Chẩn Đoán Hư Hỏng Kết Cấu Khung Bằng Phương Pháp Kết Hợp Véc-Tơ Định Vị (DLV) Và Giải Thuật Tiến Hóa Khác Biệt (DE)

• Tác giả: Đỗ Quí Toàn
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thời Trung
• Trường học: Đại học Mở TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp
• Đề tài: Chẩn Đoán Hư Hỏng Kết Cấu Khung Bằng Phương Pháp Kết Hợp DLV Và DE
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
• 1. CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Tổng quan tài liệu
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Kết cấu luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 2.1. Phần tử hữu hạn cho khung
• 2.2. Véc-tơ chuyển vị nút
• 2.3. Ma trận độ cứng phần tử
• 2.4. Ma trận khối lượng phần tử
• 2.5. Véc-tơ tải phần tử
• 2.6. Các ma trận và véc-tơ trong hệ tổng thể
• 2.7. Hậu xử lý tính nội lực
• 2.8. Phương pháp kết hợp để chẩn đoán hư hỏng kết cấu khung
• 2.9. Phương pháp xác định vị trí hư hỏng bằng DLV
• 2.10. Xác định vị trí và mức độ hư hỏng bằng giải thuật DE
• 2.11. Định nghĩa hư hỏng và gây nhiễu
• 3. CHƯƠNG 3: VÍ DỤ SỐ
• 3.1. Khung 1 nhịp 1 tầng
• 3.2. Sơ đồ khung 1 nhịp 1 tầng
• 3.3. Kết quả nghiên cứu
• 3.4. Khung 3 nhịp 10 tầng
• 3.5. Sơ đồ khung 3 nhịp 10 tầng
• 3.6. Kết quả nghiên cứu
• 3.7. Khung 5 nhịp 2 tầng
• 3.8. Sơ đồ khung 5 nhịp 2 tầng
• 3.9. Kết quả nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN, ĐÓNG GÓP VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN
• 4.1. Ý nghĩa và đóng góp của nghiên cứu
• 4.2. Hướng phát triển của nghiên cứu
• MỘT SỐ KẾT QUẢ ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục A: Những bài báo khoa học đã đăng
• Phụ lục B: Một số đoạn code Matlab cho bài toán chẩn đoán hư hỏng khung
• Phụ lục C: Lý lịch trích ngang

I. Giới thiệu tổng quan về chẩn đoán hư hỏng kết cấu khung

Kết cấu khung là một phần không thể thiếu trong nhiều công trình kỹ thuật xây dựng, từ nhà ở dân dụng đến cầu đường và các công trình công nghiệp. Việc đảm bảo độ bền kết cấu và an toàn kết cấu của các khung này là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, các kết cấu này có thể bị hư hỏng kết cấu do nhiều nguyên nhân khác nhau như tải trọng vượt quá, tác động của môi trường, hoặc do kỹ thuật xây dựng không đảm bảo. Do đó, việc chẩn đoán hư hỏng kết cấu một cách chính xác và kịp thời là vô cùng cần thiết để có thể đưa ra các biện pháp khắc phục, sửa chữa phù hợp, đảm bảo an toàn và kéo dài tuổi thọ của công trình. Luận văn này tập trung vào nghiên cứu và phát triển một phương pháp hiệu quả để chẩn đoán hư hỏng kết cấu khung.

1.1. Tầm quan trọng của việc giám sát kết cấu

Việc giám sát kết cấu thường xuyên giúp phát hiện sớm các dấu hiệu hư hỏng kết cấu tiềm ẩn. Điều này cho phép các kỹ sư và nhà quản lý đưa ra các quyết định kịp thời về việc bảo trì, sửa chữa hoặc gia cường, từ đó giảm thiểu nguy cơ xảy ra sự cố nghiêm trọng. Hệ thống giám sát sức khỏe kết cấu (SHM) ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong các công trình quan trọng. Theo nghiên cứu của Cawley và Adams (1979), kỹ thuật rung động có thể được sử dụng để kiểm tra không phá hủy các kết cấu sợi tổng hợp, mở ra hướng đi mới cho việc giám sát kết cấu.

1.2. Các phương pháp chẩn đoán hư hỏng truyền thống và hiện đại

Các phương pháp chẩn đoán hư hỏng truyền thống thường dựa vào kiểm tra trực quan, đo đạc thủ công và kinh nghiệm của kỹ sư. Tuy nhiên, các phương pháp này có thể tốn kém thời gian, công sức và không phải lúc nào cũng đảm bảo độ chính xác cao. Các phương pháp hiện đại, sử dụng cảm biến kết cấu, phân tích modal, mô hình phần tử hữu hạn (FEM), và các thuật toán thông minh, đang ngày càng được ưa chuộng vì tính hiệu quả và độ tin cậy cao. Phân tích modal cho phép xác định tần số tự nhiên và dạng dao động của kết cấu, từ đó phát hiện các thay đổi do hư hỏng kết cấu gây ra. Messina và cộng sự (1998) đã chứng minh việc chẩn đoán vị trí hư hỏng chính xác hơn khi sự thay đổi tần số được chuẩn hóa.

II. Thách thức trong phân tích hư hỏng và đánh giá hư hỏng

Việc phân tích hư hỏng và đánh giá hư hỏng kết cấu, đặc biệt là kết cấu khung, đặt ra nhiều thách thức. Thứ nhất, mô hình hóa hư hỏng một cách chính xác là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về cơ chế phá hủy vật liệu và kết cấu. Thứ hai, dữ liệu đo đạc thực tế thường bị nhiễu, gây khó khăn cho việc nhận dạng hư hỏng và đánh giá hư hỏng. Thứ ba, việc tối ưu hóa các thuật toán chẩn đoán hư hỏng để đạt được độ chính xác cao và tốc độ tính toán nhanh là một bài toán khó. Các nghiên cứu trước đây thường gặp hạn chế về chi phí tính toán, đặc biệt đối với các công trình lớn. Do đó, cần có những phương pháp chẩn đoán hư hỏng hiệu quả và tin cậy hơn.

2.1. Ảnh hưởng của nhiễu đến độ chính xác chẩn đoán

Dữ liệu từ cảm biến kết cấu thường chứa nhiễu do nhiều nguyên nhân khác nhau như sai số thiết bị, tác động của môi trường, hoặc lỗi trong quá trình thu thập dữ liệu. Nhiễu có thể làm sai lệch kết quả phân tích hư hỏng và dẫn đến việc chẩn đoán hư hỏng không chính xác. Bernal (2002) đã đề xuất sử dụng véc-tơ tải để xác định vị trí hư hỏng, tuy nhiên phương pháp này vẫn còn nhược điểm do độ chính xác chưa cao và có thể chẩn đoán nhầm.

2.2. Vấn đề mô hình hóa và tính toán phức tạp

Việc mô hình hóa kết cấu một cách chính xác, đặc biệt là các kết cấu phức tạp như nhà cao tầng hoặc cầu, đòi hỏi nguồn lực tính toán lớn. Các phương pháp truyền thống như mô hình phần tử hữu hạn (FEM) có thể tốn kém thời gian và chi phí. Ngoài ra, việc mô hình hóa hư hỏng một cách chính xác cũng là một thách thức, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về cơ chế phá hủy vật liệu và kết cấu. Theo Lazarov và Trendafilova (2004), các tần số tự nhiên của tấm mỏng không bị ảnh hưởng đáng kể bởi hư hỏng, nhưng dạng dao động lại thay đổi đáng kể khi có hư hỏng.

2.3. Khó khăn trong việc xác định mức độ hư hỏng

Xác định mức độ hư hỏng (ví dụ: phần trăm giảm độ cứng) thường khó khăn hơn so với việc xác định vị trí hư hỏng. Các phương pháp dựa trên phân tích modal có thể gặp khó khăn trong việc xác định mức độ hư hỏng nhỏ. Cần có những phương pháp nhạy hơn và chính xác hơn để đánh giá hư hỏng một cách toàn diện.

III. Phương pháp kết hợp DLV và DE để chẩn đoán

Để giải quyết những thách thức trên, luận văn này đề xuất một phương pháp kết hợp giữa phương pháp DLV (Description Logic with Variables) và thuật toán DE (Differential Evolution). Phương pháp DLV được sử dụng để xác định vị trí hư hỏng kết cấu tiềm ẩn, trong khi thuật toán DE được sử dụng để tối ưu hóa và xác định mức độ hư hỏng một cách chính xác. Sự kết hợp này giúp tận dụng ưu điểm của cả hai phương pháp, đồng thời khắc phục những hạn chế của từng phương pháp riêng lẻ. Nghiên cứu của Araújo dos Santos và cộng sự (2006) đã đề xuất một kỹ thuật mới để tối ưu hóa việc sử dụng các trích xuất dạng dao động để chẩn đoán hư hỏng trong tấm composite nhiều lớp.

3.1. Ứng dụng phương pháp DLV để khoanh vùng hư hỏng

Phương pháp DLV (Damage Locating Vector) dựa trên việc tìm kiếm các véc-tơ mà ứng suất tại các phần tử hư hỏng bằng 0. Phương pháp này có ưu điểm là đơn giản, dễ thực hiện và có thể áp dụng cho các kết cấu phức tạp. Tuy nhiên, phương pháp DLV có thể gặp khó khăn trong việc xử lý dữ liệu nhiễu và có thể cho kết quả không chính xác nếu mức độ hư hỏng nhỏ. Cha Yoang-Jin và cộng sự (2012) đã nghiên cứu một thuật toán di truyền đa mục tiêu để phân phối hiệu quả chi phí của thiết bị truyền động và cảm biến trong kết cấu lớn.

3.2. Sử dụng thuật toán DE để tối ưu hóa mức độ hư hỏng

Thuật toán DE (Differential Evolution) là một thuật toán tối ưu hóa mạnh mẽ, có khả năng tìm kiếm lời giải tối ưu trong không gian tìm kiếm phức tạp. Thuật toán DE được sử dụng để tìm kiếm mức độ hư hỏng phù hợp nhất với dữ liệu đo đạc thực tế. Thuật toán DE có ưu điểm là ít nhạy cảm với nhiễu và có khả năng tìm kiếm lời giải toàn cục. Seyedpoor (2012) đã nghiên cứu một phương pháp hai giai đoạn để chẩn đoán hư hỏng kết cấu dựa trên phương thức sử dụng chỉ số năng lượng biến dạng và tối ưu hóa bầy đàn (PSO).

3.3. Ưu điểm của việc kết hợp DLV và DE

Việc kết hợp DLV và DE mang lại nhiều ưu điểm so với việc sử dụng từng phương pháp riêng lẻ. DLV giúp thu hẹp không gian tìm kiếm cho DE, từ đó giảm thời gian tính toán và tăng độ chính xác. DE giúp cải thiện độ tin cậy của DLV bằng cách tối ưu hóa mức độ hư hỏng và loại bỏ các kết quả sai lệch. Sự kết hợp này tạo ra một phương pháp chẩn đoán hư hỏng mạnh mẽ, hiệu quả và tin cậy.

IV. Kết quả nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn chẩn đoán hư hỏng

Nghiên cứu này đã được triển khai và kiểm chứng trên nhiều ví dụ số khác nhau, bao gồm cả các kết cấu khung đơn giản và phức tạp. Kết quả cho thấy phương pháp kết hợp DLV và DE có khả năng chẩn đoán hư hỏng chính xác và hiệu quả, ngay cả trong trường hợp dữ liệu bị nhiễu. Phương pháp này có thể được ứng dụng trong thực tế để giám sát kết cấu, bảo trì kết cấu và đảm bảo an toàn cho các công trình kỹ thuật xây dựng.

4.1. Ví dụ thực tế và trường hợp nghiên cứu case studies

Luận văn trình bày kết quả ứng dụng phương pháp kết hợp DLV và DE cho một số ví dụ thực tế, bao gồm một kết cấu khung 1 nhịp 1 tầng, một kết cấu khung 3 nhịp 10 tầng và một kết cấu khung 5 nhịp 2 tầng. Kết quả cho thấy phương pháp này có khả năng xác định chính xác vị trí và mức độ hư hỏng trong các trường hợp khác nhau. Nghiên cứu cũng xem xét trường hợp dữ liệu bị nhiễu và chứng minh rằng phương pháp này vẫn hoạt động hiệu quả.

4.2. So sánh với các phương pháp chẩn đoán khác

Để đánh giá hiệu quả của phương pháp kết hợp DLV và DE, luận văn so sánh kết quả chẩn đoán với kết quả thu được từ các phương pháp chẩn đoán khác như phân tích modal và mạng nơ-ron. Kết quả cho thấy phương pháp kết hợp DLV và DE có độ chính xác cao hơn và ít nhạy cảm với nhiễu hơn so với các phương pháp khác.

V. Kết luận và hướng phát triển của phương pháp chẩn đoán

Luận văn đã trình bày một phương pháp kết hợp DLV và DE hiệu quả để chẩn đoán hư hỏng kết cấu khung. Phương pháp này có khả năng xác định chính xác vị trí và mức độ hư hỏng, ngay cả trong trường hợp dữ liệu bị nhiễu. Phương pháp này có thể được ứng dụng trong thực tế để giám sát kết cấu, bảo trì kết cấu và đảm bảo an toàn cho các công trình kỹ thuật xây dựng. Hướng phát triển tiếp theo của nghiên cứu là mở rộng phương pháp này cho các loại kết cấu khác và nghiên cứu các phương pháp tối ưu hóa hiệu quả hơn.

5.1. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu này có ý nghĩa khoa học quan trọng trong việc phát triển các phương pháp chẩn đoán hư hỏng kết cấu tiên tiến. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để cải thiện độ tin cậy và hiệu quả của các hệ thống giám sát kết cấu. Về mặt thực tiễn, nghiên cứu này có thể giúp các kỹ sư và nhà quản lý đưa ra các quyết định sáng suốt về việc bảo trì, sửa chữa hoặc gia cường kết cấu, từ đó tiết kiệm chi phí và đảm bảo an toàn cho cộng đồng.

5.2. Hướng phát triển và nghiên cứu tiếp theo

Hướng phát triển tiếp theo của nghiên cứu là mở rộng phương pháp kết hợp DLV và DE cho các loại kết cấu khác như cầu, nhà cao tầng, và các công trình công trình dân dụng khác. Nghiên cứu cũng có thể tập trung vào việc phát triển các phương pháp tối ưu hóa hiệu quả hơn để giảm thời gian tính toán và tăng độ chính xác của phương pháp chẩn đoán.

Tổng quan nghiên cứu

Chẩn đoán hư hỏng kết cấu khung là một vấn đề quan trọng trong lĩnh vực xây dựng dân dụng và công nghiệp, nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả quản lý công trình. Theo ước tính, các kết cấu khung chiếm tỷ lệ lớn trong các công trình xây dựng hiện nay, đặc biệt là các nhà dân dụng và công nghiệp tại các đô thị lớn như TP. Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, việc phát hiện và đánh giá mức độ hư hỏng kết cấu khung vẫn còn nhiều thách thức do tính phức tạp của kết cấu và ảnh hưởng của dữ liệu đo đạc bị nhiễu. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phát triển một phương pháp chẩn đoán hư hỏng kết cấu khung phẳng 2D hiệu quả, có khả năng xác định chính xác vị trí và mức độ hư hỏng, kể cả trong trường hợp dữ liệu bị nhiễu. Nghiên cứu tập trung vào ba mô hình khung tiêu biểu gồm khung 1 nhịp 1 tầng, khung 3 nhịp 10 tầng và khung 5 nhịp 2 tầng, với phạm vi áp dụng cho các công trình dân dụng tại Việt Nam. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán hư hỏng, giảm thiểu chi phí bảo trì và tăng cường độ bền công trình, góp phần đảm bảo an toàn cho người sử dụng và tài sản.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết phần tử hữu hạn để mô hình hóa kết cấu khung phẳng 2D, trong đó phần tử khung được xem là sự kết hợp của phần tử dàn và phần tử dầm Euler-Bernoulli. Các ma trận độ cứng, khối lượng và véc-tơ tải của phần tử được xây dựng chi tiết trong hệ tọa độ địa phương và chuyển đổi sang hệ tọa độ tổng thể để phân tích toàn bộ kết cấu. Phương pháp chẩn đoán hư hỏng kết cấu được thực hiện theo hai giai đoạn: đầu tiên là xác định vị trí hư hỏng bằng phương pháp véc-tơ định vị hư hỏng (Damage Locating Vector - DLV), dựa trên sự thay đổi ma trận độ mềm của kết cấu trước và sau khi hư hỏng; tiếp theo là đánh giá mức độ hư hỏng thông qua giải thuật tiến hóa khác biệt (Differential Evolution - DE), một thuật toán tối ưu hóa toàn cục hiệu quả, kết hợp hàm mục tiêu dựa trên chỉ tiêu MDLAC và dạng dao động của kết cấu. Các khái niệm chính bao gồm: ma trận độ cứng phần tử, véc-tơ chuyển vị nút, năng lượng tích lũy chuẩn hóa (nce), hàm mục tiêu MDLAC, và các tham số điều khiển của giải thuật DE như kích thước dân số, tham số đột biến F và tỷ lệ lai tạo CR.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu nghiên cứu bao gồm các mô hình số của ba loại khung phẳng 2D với các vị trí và mức độ hư hỏng giả định, được lập trình và phân tích bằng Matlab. Dữ liệu thực nghiệm và kết quả từ phần mềm SAP 2000 cùng các nghiên cứu trước được sử dụng để so sánh và kiểm chứng độ chính xác của phương pháp. Phương pháp phân tích bao gồm: mô phỏng phần tử hữu hạn để tính toán tần số và dạng dao động, áp dụng phương pháp DLV để xác định vị trí hư hỏng, và sử dụng giải thuật DE để tối ưu hóa mức độ hư hỏng dựa trên hàm mục tiêu kết hợp tần số và dạng dao động. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2016 đến 2017, tập trung tại TP. Hồ Chí Minh. Cỡ mẫu gồm ba mô hình khung với tổng số phần tử dao động từ khoảng 30 đến hơn 130 phần tử, được lựa chọn nhằm phản ánh đa dạng các kết cấu thực tế. Phương pháp chọn mẫu là mô phỏng số với các trường hợp dữ liệu có và không có nhiễu để đánh giá tính ổn định và độ tin cậy của phương pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Độ chính xác của mô hình phần tử hữu hạn: So sánh tần số dao động tự nhiên giữa mô hình Matlab và phần mềm SAP 2000 cho khung 1 nhịp 1 tầng và khung 3 nhịp 10 tầng cho thấy sai số dưới 1%, trong khi so với kết quả thực nghiệm của các nghiên cứu trước sai số dưới 5%, khẳng định tính tin cậy của mô hình lập trình.

2. Hiệu quả phương pháp DLV trong xác định vị trí hư hỏng: Phương pháp DLV đã thành công trong việc xác định chính xác vị trí hư hỏng ở các phần tử được giả định trong cả ba mô hình khung, kể cả khi dữ liệu bị nhiễu với mức độ nhiễu tần số từ 0.1% đến 0.15% và nhiễu dạng dao động từ 1% đến 3%. Ví dụ, trong khung 1 nhịp 1 tầng, DLV xác định đúng vị trí hư hỏng ở phần tử thứ 4 và 25.

3. Đánh giá mức độ hư hỏng bằng giải thuật DE: Giải thuật DE cho kết quả phần trăm hư hỏng gần với giá trị giả định, sai số dưới 1% trong trường hợp dữ liệu không nhiễu và dưới 4% khi dữ liệu bị nhiễu. So sánh với giải thuật PSO cho thấy DE có độ ổn định và độ chính xác cao hơn, đặc biệt trong trường hợp dữ liệu nhiễu.

4. Khả năng áp dụng cho kết cấu lớn: Phương pháp kết hợp DLV và DE được áp dụng thành công cho khung 3 nhịp 10 tầng với hơn 130 phần tử, cho thấy tính khả thi và hiệu quả trong việc xử lý các kết cấu phức tạp với chi phí tính toán hợp lý.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của độ chính xác cao trong xác định vị trí hư hỏng là do phương pháp DLV tận dụng đặc tính triệt tiêu ứng suất tại phần tử hư hỏng khi áp dụng bộ tải DLV, giúp phân biệt rõ ràng các phần tử bị ảnh hưởng. Việc kết hợp hàm mục tiêu dựa trên cả tần số và dạng dao động trong giải thuật DE giúp tăng cường độ nhạy và giảm thiểu sai số trong đánh giá mức độ hư hỏng. So với các nghiên cứu trước chỉ sử dụng tần số hoặc dạng dao động riêng lẻ, phương pháp này khắc phục được nhược điểm về chẩn đoán nhầm và không xác định được mức độ hư hỏng. Kết quả cũng cho thấy phương pháp có khả năng chịu được ảnh hưởng của dữ liệu nhiễu, điều này rất quan trọng trong thực tế khi dữ liệu đo đạc thường không hoàn hảo. Các biểu đồ năng lượng tích lũy chuẩn hóa (nce) và đồ thị so sánh tần số, dạng dao động minh họa rõ ràng sự khác biệt giữa trạng thái hư hỏng và không hư hỏng, hỗ trợ trực quan cho việc chẩn đoán.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Triển khai hệ thống giám sát kết cấu tự động: Áp dụng phương pháp kết hợp DLV và DE trong các hệ thống giám sát sức khỏe kết cấu để phát hiện sớm vị trí và mức độ hư hỏng, giúp giảm thiểu rủi ro và chi phí bảo trì. Thời gian thực hiện đề xuất trong vòng 1-2 năm, chủ thể thực hiện là các công ty tư vấn xây dựng và các cơ quan quản lý công trình.

2. Phát triển phần mềm chuyên dụng: Xây dựng phần mềm tích hợp phương pháp DLV và DE với giao diện thân thiện, hỗ trợ phân tích dữ liệu thực tế và mô phỏng nhanh chóng. Mục tiêu nâng cao hiệu quả xử lý dữ liệu và mở rộng ứng dụng cho các loại kết cấu khác nhau. Thời gian phát triển dự kiến 1 năm, do các đơn vị nghiên cứu và phát triển phần mềm đảm nhận.

3. Đào tạo và nâng cao năng lực chuyên môn: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về chẩn đoán hư hỏng kết cấu sử dụng phương pháp DLV và DE cho kỹ sư xây dựng và quản lý công trình. Mục tiêu nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng dụng công nghệ mới trong ngành. Thời gian triển khai liên tục, chủ thể là các trường đại học và viện nghiên cứu.

4. Mở rộng nghiên cứu cho kết cấu không gian và vật liệu phức hợp: Tiếp tục nghiên cứu và điều chỉnh phương pháp để áp dụng cho các kết cấu không gian 3D và các vật liệu mới như composite, nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng trong xây dựng hiện đại. Thời gian nghiên cứu dự kiến 2-3 năm, do các nhóm nghiên cứu chuyên sâu thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Kỹ sư kết cấu và quản lý công trình: Nghiên cứu cung cấp công cụ chẩn đoán hư hỏng chính xác, giúp họ đưa ra quyết định bảo trì và sửa chữa kịp thời, giảm thiểu rủi ro và chi phí vận hành.

2. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành xây dựng: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng phần tử hữu hạn, phương pháp DLV và giải thuật DE trong chẩn đoán kết cấu, hỗ trợ phát triển các nghiên cứu tiếp theo.

3. Cơ quan quản lý và kiểm định chất lượng công trình: Phương pháp nghiên cứu giúp nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát chất lượng công trình, đảm bảo an toàn và tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật.

4. Các công ty tư vấn và thiết kế xây dựng: Áp dụng phương pháp để tối ưu hóa thiết kế và bảo trì kết cấu, nâng cao chất lượng dịch vụ và uy tín trên thị trường.

Câu hỏi thường gặp

1. Phương pháp DLV là gì và tại sao được sử dụng để xác định vị trí hư hỏng?
   Phương pháp DLV dựa trên ma trận độ mềm của kết cấu, tận dụng đặc tính ứng suất triệt tiêu tại phần tử hư hỏng khi áp dụng bộ tải DLV. Điều này giúp xác định chính xác vị trí hư hỏng bằng cách phân tích năng lượng tích lũy chuẩn hóa (nce), giảm thiểu chẩn đoán nhầm.

2. Giải thuật tiến hóa khác biệt (DE) có ưu điểm gì so với các thuật toán tối ưu khác?
   DE là thuật toán tối ưu toàn cục với cơ chế đột biến và lai tạo đặc biệt giúp tìm kiếm hiệu quả trên không gian thiết kế rộng, có khả năng tránh bẫy cực trị cục bộ và xử lý tốt các bài toán phi tuyến phức tạp như chẩn đoán mức độ hư hỏng kết cấu.

3. Phương pháp này có áp dụng được cho dữ liệu bị nhiễu không?
   Có. Nghiên cứu đã chứng minh phương pháp kết hợp DLV và DE vẫn giữ được độ chính xác cao trong việc xác định vị trí và mức độ hư hỏng khi dữ liệu tần số bị nhiễu khoảng 0.1-0.15% và dạng dao động bị nhiễu 1-3%.

4. Chi phí tính toán của phương pháp này như thế nào khi áp dụng cho kết cấu lớn?
   Phương pháp có chi phí tính toán hợp lý và khả năng mở rộng tốt, đã được áp dụng thành công cho khung 3 nhịp 10 tầng với hơn 130 phần tử, cho thấy phù hợp với các công trình quy mô lớn.

5. Làm thế nào để triển khai phương pháp này trong thực tế?
   Có thể triển khai thông qua phát triển phần mềm chuyên dụng tích hợp phương pháp DLV và DE, kết hợp với hệ thống cảm biến đo đạc tần số và dạng dao động, đồng thời đào tạo kỹ sư vận hành để áp dụng hiệu quả trong giám sát và bảo trì công trình.

Kết luận

• Phương pháp kết hợp véc-tơ định vị hư hỏng (DLV) và giải thuật tiến hóa khác biệt (DE) đã được phát triển và kiểm chứng hiệu quả trong chẩn đoán vị trí và mức độ hư hỏng kết cấu khung phẳng 2D.
• Mô hình phần tử hữu hạn lập trình trên Matlab cho kết quả tần số dao động chính xác, sai số dưới 1% so với phần mềm SAP 2000 và dưới 5% so với thực nghiệm.
• Phương pháp DLV xác định chính xác vị trí hư hỏng trong các mô hình khung, kể cả khi dữ liệu bị nhiễu, với năng lượng tích lũy chuẩn hóa làm chỉ số hiệu quả.
• Giải thuật DE đánh giá mức độ hư hỏng với sai số nhỏ, vượt trội hơn so với giải thuật PSO trong điều kiện dữ liệu nhiễu.
• Nghiên cứu mở ra hướng phát triển ứng dụng cho các kết cấu phức tạp hơn và đề xuất các giải pháp triển khai thực tiễn nhằm nâng cao an toàn và hiệu quả quản lý công trình.

Hành động tiếp theo: Khuyến nghị phát triển phần mềm chuyên dụng và triển khai thử nghiệm thực tế tại các công trình dân dụng lớn, đồng thời mở rộng nghiên cứu cho kết cấu không gian và vật liệu mới. Các nhà nghiên cứu và kỹ sư xây dựng nên tiếp cận và áp dụng phương pháp này để nâng cao chất lượng giám sát kết cấu.