải phẫu, sinh lý vùng khuỷu tay, đặc biệt là cấu trúc xương, dây chằng và mạch máu liên quan đến mỏm khuỷu. Khung lý thuyết bao gồm:

• Giải phẫu học vùng khuỷu: Vùng khuỷu được giới hạn bởi các mốc giải phẫu như mỏm trên lồi cầu, mỏm trên ròng rọc và mỏm khuỷu, với các dây chằng bên chắc chắn và các mạch máu thần kinh quan trọng như thần kinh trụ.
• Phân loại gãy mỏm khuỷu theo Schatzker: Bao gồm 6 loại (A-F) từ gãy ngang đơn giản đến gãy phức tạp kèm trật khớp, giúp phân tích mức độ tổn thương và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
• Sinh lý liền xương: Quá trình liền xương diễn ra qua các giai đoạn từ dọn dẹp mô hoại tử, hình thành mô hạt, can xơ-sụn đến cốt hóa và sửa sang xương, ảnh hưởng bởi mức độ cố định và di động của xương gãy.
• Thang điểm vận động khuỷu Mayo (MEPS): Đánh giá chức năng khuỷu tay dựa trên các tiêu chí đau, tầm vận động, độ ổn định và khả năng hoạt động hàng ngày, với thang điểm từ 0 đến 100.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả tiền cứu, tiến hành thu thập dữ liệu từ bệnh nhân gãy mỏm khuỷu được điều trị phẫu thuật bằng đóng đinh Kirschner và néo ép chỉ thép số 8.
• Đối tượng nghiên cứu: 31 bệnh nhân từ 16 tuổi trở lên, được chọn mẫu ngẫu nhiên thuận tiện tại Bệnh viện Đại học Y Dược Cần Thơ và Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ trong khoảng thời gian từ tháng 6/2014 đến tháng 5/2015.
• Nguồn dữ liệu: Hồ sơ bệnh án, phim X quang vùng khuỷu tay, kết quả khám lâm sàng, thang điểm MEPS và các ghi nhận biến chứng sau phẫu thuật.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS 18 để xử lý dữ liệu, áp dụng thống kê mô tả, kiểm định chi bình phương, t độc lập và ANOVA để đánh giá mối liên quan giữa các biến số.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu trong 12 tháng, theo dõi bệnh nhân ít nhất 12 tuần, trung bình 26,84 ± 9,5 tuần để đánh giá kết quả điều trị và phục hồi chức năng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm bệnh nhân: Nam chiếm 54,8%, nữ 45,2%; độ tuổi trung bình 36,1 ± 16,2 tuổi, nhóm tuổi 16-30 chiếm 45,2%. Nghề nghiệp chủ yếu là lao động tự do (41,9%) và không nghề (19,4%).
2. Nguyên nhân và cơ chế chấn thương: Tai nạn giao thông chiếm 45,2%, tai nạn sinh hoạt 25,8%, xung đột 22,6%, tai nạn lao động 6,5%. Cơ chế trực tiếp chiếm 87,1%, gián tiếp 3,2%, không rõ 9,7%.
3. Phân loại gãy theo Schatzker: Loại A (gãy ngang đơn giản) chiếm 61,3%, loại B 12,9%, loại C 22,6%, các loại phức tạp D và F chiếm tổng cộng 6,4%.
4. Kết quả điều trị: Tỷ lệ liền xương có can mờ trên X quang sau 4 tuần đạt 87,1%. Tình trạng liền sẹo tốt chiếm 93,5%. Kết quả nắn chỉnh xương rất tốt hoặc tốt đạt 100%, trong đó 80,6% rất tốt. Biến chứng phẫu thuật thấp, chỉ 9,7% với các trường hợp trồi đinh, lộ đinh hoặc trồi chỉ thép.
5. Phục hồi chức năng: Theo thang điểm MEPS, 54,8% bệnh nhân đạt mức rất tốt (>90 điểm), 41,9% đạt mức tốt (75-90 điểm), điểm trung bình 90,8 ± 8,2. Phục hồi chức năng có liên quan đến tuổi (p=0,029), nghề nghiệp (p=0,033) và tổn thương kết hợp (p=0,048). Phân loại Schatzker không có sự khác biệt ý nghĩa thống kê về phục hồi chức năng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy phương pháp đóng đinh Kirschner kết hợp néo ép chỉ thép số 8 là hiệu quả trong điều trị gãy mỏm khuỷu, với tỷ lệ liền xương cao và phục hồi chức năng tốt. Tỷ lệ biến chứng thấp phản ánh kỹ thuật phẫu thuật và chăm sóc sau mổ được thực hiện nghiêm ngặt. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả phục hồi chức năng tương đương hoặc vượt trội, ví dụ như nghiên cứu của Hà Đăng Định ghi nhận 79,5% phục hồi tốt và rất tốt, trong khi nghiên cứu này đạt hơn 96,7%.

Sự khác biệt về phục hồi chức năng theo tuổi và nghề nghiệp phản ánh ảnh hưởng của yếu tố sinh lý và mức độ vận động sau điều trị. Nhóm tuổi trẻ và nghề nghiệp ít nặng nhọc có khả năng phục hồi tốt hơn. Tổn thương kết hợp làm giảm điểm phục hồi chức năng, do đó cần chú ý đánh giá toàn diện trước phẫu thuật.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tuổi, nghề nghiệp, nguyên nhân chấn thương, phân loại gãy theo Schatzker, biểu đồ tỷ lệ liền xương và phục hồi chức năng theo MEPS, giúp minh họa rõ ràng các kết quả chính.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo kỹ thuật phẫu thuật: Đào tạo chuyên sâu cho bác sĩ về kỹ thuật đóng đinh Kirschner và néo ép chỉ thép nhằm nâng cao tỷ lệ nắn chỉnh xương rất tốt, giảm biến chứng, thực hiện trong vòng 6 tháng tới tại các bệnh viện tuyến tỉnh và trung ương.
2. Phát triển chương trình phục hồi chức năng sớm: Xây dựng và triển khai chương trình tập vận động chủ động và thụ động ngay sau phẫu thuật, nhằm cải thiện điểm MEPS, giảm cứng khớp, áp dụng cho tất cả bệnh nhân gãy mỏm khuỷu trong vòng 3 tháng sau phẫu thuật.
3. Tăng cường công tác phòng ngừa chấn thương: Tổ chức các chiến dịch tuyên truyền an toàn giao thông và phòng tránh tai nạn lao động, tập trung vào nhóm tuổi lao động và nghề tự do, thực hiện liên tục hàng năm nhằm giảm tỷ lệ gãy mỏm khuỷu do tai nạn giao thông.
4. Nâng cao chất lượng chăm sóc sau mổ: Áp dụng quy trình chăm sóc vết mổ nghiêm ngặt, sử dụng kháng sinh dự phòng hợp lý, theo dõi biến chứng sớm để xử lý kịp thời, giảm tỷ lệ nhiễm trùng dưới 5% trong vòng 1 năm tới.
5. Nghiên cứu mở rộng: Khuyến khích thực hiện các nghiên cứu đa trung tâm với cỡ mẫu lớn hơn để đánh giá hiệu quả dài hạn của phương pháp điều trị, đồng thời khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến phục hồi chức năng nhằm hoàn thiện phác đồ điều trị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về đặc điểm lâm sàng, hình ảnh X quang và hiệu quả điều trị gãy mỏm khuỷu, hỗ trợ trong việc lựa chọn phương pháp phẫu thuật và chăm sóc sau mổ.
2. Nhân viên y tế và kỹ thuật viên phục hồi chức năng: Thông tin về quá trình tập luyện phục hồi chức năng và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả giúp xây dựng chương trình tập luyện phù hợp, nâng cao hiệu quả điều trị.
3. Nhà quản lý y tế và hoạch định chính sách: Dữ liệu về nguyên nhân chấn thương và tỷ lệ phục hồi chức năng hỗ trợ trong việc xây dựng các chương trình phòng ngừa tai nạn và nâng cao chất lượng điều trị tại các cơ sở y tế.
4. Sinh viên và nghiên cứu sinh y khoa: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu mô tả tiền cứu, phân tích dữ liệu lâm sàng và ứng dụng thang điểm MEPS trong đánh giá chức năng khuỷu tay.

Câu hỏi thường gặp

1. Phương pháp đóng đinh Kirschner và néo ép chỉ thép có ưu điểm gì?
   Phương pháp này giúp cố định xương gãy vững chắc, cho phép tập vận động sớm, giảm nguy cơ cứng khớp và tăng tỷ lệ liền xương, đồng thời ít gây tổn thương mô mềm xung quanh.

2. Tỷ lệ biến chứng sau phẫu thuật gãy mỏm khuỷu là bao nhiêu?
   Trong nghiên cứu, biến chứng phẫu thuật chiếm khoảng 9,7%, bao gồm trồi đinh, lộ đinh và trồi chỉ thép, tỷ lệ nhiễm trùng vết mổ chỉ 6,5%, thấp so với các nghiên cứu tương tự.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng đến phục hồi chức năng khuỷu tay?
   Tuổi bệnh nhân, nghề nghiệp, và tổn thương kết hợp là những yếu tố có ảnh hưởng đáng kể đến điểm phục hồi chức năng theo thang MEPS, trong đó bệnh nhân trẻ tuổi và không có tổn thương kết hợp thường phục hồi tốt hơn.

4. Phân loại gãy mỏm khuỷu theo Schatzker có vai trò gì?
   Phân loại giúp đánh giá mức độ tổn thương, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và tiên lượng kết quả phục hồi chức năng, mặc dù trong nghiên cứu này sự khác biệt về phục hồi chức năng giữa các loại không có ý nghĩa thống kê.

5. Thời gian theo dõi bệnh nhân sau phẫu thuật là bao lâu?
   Bệnh nhân được theo dõi ít nhất 12 tuần, trung bình khoảng 26,8 tuần để đánh giá kết quả liền xương, tình trạng vết mổ và phục hồi chức năng khuỷu tay.

Kết luận

• Gãy mỏm khuỷu chủ yếu xảy ra ở nhóm tuổi lao động, nam giới chiếm tỷ lệ cao hơn nữ giới, nguyên nhân chính là tai nạn giao thông và cơ chế chấn thương trực tiếp.
• Phương pháp đóng đinh Kirschner kết hợp néo ép chỉ thép số 8 mang lại kết quả điều trị tốt với tỷ lệ liền xương cao (87,1%) và phục hồi chức năng khuỷu tay đạt điểm MEPS trung bình 90,8 ± 8,2.
• Biến chứng phẫu thuật thấp, tỷ lệ nhiễm trùng vết mổ chỉ 6,5%, cho thấy kỹ thuật và chăm sóc sau mổ được thực hiện hiệu quả.
• Phục hồi chức năng có liên quan đến tuổi, nghề nghiệp và tổn thương kết hợp, trong khi phân loại gãy theo Schatzker không ảnh hưởng đáng kể đến kết quả phục hồi.
• Khuyến nghị triển khai đào tạo kỹ thuật phẫu thuật, chương trình phục hồi chức năng sớm và các biện pháp phòng ngừa chấn thương nhằm nâng cao chất lượng điều trị và giảm tỷ lệ chấn thương gãy mỏm khuỷu.

Hành động tiếp theo: Các cơ sở y tế nên áp dụng phương pháp điều trị này rộng rãi, đồng thời tiến hành nghiên cứu mở rộng để hoàn thiện phác đồ điều trị và phục hồi chức năng cho bệnh nhân gãy mỏm khuỷu.