Cấu Trúc Vốn và Sự Điều Chỉnh Của Cấu Trúc Vốn Trong Các Doanh Nghiệp Việt Nam

Cấu trúc vốn tối ưu là một hỗn hợp nợ dài hạn, cổ phần ưu đãi, và vốn cổ phần thường cho phép tối thiểu hóa chi phí sử dụng vốn bình quân của doanh nghiệp. Với một cấu trúc vốn có chi phí sử dụng vốn bình quân tối thiểu hóa, tổng giá trị các chứng khoán của doanh nghiệp (và vì vậy, giá trị doanh nghiệp) được tối đa hóa. Do đó, cấu trúc vốn có chi phí sử dụng vốn tối thiểu được gọi là cấu trúc vốn tối ưu. Như vậy, để xây dựng được cấu trúc vốn tối ưu, chúng ta cần xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp.

Tình hình tài chính tốt là một trong các điều kiện tiên quyết cho hoạt động kinh doanh diễn ra một cách nhịp nhàng, đồng bộ và đạt hiệu quả cao của doanh nghiệp. Sự khỏe mạnh đó có được hay không phụ thuộc phần lớn vào khả năng quản trị tài chính doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần có sự quan tâm thỏa đáng đến việc quyết định các nguồn tài trợ dựa trên các yếu tố nội tại cũng như các tác động của môi trường ngoài để nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm thiểu rủi ro trong điều kiện môi trường ngày càng biến động.

Trước đây, các doanh nghiệp Việt Nam thường sử dụng vốn cổ phần tài trợ cho hoạt động kinh doanh của mình và thường có tâm lý e dè với nợ vay, nhưng với nhu cầu gia tăng nguồn vốn để thực hiện các dự án, tăng cường năng lực đầu tư thì doanh nghiệp phải tính đến các phương án huy động vốn thông qua các hình thức như: nợ vay ngân hàng, thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu,…

Và sự ra đời của thị trường chứng khoán Việt Nam đã giúp doanh nghiệp huy động vốn dễ dàng hơn. Thị trường vốn ngày càng phát triển, mang lại nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp để huy động vốn một cách hiệu quả. Việc sử dụng đòn bẩy tài chính một cách hợp lý giúp tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.

Theo học thuyết MM, sự lựa chọn giữa vốn chủ sở hữu và nợ không liên quan đến giá trị của doanh nghiệp. Nói một cách khác, học thuyết này chỉ ra một hướng là các giả thuyết về cấu trúc vốn nên tốt hơn bằng cách nào, cho thấy dưới điều kiện nào thì cấu trúc vốn không liên quan đến giá trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, lý thuyết này có một số hạn chế nhất định khi áp dụng vào thị trường Việt Nam.

Lý thuyết đánh đổi cấu trúc vốn cho thấy có sự tồn tại cấu trúc vốn tối ưu, nghĩa là doanh nghiệp quyết định lựa chọn tài trợ bằng nợ và vốn cổ phần như thế nào là dựa vào việc cân đối giữa lợi ích (lợi ích từ lá chắn thuế và lãi vay) và chi phí của mỗi hình thức tài trợ (chi phí phá sản và chi phí đại diện giữa chủ sở hữu và chủ nợ) nhằm tối đa hóa giá trị doanh nghiệp và tối thiểu hóa chi phí sử dụng vốn.

Cho đến thời điểm này đã có nhiều nghiên cứu xác định các yếu tố quyết định cấu trúc vốn, các nghiên cứu này cố gắng kiểm tra mối tương quan giữa cấu trúc vốn và các đặc tính của doanh nghiệp. Các nghiên cứu được bắt đầu với Modigliani và Miller (1958).

Việc quyết định tỷ lệ nợ có thể làm gia tăng hay giảm hiệu quả hoạt động doanh nghiệp, và ảnh hưởng của nó như thế nào lại phụ thuộc vào tác động của môi trường kinh doanh bên ngoài (Simerly và Li, 2000). Các nhà quản trị tài chính rất quan tâm đến việc ra quyết định cấu trúc vốn như thế nào nhằm hướng đến cấu trúc vốn tối ưu cho doanh nghiệp của mình.

Tác giả sử dụng hai phương pháp định tính và định lượng: Với phương pháp định tính, tác giả sử dụng phương pháp diễn dịch để trình bày nội dung lý thuyết về cấu trúc vốn và tóm lược các lý thuyết về cấu trúc vốn của nhiều tác giả khác nhau. Với phương pháp định lượng, ứng dụng mô hình hồi quy kinh tế lượng để đánh giá tác động của các biến độc lập đến biến phụ thuộc như thế nào.

Nghiên cứu này nhằm đóng góp một chứng cứ thực nghiệm để chỉ ra các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc lựa chọn cơ cấu vốn của các doanh nghiệp Việt Nam. Đồng thời giúp cho các doanh nghiệp có được thông tin một cách định lượng từ nghiên cứu nhằm có sự quan tâm thỏa đáng đến việc quyết định các nguồn tài trợ dựa trên các yếu tố nội tại cũng như các tác động của môi trường ngoài để nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm thiểu rủi ro trong điều kiện môi trường ngày càng biến động.

Tóm lại, thông qua kết quả nghiên cứu thực nghiệm, giúp cho doanh nghiệp hiểu rõ tầm quan trọng của các nhân tố tác động đến cấu trúc vốn như thế nào và từ đó chọn giải pháp tốt nhất áp dụng vào doanh nghiệp mình trong việc lựa chọn nguồn tài trợ cũng chính là xây dựng một cấu trúc vốn tối ưu.

Nghiên cứu trong tương lai cần tập trung vào các yếu tố vĩ mô và tác động của chính sách đến cấu trúc vốn của doanh nghiệp. Đồng thời cần xem xét thêm các yếu tố như: Tài sản hữu hình, quy mô doanh nghiệp, tốc độ tăng trưởng, khả năng sinh lợi nhuận, lá chắn thuế không phải từ nợ.