I. Giới thiệu về Giáo trình Tội phạm học Đại học Luật Hà Nội
Giáo trình Tội phạm học Đại học Luật Hà Nội do PGS. Lê Thị Sơn và PGS. Dương Tuyết Miên chủ biên, là tài liệu quan trọng trong chương trình đào tạo cử nhân luật. Giáo trình này được biên soạn lần đầu năm 1998, sửa đổi bổ sung năm 2004, và tái bản lần thứ 4 năm 2016. Mục tiêu của giáo trình là cung cấp kiến thức về tội phạm học, phương pháp nghiên cứu, và khả năng vận dụng vào thực tiễn. Giáo trình được biên soạn dựa trên tham khảo các tài liệu trong và ngoài nước, đánh giá thực trạng nghiên cứu tội phạm học tại Việt Nam.
1.1. Mục đích và ý nghĩa của giáo trình
Giáo trình nhằm trang bị cho người học kiến thức cơ bản về tội phạm học, bao gồm nghiên cứu tội phạm hiện thực, nguyên nhân tội phạm, và kiểm soát tội phạm. Đây là tài liệu thiết yếu cho sinh viên luật, giúp họ hiểu rõ các vấn đề liên quan đến phòng chống tội phạm và luật hình sự. Giáo trình cũng phản ánh sự phát triển của tội phạm học trong bối cảnh pháp luật Việt Nam.
1.2. Quá trình biên soạn và cập nhật
Giáo trình được biên soạn dựa trên sự tham khảo các tài liệu trong và ngoài nước, đánh giá thực trạng nghiên cứu tội phạm học tại Việt Nam. Các tác giả đã cập nhật và chuẩn hóa các khái niệm, tập trung vào phần đại cương của tội phạm học. Giáo trình được thẩm định bởi các nhà khoa học có uy tín và được Hội đồng đánh giá nghiệm thu thông qua.
II. Khái niệm và nhiệm vụ của Tội phạm học
Chương I của giáo trình tập trung vào khái niệm và nhiệm vụ của tội phạm học. Tội phạm học được định nghĩa là ngành khoa học thực nghiệm nghiên cứu về tội phạm hiện thực, nguyên nhân tội phạm, và kiểm soát tội phạm. Giáo trình cung cấp các định nghĩa khác nhau về tội phạm học, từ các quan điểm cổ điển đến hiện đại, phản ánh sự phát triển của ngành khoa học này.
2.1. Định nghĩa tội phạm học
Tội phạm học được định nghĩa là ngành khoa học nghiên cứu về tội phạm, nguyên nhân tội phạm, và kiểm soát tội phạm. Các định nghĩa từ các nhà khoa học như Edwin H. Sutherland và Frank Schmalleger được trích dẫn, nhấn mạnh tính liên ngành và thực nghiệm của tội phạm học. Giáo trình cũng đề cập đến các quan điểm của các nhà khoa học Việt Nam như GS. Nguyễn Xuân Yêm và GS. Đỗ Ngọc Quang.
2.2. Đối tượng nghiên cứu của tội phạm học
Đối tượng nghiên cứu của tội phạm học bao gồm tội phạm hiện thực, nguyên nhân tội phạm, và kiểm soát tội phạm. Giáo trình phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố này, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu nguyên nhân tội phạm từ góc độ xã hội và tâm lý. Kiểm soát tội phạm được coi là một phần quan trọng trong nghiên cứu tội phạm học, bao gồm các biện pháp phản ứng của nhà nước đối với tội phạm.
III. Lý thuyết và phương pháp nghiên cứu tội phạm học
Giáo trình đề cập đến các lý thuyết tội phạm học và phương pháp nghiên cứu thực nghiệm. Các lý thuyết về nguyên nhân tội phạm được phân tích từ góc độ sinh lý, tâm lý, và xã hội. Giáo trình cũng nhấn mạnh tính liên ngành của tội phạm học, sử dụng các phương pháp từ tâm lý học, xã hội học, và nhân chủng học để hiểu rõ hơn về tội phạm.
3.1. Lý thuyết về nguyên nhân tội phạm
Giáo trình phân tích các lý thuyết về nguyên nhân tội phạm, từ các quan điểm cổ điển đến hiện đại. Các lý thuyết này được nghiệm chứng trong thực tiễn và tạo cơ sở cho việc hình thành các hệ thống tri thức về tội phạm học. Giáo trình cũng đề cập đến các học thuyết về kiểm soát xã hội và phòng ngừa tội phạm.
3.2. Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm
Tội phạm học là ngành khoa học thực nghiệm, sử dụng các phương pháp nghiên cứu từ các ngành khoa học khác như tâm lý học, xã hội học, và nhân chủng học. Giáo trình nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các phương pháp này để hiểu rõ hơn về tội phạm và nguyên nhân tội phạm trong bối cảnh xã hội hiện đại.
IV. Ứng dụng thực tiễn của Tội phạm học
Giáo trình nhấn mạnh tầm quan trọng của tội phạm học trong việc phòng chống tội phạm và kiểm soát tội phạm. Các kết quả nghiên cứu về tội phạm hiện thực và nguyên nhân tội phạm được sử dụng để đề xuất các biện pháp phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm. Giáo trình cũng đề cập đến vai trò của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các biện pháp này.
4.1. Phòng ngừa và kiểm soát tội phạm
Giáo trình phân tích các biện pháp phòng ngừa tội phạm và kiểm soát tội phạm, bao gồm các biện pháp pháp lý và xã hội. Các biện pháp này được thực hiện thông qua các hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng và thi hành án hình sự. Giáo trình cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các kiến thức tội phạm học vào thực tiễn.
4.2. Vai trò của các cơ quan nhà nước
Các cơ quan nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tội phạm và kiểm soát tội phạm. Giáo trình đề cập đến vai trò của các cơ quan như công an, kiểm sát, tòa án, và cơ quan thi hành án hình sự trong việc thực hiện các biện pháp này.
