Kinh Nghiệm Quốc Tế Về Hạn Chế Rủi Ro Trong Hoạt Động Cho Thuê Tài Chính

Rủi ro cho thuê tài chính là khả năng tổn thất khi bên thuê không thanh toán. Tổn thất này ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh của công ty CTTC. Nguyên nhân có thể từ bên thuê (mất khả năng trả nợ, lừa đảo) hoặc bên cho thuê (chính sách sai lầm). Yếu tố khách quan như môi trường kinh tế, pháp lý cũng tác động. Cần phân tích kỹ lưỡng các nguyên nhân này để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Các chỉ tiêu phản ánh rủi ro trong hoạt động CTTC bao gồm tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ nợ quá hạn ròng, tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ lãi treo. Các chỉ số này giúp đánh giá mức độ rủi ro tín dụng và khả năng thu hồi vốn. Công thức tính các tỷ lệ này cần được áp dụng chính xác để có cái nhìn khách quan về tình hình rủi ro của công ty CTTC.

Hiện nay, rủi ro tại các tổ chức tài chính nói chung và công ty CTTC nói riêng ngày càng tăng. Tổn thất do rủi ro gây ra ngày càng trầm trọng, ảnh hưởng đến công ty CTTC, đối tác huy động vốn và xã hội. Quản trị rủi ro giúp hạn chế chi phí, tổn thất, đạt mục tiêu kinh doanh an toàn, hiệu quả. Về vĩ mô, QTRR giúp giảm tổn thất cho nền kinh tế, lành mạnh hóa hệ thống tài chính, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Các nhân tố khách quan ảnh hưởng đến QTRR bao gồm môi trường pháp lý, kinh tế vĩ mô. Các nhân tố chủ quan bao gồm mô hình tổ chức, chính sách cho thuê, đạo đức cán bộ tín dụng, cơ chế phân bổ nguồn lực. Cần xem xét cả hai nhóm nhân tố này để xây dựng hệ thống QTRR hiệu quả.

Tại Trung Quốc, các công ty CTTC chỉ đầu tư vào máy móc, thiết bị mới, có công nghệ tiên tiến. Họ phối hợp với nhà cung ứng để nắm được giá cả, chất lượng, công nghệ và các đặc tính kỹ thuật khác. Để chủ động về nguồn vốn, các công ty CTTC huy động vốn từ các quỹ. Tại Nhật Bản, các công ty CTTC lựa chọn danh mục cho thuê một cách thận trọng. Thời hạn thuê tối đa không vượt quá 120% thời gian sử dụng theo thiết kế. Họ hợp tác với các ngân hàng thương mại, cơ quan quản lý doanh nghiệp, cơ quan quản lý thị trường, cơ quan thuế và các cơ quan chức năng khác để hoàn thiện hệ thống thông tin về thị trường, về khách hàng.

Tại Mỹ, một công ty CTTC thường cung cấp cả hai loại dịch vụ: thuê vận hành và thuê mua. Các công ty CTTC tại Mỹ đều hướng tới đối tượng khách hàng mục tiêu là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Mặt khác, các Công ty CTTC Mỹ có sự liên kết chặt chẽ với các công ty sản xuất, các nhà cung ứng thiết bị trên thị trường. Một tỷ lệ lớn khách hàng đã thông qua các nhà cung ứng này để tìm đến các công ty CTTC. Tại Hàn Quốc, hoạt động CTTC được triển khai như một trong những dịch vụ được cung cấp bởi các công ty tài chính, phần nhiều là các công ty tài chính thuộc các tập đoàn lớn. Công tác hạn chế rủi ro trong hoạt động CTTC ở Hàn Quốc thể hiện qua một số đặc điểm như: Đối tượng khách hàng thường là các doanh nghiệp nhỏ và vừa; Tài sản cho thuê chủ yếu là các tài sản dễ chuyển nhượng; Tự thiết lập cho mình những quy trình thẩm định dự án đặc thù, Phát triển mạng lưới của mình rộng rãi.

Daewoo Capital Co. Ltd thành lập năm 1994, thuộc tập đoàn Daewoo. Hiện nay, Daewoo Capital đang cung cấp các dịch vụ tài trợ trả góp, cho thuê tài chính, cho vay cá nhân, đầu tư tài chính. Daewoo Capital được xếp hạng nhất về tốc độ phát triển trong số 51 tổ chức tín dụng tại Hàn Quốc với tốc độ phát triển hàng năm là 22%. Chỉ sau hơn 10 năm hoạt động, tính đến năm 2009, hoạt động CTTC của Daewoo Capital đã đạt được những thành tựu đáng kể. Thị phần CTTC năm 2009 của Daewoo Capital chiếm 8,6% thị trường CTTC Hàn Quốc, đứng vị trí thứ 2 trong các công ty CTTC.

Trong quá trình hoạt động, Daewoo Capital cũng đã gặp phải khá nhiều loại rủi ro. Các biện pháp hạn chế rủi ro của Daewoo Capital đối với mỗi loại rủi ro là: Biện pháp hạn chế rủi ro do khách hàng không trả nợ: Daewoo Capital vô cùng chú trọng việc quản lý sau cho thuê như kiểm tra tài sản, kiểm tra việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ của khách hàng ở các tổ chức tài chính tín dụng khác để sớm phát hiện rủi ro. Biện pháp hạn chế rủi ro do không tiếp cận được các khách hàng tốt: Đa dạng hóa các hình thức cho thuê, các lĩnh vực, ngành nghề cho thuê; Tăng cường hợp tác với các nhà cung ứng. Biện pháp hạn chế rủi ro do thẩm định khách hàng và dự án không chính xác: Xây dựng các quy trình thẩm định riêng đối với các lĩnh vực, ngành nghề, tài sản; Tìm hiểu thông tin về khách hàng qua những tổ chức tài chính khác, các cơ quản quản lý doanh nghiệp, hoặc lấy thông tin từ Hệ thống thông tin tín dụng trung ương. Ngoài ra, Daewoo Capital còn phối hợp với các nhà cung ứng trên thị trường để tìm hiểu thông tin của tài sản thuê; Xây dựng một hệ thống chấm điểm khách hàng riêng (CSS - Credit Scoring System).

Phân tán các rủi ro trong hoạt động cho thuê tài chính bằng cách đa dạng hóa các hình thức dịch vụ cho thuê, ngành nghề cho thuê, khách hàng cho thuê, tài sản cho thuê. Lựa chọn nhóm khách hàng mục tiêu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Gắn hoạt động cho thuê tài chính với các công ty sản xuất và cung ứng tài sản.

Thu thập thông tin chính xác, toàn diện để nâng cao chất lượng thẩm định. Xây dựng quy trình thẩm định dự án đặc thù cho từng loại tài sản, lĩnh vực, ngành nghề cho thuê. Xây dựng hệ thống định hạng tín dụng chi tiết và toàn diện. Tăng cường việc giám sát quản lý khách hàng và việc sử dụng tài sản thuê.

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Hiện đại hoá hệ thống công nghệ thông tin, thiết lập hệ thống thông tin quản trị rủi ro. Tăng cường công tác kiểm soát nội bộ.

Một số kiến nghị với Chính phủ. Kiến nghị với các Bộ, Ngành chức năng. Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam.