Luận Văn Thạc Sĩ: Công Tác Xã Hội Với Trẻ Em Gia Đình Ly Hôn Tại Thủ Dầu Một, Bình Dương

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ

MỞ ĐẦU

0.1. Tính cấp thiết của đề tài

0.2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu

0.2.1. Mục tiêu nghiên cứu

0.2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

0.3. Câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu

0.3.1. Câu hỏi nghiên cứu

0.3.2. Giả thuyết nghiên cứu

0.4. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu

0.4.1. Đối tượng nghiên cứu

0.4.2. Khách thể nghiên cứu

0.4.3. Phạm vi nghiên cứu

0.5. Phương pháp nghiên cứu

0.5.1. Phương pháp luận

0.5.2. Phương pháp thu thập dữ liệu

0.6. Ý nghĩa nghiên cứu

0.6.1. Ý nghĩa thực tiễn

0.7. Cấu trúc của luận văn

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI TRẺ EM TRONG GIA ĐÌNH BỐ MẸ LY HÔN

1.1. Tổng quan một số nghiên cứu về trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.1.1. Các nghiên cứu ngoài nước về trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.1.2. Các nghiên cứu trong nước về trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.2. Tổng quan một số nghiên cứu về CTXH với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.2.1. Các nghiên cứu ngoài nước về CTXH với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.2.2. Các nghiên cứu trong nước về CTXH với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.3. Một số lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu

1.3.1. Lý thuyết hệ thống sinh thái

1.3.2. Lý thuyết về các giai đoạn phát triển con người của Erikson

1.4. Một số lý luận về gia đình, gia đình ly hôn và trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.4.1. Một số lý luận về gia đình và gia đình ly hôn

1.4.2. Khái niệm trẻ em và nhu cầu trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.5. Một số lý luận về công tác xã hội và công tác xã hội với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.5.1. Khái niệm về công tác xã hội

1.5.2. Công tác xã hội với trẻ em trong gia đình có bố mẹ ly hôn

1.5.3. Khái niệm công tác xã hội với trẻ em trong gia đình có bố mẹ ly hôn

1.6. Các vấn đề của trẻ em và người chăm sóc trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.7. Nội dung các hoạt động chuyên môn (phương pháp) NVXH thực thi trong quá trình trợ giúp trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.8. Yêu cầu chuyên môn đối với NVXH trong thực thi công tác trợ giúp trẻ em trong gia đình có bố mẹ ly hôn

1.9. Một số yếu tố ảnh hưởng đến các hoạt động chuyên môn công tác xã hội với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

1.10. Quan điểm, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước về chăm sóc, hỗ trợ trẻ em trong gia đình ly hôn

1.11. Khung phân tích

1.12. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI TRẺ EM TRONG GIA ĐÌNH BỐ MẸ LY HÔN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH BÌNH DƯƠNG

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu và khách thể nghiên cứu

2.1.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu

2.1.2. Đặc điểm khách thể nghiên cứu

2.2. Thực trạng đời sống của cha mẹ và trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn tại thành phố TDM, tỉnh Bình Dương

2.2.1. Thực trạng đời sống của cha mẹ trẻ trong gia đình có bố mẹ ly hôn

2.2.2. Thực trạng đời sống của trẻ trong gia đình bố mẹ ly hôn

2.3. Thực trạng công tác xã hội với trẻ em trong gia đình có bố mẹ ly hôn

2.3.1. Thực trạng các hoạt động chuyên môn CTXH cá nhân với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

2.3.2. Thực trạng các hoạt động chuyên môn CTXH nhóm với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

2.3.3. Thực trạng các hoạt động chuyên môn CTXH cộng đồng với nhóm trẻ trong gia đình bố mẹ ly hôn

2.4. Một số yếu tố tác động đến hoạt động chuyên môn CTXH với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

2.4.1. Yếu tố về chính sách

2.4.2. Yếu tố về mạng lưới dịch vụ

2.4.3. Yếu tố về trình độ chuyên môn của nhân viên CTXH

2.4.4. Yếu tố về sự phối kết hợp các bên liên quan (Tư pháp, Y tế, LĐTBXH, Giáo dục, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên Cộng sản HCM)

2.5. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CÔNG TÁC XÃ HỘI TRONG VIỆC TRỢ GIÚP TRẺ TRONG GIA ĐÌNH BỐ MẸ LY HÔN

3.1. Định hướng phát triển các hoạt động chuyên môn CTXH với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

3.2. Một số giải pháp phát triển hoạt động chuyên môn CTXH với trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn

3.2.1. Giải pháp về thực hiện chính sách

3.2.2. Giải pháp về phát triển mạng lưới dịch vụ

3.2.3. Giải pháp về phát triển trình độ chuyên môn CTXH

3.2.4. Giải pháp về phía trẻ em trong gia đình bố mẹ ly hôn và người chăm sóc, nuôi dưỡng

3.3. Tiểu kết chương 3

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về công tác xã hội với trẻ em gia đình ly hôn

Công tác xã hội (CTXH) với trẻ em trong gia đình ly hôn là một lĩnh vực quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh gia đình hiện đại. Tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, số lượng gia đình ly hôn ngày càng gia tăng, kéo theo đó là những hệ lụy nghiêm trọng đối với trẻ em. Theo thống kê, có đến 91,7% gia đình ly hôn có trẻ em trong độ tuổi từ 0 đến 16. Những trẻ em này thường phải đối mặt với nhiều khó khăn về tâm lý, giáo dục và sự chăm sóc. Việc thực hiện CTXH nhằm hỗ trợ trẻ em trong gia đình ly hôn không chỉ giúp cải thiện tình trạng hiện tại mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi và phát triển toàn diện cho trẻ. Như một chuyên gia trong lĩnh vực này đã nói: "Công tác xã hội không chỉ là nghề, mà còn là sứ mệnh bảo vệ và phát triển trẻ em trong những hoàn cảnh khó khăn."

1.1. Tình trạng gia đình ly hôn tại Thủ Dầu Một

Tình trạng gia đình ly hôn tại Thủ Dầu Một đang ở mức báo động. Số liệu từ Tòa án cho thấy, số vụ ly hôn ngày càng tăng, với 917 vụ vào năm 2016 và 933 vụ vào năm 2017. Điều này cho thấy sự gia tăng đáng kể trong các vụ ly hôn, ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ em. Trẻ em trong gia đình ly hôn thường thiếu sự chăm sóc và quan tâm từ cả cha và mẹ, dẫn đến những hệ lụy về tâm lý và học tập. Theo một nghiên cứu, trẻ em sống trong gia đình ly hôn có nguy cơ cao bị trầm cảm và gặp khó khăn trong việc hòa nhập xã hội. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc phát triển các chương trình hỗ trợ trẻ em từ các cơ quan CTXH.

II. Thực trạng công tác xã hội với trẻ em gia đình ly hôn

Thực trạng CTXH với trẻ em trong gia đình ly hôn tại Thủ Dầu Một cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Các hoạt động hỗ trợ hiện tại còn hạn chế, chưa đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ em. Nhiều trẻ em không nhận được sự hỗ trợ cần thiết từ các dịch vụ xã hội, dẫn đến tình trạng thiếu thốn về mặt tâm lý và giáo dục. Một nghiên cứu cho thấy, chỉ có 20% trẻ em trong gia đình ly hôn được tiếp cận với các dịch vụ hỗ trợ xã hội. Điều này cho thấy sự cần thiết phải nâng cao nhận thức và phát triển các chương trình hỗ trợ trẻ em trong gia đình ly hôn. Như một chuyên gia đã nhấn mạnh: "Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để đảm bảo trẻ em không bị bỏ rơi trong quá trình hỗ trợ."

2.1. Các hoạt động chuyên môn CTXH hiện tại

Các hoạt động chuyên môn CTXH hiện tại chủ yếu tập trung vào việc tư vấn và hỗ trợ tâm lý cho trẻ em. Tuy nhiên, các hoạt động này vẫn chưa đủ mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu thực tế. Nhiều trẻ em vẫn cảm thấy cô đơn và thiếu sự quan tâm từ xã hội. Một số chương trình hỗ trợ đã được triển khai, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về mặt quy mô và hiệu quả. Theo một khảo sát, chỉ có 30% trẻ em cảm thấy hài lòng với các dịch vụ hỗ trợ xã hội mà họ nhận được. Điều này cho thấy cần phải cải thiện và mở rộng các hoạt động CTXH để đảm bảo trẻ em trong gia đình ly hôn được chăm sóc và hỗ trợ tốt nhất.

III. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác xã hội

Để nâng cao hiệu quả CTXH với trẻ em trong gia đình ly hôn, cần có những giải pháp cụ thể và thiết thực. Trước hết, cần tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, bao gồm Tòa án, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội, và các tổ chức xã hội. Việc xây dựng một mạng lưới hỗ trợ mạnh mẽ sẽ giúp trẻ em dễ dàng tiếp cận các dịch vụ cần thiết. Thứ hai, cần nâng cao năng lực cho nhân viên CTXH thông qua các khóa đào tạo chuyên sâu về tâm lý trẻ em và các vấn đề liên quan đến gia đình ly hôn. Cuối cùng, cần có các chương trình truyền thông để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc hỗ trợ trẻ em trong gia đình ly hôn. Như một chuyên gia đã nói: "Chỉ khi xã hội cùng chung tay, trẻ em mới có thể tìm thấy ánh sáng trong những hoàn cảnh tối tăm."

3.1. Đề xuất các chương trình hỗ trợ

Các chương trình hỗ trợ cần được thiết kế đa dạng và linh hoạt để phù hợp với nhu cầu của trẻ em. Một số chương trình có thể bao gồm các buổi tư vấn tâm lý, các hoạt động nhóm giúp trẻ em giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm, và các khóa học kỹ năng sống. Ngoài ra, cần có các chương trình hỗ trợ tài chính cho các gia đình khó khăn để đảm bảo trẻ em có điều kiện học tập và phát triển. Việc triển khai các chương trình này không chỉ giúp trẻ em vượt qua khó khăn mà còn tạo ra một môi trường sống tích cực hơn cho các em. Như một nhà nghiên cứu đã chỉ ra: "Sự hỗ trợ kịp thời và hiệu quả có thể thay đổi cuộc đời của một đứa trẻ."

Luận Văn Thạc Sĩ: Công Tác Xã Hội Với Trẻ Em Trong Gia Đình Ly Hôn Tại Thành Phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương