KIỂM KÊ KHÍ THẢI TỪ HOẠT ĐỘNG CHĂN NUÔI GIA SÚC CỦA CÁC TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THỌ XUÂN, TỈNH THANH HÓA

Theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP, Việt Nam đặt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính đến năm 2030 ít nhất 129,8 triệu tấn so với hiện tại. Mục tiêu này đòi hỏi sự nỗ lực lớn từ các ngành, trong đó có chăn nuôi. Việc đạt được 'chứng nhận giảm phát thải' sẽ tạo ra doanh thu trực tiếp cho chính phủ. Do đó, việc kiểm kê khí thải và tìm kiếm giải pháp giảm thiểu là vô cùng cấp thiết để hướng tới nền nông nghiệp xanh, an toàn và bền vững.

Nghiên cứu kiểm kê khí thải tại Thọ Xuân, Thanh Hóa, là một bước đi quan trọng để giải quyết vấn đề ô nhiễm tại địa phương. Mục tiêu là thống kê, tính toán lượng phát thải khí thải và đánh giá các vấn đề tồn tại. Từ đó, đề xuất các biện pháp giảm phát thải khí, hướng tới nền nông nghiệp cacbon thấp, thân thiện với môi trường. Điều này phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế xanh và bảo vệ môi trường.

Để kiểm kê khí thải chính xác, cần có dữ liệu chi tiết về lượng phát thải metan (CH4) và nitơ oxit (N2O) từ các hoạt động chăn nuôi. Tuy nhiên, việc thu thập dữ liệu này còn gặp nhiều khó khăn do sự đa dạng trong phương thức chăn nuôi và quản lý chất thải. Điều này đòi hỏi các phương pháp nghiên cứu và khảo sát bài bản để có được thông tin đáng tin cậy. Theo luận văn, cần xác định, kiểm kê, tính toán các nguồn phát thải CH4 và N2O, so sánh thải lượng phát thải của từng chất ô nhiễm trong hoạt động chăn nuôi gia súc trên địa bàn huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.

Việc áp dụng các quy trình kiểm kê khí thải chuẩn quốc tế đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các phương pháp đo lường và tính toán. Nhiều trang trại và hộ chăn nuôi còn thiếu kiến thức và nguồn lực để thực hiện kiểm kê một cách chính xác. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và các chuyên gia trong lĩnh vực môi trường. Các phương pháp nghiên cứu của luận văn gồm: Phương pháp điều tra thu thập số liệu, tài liệu thứ cấp; Phương pháp điều tra, thống kê; Phương pháp kiểm kê khí thải; Phương pháp so sánh; Phương pháp tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu.

Bước đầu tiên trong kiểm kê khí thải là thu thập dữ liệu chi tiết về số lượng vật nuôi, loại thức ăn sử dụng, phương pháp quản lý chất thải, và các thông tin liên quan khác. Dữ liệu này có thể được thu thập thông qua khảo sát, phỏng vấn, và thu thập số liệu từ các cơ quan quản lý địa phương. Việc đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của dữ liệu là vô cùng quan trọng. Chăn nuôi tại huyện Thọ Xuân tiếp tục phát triển ổn định, các trang trại, gia trại vẫn duy trì và phát triển được tổng đàn; thực hiện theo Chỉ thị số 25/CT- TTg ngày 31/8/2016 của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về bảo vệ môi trường thì trên địa bàn có 86,8% hộ chăn nuôi cóchuồng trại hợp vệ sinh.

Sau khi thu thập dữ liệu, cần áp dụng các hệ số phát thải (EF) được cung cấp bởi Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC) để tính toán lượng khí thải nhà kính phát sinh từ các hoạt động chăn nuôi. Hệ số phát thải này phụ thuộc vào loại vật nuôi, phương thức chăn nuôi, và các yếu tố khác. Việc sử dụng hệ số phát thải phù hợp giúp đảm bảo tính chính xác của kết quả kiểm kê.

Việc phân tích thành phần chất thải chăn nuôi giúp xác định chính xác lượng phát thải metan và N2O. Thành phần của chất thải chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như loại thức ăn, phương pháp chăn nuôi và quản lý chất thải. Kết quả phân tích này cung cấp thông tin quan trọng để tính toán lượng khí thải và đề xuất các giải pháp giảm thiểu hiệu quả. Theo kế hoạch tổng thể phát triển nông nghiệp của huyện Thọ Xuân đến năm 2025 và định hướng cho đến năm 2030, việc phát triển đàn lợn sẽ được thực hiện theo mô hình trang trại và gia trại có quy mô lớn, tập trung bên ngoài khu dân cư theo phương thức công nghiệp và bán công nghiệp. Đồng thời, việc giảm quy mô chăn nuôi nhỏ lẻ cũng sẽ được tiến hành từng bước.

Xây dựng hầm biogas là một giải pháp hiệu quả để xử lý chất thải chăn nuôi và giảm lượng phát thải metan. Hầm biogas giúp phân hủy chất thải trong điều kiện kỵ khí, tạo ra khí biogas có thể sử dụng làm nhiên liệu. Ngoài ra, chất thải sau khi xử lý trong hầm biogas còn có thể sử dụng làm phân bón hữu cơ. Việc tăng cường nghiên cứu, áp dụng và chuyển giao kỹ thuật xử lí chất thải chăn nuôi thích hợp với quy mô, đặc điểm của mỗi đối tượng chăn nuôi là quan trọng và cấp thiết, nhằm hạn chế tác hại do chăn nuôi đối với môi.

Chế phẩm sinh học chứa các vi sinh vật có lợi giúp cải thiện quá trình tiêu hóa của vật nuôi và giảm lượng khí thải phát sinh. Các chế phẩm này cũng có thể được sử dụng để xử lý chất thải chăn nuôi, giúp giảm mùi hôi và phân hủy chất hữu cơ. Việc sử dụng chế phẩm sinh học là một giải pháp thân thiện với môi trường và có chi phí hợp lý.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp giúp vật nuôi tiêu hóa tốt hơn, giảm lượng chất thải và khí thải phát sinh. Cần đảm bảo cung cấp đủ chất xơ, protein và các dưỡng chất cần thiết cho vật nuôi. Đồng thời, hạn chế sử dụng các loại thức ăn gây khó tiêu hoặc tạo ra nhiều khí thải. Để nâng cao hiệu quả chăn nuôi, cần thực hiện đồng bộ 3 giải pháp sau: Tuyên truyền, phổ biến kiến thức về công nghệ chăn nuôi và phòng, chống dịch bệnh. Giải pháp này giúp người chăn nuôi nâng cao nhận thức, áp dụng khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh; Xây dựng các hầm biogas để xử lý chất thải trong chăn nuôi.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, nhiều trang trại và hộ chăn nuôi tại Thọ Xuân chưa có hệ thống xử lý chất thải hiệu quả. Chất thải thường được xả trực tiếp ra môi trường hoặc xử lý sơ sài, gây ô nhiễm nguồn nước và không khí. Việc cải thiện hệ thống quản lý chất thải là một ưu tiên hàng đầu để giảm lượng khí thải phát sinh. Nghiên cứu chỉ ra được nguồn phát thải chính của các khí thải CH4 và N2O cho từng đối tượng và từng loại vật nuôi.

Dựa trên kết quả kiểm kê khí thải và đánh giá hiện trạng, nghiên cứu đề xuất các giải pháp phù hợp với điều kiện kinh tế và xã hội của Thọ Xuân. Các giải pháp này bao gồm hỗ trợ xây dựng hầm biogas, cung cấp chế phẩm sinh học, và đào tạo kiến thức về quản lý chất thải cho người chăn nuôi. Kiểm soát chặt chẽ việc du nhập giống vật nuôi ngoại lai. Giải pháp này giúp bảo vệ giống vật nuôi bản địa, tránh lây lan dịch bệnh.

Cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp kiểm kê khí thải chính xác và hiệu quả hơn. Điều này đòi hỏi sự hợp tác giữa các nhà khoa học, các cơ quan quản lý, và các doanh nghiệp trong ngành chăn nuôi. Các phương pháp mới cần phải dễ dàng áp dụng, chi phí hợp lý, và phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.

Nhà nước cần xây dựng các chính sách hỗ trợ tài chính và kỹ thuật để khuyến khích người chăn nuôi áp dụng các giải pháp giảm thiểu khí thải. Các chính sách này có thể bao gồm trợ cấp, ưu đãi thuế, và cung cấp kiến thức về các công nghệ tiên tiến. Để làm được điều này cần phát triển sản xuất nông nghiệp xanh theo hướng an toàn, ít phát thải, phát triển bền vững, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, góp phần giảm nghèo và ứng phó có hiệu quả với BĐKH, nhằm đem lại cho Việt Nam “chứng nhận giảm phát thải” để bán trên thị trường thế giới, tạo ra doanh thu trực tiếp cho chính phủ Việt Nam