Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động huy động vốn tại các ngân hàng thương mại đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp nguồn lực tài chính cho nền kinh tế. Tại Việt Nam, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và sự đa dạng hóa các kênh đầu tư như thị trường chứng khoán, bất động sản, và các sản phẩm tài chính khác, ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) - Chi nhánh thành phố Thanh Hóa cũng đối mặt với nhiều thách thức trong việc duy trì và phát triển nguồn vốn huy động. Từ năm 2019 đến 2021, tổng nguồn vốn huy động của chi nhánh đạt khoảng 25.500 tỷ đồng, chiếm 33% thị phần huy động vốn trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, trong khi tổng dư nợ cho vay đạt 30.600 tỷ đồng với tỷ lệ nợ xấu chỉ 0,28%. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng hoạt động huy động vốn tại Agribank Thanh Hóa trong giai đoạn này, từ đó đề xuất các giải pháp khả thi để gia tăng nguồn vốn huy động đến năm 2025 và định hướng phát triển đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động huy động vốn tại chi nhánh trên địa bàn thành phố Thanh Hóa, với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, khảo sát khách hàng và các tài liệu liên quan. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn và ổn định thị trường tài chính địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về ngân hàng thương mại và hoạt động huy động vốn. Trước hết, khái niệm ngân hàng thương mại được hiểu là tổ chức tín dụng hoạt động kinh doanh tiền tệ với các nghiệp vụ chủ yếu là huy động vốn và cho vay, đồng thời cung cấp dịch vụ thanh toán và tài chính đa dạng. Hoạt động huy động vốn được định nghĩa là nghiệp vụ thu hút nguồn tiền nhàn rỗi từ cá nhân, tổ chức dưới nhiều hình thức như tiền gửi thanh toán, tiền gửi tiết kiệm, phát hành giấy tờ có giá nhằm tạo nguồn vốn cho ngân hàng hoạt động sinh lời. Các khái niệm chính bao gồm: vốn chủ sở hữu, vốn huy động, các hình thức huy động vốn (tiền gửi không kỳ hạn, có kỳ hạn, phát hành giấy tờ có giá), chi phí huy động vốn và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả huy động vốn như quy mô, cơ cấu, tốc độ tăng trưởng. Ngoài ra, luận văn áp dụng mô hình phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn, bao gồm các yếu tố bên trong như chính sách lãi suất, chất lượng dịch vụ, năng lực nhân sự, hình ảnh thương hiệu và các yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế vĩ mô, văn hóa xã hội, pháp luật và cạnh tranh thị trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu nghiên cứu bao gồm số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động kinh doanh của Agribank Chi nhánh thành phố Thanh Hóa giai đoạn 2019-2021, các tài liệu thống kê ngành ngân hàng và các nguồn thông tin công khai khác. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát xã hội học với 350 phiếu điều tra khách hàng có vốn huy động tại chi nhánh, trong đó 340 phiếu hợp lệ, đạt tỷ lệ 97%. Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên hệ thống được sử dụng dựa trên danh sách khách hàng theo bảng chữ cái, với cỡ mẫu tối thiểu 335 khách hàng tính theo công thức Slovin, sai số 4,5% và độ tin cậy 95%. Phân tích số liệu được thực hiện bằng các phương pháp thống kê mô tả như số tuyệt đối, số tương đối, bình quân và so sánh tỷ lệ phần trăm nhằm đánh giá quy mô, cơ cấu, tốc độ tăng trưởng và chi phí huy động vốn. Các kết quả được trình bày qua bảng biểu và đồ thị để minh họa xu hướng và mối tương quan giữa các chỉ tiêu huy động vốn và sử dụng vốn của ngân hàng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô và tốc độ tăng trưởng huy động vốn: Tổng nguồn vốn huy động tại Agribank Chi nhánh thành phố Thanh Hóa tăng từ năm 2019 đến 2021, với mức tăng 0,95% năm 2020 so với 2019 và tăng 7,9% năm 2021 so với 2020. Tốc độ tăng trưởng này thấp hơn tốc độ tăng dư nợ tín dụng, cho thấy áp lực gia tăng nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu vay vốn ngày càng cao.

  2. Cơ cấu nguồn vốn huy động: Tiền gửi có kỳ hạn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn huy động, trong khi tiền gửi không kỳ hạn chiếm tỷ lệ thấp hơn nhưng có chi phí huy động thấp nhất. Cơ cấu huy động vốn theo loại tiền chủ yếu là đồng Việt Nam, với tỷ lệ ổn định qua các năm. Huy động vốn theo kỳ hạn cho thấy sự ưu tiên vào các khoản tiền gửi có kỳ hạn trung và dài hạn nhằm đảm bảo tính ổn định nguồn vốn.

  3. Chi phí huy động vốn: Chi phí trả lãi bình quân của ngân hàng trong giai đoạn 2019-2021 có xu hướng tăng nhẹ, ảnh hưởng đến lợi nhuận trước thuế của chi nhánh. Việc duy trì chi phí huy động hợp lý là thách thức lớn trong bối cảnh cạnh tranh lãi suất gay gắt và các quy định về trần lãi suất của Ngân hàng Nhà nước.

  4. Đánh giá của khách hàng: Kết quả khảo sát 340 khách hàng cho thấy mức độ hài lòng về chất lượng dịch vụ và chính sách lãi suất của ngân hàng ở mức trung bình khá. Khách hàng đánh giá cao sự an toàn, tiện lợi trong giao dịch và dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, tuy nhiên vẫn còn mong muốn cải thiện về đa dạng sản phẩm và chính sách ưu đãi.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của tốc độ tăng trưởng huy động vốn thấp hơn dư nợ tín dụng chủ yếu do tác động của đại dịch COVID-19, làm giảm thu nhập và khả năng tích lũy của khách hàng, đồng thời tạo áp lực lên chi phí huy động vốn. So với các nghiên cứu trong ngành ngân hàng thương mại Việt Nam, kết quả này phản ánh đúng xu hướng chung về sự cạnh tranh khốc liệt trong huy động vốn và sự chuyển dịch của dòng tiền sang các kênh đầu tư khác. Việc cơ cấu nguồn vốn tập trung vào tiền gửi có kỳ hạn giúp ngân hàng đảm bảo tính ổn định và thanh khoản, nhưng cũng làm tăng chi phí huy động. Đánh giá của khách hàng cho thấy chất lượng dịch vụ và chính sách lãi suất là các yếu tố quyết định niềm tin và sự lựa chọn của khách hàng, phù hợp với lý thuyết về ảnh hưởng của các nhân tố bên trong đến hoạt động huy động vốn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng vốn huy động, bảng cơ cấu nguồn vốn theo loại tiền và kỳ hạn, cùng biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng để minh họa rõ nét các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Điều chỉnh chính sách lãi suất huy động: Ngân hàng cần áp dụng chế độ lãi suất linh hoạt, phù hợp với từng loại sản phẩm và đối tượng khách hàng nhằm tăng sức hấp dẫn nguồn vốn huy động, đồng thời kiểm soát chi phí huy động để bảo đảm lợi nhuận. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm tới, do Ban Giám đốc và Phòng Kế hoạch kinh doanh chủ trì.

  2. Đa dạng hóa sản phẩm huy động vốn: Phát triển các sản phẩm mới kết hợp dịch vụ tiện ích như tiết kiệm trực tuyến, tiết kiệm có thưởng, tiền gửi đảm bảo bằng vàng hoặc ngoại tệ để thu hút nhiều nhóm khách hàng khác nhau. Triển khai trong vòng 2 năm, phối hợp giữa Phòng Kinh doanh và Phòng Công nghệ thông tin.

  3. Nâng cao chất lượng dịch vụ và trải nghiệm khách hàng: Đào tạo nâng cao năng lực nhân viên, rút ngắn thời gian giao dịch, mở rộng mạng lưới chi nhánh và kênh giao dịch điện tử nhằm tạo thuận lợi và tăng sự hài lòng của khách hàng. Thực hiện liên tục, có kế hoạch đào tạo hàng năm, do Phòng Nhân sự và Phòng Kinh doanh phối hợp.

  4. Ứng dụng công nghệ hiện đại: Đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng, phát triển các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, hệ thống quản lý khách hàng (CRM) để tăng cường quản trị và chăm sóc khách hàng hiệu quả. Thời gian thực hiện 3 năm, do Ban Công nghệ thông tin và Ban Giám đốc chỉ đạo.

  5. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan quản lý: Đề xuất điều chỉnh các quy định về trần lãi suất, tạo điều kiện thuận lợi cho ngân hàng trong việc huy động vốn và phát triển sản phẩm mới, đồng thời tăng cường hỗ trợ về chính sách tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Thực hiện trong năm 2023-2025, do Ban Giám đốc và Phòng Pháp chế đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp, tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường.

  2. Nhân viên phòng kinh doanh và dịch vụ khách hàng: Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi khách hàng, cải thiện kỹ năng tư vấn, phát triển sản phẩm và dịch vụ nhằm thu hút và giữ chân khách hàng.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động huy động vốn tại ngân hàng thương mại, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tín dụng: Hỗ trợ đánh giá hiệu quả chính sách tiền tệ, điều chỉnh các quy định pháp lý nhằm tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động ngân hàng, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạt động huy động vốn tại Agribank Thanh Hóa có những đặc điểm gì nổi bật?
    Hoạt động huy động vốn tại Agribank Thanh Hóa chủ yếu tập trung vào tiền gửi có kỳ hạn, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn, với tốc độ tăng trưởng ổn định khoảng 7-8% năm gần đây. Ngân hàng cũng duy trì tỷ lệ nợ xấu thấp, đảm bảo hiệu quả hoạt động.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hoạt động huy động vốn của ngân hàng?
    Các yếu tố bên trong như chính sách lãi suất, chất lượng dịch vụ, năng lực nhân sự và thương hiệu ngân hàng đóng vai trò quan trọng. Bên cạnh đó, môi trường kinh tế vĩ mô, văn hóa xã hội, pháp luật và cạnh tranh thị trường cũng ảnh hưởng đáng kể.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính và khảo sát xã hội học với mẫu 350 khách hàng, phân tích thống kê mô tả và so sánh tỷ lệ phần trăm để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để tăng cường huy động vốn tại Agribank Thanh Hóa?
    Các giải pháp bao gồm điều chỉnh chính sách lãi suất linh hoạt, đa dạng hóa sản phẩm huy động, nâng cao chất lượng dịch vụ, ứng dụng công nghệ hiện đại và kiến nghị điều chỉnh chính sách quản lý nhà nước.

  5. Tại sao việc đa dạng hóa sản phẩm huy động vốn lại quan trọng?
    Đa dạng hóa sản phẩm giúp ngân hàng thu hút nhiều nhóm khách hàng khác nhau, đáp ứng nhu cầu đa dạng về kỳ hạn, lợi suất và tiện ích, từ đó tăng quy mô và ổn định nguồn vốn huy động, đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Kết luận

  • Hoạt động huy động vốn tại Agribank Chi nhánh thành phố Thanh Hóa trong giai đoạn 2019-2021 tăng trưởng ổn định nhưng còn nhiều thách thức do cạnh tranh và tác động của dịch bệnh.
  • Cơ cấu nguồn vốn chủ yếu là tiền gửi có kỳ hạn, chi phí huy động có xu hướng tăng nhẹ, ảnh hưởng đến lợi nhuận ngân hàng.
  • Các nhân tố bên trong như chính sách lãi suất, chất lượng dịch vụ và thương hiệu cùng các yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế và pháp luật ảnh hưởng sâu sắc đến hiệu quả huy động vốn.
  • Đề xuất các giải pháp thực tiễn gồm điều chỉnh lãi suất, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao dịch vụ, ứng dụng công nghệ và kiến nghị chính sách nhằm gia tăng nguồn vốn huy động đến năm 2025 và 2030.
  • Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý ngân hàng, nhà nghiên cứu và cơ quan quản lý trong việc phát triển hoạt động huy động vốn hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo Agribank Chi nhánh thành phố Thanh Hóa nên triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời. Các nhà nghiên cứu có thể mở rộng nghiên cứu về các chi nhánh khác để so sánh và hoàn thiện mô hình huy động vốn.