Giám sát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam

• Tác giả: Phạm Đình Khôi
• Người hướng dẫn: PGS.TSKH Nguyễn Ngọc Thạch
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng TP.Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính Ngân Hàng
• Đề tài: Giám sát Rủi Ro Tín Dụng Tại Ngân Hàng TMCP Quốc Tế Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN
• ABSTRACT
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ GIÁM SÁT RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NHTM
• 1.1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.1.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng
• 1.1.2. Khái niệm rủi ro tín dụng ngân hàng
• 1.1.3. Phân loại rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại
• 1.1.4. Nguyên nhân rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại
• 1.1.4.1. Nguyên nhân khách quan
• 1.1.4.2. Nguyên nhân chủ quan từ phía khách hàng
• 1.1.4.3. Nguyên nhân chủ quan từ phía ngân hàng
• 1.1.5. Ảnh hưởng rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại
• 1.1.5.1. Tác động đến hoạt động của ngân hàng
• 1.1.5.2. Tác động đến nền kinh tế
• 1.2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ GIÁM SÁT RỦI RO TÍN DỤNG CỦA HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.2.1. Khái niệm giám sát rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại
• 1.2.2. Các nguyên tắc giám sát rủi ro tín dụng của Ủy ban giám sát Basel
• 1.2.3. Nội dung giám sát rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại
• 1.2.4. Các mô hình giám sát rủi ro tín dụng
• 1.2.4.1. Mô hình giám sát rủi ro tín dụng cho từng khoản vay
• 1.2.5. Các chỉ tiêu tăng cường giám sát rủi ro tín dụng
• 1.2.5.1. Các tiêu chí đánh giá định tính
• 1.2.5.2. Các tiêu chí đánh giá định lượng
• 1.2.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến giám sát rủi ro tín dụng
• 1.2.6.1. Nhóm nhân tố khách quan (nhóm nhân tố vĩ mô)
• 1.2.6.2. Nhóm nhân tố chủ quan (nhóm nhân tố thuộc về nội tại của ngân hàng)
• 1.3. KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA MỘT SỐ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM
• 1.3.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng thương mại
• 1.3.1.1. Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB)
• 1.3.1.2. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng từ Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam
• 1.3.2. Bài học kinh nghiệm về quản trị rủi ro tín dụng cho Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam
• 1.4. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG GIÁM SÁT RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM
• 2.1. GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM
• 2.1.1. Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam
• 2.1.2. Sơ đồ tổ chức tại Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam
• 2.1.3. Kết quả kinh doanh của Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam
• 2.1.3.1. Hoạt động huy động vốn
• 2.1.3.2. Hoạt động tín dụng
• 2.1.3.3. Lợi nhuận trước thuế
• 2.2. THỰC TRẠNG GIÁM SÁT RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM
• 2.2.1. Các quy định liên quan giám sát rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam
• 2.2.1.1. Cơ sở pháp lý xây dựng chiến lược quản trị rủi ro tín dụng bao gồm giám sát rủi ro tín dụng
• 2.2.1.2. Nội dung cơ bản trong chiến lược quản trị rủi ro tín dụng bao gồm giám sát rủi ro tín dụng của VIB
• 2.2.2. Tổ chức bộ máy giám sát rủi ro tín dụng của VIB
• 2.2.3. Mô hình tổ chức giám sát rủi ro tín dụng ở Đơn vị kinh doanh
• 2.2.4. Quy trình thực hiện giám sát rủi ro tín dụng
• 2.3. KẾT QUẢ TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT RỦI RO TÍN DỤNG THÔNG QUA CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ CỦA NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM
• 2.3.1. Các chỉ tiêu định tính
• 2.3.1.1. Chiến lược kinh doanh
• 2.3.1.2. Cơ cấu tổ chức
• 2.3.1.3. Chính sách tín dụng
• 2.3.1.4. Quy trình tín dụng
• 2.3.2. Các chỉ tiêu định lượng
• 2.3.2.1. Chỉ tiêu hệ số rủi ro tín dụng
• 2.3.2.2. Chỉ tiêu dư nợ cho vay so với nguồn vốn huy động
• 2.3.2.3. Tỷ lệ nợ quá hạn/Tổng dư nợ và tỷ lệ nợ xấu/tổng dư nợ
• 2.3.2.4. Tỷ số dự phòng tổn thất tín dụng hàng năm so với dư nợ cho vay
• 2.3.2.5. Cơ cấu dư nợ tín dụng theo ngành
• 2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ GIÁM SÁT RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM
• 2.4.1. Kết quả đạt được
• 2.4.2. Nguyên nhân dẫn đến hạn chế
• 2.5. Kết luận Chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM
• 3.1. ĐỊNH HƯỚNG TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM
• 3.2. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG GIÁM SÁT RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUỐC TẾ VIỆT NAM
• 3.2.1. Tăng cường hoạt động giám sát trước giải ngân
• 3.2.2. Tăng cường hoạt động giám sát trong cho vay
• 3.2.3. Tăng cường chất lượng hoạt động giám sát sau giải ngân
• 3.2.4. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước
• 3.3. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN CHUNG
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tóm tắt

I. Tổng Quan Giám Sát Rủi Ro Tín Dụng Tại VIB Khái Niệm Vai Trò

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, các ngân hàng thương mại Việt Nam, đặc biệt là Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB), đang nỗ lực hướng tới sự an toàn, minh bạch và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế. Giám sát rủi ro tín dụng đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo sự phát triển bền vững của ngân hàng. Hoạt động này không chỉ giúp ngân hàng đánh giá và kiểm soát các rủi ro tiềm ẩn, mà còn hỗ trợ đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt, cân bằng giữa tăng trưởng và hiệu quả. Theo báo cáo thường niên năm 2021 của VIB, thu nhập từ hoạt động tín dụng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu nhập, cho thấy tầm quan trọng của việc giám sát rủi ro tín dụng một cách hiệu quả.

1.1. Khái niệm và bản chất của rủi ro tín dụng ngân hàng

Rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng được hiểu là khả năng khách hàng không thực hiện đầy đủ hoặc đúng hạn nghĩa vụ trả nợ theo thỏa thuận. Rủi ro này phát sinh từ nhiều nguyên nhân, bao gồm cả yếu tố khách quan như biến động kinh tế vĩ mô và yếu tố chủ quan từ phía khách hàng hoặc chính ngân hàng. Việc nhận diện và đánh giá đúng bản chất của rủi ro tín dụng là bước đầu tiên để xây dựng hệ thống giám sát rủi ro hiệu quả. Các ngân hàng cần xây dựng các mô hình rủi ro tín dụng phù hợp để đánh giá và đo lường mức độ rủi ro.

1.2. Vai trò của giám sát rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng

Giám sát rủi ro tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nguồn vốn của ngân hàng, đảm bảo an toàn hệ thống và góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Hoạt động này giúp ngân hàng phát hiện sớm các dấu hiệu nợ xấu, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời, giảm thiểu tổn thất. Ngoài ra, giám sát rủi ro tín dụng còn giúp ngân hàng tuân thủ các quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) và các chuẩn mực quốc tế như Basel II, Basel III.

II. Thách Thức Giám Sát Rủi Ro Tín Dụng Tại VIB Nhận Diện Phân Tích

Mặc dù VIB đã có những bước tiến đáng kể trong công tác quản lý rủi ro tín dụng, vẫn còn tồn tại một số thách thức cần được giải quyết. Sự tăng trưởng nhanh chóng của hoạt động tín dụng, đặc biệt trong phân khúc bán lẻ, có thể dẫn đến rủi ro tập trung. Bên cạnh đó, ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và những biến động kinh tế vĩ mô gần đây cũng tạo ra áp lực lớn lên chất lượng tín dụng. Việc xác minh thẩm định để cấp tín dụng đối với KH mới hoặc tái đánh giá, kiểm tra sau cho vay đối với KH cũ dẫn đến nợ chú ý và nợ quá hạn có xu hướng gia tăng.

2.1. Rủi ro tập trung tín dụng và ảnh hưởng đến VIB

Việc tập trung quá nhiều vào một phân khúc khách hàng hoặc một ngành kinh tế có thể làm tăng rủi ro tập trung tín dụng. Theo tài liệu gốc, công tác cấp tín dụng đa phần tập trung chủ yếu vào phân khúc khách hàng cá nhân với tỷ trọng đóng góp lên đến 86.73% trên tổng cho vay khách hàng. Nếu phân khúc này gặp khó khăn, VIB có thể phải đối mặt với tổn thất lớn. Do đó, cần đa dạng hóa danh mục tín dụng và phân bổ nguồn vốn một cách hợp lý.

2.2. Tác động của Covid 19 và biến động kinh tế đến nợ xấu

Đại dịch Covid-19 đã gây ra những tác động tiêu cực đến nhiều doanh nghiệp và cá nhân, làm tăng khả năng nợ xấu. Các biện pháp giãn cách xã hội và suy giảm kinh tế đã ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của khách hàng. VIB cần chủ động đánh giá lại danh mục tín dụng và có biện pháp hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn, đồng thời tăng cường trích lập dự phòng rủi ro tín dụng.

2.3. Hạn chế trong quy trình thẩm định và giám sát sau cho vay

Việc thẩm định tín dụng chưa chặt chẽ và giám sát sau cho vay còn lỏng lẻo có thể dẫn đến rủi ro tín dụng. Cán bộ tín dụng cần nâng cao năng lực thẩm định, đánh giá chính xác khả năng trả nợ của khách hàng và thường xuyên kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay. Đồng thời, cần có cơ chế kiểm soát nội bộ hiệu quả để phát hiện và ngăn chặn các sai phạm.

III. Giải Pháp Giám Sát Rủi Ro Tín Dụng Tại VIB Phương Pháp Ứng Dụng

Để tăng cường hiệu quả giám sát rủi ro tín dụng, VIB cần triển khai đồng bộ các giải pháp từ việc hoàn thiện quy trình, nâng cao năng lực cán bộ đến ứng dụng công nghệ hiện đại. Các giải pháp này cần được xây dựng trên cơ sở phân tích kỹ lưỡng thực trạng hoạt động, đánh giá rủi ro tiềm ẩn và tuân thủ các quy định của pháp luật.

3.1. Hoàn thiện quy trình thẩm định và phê duyệt tín dụng

Quy trình thẩm định và phê duyệt tín dụng cần được rà soát và hoàn thiện để đảm bảo tính khách quan, minh bạch và hiệu quả. Cần xây dựng các tiêu chí đánh giá rõ ràng, áp dụng các mô hình rủi ro tín dụng tiên tiến và tăng cường kiểm soát nội bộ. Đồng thời, cần phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng bộ phận và cá nhân liên quan.

3.2. Nâng cao năng lực cán bộ tín dụng và quản lý rủi ro

Cán bộ tín dụng và quản lý rủi ro cần được đào tạo bài bản về kiến thức chuyên môn, kỹ năng phân tích và đánh giá rủi ro. Cần tổ chức các khóa đào tạo thường xuyên, cập nhật các quy định mới của pháp luật và các chuẩn mực quốc tế. Đồng thời, cần xây dựng môi trường làm việc khuyến khích sự sáng tạo và tinh thần trách nhiệm.

3.3. Ứng dụng công nghệ trong giám sát rủi ro tín dụng

Ứng dụng công nghệ thông tin, Big Data, AI trong giám sát rủi ro tín dụng giúp ngân hàng nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm thiểu chi phí và đưa ra các quyết định chính xác hơn. Cần xây dựng hệ thống báo cáo rủi ro tự động, sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để phát hiện sớm các dấu hiệu nợ xấu và áp dụng các giải pháp Fintech để cải thiện quy trình tín dụng.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Giám Sát Rủi Ro Tín Dụng Tại VIB Phân Tích Số Liệu

Việc đánh giá hiệu quả giám sát rủi ro tín dụng cần dựa trên các chỉ tiêu định tính và định lượng cụ thể. Các chỉ tiêu này giúp ngân hàng theo dõi và đánh giá mức độ rủi ro trong hoạt động tín dụng, từ đó có biện pháp điều chỉnh kịp thời. Các chỉ tiêu định lượng bao gồm: hệ số rủi ro tín dụng, tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng...

4.1. Phân tích các chỉ tiêu định lượng về rủi ro tín dụng tại VIB

Các chỉ tiêu định lượng như hệ số rủi ro tín dụng, tỷ lệ nợ xấu, tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng cần được theo dõi và phân tích thường xuyên để đánh giá hiệu quả giám sát rủi ro tín dụng. Nếu các chỉ tiêu này vượt quá ngưỡng cho phép, ngân hàng cần có biện pháp can thiệp kịp thời, chẳng hạn như tăng cường trích lập dự phòng, siết chặt quy trình tín dụng hoặc tái cơ cấu danh mục tín dụng.

4.2. Đánh giá các yếu tố định tính ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng

Các yếu tố định tính như chiến lược kinh doanh, cơ cấu tổ chức, chính sách tín dụng và quy trình tín dụng cũng ảnh hưởng lớn đến rủi ro tín dụng. Cần đánh giá định kỳ các yếu tố này để đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế và tuân thủ các quy định của pháp luật. Đồng thời, cần xây dựng văn hóa quản trị rủi ro trong toàn ngân hàng.

V. Kinh Nghiệm Quản Lý Rủi Ro Tín Dụng Bài Học Cho Ngân Hàng VIB

Nghiên cứu kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại khác, cả trong và ngoài nước, có thể giúp VIB học hỏi và áp dụng các phương pháp hiệu quả. Các bài học kinh nghiệm này có thể liên quan đến việc xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, áp dụng các công cụ stress testing hoặc tăng cường kiểm soát nội bộ.

5.1. Bài học từ Ngân hàng TMCP Á Châu ACB

ACB có kinh nghiệm trong việc xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ (XHTNNB) hiệu quả, giúp đánh giá chính xác khả năng trả nợ của khách hàng. VIB có thể học hỏi kinh nghiệm này để cải thiện hệ thống XHTNNB của mình, từ đó nâng cao hiệu quả giám sát rủi ro tín dụng.

5.2. Kinh nghiệm từ VietinBank trong quản lý nợ xấu

VietinBank có kinh nghiệm trong việc xử lý nợ xấu thông qua việc thành lập công ty quản lý nợ và khai thác tài sản. VIB có thể học hỏi kinh nghiệm này để xử lý nợ xấu hiệu quả hơn, giảm thiểu tổn thất và cải thiện chất lượng tín dụng.

VI. Tương Lai Giám Sát Rủi Ro Tín Dụng Tại VIB Xu Hướng Đề Xuất

Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ và các quy định ngày càng chặt chẽ, giám sát rủi ro tín dụng tại VIB cần tiếp tục đổi mới và hoàn thiện. Cần chủ động ứng dụng các công nghệ mới, tuân thủ các chuẩn mực quốc tế và xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

6.1. Ứng dụng công nghệ mới trong giám sát rủi ro tín dụng

Các công nghệ như AI, Big Data và Blockchain có thể được ứng dụng để cải thiện quy trình tín dụng, phát hiện sớm các dấu hiệu nợ xấu và giảm thiểu chi phí. VIB cần chủ động nghiên cứu và triển khai các giải pháp công nghệ phù hợp với điều kiện thực tế của ngân hàng.

6.2. Tuân thủ các chuẩn mực quốc tế và quy định của NHNN

VIB cần tuân thủ đầy đủ các chuẩn mực quốc tế như Basel II, Basel III và các quy định của NHNN về quản lý rủi ro tín dụng. Điều này giúp ngân hàng nâng cao uy tín, tăng cường khả năng cạnh tranh và đảm bảo an toàn hệ thống.