Căng Thẳng Ở Nhân Viên Y Tế Tại Các Cơ Sở Cách Ly COVID-19 Ở Hà Nội Năm 2022

Căng thẳng (stress) được định nghĩa là phản ứng của cơ thể trước bất kỳ yêu cầu hoặc áp lực nào. Trong môi trường làm việc, áp lực công việc có thể dẫn đến stress nếu không được kiểm soát. Nhân viên y tế trong đại dịch phải đối mặt với nhiều nguồn áp lực công việc, bao gồm số lượng bệnh nhân tăng đột biến, thiếu trang thiết bị, và nỗi lo sợ lây nhiễm. Nghiên cứu sử dụng thang đo DASS-21 và FREE để đánh giá tình trạng căng thẳng và khả năng điều tiết cảm xúc. Khái niệm về điều tiết cảm xúc (Emotional Flexibility) được định nghĩa là khả năng điều chỉnh linh hoạt cảm xúc theo cách phù hợp với ngữ cảnh và phục hồi cảm xúc từ phản ứng cảm xúc ban đầu khi bối cảnh thay đổi, do đó tạo ra sự phù hợp tốt nhất có thể với môi trường luôn thay đổi.

Năm 2022, Hà Nội chứng kiến làn sóng COVID-19 mạnh mẽ với biến chủng Omicron. Số ca nhiễm tăng vọt gây áp lực lớn lên các cơ sở cách ly COVID-19 và đội ngũ nhân viên y tế. Các NVYT phải làm việc liên tục, đối mặt với nguy cơ lây nhiễm cao, và chịu đựng sự mệt mỏi về thể chất lẫn tinh thần. Theo Công điện số 938/CĐ-BCĐ ngày 07/03/2020, Quân chủng Phòng không – Không quân đã tăng cường phòng chống dịch trên địa bàn TP Hà Nội. Điều này tạo ra một môi trường làm việc đầy thách thức, đòi hỏi NVYT phải có sự kiên cường và khả năng thích ứng cao. Thêm vào đó, nỗi lo về việc mang mầm bệnh về cho gia đình cũng là một yếu tố gây stress đáng kể.

Để đánh giá mức độ căng thẳng của nhân viên y tế, cần sử dụng các công cụ đo lường chuẩn hóa như thang đo DASS-21. Ngoài ra, tình trạng burnout nhân viên y tế cũng cần được xem xét. Burnout là một trạng thái kiệt quệ về cảm xúc, thể chất và tinh thần do làm việc quá sức và kéo dài. Các triệu chứng của burnout bao gồm mệt mỏi, mất động lực, cảm giác bất lực, và giảm hiệu suất làm việc. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu của burnout là rất quan trọng để can thiệp kịp thời và ngăn ngừa các hậu quả nghiêm trọng.

Nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ căng thẳng cho nhân viên y tế tại các cơ sở cách ly. Các yếu tố này bao gồm khối lượng công việc quá tải, thiếu trang thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE), nguy cơ lây nhiễm cao, thiếu sự hỗ trợ từ đồng nghiệp và cấp trên, áp lực từ gia đình và xã hội, và sự bất ổn về chính sách. Theo nghiên cứu của Nguyễn Phúc Thành Nhân và cộng sự (2021), NVYT làm việc tại khu vực cách ly, điều trị COVID-19 có nguy cơ căng thẳng tăng gấp 1,58 lần so với nơi làm việc khác.

Các phương pháp tự chăm sóc có thể giúp nhân viên y tế giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tinh thần. Các phương pháp này bao gồm tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, thực hành các kỹ thuật thư giãn như yoga và thiền, và dành thời gian cho các hoạt động yêu thích. Ngoài ra, việc tìm kiếm hỗ trợ tâm lý từ các chuyên gia cũng rất quan trọng. Các dịch vụ tư vấn tâm lý, nhóm hỗ trợ, và các chương trình can thiệp tâm lý có thể giúp NVYT giải quyết các vấn đề cá nhân và công việc.

Cải thiện môi trường làm việc là một yếu tố quan trọng để giảm căng thẳng cho nhân viên y tế. Các biện pháp cải thiện bao gồm cung cấp trang thiết bị đầy đủ và chất lượng, đảm bảo an toàn lao động, tạo ra một môi trường làm việc thân thiện và hỗ trợ, và giảm khối lượng công việc quá tải. Đồng thời, các chính sách hỗ trợ nhân viên y tế cần được tăng cường, bao gồm các chế độ bảo hiểm y tế, chế độ nghỉ phép, và các khoản trợ cấp đặc biệt. Bên cạnh đó, Quân chủng Phòng không – Không quân cần tăng cường động viên, khen thưởng, song song với sắp xếp bố trí nhân sự hợp lý, quan tâm tới các nữ nhân viên y tế, đồng thời bổ sung các thiết bị bảo hộ, sinh hoạt đầy đủ.

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần của nhân viên y tế. Áp lực công việc tăng cao, nguy cơ lây nhiễm, và sự cô lập xã hội đã dẫn đến tình trạng căng thẳng, lo âu, và trầm cảm. Kết quả nghiên cứu cho thấy đối tượng có tổng thời gian làm việc > 1 tháng có khả năng bị căng thẳng cao gấp 7,37 lần so với đối tượng có tổng thời gian làm việc ≤ 1 tháng (OR= 7,37, 95% CI = 4,38 – 12,41).

Khả năng điều chỉnh cảm xúc đóng vai trò quan trọng trong việc đối phó với căng thẳng. Nghiên cứu cho thấy nhân viên y tế có khả năng điều chỉnh cảm xúc tốt hơn ít bị căng thẳng hơn. Đối tượng có khả năng linh hoạt điều chỉnh cảm xúc chưa tốt có khả năng bị căng thẳng cao gấp 6,67 lần so với đối tượng có khả năng linh hoạt điều chỉnh cảm xúc (OR=6,67, 95%CI= 3,85 – 12,5). Việc rèn luyện khả năng điều chỉnh cảm xúc có thể giúp NVYT giảm stress và cải thiện sức khỏe tinh thần.

Chăm sóc sức khỏe toàn diện cho nhân viên y tế không chỉ bao gồm điều trị các vấn đề thể chất mà còn bao gồm cả hỗ trợ tâm lý và tinh thần. Cần có các chương trình sàng lọc sức khỏe tinh thần định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề và can thiệp kịp thời. Các dịch vụ tư vấn tâm lý, nhóm hỗ trợ, và các chương trình can thiệp tâm lý cần được cung cấp một cách dễ dàng và tiếp cận được cho tất cả NVYT.

Nâng cao nhận thức về sức khỏe tinh thần là một bước quan trọng để giảm sự kỳ thị và khuyến khích nhân viên y tế tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết. Các chương trình đào tạo và truyền thông cần tập trung vào việc cung cấp thông tin về căng thẳng, lo âu, trầm cảm, và các vấn đề sức khỏe tinh thần khác. Đồng thời, cần tạo ra một môi trường làm việc mà ở đó NVYT cảm thấy thoải mái chia sẻ những khó khăn của mình mà không sợ bị phán xét.

Cần có các nghiên cứu dài hạn để theo dõi sức khỏe tinh thần của nhân viên y tế trong nhiều năm sau đại dịch. Các nghiên cứu này cần tập trung vào việc đánh giá các di chứng tâm lý như rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD), lo âu, trầm cảm, và burnout. Đồng thời, cần xác định các yếu tố có thể dự đoán nguy cơ phát triển các di chứng này.

Công nghệ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sức khỏe tinh thần của nhân viên y tế. Các ứng dụng di động, nền tảng trực tuyến, và các công cụ trí tuệ nhân tạo có thể được sử dụng để cung cấp các dịch vụ tư vấn tâm lý, theo dõi căng thẳng, và cung cấp các bài tập thư giãn. Việc ứng dụng công nghệ có thể giúp NVYT tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ một cách dễ dàng và thuận tiện hơn.