Đánh Giá Tính Kháng Thuốc Của Cỏ Chác Fimbristylis Miliacea (L.) Vahl Tại Huyện Châu Thành, Tỉnh Tiền Giang

• Tác giả: Nguyễn Thị Thương
• Người hướng dẫn: TS. Phùng Minh Lộc
• Trường học: Trường Đại Học Nông Lâm
• Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
• Đề tài: Đánh Giá Tính Kháng Thuốc Của Cỏ Chác Fimbristylis Miliacea Tại Tiền Giang
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Tổng quan về tình hình sản xuất, tiêu thụ lúa gạo ở Việt Nam
• 1.2. Tổng quan về cỏ chác (F.) Phân loại, nguồn gốc, phân bố và đặc điểm hình thái. Tính kháng thuốc trừ cỏ của cỏ đại. Cơ chế kháng thuốc trừ cỏ và phương pháp xác định tính kháng thuốc. Cơ chế kháng thuốc trừ cỏ
• 1.3. Phương pháp thử nghiệm xác định tính kháng thuốc trừ cỏ. Một số hoạt chất thuốc trừ cỏ chác phổ biến. Hoạt chất Bensulfuron methyl. Hoạt chất Ethoxysulfuron. Hoạt chất Pyrazosulfuron ethyl. Hoạt chất Penoxsulam
• 1.4. Nghiên cứu tính kháng thuốc của cỏ đại. Tình hình kháng thuốc trừ cỏ trong và ngoài nước. Những nghiên cứu trong và ngoài nước về tính kháng thuốc trừ cỏ chác
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.2. Thuốc trừ cỏ và dụng cụ được sử dụng trong thí nghiệm
• 2.3. Khảo sát hiện trạng sử dụng thuốc trừ cỏ vụ Hè Thu (2021) huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang. Địa điểm điều tra. Phương pháp điều tra
• 2.4. Đánh giá hiệu lực phòng trừ cỏ chác của một số hoạt chất ở điều kiện ngoài đồng tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang. Phương pháp bố trí
• 2.5. Chỉ tiêu và phương pháp điều tra, thu thập số liệu. Đánh giá mức độ kháng thuốc trừ cỏ của cỏ chác thu thập tại 3 xã thuộc huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Tình hình canh tác lúa, tập quán sử dụng thuốc trừ cỏ vụ Hè Thu 2021 của các nông hộ tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang. Thông tin đối tượng khảo sát. Điều kiện canh tác
• 3.2. Các loại cỏ dại trên ruộng lúa
• 3.3. Tình trạng sử dụng thuốc trừ cỏ của nông dân tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang
• 3.4. Các hoạt chất sử dụng để phòng trừ cỏ dại Hè Thu 2021. Đánh giá hiệu lực phòng trừ cỏ chác của một số hoạt chất ở điều kiện ngoài đồng tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang
• 3.5. Đánh giá hiệu lực phòng trừ cỏ dại của một số hoạt chất ở điều kiện ngoài đồng tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang vụ Thu Đông 2021
• 3.6. Đánh giá mức độ kháng thuốc trừ cỏ của một số mẫu cỏ chác thu thập huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH SÁCH CHỮ VIẾT TẮT
• DANH SÁCH CÁC BẢNG
• DANH SÁCH CÁC HÌNH
• MỞ ĐẦU

I. Cỏ Chác Fimbristylis Miliacea và Thách Thức Kháng Thuốc

Cỏ chác (Fimbristylis miliacea) là một trong những loài cỏ dại gây hại nghiêm trọng trên ruộng lúa, đặc biệt tại các vùng trồng lúa trọng điểm như Tiền Giang. Sự phát triển mạnh mẽ và khả năng cạnh tranh dinh dưỡng cao của cỏ chác gây ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng lúa. Theo thống kê, cỏ chác có thể làm giảm tới 60% năng suất lúa. Việc kiểm soát cỏ chác trở nên khó khăn hơn do tình trạng kháng thuốc diệt cỏ ngày càng gia tăng. Áp lực chọn lọc từ việc sử dụng lặp đi lặp lại các loại thuốc diệt cỏ đã dẫn đến sự phát triển của các quần thể cỏ chác có khả năng kháng thuốc. Nghiên cứu của Chín và Mortimer (2002) chỉ ra rằng cỏ chác là loài cỏ dại quan trọng thứ hai sau cỏ lông vực ở Đồng bằng sông Cửu Long.

1.1. Phân Bố và Tác Hại của Cỏ Chác tại Đồng Ruộng Lúa

Cỏ chác (Fimbristylis miliacea) phân bố rộng rãi trên các ruộng lúa ở Tiền Giang và các tỉnh ĐBSCL. Do áp lực cỏ cao trên các ruộng lúa sạ và việc áp dụng thuốc trừ cỏ liên tục trong nhiều năm và nông dân tăng liều lượng sử dụng đã làm tăng nguy cơ cỏ kháng thuốc trên ruộng lúa. Thiệt hại do cỏ chác gây ra không chỉ giới hạn ở việc giảm năng suất mà còn ảnh hưởng đến chất lượng hạt lúa, gây khó khăn cho quá trình thu hoạch và chế biến. Ngoài ra, cỏ chác còn là nơi trú ngụ của nhiều loại sâu bệnh, gây hại cho cây lúa.

1.2. Thực Trạng Kháng Thuốc Cỏ Dại trên Ruộng Lúa Tiền Giang

Tình trạng kháng thuốc cỏ dại ngày càng trở nên nghiêm trọng tại Tiền Giang. Nhiều nông dân báo cáo rằng các loại thuốc diệt cỏ truyền thống không còn hiệu quả trong việc kiểm soát cỏ chác. Việc sử dụng các loại thuốc diệt cỏ có cơ chế tác động tương tự trong thời gian dài đã tạo điều kiện cho sự phát triển của các quần thể cỏ chác có khả năng kháng thuốc. Việc quản lý cỏ dại kháng thuốc đòi hỏi các biện pháp quản lý tích hợp và sử dụng thuốc diệt cỏ một cách hợp lý.

II. Nguyên Nhân Kháng Thuốc Cỏ Chác Phân Tích Chi Tiết

Sự kháng thuốc của cỏ chác đối với thuốc diệt cỏ là một vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau. Một trong những nguyên nhân chính là việc sử dụng lặp đi lặp lại các loại thuốc diệt cỏ có cùng cơ chế tác động. Điều này tạo ra áp lực chọn lọc mạnh mẽ, thúc đẩy sự phát triển của các cá thể cỏ chác có khả năng kháng thuốc. Ngoài ra, một số yếu tố khác như đặc tính sinh học của cỏ chác, điều kiện môi trường và phương pháp canh tác cũng có thể góp phần vào sự phát triển của tính kháng thuốc. Theo Jesusa và ctv (2012), áp lực cỏ cao và việc sử dụng thuốc trừ cỏ liên tục làm tăng nguy cơ cỏ kháng thuốc.

2.1. Cơ Chế Kháng Thuốc Phổ Biến ở Cỏ Chác

Cơ chế kháng thuốc ở cỏ chác có thể bao gồm việc tăng cường khả năng phân hủy thuốc diệt cỏ, thay đổi vị trí tác động của thuốc, hoặc giảm sự hấp thu thuốc vào cây. Các cơ chế này cho phép cỏ chác sống sót và sinh sản sau khi tiếp xúc với thuốc diệt cỏ, dẫn đến sự gia tăng của các quần thể kháng thuốc trong ruộng lúa. Việc hiểu rõ cơ chế kháng thuốc là rất quan trọng để phát triển các chiến lược quản lý cỏ dại hiệu quả.

2.2. Yếu Tố Môi Trường Ảnh Hưởng Khả Năng Kháng Thuốc Cỏ Chác

Các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng có thể ảnh hưởng đến khả năng kháng thuốc của cỏ chác. Ví dụ, trong điều kiện nhiệt độ cao, một số loại thuốc diệt cỏ có thể bị phân hủy nhanh hơn, làm giảm hiệu quả kiểm soát cỏ dại. Ngoài ra, phương pháp canh tác như làm đất, tưới tiêu và bón phân cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và khả năng cạnh tranh của cỏ chác.

III. Phương Pháp Đánh Giá Kháng Thuốc Cỏ Chác Tại Tiền Giang

Để đánh giá mức độ kháng thuốc của cỏ chác tại Tiền Giang, cần áp dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học và khách quan. Các phương pháp này bao gồm việc thu thập mẫu cỏ chác từ các ruộng lúa khác nhau, tiến hành các thí nghiệm trong nhà lưới hoặc ngoài đồng để xác định hiệu lực của các loại thuốc diệt cỏ khác nhau đối với cỏ chác. Kết quả của các thí nghiệm này sẽ cung cấp thông tin quan trọng về mức độ kháng thuốc của cỏ chác và giúp đưa ra các khuyến cáo quản lý cỏ dại phù hợp.

3.1. Thu Thập Mẫu và Chuẩn Bị Thí Nghiệm Khảo Sát Kháng Thuốc

Việc thu thập mẫu cỏ chác cần được thực hiện cẩn thận để đảm bảo tính đại diện cho các quần thể cỏ dại trên ruộng lúa. Các mẫu cỏ nên được thu thập từ nhiều vị trí khác nhau trên ruộng và được bảo quản đúng cách để đảm bảo chất lượng. Trước khi tiến hành thí nghiệm, cần chuẩn bị kỹ lưỡng các điều kiện thí nghiệm, bao gồm đất, nước và các loại thuốc diệt cỏ cần thiết.

3.2. Quy Trình Đánh Giá Hiệu Quả Thuốc Diệt Cỏ trên Cỏ Chác

Thí nghiệm đánh giá hiệu quả của thuốc diệt cỏ có thể được thực hiện trong nhà lưới hoặc ngoài đồng. Trong thí nghiệm, các cây cỏ chác sẽ được xử lý với các nồng độ khác nhau của thuốc diệt cỏ, và sau đó theo dõi sự phát triển và sinh trưởng của cỏ. Hiệu quả của thuốc diệt cỏ được đánh giá dựa trên các chỉ số như tỷ lệ sống sót của cỏ, trọng lượng khô của cỏ, và mức độ gây hại của thuốc đối với cây cỏ chác.

3.3. Xác Định Liều Lượng Gây Chết LC50 Của Thuốc Diệt Cỏ

Liều lượng gây chết trung bình (LC50) là một chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ kháng thuốc của cỏ chác. LC50 là nồng độ thuốc diệt cỏ cần thiết để giết chết 50% số lượng cây cỏ chác trong thí nghiệm. LC50 của quần thể cỏ chác kháng thuốc thường cao hơn nhiều so với quần thể cỏ chác mẫn cảm với thuốc. Việc xác định LC50 giúp so sánh mức độ kháng thuốc giữa các quần thể cỏ chác khác nhau.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Kháng Thuốc Cỏ Chác tại Châu Thành TG

Nghiên cứu đánh giá tính kháng thuốc của cỏ chác (Fimbristylis miliacea) thu thập tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang đã cho thấy sự gia tăng đáng kể mức độ kháng thuốc của cỏ chác đối với một số hoạt chất thuốc diệt cỏ phổ biến. Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ kháng thuốc của cỏ chác thu thập tại 3 xã Long Định, xã Tân Hội Đông và xã Tân Lý Tây, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang cao hơn so với cỏ chác thu thập trên vùng đất không trồng trọt. Điều này cho thấy áp lực chọn lọc từ việc sử dụng thuốc diệt cỏ liên tục đã thúc đẩy sự phát triển của các quần thể cỏ chác có khả năng kháng thuốc.

4.1. Mức Độ Kháng Thuốc của Cỏ Chác đối với Pyrazosulfuron Ethyl

Kết quả thí nghiệm trong nhà lưới cho thấy, quan thế cỏ chác thu thập tại 3 xã Long Định, xã Tân Hội Đông và xã Tân Lý Tây, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang đã thể hiện tính kháng khá cao đối với hoạt chất Pyrazosulfuron Ethyl. Tỷ lệ kháng của cỏ chác thu thập tại 3 xã cao hơn so với cỏ chác thu thập trên vùng đất không trồng trọt (không sử dụng thuốc trừ cỏ lâu đài) từ 7 - 8 lần.

4.2. Mức Độ Kháng Thuốc của Cỏ Chác đối với Ethoxysulfuron

Kết quả thí nghiệm cũng cho thấy mức độ kháng thuốc của cỏ chác đối với hoạt chất Ethoxysulfuron. Tương tự như Pyrazosulfuron Ethyl, cỏ chác thu thập tại các ruộng lúa ở Châu Thành có khả năng chống chịu cao hơn so với cỏ chác từ vùng đất không sử dụng thuốc.

4.3. Mức Độ Kháng Thuốc của Cỏ Chác đối với Pyribenzoxim

Kết quả thí nghiệm cũng cho thấy mức độ kháng thuốc của cỏ chác đối với hoạt chất Pyribenzoxim. Kết quả thí nghiệm trong nhà lưới, hiệu lực kiểm soát cỏ, nồng độ gây chết LCso và nồng độ khuyến cáo LCos thì quan thế cỏ chác thu thập tại 3 xã Long Định, xã Tân Hội Đông và xã Tân Lý Tây, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang đã thể hiện tinh kháng khá cao đối với hoạt chất Pyribenzoxim.

V. Giải Pháp Quản Lý Kháng Thuốc Cỏ Chác Hiệu Quả Tại TG

Để quản lý kháng thuốc cỏ chác hiệu quả tại Tiền Giang, cần áp dụng các giải pháp quản lý tích hợp, bao gồm việc luân phiên sử dụng các loại thuốc diệt cỏ có cơ chế tác động khác nhau, áp dụng các biện pháp canh tác phù hợp, và sử dụng các giống lúa cạnh tranh tốt với cỏ dại. Việc quản lý cỏ dại cần được thực hiện một cách chủ động và liên tục để ngăn chặn sự phát triển của các quần thể cỏ chác có khả năng kháng thuốc. Cần khuyến cáo sử dụng hợp lý thuốc trừ cỏ vào thực tế

5.1. Luân Phiên Thuốc Diệt Cỏ Nguyên Tắc và Thực Hiện

Luân phiên thuốc diệt cỏ là một biện pháp quan trọng để giảm áp lực chọn lọc và làm chậm quá trình phát triển tính kháng thuốc. Cần luân phiên sử dụng các loại thuốc diệt cỏ có cơ chế tác động khác nhau để ngăn chặn sự phát triển của các quần thể cỏ chác có khả năng kháng một loại thuốc cụ thể.

5.2. Biện Pháp Canh Tác Hỗ Trợ Quản Lý Cỏ Dại Kháng Thuốc

Các biện pháp canh tác như làm đất, tưới tiêu và bón phân có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và khả năng cạnh tranh của cỏ chác. Cần áp dụng các biện pháp canh tác phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho cây lúa phát triển và hạn chế sự phát triển của cỏ dại. Ví dụ như, việc sử dụng các giống lúa có khả năng cạnh tranh tốt với cỏ dại cũng có thể giúp giảm áp lực cỏ dại trên ruộng lúa.

5.3. Ứng Dụng Quản Lý Cỏ Dại Tổng Hợp IWM Trên Đồng Ruộng

Quản lý Cỏ Dại Tổng Hợp (IWM) kết hợp nhiều biện pháp quản lý khác nhau, bao gồm biện pháp hóa học, biện pháp canh tác, và biện pháp sinh học. IWM giúp giảm sự phụ thuộc vào thuốc diệt cỏ, giảm áp lực chọn lọc, và duy trì hiệu quả kiểm soát cỏ dại lâu dài. Việc áp dụng IWM đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về sinh học cỏ dại, cơ chế tác động của thuốc diệt cỏ, và các biện pháp canh tác.

VI. Tương Lai Nghiên Cứu và Kiểm Soát Cỏ Chác Kháng Thuốc

Trong tương lai, cần tiếp tục đẩy mạnh các nghiên cứu về tính kháng thuốc của cỏ chác và phát triển các chiến lược quản lý cỏ dại bền vững. Các nghiên cứu này có thể tập trung vào việc xác định các cơ chế kháng thuốc mới, đánh giá hiệu quả của các loại thuốc diệt cỏ mới, và phát triển các biện pháp quản lý cỏ dại sinh học. Ngoài ra, cần tăng cường công tác tuyên truyền và đào tạo cho nông dân về các biện pháp quản lý cỏ dại hiệu quả để giúp họ kiểm soát cỏ chác và bảo vệ năng suất lúa.

6.1. Phát Triển Thuốc Diệt Cỏ Thế Hệ Mới Chống Kháng Thuốc

Việc phát triển các loại thuốc diệt cỏ có cơ chế tác động mới là rất quan trọng để đối phó với tình trạng kháng thuốc của cỏ chác. Các loại thuốc diệt cỏ này cần có khả năng kiểm soát cỏ chác hiệu quả mà không gây ra áp lực chọn lọc cao, đồng thời phải an toàn cho môi trường và sức khỏe con người.

6.2. Ứng Dụng Công Nghệ Cao Trong Quản Lý Cỏ Dại

Công nghệ cao có thể đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý cỏ dại. Việc sử dụng máy bay không người lái (drone) để phát hiện và phun thuốc diệt cỏ chính xác có thể giúp giảm lượng thuốc sử dụng và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Ngoài ra, các hệ thống giám sát cỏ dại dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp nông dân đưa ra các quyết định quản lý cỏ dại kịp thời và hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Lúa gạo là cây lương thực chủ lực, chiếm khoảng 40% nguồn thực phẩm chính của dân số thế giới, trong đó Việt Nam giữ vị trí xuất khẩu gạo lớn thứ hai toàn cầu. Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đóng góp khoảng 55% sản lượng lúa cả nước với năng suất trung bình 5,97 tấn/ha, cao hơn 38% so với mức trung bình toàn cầu. Tuy nhiên, năng suất lúa bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các loại dịch hại, trong đó cỏ dại là nguyên nhân làm giảm năng suất trung bình khoảng 46%. Cỏ chác (Fimbristylis miliacea (L.) Vahl) là một trong những loài cỏ dại phổ biến và khó kiểm soát nhất trên ruộng lúa, có thể gây thiệt hại năng suất lên đến 50-60%. Việc sử dụng thuốc trừ cỏ liên tục và không hợp lý đã dẫn đến hiện tượng cỏ chác kháng thuốc, làm giảm hiệu quả phòng trừ và tăng chi phí sản xuất.

Nghiên cứu được thực hiện tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 10 năm 2021 nhằm đánh giá tình hình sử dụng thuốc trừ cỏ của nông dân, hiệu lực của một số hoạt chất phổ biến và xác định mức độ kháng thuốc của cỏ chác. Mục tiêu là cung cấp cơ sở dữ liệu khoa học và đề xuất các giải pháp quản lý thuốc trừ cỏ hiệu quả, góp phần làm chậm quá trình kháng thuốc, nâng cao năng suất và chất lượng lúa tại địa phương. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển chiến lược quản lý cỏ dại bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về tính kháng thuốc trừ cỏ, bao gồm:

• Kháng thuốc trừ cỏ (Herbicide Resistance): Được định nghĩa là khả năng của thực vật tồn tại và sinh sản sau khi tiếp xúc với liều lượng thuốc trừ cỏ tiêu diệt thông thường. Quá trình kháng thuốc là kết quả của sự chọn lọc tự nhiên các cá thể có đột biến gen kháng thuốc trong quần thể.

• Cơ chế kháng thuốc trừ cỏ: Bao gồm kháng thuốc mục tiêu (đột biến gen tại vị trí tác động của thuốc) và kháng thuốc không mục tiêu (tăng cường chuyển hóa thuốc qua enzyme như cytochrome P450 và glutathione S-transferase). Các nhóm thuốc trừ cỏ phổ biến như ức chế tổng hợp Acetolactate Synthase (ALS), ức chế quang hợp PSII được nghiên cứu kỹ lưỡng.

• Mô hình đánh giá hiệu lực thuốc và tính kháng: Sử dụng các chỉ số như nồng độ gây chết 50% (LC50), nồng độ gây chết 95% (LC95), tỷ lệ kháng (Resistance Ratio - RR) và hệ thống phân loại mức độ kháng thuốc theo Moss (1999) với các mức RRR, RR, R?, S.

Các khái niệm chính bao gồm: tính kháng thuốc, hiệu lực sinh học của thuốc, cơ chế kháng thuốc, nồng độ gây chết (LC50, LC95), và mô hình phân tích thống kê ANOVA, Probit.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Thu thập mẫu cỏ chác tại 3 xã Long Định, Tân Hội Đông và Tân Lý Tây, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang. Khảo sát 100 hộ nông dân trồng lúa với diện tích tối thiểu 0,1 ha, thu thập thông tin về kinh nghiệm canh tác, sử dụng thuốc trừ cỏ và nhận biết cỏ dại.

• Phương pháp phân tích: Thí nghiệm đánh giá hiệu lực thuốc trừ cỏ được bố trí theo thiết kế khối hoàn toàn ngẫu nhiên với 4 hoạt chất (Pyrazosulfuron Ethyl, Ethoxysulfuron, Penoxsulam, Pyribenzoxim) và đối chứng nước lã, mỗi nghiệm thức lặp lại 3 lần trên diện tích 30 m². Đánh giá mật độ và trọng lượng cỏ trước và sau phun thuốc, tính hiệu lực thuốc theo công thức Abbott.

• Thí nghiệm trong nhà lưới: Xác định tính kháng thuốc qua các nồng độ thuốc khác nhau, tính LC50, LC95 bằng mô hình Probit sử dụng phần mềm PoloPLUS. Phân tích số liệu bằng phần mềm SAS với phương pháp ANOVA và trắc nghiệm Duncan.

• Timeline nghiên cứu: Khảo sát và thu thập mẫu từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2021; thí nghiệm ngoài đồng ruộng vụ Hè Thu (5-7/2021) và Thu Đông (7-9/2021); thí nghiệm nhà lưới từ tháng 5 đến tháng 10 năm 2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tình hình sử dụng thuốc trừ cỏ của nông dân: Qua khảo sát 100 hộ, 100% nông dân nhận biết được cỏ chác là loài cỏ dại phổ biến và khó kiểm soát nhất trên ruộng lúa. Có khoảng 10 hoạt chất được sử dụng để phòng trừ cỏ chác, trong đó 4 hoạt chất phổ biến nhất là Ethoxysulfuron, Penoxsulam, Pyribenzoxim và Pyrazosulfuron.

2. Hiệu lực phòng trừ ngoài đồng ruộng: Hoạt chất Penoxsulam đạt hiệu lực cao nhất, khoảng 75,5% trong việc kiểm soát các nhóm cỏ hòa bản và nan lác. Các hoạt chất Pyrazosulfuron Ethyl, Ethoxysulfuron và Pyribenzoxim có hiệu lực trung bình từ 52,7% đến 58,5% đối với cỏ chác, hiệu lực thấp đối với các nhóm cỏ khác.

3. Mức độ kháng thuốc trong nhà lưới: Cỏ chác thu thập tại 3 xã Long Định, Tân Hội Đông và Tân Lý Tây thể hiện mức độ kháng cao đối với Pyrazosulfuron Ethyl, Ethoxysulfuron và Pyribenzoxim. Tỷ lệ kháng thuốc của cỏ chác tại các xã này cao hơn 7-8 lần so với mẫu cỏ thu thập từ vùng đất không trồng trọt (không sử dụng thuốc trừ cỏ lâu dài).

4. Ảnh hưởng của thuốc đến cây lúa: Các hoạt chất được đánh giá không gây ngộ độc nghiêm trọng cho cây lúa, mức độ ảnh hưởng thấp, đảm bảo an toàn khi sử dụng trong điều kiện thực tế.

Thảo luận kết quả

Hiện tượng kháng thuốc trừ cỏ của cỏ chác tại huyện Châu Thành phản ánh áp lực chọn lọc mạnh mẽ do việc sử dụng liên tục các hoạt chất nhóm ức chế tổng hợp Acetolactate Synthase (ALS). Kết quả tương đồng với các nghiên cứu trong khu vực ĐBSCL và quốc tế, cho thấy sự gia tăng nhanh chóng của các quần thể cỏ dại kháng thuốc khi áp dụng thuốc trừ cỏ không hợp lý. Hiệu lực cao của Penoxsulam cho thấy đây là hoạt chất còn tiềm năng trong quản lý cỏ chác, tuy nhiên cần lưu ý nguy cơ phát triển kháng thuốc nếu sử dụng đơn độc lâu dài.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh hiệu lực (%) của từng hoạt chất trên các nhóm cỏ, bảng thống kê LC50 và tỷ lệ kháng thuốc của các mẫu cỏ thu thập, giúp minh họa rõ ràng mức độ kháng thuốc và hiệu quả kiểm soát. Việc đánh giá ảnh hưởng thuốc đến cây lúa cũng cần được thể hiện qua bảng điểm ngộ độc theo thời gian sau phun.

Kết quả nghiên cứu góp phần làm rõ thực trạng kháng thuốc của cỏ chác tại vùng trọng điểm sản xuất lúa, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho việc lựa chọn thuốc trừ cỏ phù hợp, góp phần giảm thiểu thiệt hại năng suất và bảo vệ môi trường.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Thay đổi cơ chế sử dụng thuốc trừ cỏ: Khuyến cáo nông dân luân phiên sử dụng các hoạt chất có cơ chế tác động khác nhau, tránh lạm dụng nhóm ức chế ALS để giảm áp lực chọn lọc và làm chậm quá trình kháng thuốc. Thời gian thực hiện: ngay trong vụ sản xuất tiếp theo. Chủ thể: Nông dân, cán bộ kỹ thuật địa phương.

2. Tăng cường giám sát và đánh giá tính kháng thuốc: Thiết lập hệ thống theo dõi định kỳ tính kháng thuốc của cỏ chác tại các vùng sản xuất trọng điểm, cập nhật dữ liệu để điều chỉnh chiến lược quản lý kịp thời. Thời gian: hàng năm. Chủ thể: Trung tâm bảo vệ thực vật, các viện nghiên cứu.

3. Đào tạo và nâng cao nhận thức cho nông dân: Tổ chức các lớp tập huấn về quản lý cỏ dại tổng hợp (IWM), sử dụng thuốc trừ cỏ hợp lý và an toàn, nhận biết dấu hiệu kháng thuốc. Thời gian: trong vòng 6 tháng tới. Chủ thể: Sở Nông nghiệp, các tổ chức khuyến nông.

4. Áp dụng biện pháp quản lý cỏ dại tổng hợp: Kết hợp biện pháp cơ giới, thủ công, sử dụng giống lúa kháng cỏ và kỹ thuật canh tác phù hợp để giảm sự phụ thuộc vào thuốc hóa học. Thời gian: dài hạn, từ 1-3 năm. Chủ thể: Nông dân, các tổ chức nghiên cứu và khuyến nông.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nông dân trồng lúa tại vùng ĐBSCL: Nắm bắt kiến thức về tính kháng thuốc của cỏ chác, lựa chọn thuốc trừ cỏ phù hợp, áp dụng biện pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao năng suất và giảm chi phí sản xuất.

2. Cán bộ kỹ thuật và khuyến nông: Sử dụng kết quả nghiên cứu để tư vấn, hướng dẫn nông dân áp dụng các giải pháp quản lý cỏ dại bền vững, xây dựng chương trình đào tạo và giám sát tính kháng thuốc.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Bảo vệ thực vật, Nông học: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, kết quả đánh giá tính kháng thuốc và cơ sở lý thuyết để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo hoặc ứng dụng trong thực tiễn.

4. Các cơ quan quản lý nhà nước về nông nghiệp và môi trường: Dựa trên dữ liệu khoa học để xây dựng chính sách quản lý thuốc trừ cỏ, kiểm soát việc sử dụng thuốc hóa học, bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao cỏ chác lại kháng thuốc trừ cỏ?
   Kháng thuốc là kết quả của quá trình chọn lọc tự nhiên khi thuốc trừ cỏ được sử dụng liên tục, tạo điều kiện cho các cá thể cỏ có đột biến gen kháng thuốc sinh trưởng và phát triển. Ví dụ, cỏ chác tại Tiền Giang đã kháng nhóm thuốc ức chế ALS do sử dụng lặp đi lặp lại các hoạt chất này.

2. Hoạt chất nào hiệu quả nhất trong phòng trừ cỏ chác hiện nay?
   Penoxsulam được đánh giá có hiệu lực khoảng 75,5% trong kiểm soát cỏ chác và các nhóm cỏ khác, cao hơn so với Pyrazosulfuron Ethyl, Ethoxysulfuron và Pyribenzoxim (52,7-58,5%).

3. Làm thế nào để phát hiện tính kháng thuốc của cỏ dại?
   Phương pháp phổ biến là thí nghiệm trong nhà lưới với các nồng độ thuốc khác nhau, tính toán nồng độ gây chết 50% (LC50) và so sánh với mẫu cỏ nhạy cảm. Ngoài ra, khảo sát thực địa và phân tích phân tử cũng được áp dụng.

4. Việc sử dụng thuốc trừ cỏ không đúng cách ảnh hưởng thế nào đến môi trường?
   Sử dụng thuốc quá liều hoặc không đúng thời điểm có thể gây ô nhiễm đất, nước, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và sức khỏe con người. Đồng thời, làm tăng nguy cơ phát triển tính kháng thuốc của cỏ dại.

5. Có thể áp dụng biện pháp nào ngoài thuốc hóa học để quản lý cỏ chác?
   Các biện pháp quản lý tổng hợp như luân canh cây trồng, sử dụng giống lúa kháng cỏ, cơ giới hóa, thủ công nhổ cỏ và điều chỉnh kỹ thuật canh tác giúp giảm sự phụ thuộc vào thuốc hóa học và hạn chế kháng thuốc.

Kết luận

• Cỏ chác là loài cỏ dại phổ biến và khó kiểm soát tại huyện Châu Thành, Tiền Giang, gây thiệt hại năng suất lúa khoảng 50-60%.
• Nông dân sử dụng đa dạng thuốc trừ cỏ, trong đó Penoxsulam có hiệu lực cao nhất (75,5%), các hoạt chất khác có hiệu lực trung bình (52,7-58,5%).
• Mức độ kháng thuốc của cỏ chác đối với Pyrazosulfuron Ethyl, Ethoxysulfuron và Pyribenzoxim cao hơn 7-8 lần so với mẫu cỏ không trồng trọt.
• Cần áp dụng chiến lược quản lý thuốc trừ cỏ hợp lý, luân phiên hoạt chất và kết hợp biện pháp quản lý tổng hợp để làm chậm quá trình kháng thuốc.
• Đề nghị triển khai giám sát định kỳ, đào tạo nông dân và phát triển chính sách quản lý thuốc trừ cỏ bền vững.

Next steps: Triển khai các giải pháp khuyến nghị trong vụ sản xuất tiếp theo, mở rộng nghiên cứu đánh giá tính kháng thuốc trên diện rộng và phát triển các biện pháp quản lý tích hợp.

Call-to-action: Các bên liên quan cần phối hợp chặt chẽ để áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, bảo vệ năng suất lúa và phát triển nông nghiệp bền vững tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long.