Điều Ước Quốc Tế và Thoả Thuận Quốc Tế Theo Pháp Luật Việt Nam Hiện Hành

Luật Điều ước quốc tế năm 2016 định nghĩa điều ước quốc tế là thỏa thuận bằng văn bản được ký kết nhân danh Nhà nước hoặc Chính phủ Việt Nam với bên ký kết nước ngoài, làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ của Việt Nam theo pháp luật quốc tế. Điều này không phụ thuộc vào tên gọi của văn bản. Theo Điều 2 khoản 1 của Luật ĐƯQT 2016, ĐƯQT ràng buộc trách nhiệm pháp lý của Việt Nam theo pháp luật quốc tế. Công ước Viên về luật điều ước quốc tế là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc giải thích và áp dụng luật ĐƯQT của Việt Nam. Điều ước có giá trị ràng buộc pháp lý với các bên ký kết.

Luật Thỏa thuận quốc tế năm 2020 định nghĩa thỏa thuận quốc tế là thỏa thuận bằng văn bản về hợp tác quốc tế giữa bên ký kết Việt Nam trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình với bên ký kết nước ngoài, không làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ của Việt Nam theo pháp luật quốc tế. TTQT chỉ mang tính chất hợp tác, không ràng buộc pháp lý như ĐƯQT. Pháp lệnh Ký kết và thực hiện thoả thuận quốc tế 2007 (Pháp lệnh năm 2007) là một trong những văn bản tiền đề cho Luật TTQT 2020.

Chủ thể ký kết là một tiêu chí quan trọng. Điều ước quốc tế thường được ký kết nhân danh Nhà nước hoặc Chính phủ. Thỏa thuận quốc tế có thể được ký kết bởi các cơ quan nhà nước ở trung ương, cơ quan cấp tỉnh, hoặc cơ quan trung ương của tổ chức. Cần xác định rõ thẩm quyền ký kết để đảm bảo tính hợp pháp của văn bản. Việc ký kết điều ước nhân danh Nhà nước cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình và thủ tục theo quy định.

Điều ước quốc tế tạo ra các quyền và nghĩa vụ pháp lý cho Việt Nam theo luật quốc tế. Việt Nam phải thực hiện các nghĩa vụ này một cách thiện chí. Thỏa thuận quốc tế không tạo ra các nghĩa vụ pháp lý ràng buộc. Nó chủ yếu là một cam kết chính trị hoặc hành chính. Việc vi phạm điều ước có thể dẫn đến trách nhiệm pháp lý quốc tế, trong khi vi phạm thỏa thuận thường chỉ ảnh hưởng đến uy tín.

Sự nhầm lẫn giữa điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế có thể ảnh hưởng đến quan hệ quốc tế của Việt Nam. Nếu Việt Nam coi một thỏa thuận là điều ước, có thể tạo ra kỳ vọng không chính đáng cho đối tác. Ngược lại, nếu Việt Nam coi một điều ước là thỏa thuận, có thể làm suy yếu cam kết của mình. Việc tuân thủ điều ước quốc tế là yếu tố quan trọng để xây dựng lòng tin và uy tín trong quan hệ quốc tế.

Mục đích của văn bản có phải là tạo ra các quyền và nghĩa vụ pháp lý hay không? Nội dung của văn bản có chứa các cam kết cụ thể, rõ ràng hay không? Xem xét ngôn ngữ sử dụng trong văn bản. Ngôn ngữ pháp lý thường được sử dụng trong điều ước quốc tế. Ngôn ngữ mang tính chất khuyến nghị, hợp tác thường được sử dụng trong thỏa thuận quốc tế.

Tìm hiểu xem các bên ký kết có ý định ràng buộc mình bởi luật quốc tế hay không. Xem xét các tuyên bố, trao đổi, và hành vi của các bên liên quan đến văn bản. Phân tích bối cảnh đàm phán và ký kết văn bản. Ý định của các bên là yếu tố quan trọng để xác định giá trị pháp lý của văn bản.

Tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý quốc tế có kinh nghiệm trong lĩnh vực điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế. Yêu cầu các chuyên gia phân tích văn bản và đưa ra nhận định về giá trị pháp lý của nó. Ý kiến của các chuyên gia là nguồn thông tin quan trọng để đưa ra quyết định chính xác.

Quy trình ký kết điều ước quốc tế bao gồm đàm phán, ký, phê chuẩn, và gia nhập. Đàm phán là giai đoạn các bên thảo luận và thống nhất về nội dung của điều ước. Ký là giai đoạn các bên chính thức ký vào văn bản điều ước. Phê chuẩn là giai đoạn cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt điều ước. Gia nhập là giai đoạn một quốc gia không phải là thành viên ban đầu của điều ước tham gia vào điều ước đó.

Quy trình ký kết thỏa thuận quốc tế thường đơn giản hơn so với điều ước quốc tế. Không yêu cầu phê chuẩn hoặc gia nhập. Các bước cơ bản bao gồm đàm phán và ký. Việc đơn giản hóa thủ tục ký kết giúp các cơ quan nhà nước linh hoạt hơn trong việc hợp tác quốc tế.

Các cơ quan nhà nước có trách nhiệm thực hiện điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế một cách nghiêm túc. Cần có cơ chế giám sát và đánh giá việc thực hiện. Các cơ quan nhà nước cần phối hợp chặt chẽ với nhau để đảm bảo việc thực hiện hiệu quả. Việc thực hiện điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế góp phần vào việc thực hiện chính sách đối ngoại của Việt Nam.

Việt Nam đã ký kết hàng nghìn điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế. Các điều ước quốc tế bao gồm các hiệp định thương mại, hiệp định đầu tư, và các hiệp định về hợp tác trong các lĩnh vực khác nhau. Các thỏa thuận quốc tế bao gồm các thỏa thuận về hợp tác kỹ thuật, hợp tác văn hóa, và hợp tác giáo dục.

Việc thực hiện điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế đã mang lại nhiều lợi ích kinh tế và xã hội cho Việt Nam. Các hiệp định thương mại đã giúp Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu. Các hiệp định đầu tư đã thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Các hiệp định hợp tác đã giúp Việt Nam nâng cao năng lực trong nhiều lĩnh vực.

Việc thực hiện điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế còn gặp nhiều khó khăn. Hệ thống pháp luật chưa đồng bộ. Năng lực của cán bộ còn hạn chế. Cần có các giải pháp để nâng cao hiệu quả thực hiện, như hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao năng lực của cán bộ, và tăng cường giám sát và đánh giá.

Nghiên cứu sửa đổi Luật Điều ước quốc tế và Luật Thỏa thuận quốc tế để làm rõ hơn các quy định về tiêu chí phân biệt, thẩm quyền ký kết, và quy trình thực hiện. Bổ sung các quy định về trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế.

Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ chuyên trách về điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế. Mời các chuyên gia pháp lý quốc tế tham gia giảng dạy và chia sẻ kinh nghiệm. Tạo điều kiện cho cán bộ tham gia các hội nghị, hội thảo quốc tế về điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế.

Tăng cường hợp tác với các quốc gia và tổ chức quốc tế để trao đổi kinh nghiệm về xây dựng và thực hiện pháp luật về điều ước quốc tế và thỏa thuận quốc tế. Tham gia các diễn đàn quốc tế để đóng góp ý kiến và học hỏi kinh nghiệm. Chủ động chia sẻ kinh nghiệm của Việt Nam với các quốc gia khác.