Mối Quan Hệ Phi Tuyến Giữa Nợ Công và Tăng Trưởng Kinh Tế Ở Các Nước Mới Nổi và Các Nước Đang Phát Triển

• Tác giả: Võ Thị Thúy Kiều
• Người hướng dẫn: TS. Lê Quang Cường
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Mối Quan Hệ Giữa Nợ Công Và Tăng Trưởng Kinh Tế Ở Các Nước Mới Nổi
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ Kinh Tế
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Đóng góp của đề tài nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Kết cấu đề tài
• 2. THỰC TRẠNG NỢ CÔNG VÀ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Các thuật ngữ liên quan đến mô hình nghiên cứu
• 2.2. Khái niệm tăng trưởng kinh tế
• 2.3. Khái niệm nợ công và các phương pháp đo lường nợ công
• 2.4. Thực trạng nợ công một số nước có nền kinh tế mới nổi và các nước đang phát triển
• 2.5. Tổng quan lý thuyết về sự tác động của nợ công đến nền kinh tế
• 2.5.1. Tác động kích cầu của nợ công theo học thuyết Keynes
• 2.5.2. Hiệu ứng phi Keynes (Non-Keynesian Effects)
• 2.5.3. Hiệu ứng lấn át (Crowding-out)
• 2.5.4. Lý thuyết cân bằng theo học thuyết của David Ricardo
• 2.5.5. Lý thuyết về tác hại của tích lũy nợ công dài hạn
• 2.5.6. Tổng quan các nghiên cứu trước
• 3. MÔ HÌNH VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU
• 3.1. Giới thiệu về phương pháp ước lượng GMM trong mô hình dữ liệu bảng động
• 3.2. Mô hình dữ liệu bảng động
• 3.3. Phương pháp ước lượng S-GMM
• 3.4. Mô hình nghiên cứu dạng thực nghiệm
• 3.5. Dữ liệu và biến nghiên cứu
• 3.5.1. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.5.2. Các biến nghiên cứu trong mô hình
• 3.5.3. Thống kê mô tả các biến số trong mô hình
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Mức độ tương quan các biến số trong mô hình
• 4.2. Kết quả nghiên cứu mô hình dạng tuyến tính của nợ công
• 4.3. Kết quả nghiên cứu với mô hình phi tuyến tính
• 5. HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Gợi ý chính sách
• 5.2. Hạn chế của dữ liệu và mô hình phân tích
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Mối Quan Hệ Nợ Công và Tăng Trưởng Kinh Tế

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, mối quan hệ giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế ở các nước mới nổi luôn là một chủ đề được quan tâm đặc biệt. Nguồn vốn vay nợ đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Thị trường vốn càng phát triển sẽ tạo điều kiện cho hoạt động vay nợ diễn ra dễ dàng và thuận lợi hơn. Điều này góp phần gia tăng nợ công của các quốc gia trong quá trình phát triển. Liệu mức nợ công cao có làm giảm tăng trưởng kinh tế? Đây vẫn luôn là câu hỏi chính sách quan trọng. Hầu hết các nhà hoạch định chính sách dường như nghĩ rằng nợ công cao sẽ làm giảm tăng trưởng kinh tế dài hạn. Tuy nhiên, tác động thực tế của nợ công lên phát triển kinh tế phức tạp hơn nhiều, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như hiệu quả sử dụng vốn, chính sách quản lý nợ, và điều kiện kinh tế vĩ mô của từng quốc gia.

1.1. Tầm Quan Trọng của Nghiên Cứu Nợ Công ở Nước Mới Nổi

Nghiên cứu về mối liên hệ giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế ở nước mới nổi là rất quan trọng vì những quốc gia này thường có đặc điểm kinh tế khác biệt so với các nước phát triển. Các nước mới nổi thường đối mặt với nhiều thách thức hơn trong việc quản lý nợ công, bao gồm rủi ro khủng hoảng nợ, biến động tỷ giá, và sự phụ thuộc vào nguồn vốn bên ngoài. Theo nghiên cứu của Alfredo Schclarek (2004), nợ nước ngoài càng thấp thì tăng trưởng kinh tế càng cao. Nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này có thể giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra các quyết định sáng suốt hơn về việc vay nợ và đầu tư công, từ đó thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

1.2. Mục Tiêu và Câu Hỏi Nghiên Cứu Về Nợ Công và GDP

Mục tiêu chính của nghiên cứu này là kiểm tra mối quan hệ phi tuyến giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế tại các nước mới nổi và đang phát triển. Luận văn được thực hiện nhằm mục tiêu kiểm tra mối quan hệ phi tuyến giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế tại ở nước có nền kinh tế mới nổi và đang phát triển, qua đó cung cấp thêm những bằng chứng về mặt thống kê và có cái nhìn sâu sắc hơn về mối quan hệ này. Để làm rõ mục tiêu nghiên cứu, bài nghiên cứu hướng đến trả lời cho câu hỏi nghiên cứu liệu có tồn tại mối quan hệ phi tuyến tính, hay nói cách khác là hiệu ứng chữ U ngược giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế tại các nước mới nổi và các nước đang phát triền?.

II. Thực Trạng Nợ Công Tại Các Nước Mới Nổi Hiện Nay

Tình hình nợ công tại các nước mới nổi hiện nay khá đa dạng, với mức độ và cơ cấu nợ khác nhau tùy thuộc vào từng quốc gia. Nhiều nước đang phải đối mặt với áp lực nợ gia tăng do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, giá năng lượng tăng cao, và lãi suất toàn cầu tăng. Điều này làm gia tăng rủi ro khủng hoảng nợ và có thể kìm hãm tăng trưởng kinh tế. Tỷ lệ nợ công trên GDP ở các nước trên thế giới phân bổ đều từ nhỏ hơn 19. Chỉ có một vài nước có tỷ lệ này cao hơn 81.38 như Mỹ,…; còn đa số các nước có tỷ lệ thấp hơn 81.

2.1. Phân Tích Tỷ Lệ Nợ Công trên GDP ở Các Khu Vực

Tỷ lệ nợ công trên GDP ở các khu vực trên thế giới có sự khác biệt đáng kể. Các nước tại Mỹ Latinh từ năm 2010-2015 biến động nhẹ nhưng khác biệt nhau rất lớn. Châu Á, tỷ lệ nợ công trên GDP tại các nước tương đối cao hầu hết đều trên mức 40, ngoại trừ Indonesia. Châu Phi, tỷ lệ nợ công trên GDP tại 2 nước là Egypt và South Africa tăng liên tục từ 2010- 2015. Châu Âu cả tỷ lệ nợ công trên GDP và tốc độ tăng trưởng GDP đều biến động liên tục. Việc so sánh nợ công trên GDP ở các khu vực giúp hiểu rõ hơn về tình hình tài chính công và rủi ro nợ của từng khu vực.

2.2. Ảnh Hưởng của Đại Dịch Đến Nợ Công Các Nước Mới Nổi

Đại dịch COVID-19 đã gây ra cú sốc lớn đối với nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là các nước mới nổi. Để ứng phó với đại dịch, nhiều chính phủ đã phải tăng chi tiêu công để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, dẫn đến sự gia tăng đáng kể về nợ công. Tình hình này càng trở nên trầm trọng hơn do sự sụt giảm về doanh thu từ thuế và xuất khẩu. Ngân hàng Thế giới (World Bank) đã cảnh báo về nguy cơ khủng hoảng nợ ở nhiều nước nếu không có các biện pháp quản lý nợ hiệu quả.

III. Tác Động của Nợ Công Lên Tăng Trưởng Kinh Tế Các Lý Thuyết

Có nhiều lý thuyết kinh tế khác nhau giải thích về tác động của nợ công lên tăng trưởng kinh tế. Một số lý thuyết cho rằng nợ công có thể thúc đẩy tăng trưởng trong ngắn hạn thông qua việc tài trợ cho các dự án đầu tư công và kích cầu. Tuy nhiên, các lý thuyết khác lại nhấn mạnh đến các tác động tiêu cực của nợ công trong dài hạn, bao gồm hiệu ứng lấn át đầu tư tư nhân, gánh nặng trả nợ cho thế hệ tương lai, và rủi ro khủng hoảng nợ.

3.1. Tác Động Kích Cầu của Nợ Công Theo Học Thuyết Keynes

Quan điểm truyền thống, đại diện là Keynes cho rằng khi chính phủ vay nợ để bù đắp cho thâm hụt ngân sách do cắt giảm các nguồn thu từ thuế trong khi mức chi tiêu công không thay đổi sẽ tác động đến hành vi tiêu dùng của người dân. Cụ thể là làm mức tiêu dùng tăng, từ đó làm tăng tổng cầu về hàng hóa và dịch vụ, tăng sản lượng, việc làm trong ngắn hạn. Hay nói cách khác, nợ công sẽ không gây ra thiệt hại nào nếu chính phủ vay mượng từ thị trường trong nước, khi ấy, các khoản thâm hụt ngân sách sẽ được phân bổ lại cho nền kinh tế dưới nhiều kênh đầu tư khác nhau. Tuy nhiên, về dài hạn lại làm cho tiết kiệm quốc gia (national saving) giảm và kèm theo đó là những hệ lụy khác.

3.2. Hiệu Ứng Phi Keynes và Tác Động Tiêu Cực Nợ Công

Lý thuyết về những ảnh hưởng phi Keynes là một lý thuyết khác ủng hộ tác động âm của nợ công đối với tăng trưởng kinh tế. Hiệu ứng phi Keynes liên quan đến hiện tượng nhu cầu tiêu dùng tăng lên do sự thắt chặt tài chính (nhu cầu tiêu dùng giảm do kết quả của việc mở rộng tài chính). Nói cách khác, các tác động phi Keynes phát sinh: sự tăng trưởng về tài chính hiện tại (tăng trưởng nợ công với sự gia tăng chi tiêu hoặc giảm thuế) dẫn đến các hộ gia đình và các công ty mong đợi sự suy giảm của các điều kiện kinh tế do tăng thuế trong tương lai, dẫn đến giảm nhu cầu tiêu dùng hiện tại.

IV. Mô Hình Nghiên Cứu và Dữ Liệu Phân Tích Ảnh Hưởng Nợ Công

Để phân tích mối quan hệ giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế ở các nước mới nổi, nhiều nghiên cứu sử dụng các mô hình kinh tế lượng phức tạp, dựa trên dữ liệu bảng (panel data) và các phương pháp ước lượng hiện đại như GMM (Generalized Method of Moments). Các biến số kiểm soát thường được sử dụng trong mô hình bao gồm quy mô chính phủ, lạm phát, độ mở của nền kinh tế, trình độ giáo dục, và tăng trưởng dân số. Các dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ chủ yếu nguồn uy tín như: International Monetary Fund, The World Bank, World Economic Outlook.

4.1. Phương Pháp Ước Lượng GMM và Dữ Liệu Bảng Động

Luận văn ước lượng mối quan hệ tuyến tính và phi tuyến giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế bằng mô hình system - GMM, được Blundell và Bond (1998) phát triển từ nghiên cứu của Arellano và Bover (1995), trong phân tích các chuỗi dữ liệu dạng bảng động (Dynamic Panel Data). Mô hình này được sử dụng phổ biến vì nó có thể giải quyết vấn đề nội sinh trong mô hình và đưa vào được đặc tính động của mô hình nghiên cứu mà biến phụ thuộc có độ trễ. Các kiểm định kèm theo cũng được thực hiện để đảm bảo tính vững của mô hình.

4.2. Các Biến Số Nghiên Cứu và Thống Kê Mô Tả

Các biến số nghiên cứu thường được sử dụng bao gồm: Quy mô chính phủ, tỷ lệ lạm phát hàng năm, độ mở của nền kinh tế, số năm đi học bình quân, tỷ lệ gia tăng dân số và nợ công đến tỷ lệ tăng trưởng kinh tế 42 ở nước mới nổi và đang phát triển. Đặc biệt tập trung nghiên cứu mối quan hệ phi tuyến tính giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế với các mối quan hệ khác trong mô hình nghiên cứu đóng vai trò kiểm soát hiệu quả cho kết quả hồi quy thu được.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Về Ảnh Hưởng của Nợ Công và GDP

Kết quả nghiên cứu cho thấy mối quan hệ giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế ở các nước mới nổi là phức tạp và có thể không tuyến tính. Một số nghiên cứu tìm thấy mối quan hệ hình chữ U ngược, nghĩa là nợ công có thể thúc đẩy tăng trưởng ở mức độ thấp, nhưng lại kìm hãm tăng trưởng khi vượt quá một ngưỡng nhất định. Tuy nhiên, các nghiên cứu khác lại không tìm thấy mối quan hệ rõ ràng hoặc cho thấy tác động tiêu cực của nợ công lên tăng trưởng.

5.1. Mô Hình Tuyến Tính và Phi Tuyến Tính của Nợ Công

Kết quả nghiên cứu mô hình dạng tuyến tính của nợ công. Kết quả nghiên cứu với mô hình phi tuyến tính được trình bày trong chương 4. Thông qua đó, những kết quả trọng yếu mà mô hình nghiên cứu rút ra được, làm cơ sở để đưa ra những gợi ý chính sách trong chương 5.

5.2. Mức Độ Tương Quan Giữa Các Biến Số Vĩ Mô

Mức độ tương quan các biến số trong mô hình sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả của nghiên cứu. Những yếu tố vĩ mô như lãi suất thực, tỷ giá hối đoái, và vốn đầu tư nước ngoài (FDI) có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế. Do đó, cần phải xem xét các yếu tố này khi phân tích tác động của nợ công.

VI. Gợi Ý Chính Sách và Hướng Nghiên Cứu Nợ Công Tương Lai

Dựa trên kết quả nghiên cứu, các nhà hoạch định chính sách ở các nước mới nổi cần chú trọng đến việc quản lý nợ công một cách hiệu quả, đảm bảo tính bền vững của nợ và tránh vay nợ quá mức. Đồng thời, cần tập trung vào việc cải thiện hiệu quả đầu tư công, thúc đẩy cải cách thể chế, và tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế tư nhân. Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc phân tích tác động của nợ công lên các khía cạnh khác nhau của phát triển kinh tế, chẳng hạn như bất bình đẳng thu nhập, năng suất lao động, và phát triển bền vững.

6.1. Chính Sách Quản Lý Nợ Công Bền Vững Cho Nước Mới Nổi

Gợi ý chính sách quản lý nợ công bền vững bao gồm: kiểm soát chặt chẽ chi tiêu chính phủ, tăng cường thu ngân sách, đa dạng hóa nguồn vốn vay, và phát triển thị trường trái phiếu trong nước. Ngoài ra, cần tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý nợ công để đảm bảo sử dụng vốn vay một cách hiệu quả.

6.2. Hạn Chế của Dữ Liệu và Mô Hình Hướng Nghiên Cứu Tương Lai

Hạn chế của dữ liệu và mô hình phân tích trong luận văn. Luận văn cũng mở ra những hiểu biết về vai trò của các nhân tố kinh tế 42 quốc gia mới nổi và các nước đang phát triển đến tăng trưởng kinh tế của chúng. Để có cái nhìn toàn diện hơn, các nghiên cứu trong tương lai có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu, sử dụng các phương pháp phân tích phức tạp hơn, và xem xét các yếu tố chính trị và xã hội ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu, nợ công ngày càng trở thành một vấn đề trọng yếu đối với các quốc gia, đặc biệt là các nước mới nổi và đang phát triển. Theo số liệu đến năm 2016, tỷ lệ nợ công trên GDP của nhiều quốc gia dao động rộng, từ dưới 20% đến trên 80%, với các nước như Brazil có tỷ lệ nợ công trên GDP lên tới 73,7% năm 2015. Đồng thời, tốc độ tăng trưởng kinh tế của các quốc gia này cũng biến động mạnh, ví dụ như Brazil giảm từ 7% năm 2010 xuống -3,8% năm 2015. Vấn đề đặt ra là liệu mức nợ công cao có ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế hay không, và mối quan hệ này có mang tính phi tuyến hay không.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là kiểm tra mối quan hệ phi tuyến tính giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế tại 42 quốc gia có nền kinh tế mới nổi và đang phát triển trong giai đoạn 2005-2014. Nghiên cứu tập trung vào việc xác định hiệu ứng chữ U ngược giữa tỷ lệ nợ công trên GDP và tốc độ tăng trưởng GDP thực tế, đồng thời phân tích vai trò của các biến kiểm soát như quy mô chính phủ, lạm phát, độ mở kinh tế, lãi suất thực và tỷ lệ gia tăng dân số. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các quốc gia thuộc các khu vực Mỹ Latinh, Châu Á, Châu Phi và Châu Âu, với dữ liệu thu thập từ các nguồn uy tín như IMF, World Bank và WEO.

Ý nghĩa nghiên cứu nằm ở việc cung cấp bằng chứng thống kê vững chắc về tác động phi tuyến của nợ công đến tăng trưởng kinh tế, từ đó hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách trong việc cân bằng giữa việc sử dụng nợ công để kích thích kinh tế và kiểm soát rủi ro tài chính dài hạn. Nghiên cứu cũng góp phần làm rõ vai trò của các yếu tố kinh tế vĩ mô trong mối quan hệ này, giúp nâng cao hiệu quả quản lý nợ công tại các quốc gia đang phát triển.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kinh tế vĩ mô về tác động của nợ công đến tăng trưởng kinh tế, bao gồm:

• Học thuyết Keynes về tác động kích cầu của nợ công: Khi chính phủ vay nợ để bù đắp thâm hụt ngân sách, tổng cầu tăng lên, thúc đẩy sản lượng và việc làm trong ngắn hạn. Tuy nhiên, về dài hạn, nợ công cao có thể làm giảm tiết kiệm quốc gia và gây ra các hệ lụy tiêu cực.

• Hiệu ứng phi Keynes (Non-Keynesian Effects): Ở các quốc gia có vị thế tài chính yếu, việc mở rộng tài khóa có thể làm người dân kỳ vọng tăng thuế trong tương lai, dẫn đến tiết kiệm hiện tại tăng và tiêu dùng giảm, ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng ngắn hạn.

• Hiệu ứng lấn át (Crowding-out): Nợ công tăng làm tăng lãi suất, gây cản trở đầu tư của khu vực tư nhân, từ đó làm giảm tích lũy vốn và tăng trưởng kinh tế.

• Lý thuyết cân bằng Ricardian: Người dân tăng tiết kiệm để chuẩn bị cho việc trả nợ công trong tương lai, làm giảm tiêu dùng hiện tại và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

• Lý thuyết về tác hại của tích lũy nợ công dài hạn: Nợ công cao kéo dài làm giảm tiết kiệm quốc gia, đầu tư giảm, năng suất lao động thấp và tăng trưởng kinh tế chậm lại.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: tỷ lệ nợ công trên GDP, tốc độ tăng trưởng GDP thực tế, quy mô chính phủ, độ mở kinh tế, lãi suất thực, lạm phát và tỷ lệ gia tăng dân số.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp định lượng với mô hình dữ liệu bảng động (Dynamic Panel Data) áp dụng phương pháp ước lượng System Generalized Method of Moments (S-GMM) do Blundell và Bond phát triển. Phương pháp này được lựa chọn vì khả năng xử lý vấn đề nội sinh và đặc tính động của mô hình khi biến phụ thuộc có độ trễ.

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thứ cấp thu thập từ IMF, World Bank và WEO, bao gồm 42 quốc gia có nền kinh tế mới nổi và đang phát triển trong giai đoạn 2005-2014.

• Cỡ mẫu: 42 quốc gia với dữ liệu trung bình trượt 3 năm nhằm giảm thiểu biến động chu kỳ kinh tế và các tác động bất thường.

• Phương pháp phân tích: Mô hình hồi quy tuyến tính và phi tuyến tính được xây dựng với biến phụ thuộc là tốc độ tăng trưởng GDP thực tế, biến chính là tỷ lệ nợ công trên GDP và bình phương của nó để kiểm tra hiệu ứng phi tuyến. Các biến kiểm soát bao gồm quy mô chính phủ, độ mở kinh tế, lãi suất thực, lạm phát và tỷ lệ gia tăng dân số.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập và làm sạch dữ liệu trong năm 2016, phân tích mô hình và kiểm định các giả thuyết trong năm 2017.

Các kiểm định Arellano-Bond và Sargan được thực hiện để đảm bảo tính vững của mô hình và tính phù hợp của các biến công cụ.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mối quan hệ phi tuyến tính giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế: Kết quả hồi quy mô hình phi tuyến cho thấy tồn tại hiệu ứng chữ U ngược giữa tỷ lệ nợ công trên GDP và tốc độ tăng trưởng GDP thực tế. Cụ thể, khi tỷ lệ nợ công vượt ngưỡng khoảng 60-70% GDP, tác động của nợ công đến tăng trưởng trở nên tiêu cực và mạnh hơn theo cấp số nhân.

2. Ảnh hưởng của quy mô chính phủ và độ mở kinh tế: Quy mô chính phủ (đo bằng logarithm chi tiêu công) có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế với mức trung bình khoảng 0,5% tăng trưởng GDP khi chi tiêu công tăng 1%. Độ mở kinh tế cũng góp phần thúc đẩy tăng trưởng, đặc biệt ở các quốc gia có tỷ lệ xuất nhập khẩu trên GDP cao.

3. Tác động của lãi suất thực và lạm phát: Lãi suất thực có ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế, với mỗi điểm phần trăm tăng lãi suất thực làm giảm tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 0,3%. Lạm phát hàng năm cũng có tác động tiêu cực, đặc biệt khi vượt mức 5%, làm giảm sức mua và đầu tư.

4. Vai trò của dân số: Tỷ lệ gia tăng dân số có ảnh hưởng phức tạp, trong đó mức tăng dân số vừa phải hỗ trợ tăng trưởng thông qua mở rộng lực lượng lao động, nhưng tăng quá nhanh có thể gây áp lực lên nguồn lực và hạ thấp tốc độ tăng trưởng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các lý thuyết kinh tế vĩ mô về tác động phi tuyến của nợ công đến tăng trưởng. Hiệu ứng chữ U ngược phản ánh rằng nợ công ở mức vừa phải có thể hỗ trợ tăng trưởng thông qua kích thích tổng cầu và đầu tư công, nhưng khi vượt quá ngưỡng an toàn, nợ công trở thành gánh nặng, làm tăng chi phí vay mượn, giảm đầu tư tư nhân và gây ra bất ổn tài chính.

So sánh với các nghiên cứu trước, kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Kumar và Woo (2010) và Checherita-Westphal và Rother (2012), đồng thời phản ánh thực trạng tại các nước Mỹ Latinh và Châu Á, nơi tỷ lệ nợ công cao đi kèm với tốc độ tăng trưởng giảm sút. Ví dụ, Brazil có tỷ lệ nợ công trên GDP tăng từ 60% lên 73,7% trong giai đoạn 2010-2015, trong khi tốc độ tăng trưởng GDP giảm từ 7% xuống âm 3,8%.

Việc sử dụng mô hình S-GMM giúp kiểm soát vấn đề nội sinh và đặc tính động của dữ liệu, tăng độ tin cậy cho kết quả. Các biểu đồ phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính, phi tuyến có thể minh họa rõ ràng xu hướng này, giúp các nhà hoạch định chính sách dễ dàng nhận diện ngưỡng nợ công an toàn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Kiểm soát tỷ lệ nợ công dưới ngưỡng an toàn (khoảng 60-70% GDP): Các quốc gia cần xây dựng chính sách tài khóa thận trọng, tránh để nợ công vượt quá mức này nhằm duy trì tăng trưởng kinh tế bền vững trong dài hạn. Bộ Tài chính và Ngân hàng Trung ương là chủ thể chính thực hiện trong vòng 3-5 năm tới.

2. Tăng cường hiệu quả chi tiêu công: Ưu tiên đầu tư vào các dự án có hiệu quả kinh tế cao, giảm lãng phí và tham nhũng để nâng cao tác động tích cực của nợ công đến tăng trưởng. Các cơ quan quản lý ngân sách và kiểm toán cần phối hợp thực hiện thường xuyên.

3. Ổn định lãi suất thực và kiểm soát lạm phát: Chính sách tiền tệ cần duy trì lãi suất thực ở mức hợp lý và kiểm soát lạm phát dưới 5% để tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư và tiêu dùng. Ngân hàng Trung ương cần theo dõi và điều chỉnh chính sách linh hoạt theo diễn biến kinh tế.

4. Khuyến khích mở rộng kinh tế và cải thiện môi trường đầu tư: Tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế, cải thiện thể chế và môi trường kinh doanh để tận dụng lợi thế của độ mở kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các bộ ngành liên quan thực hiện trong trung hạn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách tài khóa và tiền tệ: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách quản lý nợ công hiệu quả, cân bằng giữa kích thích kinh tế và kiểm soát rủi ro tài chính.

2. Các nhà nghiên cứu kinh tế vĩ mô và tài chính công: Tài liệu là nguồn tham khảo quan trọng về phương pháp phân tích dữ liệu bảng động và mô hình S-GMM trong nghiên cứu mối quan hệ phi tuyến giữa nợ công và tăng trưởng.

3. Các tổ chức tài chính quốc tế và ngân hàng phát triển: Giúp đánh giá rủi ro và hiệu quả các khoản vay hỗ trợ phát triển tại các nước mới nổi và đang phát triển, từ đó thiết kế các chương trình hỗ trợ phù hợp.

4. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, Kinh tế phát triển: Cung cấp kiến thức thực tiễn và phương pháp nghiên cứu hiện đại, hỗ trợ học tập và nghiên cứu chuyên sâu về tài chính công và tăng trưởng kinh tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Nợ công có ảnh hưởng thế nào đến tăng trưởng kinh tế?
   Nợ công có thể kích thích tăng trưởng trong ngắn hạn thông qua tăng tổng cầu, nhưng nếu vượt quá ngưỡng an toàn (khoảng 60-70% GDP), nó sẽ làm giảm đầu tư tư nhân và tăng chi phí vay, gây suy giảm tăng trưởng dài hạn.

2. Tại sao lại có mối quan hệ phi tuyến giữa nợ công và tăng trưởng?
   Mối quan hệ phi tuyến phản ánh rằng nợ công ở mức thấp đến vừa phải hỗ trợ tăng trưởng, nhưng khi nợ công quá cao, các tác động tiêu cực như lãi suất tăng và bất ổn tài chính chiếm ưu thế, làm giảm tăng trưởng.

3. Phương pháp S-GMM có ưu điểm gì trong nghiên cứu này?
   S-GMM xử lý tốt vấn đề nội sinh và đặc tính động của dữ liệu bảng, giúp ước lượng các tham số chính xác hơn so với các phương pháp truyền thống như OLS hay FE, đặc biệt khi biến phụ thuộc có độ trễ.

4. Các biến kiểm soát như lãi suất thực và lạm phát ảnh hưởng thế nào đến kết quả?
   Lãi suất thực và lạm phát cao làm giảm sức mua và đầu tư, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế. Kiểm soát các biến này giúp tăng độ chính xác của mô hình và hiệu quả chính sách.

5. Làm thế nào các quốc gia mới nổi có thể quản lý nợ công hiệu quả?
   Các quốc gia cần duy trì tỷ lệ nợ công trong ngưỡng an toàn, nâng cao hiệu quả chi tiêu công, ổn định chính sách tiền tệ và cải thiện môi trường đầu tư để tận dụng tối đa lợi ích của nợ công đối với tăng trưởng.

Kết luận

• Luận văn xác nhận tồn tại mối quan hệ phi tuyến tính giữa nợ công và tăng trưởng kinh tế tại 42 quốc gia mới nổi và đang phát triển trong giai đoạn 2005-2014.
• Tỷ lệ nợ công vượt ngưỡng khoảng 60-70% GDP sẽ gây tác động tiêu cực mạnh đến tăng trưởng kinh tế.
• Các yếu tố như quy mô chính phủ, độ mở kinh tế, lãi suất thực và lạm phát đóng vai trò quan trọng trong mô hình và ảnh hưởng đến kết quả.
• Phương pháp S-GMM được áp dụng hiệu quả để xử lý vấn đề nội sinh và đặc tính động của dữ liệu bảng.
• Đề xuất các chính sách kiểm soát nợ công, nâng cao hiệu quả chi tiêu và ổn định kinh tế vĩ mô nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Next steps: Các nhà hoạch định chính sách cần áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược quản lý nợ công phù hợp, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng với dữ liệu cập nhật và các biến số mới.

Call-to-action: Các chuyên gia và nhà nghiên cứu được khuyến khích sử dụng mô hình và kết quả luận văn để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về tài chính công và tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến động kinh tế hiện nay.