Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng đóng góp khoảng 6,19% GDP Việt Nam năm 2018, với giá trị sản xuất ước tính khoảng 1.089,3 nghìn tỷ đồng, tăng 10,4% so với năm trước. Tuy nhiên, ngành này cũng là nguồn tiêu thụ tài nguyên lớn, chiếm 40% năng lượng toàn cầu và đóng góp một phần ba lượng phát thải khí nhà kính. Trước thực trạng biến đổi khí hậu và áp lực phát triển bền vững, mô hình công trình xanh đã trở thành xu hướng toàn cầu và là mục tiêu chiến lược của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Công trình xanh được thiết kế nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và cộng đồng, tập trung vào sử dụng năng lượng và nước hiệu quả trong vòng đời dự án.

Nghiên cứu này tập trung đánh giá hiệu quả trong giai đoạn vận hành của các dự án được cấp chứng chỉ công trình xanh tại Việt Nam, nhằm xác định các nhóm chỉ tiêu và chỉ tiêu cụ thể ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các công trình xanh đã được cấp chứng chỉ tại Việt Nam, với dữ liệu thu thập từ tháng 8/2018 đến tháng 6/2019. Mục tiêu chính là xây dựng khung chỉ tiêu đánh giá hiệu quả vận hành và đề xuất các giải pháp lựa chọn chỉ tiêu mang lại hiệu quả cao, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững ngành xây dựng Việt Nam. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các bên liên quan trong quản lý, vận hành và phát triển công trình xanh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về phát triển bền vững và công trình xanh, trong đó:

  • Lý thuyết phát triển bền vững: Đề cập đến sự cân bằng giữa kinh tế, xã hội và môi trường, nhằm đảm bảo sự phát triển không làm tổn hại đến các thế hệ tương lai.
  • Mô hình công trình xanh (Green Building Model): Tập trung vào thiết kế, xây dựng và vận hành công trình thân thiện với môi trường, tiết kiệm năng lượng, sử dụng vật liệu tái chế và cải thiện chất lượng không khí trong nhà.
  • Khái niệm chỉ tiêu đánh giá hiệu quả công trình xanh: Bao gồm các nhóm chỉ tiêu về năng lượng, con người và doanh nghiệp, được xác định dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế như LEED, Lotus và các nghiên cứu chuyên ngành.

Các khái niệm chính bao gồm: hiệu quả năng lượng, chất lượng không khí trong nhà, sự hài lòng của người sử dụng, chi phí vận hành và tác động môi trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với quy trình gồm:

  • Thu thập dữ liệu: Phát 200 bảng câu hỏi đến các chuyên gia, chủ đầu tư, kiến trúc sư, kỹ sư và các bên liên quan trong lĩnh vực xây dựng công trình xanh tại Việt Nam. Tỷ lệ thu hồi hợp lệ là 57% (113 bảng), trong đó 97 bảng được sử dụng để phân tích.
  • Phân tích dữ liệu: Áp dụng phân tích nhân tố khám phá (EFA) để rút gọn và nhóm các chỉ tiêu ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành. Tiếp đó, sử dụng phân tích nhân tố khẳng định (CFA) với phần mềm SPSS AMOS để kiểm định cấu trúc và xác nhận khung chỉ tiêu.
  • Xác định cỡ mẫu: Theo lý thuyết, cỡ mẫu tối thiểu là 5 lần số biến quan sát, tương đương khoảng 81 mẫu; nghiên cứu thu thập 97 mẫu hợp lệ, đảm bảo độ tin cậy.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu thuận tiện, tập trung vào các đối tượng có kiến thức và kinh nghiệm về công trình xanh.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ tháng 8/2018 đến tháng 6/2019.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Xác định 3 nhóm chỉ tiêu chính ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành công trình xanh:

    • Nhóm chỉ tiêu năng lượng gồm 27 chỉ tiêu, như lựa chọn địa điểm phù hợp, bảo vệ nguồn nước, sử dụng năng lượng tái tạo.
    • Nhóm chỉ tiêu con người gồm 8 chỉ tiêu, như sự hài lòng, sức khỏe, năng suất lao động.
    • Nhóm chỉ tiêu doanh nghiệp gồm 18 chỉ tiêu, như chi phí vận hành, thương hiệu, khả năng thu hồi vốn.

  2. Tỷ lệ người tham gia phát triển công trình xanh chiếm 51%, trong khi 69% đối tượng khảo sát thường xuyên hoặc rất nhiều tìm hiểu về công trình xanh, đảm bảo độ tin cậy dữ liệu.

  3. Phân tích EFA và CFA cho thấy 5 nhóm chỉ tiêu có trọng số ảnh hưởng cao nhất đến hiệu quả vận hành, bao gồm: chính sách ưu đãi, chất lượng môi trường, hiệu quả năng lượng, sự hài lòng người sử dụng và chi phí vận hành.

  4. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả phù hợp với các tiêu chuẩn LEED và Lotus, đồng thời phản ánh đặc thù phát triển công trình xanh tại Việt Nam.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy nhóm chỉ tiêu năng lượng đóng vai trò quan trọng nhất trong việc nâng cao hiệu quả vận hành công trình xanh, do ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và tác động môi trường. Việc lựa chọn địa điểm và sử dụng năng lượng tái tạo giúp giảm phát thải khí nhà kính, phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững quốc gia.

Nhóm chỉ tiêu con người phản ánh sự quan tâm đến sức khỏe và sự hài lòng của người sử dụng, góp phần tăng năng suất lao động và giảm bệnh tật, điều này được minh chứng qua các chỉ số khảo sát về giảm stress và cải thiện chất lượng không khí trong nhà.

Nhóm chỉ tiêu doanh nghiệp liên quan đến chi phí vận hành và thương hiệu, cho thấy lợi ích kinh tế khi áp dụng công trình xanh, như giảm chi phí năng lượng và tăng khả năng thu hút khách hàng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố trọng số các nhóm chỉ tiêu và bảng so sánh mức độ quan trọng của từng chỉ tiêu cụ thể, giúp minh họa rõ nét các yếu tố ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường áp dụng các chính sách ưu đãi thuế và tài chính nhằm khuyến khích chủ đầu tư và doanh nghiệp đầu tư vào công trình xanh, mục tiêu tăng tỷ lệ dự án xanh lên 30% trong 5 năm tới, do Bộ Xây dựng và các cơ quan quản lý thực hiện.

  2. Đẩy mạnh đào tạo và nâng cao nhận thức cho các bên liên quan về các chỉ tiêu vận hành công trình xanh, đặc biệt là nhóm chỉ tiêu năng lượng và chất lượng môi trường, nhằm cải thiện hiệu quả vận hành, thực hiện trong vòng 2 năm tại các trường đại học và các tổ chức đào tạo chuyên ngành.

  3. Phát triển hệ thống giám sát và đánh giá hiệu quả vận hành công trình xanh dựa trên khung chỉ tiêu đã xây dựng, áp dụng công nghệ số và phần mềm quản lý, nhằm giảm chi phí vận hành ít nhất 10% trong vòng 3 năm, do các đơn vị quản lý tòa nhà và chủ đầu tư triển khai.

  4. Khuyến khích sử dụng vật liệu xây dựng tái chế và năng lượng tái tạo tại chỗ trong quá trình vận hành, góp phần giảm phát thải CO2 và chi phí năng lượng, mục tiêu tăng 20% vật liệu tái chế sử dụng trong 5 năm, do các nhà thầu xây dựng và nhà cung cấp vật liệu thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư và doanh nghiệp xây dựng: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để lựa chọn các chỉ tiêu vận hành công trình xanh hiệu quả, giúp tối ưu chi phí và nâng cao giá trị dự án.

  2. Các nhà quản lý và vận hành tòa nhà: Khung chỉ tiêu giúp đánh giá và cải thiện hiệu quả vận hành, giảm chi phí và tăng sự hài lòng của người sử dụng.

  3. Chuyên gia tư vấn thiết kế và kỹ sư xây dựng: Tham khảo các nhóm chỉ tiêu để tích hợp vào thiết kế và thi công, đảm bảo công trình đạt hiệu quả vận hành cao.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức phát triển bền vững: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, tiêu chuẩn và hướng dẫn phát triển công trình xanh phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Công trình xanh là gì và tại sao cần đánh giá hiệu quả vận hành?
    Công trình xanh là công trình được thiết kế và vận hành nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và nâng cao chất lượng sống. Đánh giá hiệu quả vận hành giúp đảm bảo công trình hoạt động đúng mục tiêu tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí và bảo vệ sức khỏe người sử dụng.

  2. Những nhóm chỉ tiêu nào quan trọng nhất trong vận hành công trình xanh?
    Nghiên cứu xác định 3 nhóm chính: năng lượng, con người và doanh nghiệp, trong đó nhóm năng lượng có ảnh hưởng lớn nhất đến chi phí và tác động môi trường.

  3. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn sử dụng phương pháp khảo sát bằng bảng câu hỏi, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và phân tích nhân tố khẳng định (CFA) với phần mềm SPSS AMOS để xây dựng và kiểm định khung chỉ tiêu.

  4. Làm thế nào để áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn?
    Các bên liên quan có thể sử dụng khung chỉ tiêu để đánh giá, giám sát và cải thiện hiệu quả vận hành công trình xanh, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả dựa trên các chỉ tiêu quan trọng.

  5. Tác động của công trình xanh đến doanh nghiệp là gì?
    Công trình xanh giúp giảm chi phí vận hành, tăng uy tín và thương hiệu, thu hút khách hàng, đồng thời tối ưu hóa hiệu suất sử dụng công trình và khả năng thu hồi vốn nhanh hơn.

Kết luận

  • Xác định được 3 nhóm chỉ tiêu chính và 53 chỉ tiêu cụ thể ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành công trình xanh tại Việt Nam.
  • Áp dụng thành công phương pháp EFA và CFA để xây dựng khung chỉ tiêu đánh giá hiệu quả vận hành.
  • Nhóm chỉ tiêu năng lượng có trọng số ảnh hưởng cao nhất, tiếp theo là nhóm con người và doanh nghiệp.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả vận hành, góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng.
  • Khung chỉ tiêu và kết quả nghiên cứu là cơ sở khoa học quan trọng cho các bên liên quan trong quản lý và vận hành công trình xanh.

Next steps: Triển khai áp dụng khung chỉ tiêu trong các dự án thực tế, mở rộng nghiên cứu đánh giá hiệu quả vận hành công trình xanh ở các vùng miền khác nhau tại Việt Nam.

Call to action: Các nhà quản lý, chủ đầu tư và chuyên gia trong ngành xây dựng nên tham khảo và áp dụng khung chỉ tiêu này để nâng cao hiệu quả vận hành công trình xanh, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.