Tổng quan nghiên cứu

Công tác giám sát thi công xây dựng công trình đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng, tiến độ và an toàn của các dự án xây dựng, đặc biệt là các công trình đê biển có tính chất phức tạp và ảnh hưởng lớn đến an toàn cộng đồng. Tại thành phố Quy Nhơn, công trình Đê biển Nhơn Lý với tổng mức đầu tư khoảng 32 tỷ đồng, thi công trong giai đoạn 2016-2018, đã bộc lộ nhiều hạn chế trong công tác giám sát thi công. Thực trạng này bao gồm việc tư vấn giám sát chưa thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ, không kiểm soát được chất lượng thi công, thiếu sự bám sát hiện trường và xử lý kịp thời các phát sinh, cũng như sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các chủ thể liên quan. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công tác giám sát thi công xây dựng công trình Đê biển Nhơn Lý, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả quản lý dự án, đảm bảo chất lượng công trình và phát triển bền vững. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào vai trò của Chủ đầu tư và Ban Quản lý dự án (QLDA) trong giai đoạn thi công từ năm 2016 đến 2018 tại địa bàn xã Nhơn Lý, thành phố Quy Nhơn. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để cải thiện công tác giám sát, từ đó giảm thiểu rủi ro, sai sót và nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng công trình đê biển.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý dự án và lý thuyết quản lý chất lượng xây dựng. Lý thuyết quản lý dự án nhấn mạnh quá trình lập kế hoạch, tổ chức, theo dõi và kiểm soát các hoạt động nhằm đạt mục tiêu dự án trong giới hạn thời gian, chi phí và nguồn lực. Lý thuyết quản lý chất lượng xây dựng tập trung vào việc đảm bảo công trình được thi công đúng thiết kế, tiêu chuẩn kỹ thuật và quy chuẩn hiện hành, đồng thời kiểm soát tiến độ, khối lượng và an toàn lao động. Các khái niệm chính bao gồm: giám sát thi công xây dựng, quản lý chất lượng công trình, tiến độ thi công, khối lượng thi công và an toàn lao động. Mô hình nghiên cứu tập trung vào mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia (Chủ đầu tư, Ban QLDA, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công) và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng giám sát thi công.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Nguồn dữ liệu chính bao gồm số liệu thực tế từ công trình Đê biển Nhơn Lý, báo cáo giám sát, nhật ký thi công, biên bản nghiệm thu và các văn bản pháp luật liên quan như Luật Xây dựng 2014, Nghị định 46/2015/NĐ-CP về quản lý chất lượng công trình. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm các cán bộ Ban QLDA, tư vấn giám sát và nhà thầu thi công tại công trình, được chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm chủ thể. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp tổng hợp, so sánh và đánh giá dựa trên các chỉ tiêu chất lượng, tiến độ, khối lượng và an toàn. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2018, tương ứng với thời gian thi công công trình, nhằm đánh giá toàn diện quá trình giám sát thi công.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng giám sát thi công còn nhiều hạn chế: Khoảng 40% số biên bản nghiệm thu không đảm bảo quy định do tư vấn giám sát không kiểm soát chặt chẽ hồ sơ quản lý chất lượng và nhật ký giám sát chưa phản ánh đầy đủ công tác quản lý chất lượng.
  2. Năng lực tư vấn giám sát chưa đồng đều: Có tới 30% cán bộ giám sát không có chứng chỉ hành nghề phù hợp, một người phải giám sát nhiều công trình cùng lúc, dẫn đến thiếu sự tập trung và hiệu quả giám sát giảm.
  3. Sự phối hợp giữa các chủ thể còn yếu: Ban QLDA, tư vấn giám sát và nhà thầu thi công chưa có sự phối hợp chặt chẽ, gây chậm trễ trong xử lý các phát sinh và vi phạm chất lượng.
  4. Nhà thầu thi công còn hạn chế trong quản lý chất lượng: Khoảng 25% nhà thầu chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp tổ chức thi công và nghiệm thu nội bộ, dẫn đến sai sót kỹ thuật và chất lượng công trình không đạt yêu cầu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ tư vấn giám sát còn yếu, cùng với chế độ đãi ngộ chưa tương xứng, làm giảm động lực làm việc. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả này tương đồng với thực trạng chung tại nhiều địa phương, nơi công tác giám sát chưa được chú trọng đúng mức. Việc thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các chủ thể làm giảm hiệu quả quản lý dự án, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và tiến độ thi công. Các số liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỉ lệ biên bản nghiệm thu không đạt, bảng phân bố năng lực cán bộ giám sát và biểu đồ tiến độ thi công so với kế hoạch để minh họa rõ hơn các vấn đề. Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ các điểm yếu cần khắc phục, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng giám sát thi công công trình đê biển Nhơn Lý.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực và đạo đức nghề nghiệp của tư vấn giám sát: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu, sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề định kỳ, đảm bảo 100% cán bộ giám sát có chứng chỉ phù hợp trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Sở Xây dựng phối hợp với các trường đại học và tổ chức đào tạo chuyên ngành.
  2. Tăng cường quản lý và kiểm soát hồ sơ dự án: Ban QLDA cần xây dựng quy trình quản lý hồ sơ dự án chặt chẽ, kiểm tra định kỳ hồ sơ quản lý chất lượng và nhật ký giám sát, đảm bảo 100% hồ sơ đầy đủ và chính xác trong vòng 6 tháng.
  3. Củng cố sự phối hợp giữa các chủ thể: Thiết lập cơ chế phối hợp thường xuyên giữa Ban QLDA, tư vấn giám sát và nhà thầu thi công qua các cuộc họp định kỳ hàng tháng, nhằm kịp thời xử lý các phát sinh và vi phạm.
  4. Ứng dụng khoa học công nghệ trong giám sát: Áp dụng các công nghệ giám sát hiện đại như camera giám sát trực tuyến, phần mềm quản lý dự án để nâng cao hiệu quả kiểm soát chất lượng và tiến độ thi công trong vòng 18 tháng tới.
  5. Tăng cường chế tài xử lý vi phạm: Đề xuất hoàn thiện các quy định pháp luật về xử lý vi phạm trong giám sát thi công, bao gồm phạt tiền, cấm hành nghề và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các hành vi tiêu cực, nhằm nâng cao tính răn đe và hiệu lực quản lý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư và Ban Quản lý dự án: Giúp nâng cao năng lực quản lý, kiểm soát chất lượng và tiến độ thi công, từ đó đảm bảo hiệu quả đầu tư và an toàn công trình.
  2. Tổ chức tư vấn giám sát: Cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để cải thiện quy trình giám sát, nâng cao năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp.
  3. Nhà thầu thi công xây dựng: Hỗ trợ nhận diện các điểm yếu trong quản lý chất lượng thi công, từ đó cải tiến biện pháp tổ chức thi công và nghiệm thu nội bộ.
  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Là tài liệu tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực giám sát thi công xây dựng công trình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác giám sát thi công lại quan trọng đối với chất lượng công trình?
    Giám sát thi công giúp kiểm soát chất lượng, tiến độ và an toàn trong quá trình xây dựng, ngăn ngừa sai sót và sự cố, đảm bảo công trình được thi công đúng thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật. Ví dụ, công trình Đê biển Nhơn Lý đã gặp nhiều vấn đề do giám sát chưa chặt chẽ.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng giám sát thi công?
    Bao gồm năng lực chuyên môn của cán bộ giám sát, sự phối hợp giữa các chủ thể, chế độ đãi ngộ và các quy định pháp luật liên quan. Nghiên cứu cho thấy 30% cán bộ giám sát tại công trình không có chứng chỉ hành nghề phù hợp.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng lực của đội ngũ tư vấn giám sát?
    Thông qua đào tạo chuyên sâu, sát hạch cấp chứng chỉ định kỳ, cập nhật kiến thức công nghệ mới và cải thiện chế độ đãi ngộ để tăng động lực làm việc.

  4. Vai trò của Ban Quản lý dự án trong công tác giám sát là gì?
    Ban QLDA chịu trách nhiệm tổ chức, kiểm tra, giám sát và phối hợp với các bên liên quan để đảm bảo công tác giám sát thi công được thực hiện hiệu quả, đồng thời xử lý các phát sinh và vi phạm kịp thời.

  5. Công nghệ nào có thể hỗ trợ công tác giám sát thi công xây dựng?
    Các công nghệ như camera giám sát trực tuyến, phần mềm quản lý dự án, hệ thống báo cáo điện tử giúp theo dõi tiến độ, chất lượng và an toàn thi công một cách chính xác và kịp thời.

Kết luận

  • Công tác giám sát thi công xây dựng công trình Đê biển Nhơn Lý còn nhiều hạn chế về năng lực, phối hợp và quản lý hồ sơ, ảnh hưởng đến chất lượng và tiến độ thi công.
  • Năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ tư vấn giám sát là yếu tố quyết định chất lượng giám sát.
  • Sự phối hợp đồng bộ giữa Chủ đầu tư, Ban QLDA, tư vấn giám sát và nhà thầu thi công là cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý dự án.
  • Ứng dụng khoa học công nghệ và hoàn thiện chế tài xử lý vi phạm là giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng giám sát thi công.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo, xây dựng quy trình quản lý hồ sơ, áp dụng công nghệ giám sát và hoàn thiện khung pháp lý nhằm đảm bảo công trình đê biển Nhơn Lý đạt chất lượng và hiệu quả đầu tư cao nhất.

Quý độc giả và các nhà quản lý dự án được khuyến khích áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao chất lượng công tác giám sát thi công xây dựng, góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng và bảo vệ an toàn cộng đồng.