Giáo Trình Dung Sai và Đo Lường Kỹ Thuật Nghề Cơ Điện Tử

LỜI GIỚI THIỆU

1. BÀI 1: KHÁI NIỆM VỀ DUNG SAI LẮP GHÉP

1.1. Khái niệm về lắp lẫn trong ngành cơ khí

1.2. Bản chất của tính lắp lẫn

1.3. Ý nghĩa của tính lắp lẫn

1.4. Kích thước sai lệch giới hạn và dung sai

1.4.1. Kích thước danh nghĩa

1.4.2. Kích thước thực

1.4.3. Kích thước giới hạn

1.4.4. Sai lệch giới hạn

1.4.5. Dung sai

1.5. Lắp ghép và các loại lắp ghép

1.5.1. Khái niệm về lắp ghép

1.5.2. Phân loại lắp ghép

1.5.2.1. Lắp ghép có độ hở

1.5.2.2. Lắp ghép có độ dôi

1.5.2.3. Lắp ghép trung gian

2. BÀI 2: DUNG SAI LẮP GHÉP CÁC BỀ MẶT TRƠN

2.1. Hệ thống dung sai lắp ghép

2.2. Hệ thống lỗ cơ bản

2.3. Hệ thống trục cơ bản

2.4. Cấp chính xác (cấp dung sai tiêu chuẩn)

2.5. Khoảng kích thước danh nghĩa

2.6. Sai lệch cơ bản (SLCB)

2.7. Bản vẽ chi tiết

2.8. Bản vẽ lắp

2.9. Các bảng dung sai

2.10. Cấu tạo và cách tra bảng dung sai TCVN 2245 - 99

2.11. Thí dụ ứng dụng

2.12. Cách sử dụng các hình thức lắp ghép

2.12.1. Lắp ghép có độ dôi

2.12.2. Lắp ghép có độ hở

2.12.3. Ký hiệu và công dụng

2.12.4. Chọn kiểu lắp có độ hở

2.12.5. Lắp ghép trung gian

2.12.5.1. Ký hiệu và công dụng

2.12.5.2. Chọn kiểu lắp trung gian

2.13. Dung sai các chi tiết điển hình

2.13.1. Dung sai ren

2.13.2. Các kích thước cơ bản của ren tam giác hệ mét

2.13.3. Hệ thống dung sai ren tam giác hệ mét

2.14. Dung sai truyền động bánh răng

2.14.1. Các thông số kích thước cơ bản

2.14.2. Các yêu cầu kỹ thuật của truyền động bánh răng

2.14.3. Đánh giá mức chính xác của truyền động bánh răng

2.14.4. Cấp chính xác chế tạo bánh răng

2.14.5. Dạng đối tiếp mặt răng và dung sai độ hở mặt bên

3. BÀI 3: DUNG SAI HÌNH DẠNG VÀ VỊ TRÍ CỦA CÁC BỀ MẶT NHÁM

3.1. Sai lệch hình dạng

3.2. Sai lệch hình dạng bề mặt trụ

3.3. Sai lệch hình dạng bề mặt phẳng

3.4. Sai lệch vị trí bề mặt

3.5. Sai lệch về độ song song

3.6. Sai lệch về độ vuông góc

3.7. Sai lệch về độ đồng tâm

3.8. Sai lệch về độ đối xứng

3.9. Sai lệch về độ giao nhau giữa các đường tâm

3.10. Ghi ký hiệu sai lệch hình dạng và vị trí

3.11. Xác định dung sai hình dạng và vị trí khi thiết kế

3.12. Nhám bề mặt

3.12.1. Chỉ tiêu đánh giá

3.12.2. Sai lệch trung bình số học của profil Ra

3.12.3. Chiều cao trung bình của Profil theo 10 điểm Rz

3.12.4. Xác định giá trị cho phép của thông số nhám

3.12.5. Ký hiệu nhám bề mặt trên bản vẽ

4. BÀI 4: CÁC DỤNG CỤ ĐO LƯỜNG THÔNG DỤNG DÙNG TRONG CƠ KHÍ

4.1. Dụng cụ đo có khắc vạch

4.2. Thước không có thước phụ

4.3. Thước có thước phụ

4.4. Thước cặp

4.5. Thước đo chiều sâu chiều cao (hình 9)

4.6. Panme đo ngoài

4.7. Panme đo trong

4.8. Dụng cụ đo có bề mặt số (đồng hồ so)

4.8.1. Cấu tạo, nguyên lý làm việc và công dụng

4.8.2. Cách sử dụng và bảo quản (Hình 9)

4.9. Các phương pháp đo khác

4.9.1. Đo góc bằng mẫu, ê ke, calip côn

4.9.2. Đo góc bằng thước đo góc vạn năng

4.9.3. Đo góc bằng phương pháp đo gián tiếp

PHỤ LỤC 1: DUNG SAI LẮP GHÉP BỀ MẶT TRƠN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về Giáo Trình Dung Sai và Đo Lường Kỹ Thuật Nghề Cơ Điện Tử

Giáo trình "Dung sai và đo lường kỹ thuật" là một phần quan trọng trong chương trình đào tạo nghề cơ điện tử. Môn học này cung cấp kiến thức cơ bản về dung sai lắp ghép và các phương pháp đo lường chính xác. Việc nắm vững các khái niệm này không chỉ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về quy trình sản xuất mà còn đảm bảo chất lượng sản phẩm. Nội dung giáo trình được biên soạn dựa trên các tài liệu nghiên cứu và thực tiễn sản xuất, nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo hiện nay.

1.1. Mục tiêu và ý nghĩa của môn học Dung sai và Đo lường

Môn học này nhằm trang bị cho sinh viên kiến thức về các ký hiệu dung sai trên bản vẽ, cách lựa chọn dụng cụ đo phù hợp và tính toán các sai lệch trong lắp ghép. Điều này giúp sinh viên có khả năng áp dụng lý thuyết vào thực tiễn sản xuất.

1.2. Nội dung chính của giáo trình

Giáo trình bao gồm các khái niệm về dung sai, các loại lắp ghép, hệ thống dung sai và các dụng cụ đo lường thông dụng. Mỗi phần đều được trình bày rõ ràng, dễ hiểu, giúp sinh viên dễ dàng tiếp thu.

II. Những thách thức trong việc áp dụng Dung sai trong Cơ Điện Tử

Việc áp dụng dung sai trong cơ điện tử gặp nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc đảm bảo độ chính xác và chất lượng sản phẩm. Các yếu tố như sai số trong quá trình sản xuất, lựa chọn dụng cụ đo không phù hợp và thiếu kiến thức về dung sai có thể dẫn đến sản phẩm không đạt yêu cầu. Do đó, việc đào tạo và cập nhật kiến thức cho sinh viên là rất cần thiết.

2.1. Sai số trong quá trình sản xuất

Sai số có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau như máy móc, công nghệ và kỹ thuật viên. Việc kiểm soát sai số là rất quan trọng để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng.

2.2. Lựa chọn dụng cụ đo không phù hợp

Việc sử dụng dụng cụ đo không chính xác có thể dẫn đến kết quả sai lệch, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Sinh viên cần được hướng dẫn cách lựa chọn và sử dụng dụng cụ đo một cách hiệu quả.

III. Phương pháp chính trong Dung sai và Đo lường Kỹ Thuật

Có nhiều phương pháp được áp dụng trong dung sai và đo lường kỹ thuật, bao gồm các phương pháp đo lường cơ bản và nâng cao. Những phương pháp này giúp đảm bảo độ chính xác trong sản xuất và lắp ghép các chi tiết máy.

3.1. Các phương pháp đo lường cơ bản

Các phương pháp đo lường cơ bản bao gồm sử dụng thước cặp, panme và đồng hồ so. Những dụng cụ này giúp đo các kích thước chính xác và nhanh chóng.

3.2. Các phương pháp đo lường nâng cao

Ngoài các phương pháp cơ bản, còn có các phương pháp đo lường nâng cao như đo bằng laser và đo bằng máy tính. Những phương pháp này giúp tăng độ chính xác và giảm thời gian đo.

IV. Ứng dụng thực tiễn của Dung sai và Đo lường Kỹ Thuật trong sản xuất

Dung sai và đo lường kỹ thuật có ứng dụng rộng rãi trong sản xuất cơ khí và điện tử. Việc áp dụng đúng các kiến thức này giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm thiểu lãng phí trong sản xuất.

4.1. Ứng dụng trong sản xuất cơ khí

Trong sản xuất cơ khí, dung sai được áp dụng để đảm bảo các chi tiết lắp ghép chính xác, từ đó nâng cao hiệu suất làm việc của máy móc.

4.2. Ứng dụng trong sản xuất điện tử

Trong ngành điện tử, việc đo lường chính xác các linh kiện là rất quan trọng. Dung sai giúp đảm bảo các linh kiện hoạt động hiệu quả và bền bỉ.

V. Kết luận và tương lai của Dung sai và Đo lường Kỹ Thuật

Dung sai và đo lường kỹ thuật là những yếu tố không thể thiếu trong ngành cơ điện tử. Việc nâng cao chất lượng đào tạo và cập nhật công nghệ mới sẽ giúp sinh viên đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường lao động.

5.1. Tầm quan trọng của việc đào tạo

Đào tạo sinh viên về dung sai và đo lường kỹ thuật là rất cần thiết để đảm bảo họ có đủ kiến thức và kỹ năng làm việc trong ngành.

5.2. Xu hướng phát triển trong tương lai

Trong tương lai, công nghệ đo lường sẽ ngày càng phát triển, đòi hỏi sinh viên cần phải liên tục cập nhật kiến thức và kỹ năng để theo kịp xu hướng.

Giáo Trình Mô Đun 13: Dung Sai và Đo Lường Kỹ Thuật Nghề Cơ Điện Tử