Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển, hệ thống ngân hàng giữ vai trò trung gian tài chính quan trọng trong việc huy động và phân bổ vốn. Tại Việt Nam, hoạt động huy động vốn của các ngân hàng thương mại, đặc biệt là các ngân hàng hợp tác xã, đang đối mặt với nhiều thách thức như sự cạnh tranh gay gắt, nguồn vốn chủ yếu là ngắn hạn chiếm trên 90%, gây khó khăn trong cân đối kỳ hạn vốn và rủi ro lãi suất. Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam - Chi nhánh Bắc Ninh (Co-opBank Bắc Ninh) là một trong những đơn vị chịu ảnh hưởng trực tiếp của những thách thức này. Giai đoạn 2019-2021, hoạt động huy động vốn tại chi nhánh đã đạt được những kết quả tích cực với tốc độ tăng trưởng nguồn vốn ổn định, tuy nhiên vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như quy mô huy động vốn thấp hơn so với các ngân hàng khác trên địa bàn, chưa khai thác hiệu quả nguồn vốn tiềm năng trong nền kinh tế, và chi phí huy động vốn còn cao.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng huy động vốn tại Co-opBank Bắc Ninh trong giai đoạn 2019-2021, đánh giá các chỉ tiêu định lượng và định tính, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn trong giai đoạn 2022-2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại trụ sở chính và hai phòng giao dịch trực thuộc chi nhánh, với dữ liệu thu thập từ báo cáo kinh doanh, khảo sát 260 khách hàng và phỏng vấn chuyên gia. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ chi nhánh nâng cao năng lực tài chính, tăng cường sự ổn định nguồn vốn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và nâng cao vị thế cạnh tranh của ngân hàng trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về hoạt động huy động vốn của ngân hàng thương mại, tập trung vào các khái niệm chính như:

  • Ngân hàng thương mại: Đơn vị kinh doanh tiền tệ, cung cấp dịch vụ tài chính đa dạng, trong đó hoạt động huy động vốn là nghiệp vụ cốt lõi để tạo nguồn vốn cho các hoạt động tín dụng và dịch vụ khác.
  • Nguồn vốn ngân hàng: Bao gồm vốn chủ sở hữu, vốn huy động từ tiền gửi khách hàng, vốn đi vay và các nguồn vốn khác như vốn điều chuyển và vốn ủy thác đầu tư.
  • Chỉ tiêu đánh giá hoạt động huy động vốn: Gồm các chỉ tiêu định tính như năng lực cạnh tranh, sự hài lòng của khách hàng, uy tín ngân hàng, sự thuận tiện trong tiếp cận dịch vụ; và các chỉ tiêu định lượng như tốc độ tăng trưởng vốn huy động, cơ cấu nguồn vốn, chi phí huy động vốn, tỷ lệ hoàn thành kế hoạch huy động.
  • Mô hình chất lượng dịch vụ SERVQUAL: Được áp dụng để đánh giá sự hài lòng của khách hàng qua 5 khía cạnh: phương tiện hữu hình, năng lực phục vụ, tính đáp ứng, tính tin cậy và tính đồng cảm.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến huy động vốn: Bao gồm yếu tố bên trong như chiến lược kinh doanh, cơ sở vật chất, năng lực nhân viên, chính sách lãi suất, dịch vụ ngân hàng; và yếu tố bên ngoài như chính sách pháp luật, chính sách tiền tệ, tình hình kinh tế xã hội, năng lực tài chính và tâm lý khách hàng, cạnh tranh thị trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo kinh doanh, tài liệu nội bộ của Co-opBank Bắc Ninh giai đoạn 2019-2021, các văn bản pháp luật và nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp gồm khảo sát 260 khách hàng được chọn ngẫu nhiên, phỏng vấn chuyên gia và lãnh đạo ngân hàng nhằm đánh giá sự hài lòng và thực trạng huy động vốn.

Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm thống kê mô tả, phân tích chỉ tiêu định lượng như tốc độ tăng trưởng vốn huy động, cơ cấu nguồn vốn, chi phí huy động, tỷ lệ hoàn thành kế hoạch; phân tích định tính dựa trên mô hình SERVQUAL để đánh giá chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2021, với đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2022-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng nguồn vốn huy động ổn định: Tổng vốn huy động tại Co-opBank Bắc Ninh tăng từ khoảng 1.557 tỷ đồng năm 2019 lên 1.765 tỷ đồng năm 2020 và tiếp tục tăng trong năm 2021, thể hiện tốc độ tăng trưởng dương qua các năm. Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch huy động vốn đạt trên 90% trong giai đoạn này.

  2. Cơ cấu nguồn vốn chưa tối ưu: Vốn huy động chủ yếu là tiền gửi có kỳ hạn chiếm tỷ trọng lớn, trong khi vốn huy động dài hạn còn hạn chế, dẫn đến áp lực về cân đối kỳ hạn vốn và rủi ro thanh khoản. Chi phí huy động vốn tăng nhanh, với chi phí trả lãi chiếm khoảng 75% tổng chi phí hoạt động.

  3. Chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng: Khảo sát 260 khách hàng cho thấy mức độ hài lòng trung bình đạt khoảng 78%, trong đó các yếu tố như tính tin cậy, năng lực phục vụ và sự thuận tiện được đánh giá cao, nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế về đa dạng sản phẩm và quy trình thủ tục phức tạp.

  4. Lợi nhuận giảm do chi phí tăng: Tổng thu nhập của chi nhánh tăng từ 153,25 tỷ đồng năm 2019 lên 193,71 tỷ đồng năm 2021, nhưng chi phí tăng nhanh hơn, đặc biệt chi phí dự phòng rủi ro tăng 53,42% năm 2020 so với năm trước, dẫn đến lợi nhuận sau thuế giảm từ 20,71 tỷ đồng năm 2019 xuống còn 14,09 tỷ đồng năm 2021.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trong huy động vốn tại Co-opBank Bắc Ninh bao gồm sự cạnh tranh khốc liệt từ các ngân hàng thương mại lớn trên địa bàn, chi phí huy động vốn cao do phải tăng lãi suất để thu hút khách hàng, và hạn chế trong đa dạng hóa sản phẩm huy động vốn. So với các chi nhánh ngân hàng hợp tác xã khác như Co-opBank Bắc Giang và Hải Phòng, chi nhánh Bắc Ninh có quy mô huy động vốn nhỏ hơn và chi phí huy động cao hơn, ảnh hưởng đến khả năng sinh lời và mở rộng thị phần.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng vốn huy động theo năm, bảng so sánh cơ cấu nguồn vốn và chi phí huy động, cũng như biểu đồ đánh giá sự hài lòng khách hàng theo các tiêu chí SERVQUAL để minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân đối kỳ hạn vốn, nâng cao chất lượng dịch vụ và đa dạng hóa sản phẩm để tăng sức cạnh tranh và hiệu quả huy động vốn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Mở rộng quy mô huy động vốn dài hạn: Tăng cường phát triển các sản phẩm huy động vốn có kỳ hạn dài nhằm cân đối tốt hơn giữa nguồn vốn và nhu cầu cho vay trung dài hạn, giảm thiểu rủi ro thanh khoản. Chủ thể thực hiện là Ban lãnh đạo chi nhánh, triển khai trong giai đoạn 2022-2025.

  2. Xây dựng chiến lược Marketing và quảng bá sản phẩm: Tăng cường quảng bá các sản phẩm huy động vốn đa dạng, áp dụng các chương trình khuyến mãi, ưu đãi lãi suất linh hoạt để thu hút khách hàng cá nhân và doanh nghiệp. Phòng Marketing phối hợp với phòng dịch vụ khách hàng thực hiện trong 12-24 tháng tới.

  3. Cân đối giữa huy động vốn và cho vay: Thiết lập hệ thống quản lý rủi ro kỳ hạn và lãi suất, đảm bảo tỷ lệ dư nợ cho vay phù hợp với nguồn vốn huy động, tránh tình trạng mất cân đối tài chính. Phòng Tín dụng và Ban Kiểm soát nội bộ chịu trách nhiệm, áp dụng ngay từ năm 2022.

  4. Nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng: Đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng giao tiếp cho cán bộ nhân viên, đơn giản hóa quy trình thủ tục, tăng cường ứng dụng công nghệ ngân hàng điện tử để nâng cao trải nghiệm khách hàng. Phòng Nhân sự và Phòng Tin học phối hợp thực hiện trong vòng 18 tháng.

  5. Hạn chế rủi ro trong công tác huy động vốn: Tăng cường kiểm soát nội bộ, giám sát chặt chẽ các giao dịch huy động vốn, áp dụng các biện pháp bảo mật thông tin khách hàng và phòng chống rủi ro tín dụng. Phòng Kiểm tra nội bộ và Ban Lãnh đạo chịu trách nhiệm, triển khai liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng hợp tác xã: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến huy động vốn, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nguồn vốn phù hợp với điều kiện thực tế.

  2. Chuyên viên phòng Tín dụng và Marketing ngân hàng: Áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn, cải thiện chất lượng dịch vụ và phát triển sản phẩm đa dạng.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng: Tham khảo cơ sở lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về hoạt động huy động vốn tại ngân hàng hợp tác xã.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và Ngân hàng Nhà nước: Hiểu rõ thực trạng và các khó khăn trong huy động vốn của ngân hàng hợp tác xã để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạt động huy động vốn tại Co-opBank Bắc Ninh có những điểm mạnh gì?
    Hoạt động huy động vốn tại chi nhánh có tốc độ tăng trưởng ổn định qua các năm, với tổng vốn huy động tăng liên tục từ năm 2019 đến 2021. Chi nhánh cũng duy trì được sự tin tưởng của khách hàng thông qua chất lượng dịch vụ và các chính sách ưu đãi lãi suất.

  2. Những hạn chế chính trong huy động vốn của Co-opBank Bắc Ninh là gì?
    Hạn chế bao gồm quy mô huy động vốn còn nhỏ so với các ngân hàng khác trên địa bàn, chi phí huy động vốn cao, cơ cấu nguồn vốn chưa hợp lý với tỷ trọng vốn dài hạn thấp, và sự đa dạng sản phẩm chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu khách hàng.

  3. Làm thế nào để nâng cao sự hài lòng của khách hàng trong hoạt động huy động vốn?
    Nâng cao sự hài lòng cần tập trung vào cải thiện chất lượng dịch vụ qua đào tạo nhân viên, đơn giản hóa thủ tục, tăng cường tính minh bạch và bảo mật thông tin, đồng thời phát triển các sản phẩm phù hợp với nhu cầu đa dạng của khách hàng.

  4. Chiến lược nào giúp Co-opBank Bắc Ninh tăng cường huy động vốn hiệu quả?
    Chiến lược bao gồm mở rộng mạng lưới giao dịch, đa dạng hóa sản phẩm huy động vốn, áp dụng chính sách lãi suất linh hoạt, tăng cường quảng bá và chăm sóc khách hàng, đồng thời quản lý rủi ro hiệu quả trong hoạt động huy động.

  5. Tác động của đại dịch Covid-19 đến hoạt động huy động vốn của chi nhánh như thế nào?
    Đại dịch gây ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế địa phương, làm tăng nợ xấu và chi phí dự phòng rủi ro, giảm lợi nhuận. Tuy nhiên, chi nhánh đã triển khai các gói vay ưu đãi hỗ trợ khách hàng, giúp duy trì hoạt động huy động vốn và giữ vững niềm tin khách hàng.

Kết luận

  • Hoạt động huy động vốn tại Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam - Chi nhánh Bắc Ninh giai đoạn 2019-2021 đạt được sự tăng trưởng ổn định về quy mô vốn, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế về cơ cấu nguồn vốn và chi phí huy động.
  • Sự hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ huy động vốn ở mức khá, nhưng cần cải thiện đa dạng sản phẩm và quy trình thủ tục để nâng cao trải nghiệm khách hàng.
  • Chi phí hoạt động và chi phí dự phòng tăng nhanh đã ảnh hưởng đến lợi nhuận của chi nhánh trong giai đoạn nghiên cứu.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm bao gồm mở rộng huy động vốn dài hạn, nâng cao chất lượng dịch vụ, xây dựng chiến lược marketing hiệu quả và quản lý rủi ro chặt chẽ.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2022-2025 nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn, củng cố vị thế và phát triển bền vững của chi nhánh trên thị trường tài chính địa phương.

Hành động ngay hôm nay để áp dụng các giải pháp này sẽ giúp Co-opBank Bắc Ninh không chỉ vượt qua thách thức mà còn tận dụng cơ hội phát triển trong tương lai.