Căng Thẳng và Kiệt Sức Nghề Nghiệp ở Nhân Viên Y Tế Tham Gia Chống Dịch COVID-19 Tại TPHCM: Vai Trò của Yếu Tố Trung Gian Nâng Đỡ Xã Hội và Sức Bật Tinh Thần

• Tác giả: Vương Nguyễn Toàn Thiện
• Người hướng dẫn: TS. Ngô Xuân Điệp
• Trường học: Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tâm lý học Lâm sàng
• Đề tài: Căng Thẳng và Kiệt Sức Nghề Nghiệp ở Nhân Viên Y Tế Tham Gia Chống Dịch COVID-19 Tại TPHCM: Vai Trò Của Yếu Tố Trung Gian Nâng Đỡ Xã Hội Và Sức Bật Tinh Thần
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Định nghĩa các thuật ngữ trong nghiên cứu
• 1.2. Tổng quan về dịch COVID-19
• 1.3. Các yếu tố liên quan đến căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp ở nhân viên y tế
• 1.4. Mô hình trung gian của yếu tố nâng đỡ xã hội và sức bật tinh thần với căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp ở nhân viên y tế tham gia chống dịch COVID-19
• 1.5. Các nghiên cứu trong và ngoài nước
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5. Thích nghi bảng hỏi
• 2.6. Công cụ thu thập số liệu
• 2.7. Các biến số nghiên cứu
• 2.8. Tiêu chuẩn đánh giá
• 2.9. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.10. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu
• 3.2. Đánh giá chung về thực trạng căng thẳng do COVID-19 ở nhân viên y tế
• 3.3. Đánh giá chung về thực trạng kiệt sức nghề nghiệp do COVID-19 ở nhân viên y tế
• 3.4. Mô hình mối liên hệ giữa sức bật tinh thần và nâng đỡ xã hội với căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp do COVID-19
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm nhân viên y tế trong nghiên cứu
• 4.2. Căng thẳng do dịch COVID-19 ở nhân viên y tế
• 4.3. Kiệt sức nghề nghiệp do COVID-19 ở nhân viên y tế
• 4.4. Mô hình trung gian dự đoán mối liên hệ căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp do COVID-19
• 4.5. Hạn chế của nghiên cứu
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

I. Tổng Quan Về Căng Thẳng Kiệt Sức Nghề Nghiệp Y Tế

Nghiên cứu về căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp ở nhân viên y tế trong bối cảnh đại dịch COVID-19 tại TPHCM là vô cùng quan trọng. Đại dịch đã tạo ra một gánh nặng chưa từng có lên hệ thống y tế, đặc biệt là đối với những người ở tuyến đầu. Áp lực công việc gia tăng, nguy cơ lây nhiễm, và thiếu hụt nguồn lực đã đẩy nhân viên y tế đến giới hạn chịu đựng. Tình trạng burnout nhân viên y tế có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm giảm hiệu suất làm việc, tăng nguy cơ mắc bệnh tâm lý, và thậm chí là bỏ việc. Nghiên cứu này sẽ đi sâu vào việc phân tích các yếu tố gây căng thẳng trong công việc, đánh giá mức độ kiệt sức nghề nghiệp, và đề xuất các giải pháp can thiệp hiệu quả. Cần đánh giá đúng mức độ áp lực công việc mà nhân viên y tế đang trải qua, để có những chính sách hỗ trợ kịp thời, để bảo vệ sức khỏe thể chất lẫn sức khỏe tinh thần của họ. Cần thiết có những chính sách hỗ trợ nhân viên y tế dài hạn.

1.1. Định Nghĩa Căng Thẳng Kiệt Sức ở Nhân Viên Y Tế

Theo Hans Selye, căng thẳng là phản ứng không đặc hiệu của cơ thể trước bất kỳ nhu cầu thay đổi nào. Nó có thể là eustress (căng thẳng tích cực) hoặc distress (căng thẳng tiêu cực). Khi căng thẳng trở nên quá mức và kéo dài, nó có thể dẫn đến kiệt sức nghề nghiệp. Kiệt sức nghề nghiệp là một trạng thái suy kiệt về thể chất, tinh thần và cảm xúc do stress nghề nghiệp kéo dài. Trong bối cảnh COVID-19, các yếu tố như gánh nặng công việc, nguy cơ lây nhiễm, và thiếu sự hỗ trợ có thể làm tăng nguy cơ burnout nhân viên y tế. Theo Từ điển Tâm lý học Hoa Kỳ (2021), căng thẳng là phản ứng sinh lý hoặc tâm lý đối với các tác nhân gây căng thẳng bên trong hoặc bên ngoài.

1.2. Tầm Quan Trọng Nghiên Cứu Về Stress Nghề Nghiệp tại TPHCM

Nghiên cứu về stress nghề nghiệp và kiệt sức ở nhân viên y tế tuyến đầu tại TPHCM là cấp thiết vì nhiều lý do. Thứ nhất, nó cung cấp cái nhìn sâu sắc về mức độ ảnh hưởng của đại dịch lên sức khỏe tâm thần của đội ngũ y tế. Thứ hai, nó giúp xác định các yếu tố cụ thể góp phần vào căng thẳng và burnout, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp phù hợp. Thứ ba, nó có thể góp phần vào việc xây dựng các chính sách hỗ trợ nhân viên y tế hiệu quả hơn, nhằm bảo vệ wellbeing nhân viên y tế và đảm bảo chất lượng dịch vụ y tế trong tương lai.

II. Thách Thức Nguyên Nhân Burnout ở Y Tế Chống COVID 19

Đại dịch COVID-19 đã tạo ra vô số thách thức cho nhân viên y tế. Áp lực làm việc liên tục, thiếu trang thiết bị bảo hộ, chứng kiến nhiều ca bệnh nặng và tử vong, nguy cơ lây nhiễm cho bản thân và gia đình, và sự xa cách xã hội đều là những yếu tố góp phần vào căng thẳng và kiệt sức. Ngoài ra, sự thay đổi liên tục trong phác đồ điều trị, thiếu thông tin rõ ràng, và sự kỳ thị từ cộng đồng cũng làm gia tăng stress nhân viên y tế. Theo Lê Nga (2021), đến ngày 09 tháng 8 năm 2021, đã có hơn 2300 nhân viên y tế bị lây nhiễm COVID-19 khi làm việc, ba người trong số đó tử vong. Tình trạng này đòi hỏi sự quan tâm và hỗ trợ đặc biệt từ các cấp quản lý và cộng đồng.

2.1. Áp Lực Công Việc Gia Tăng Trong Đại Dịch COVID 19

Sự gia tăng đột ngột số lượng bệnh nhân COVID-19 đã gây ra áp lực công việc cực lớn cho nhân viên y tế. Họ phải làm việc nhiều giờ liên tục, thường xuyên phải đối mặt với tình huống khẩn cấp, và phải đưa ra những quyết định khó khăn. Việc thiếu nhân lực và trang thiết bị cũng làm gia tăng gánh nặng cho từng cá nhân. Tình trạng quá tải này có thể dẫn đến căng thẳng nghiêm trọng, mệt mỏi về thể chất và tinh thần, và cuối cùng là kiệt sức.

2.2. Nguy Cơ Lây Nhiễm và Tác Động Của COVID 19 Lên Gia Đình

Nguy cơ lây nhiễm COVID-19 luôn thường trực đối với nhân viên y tế. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân họ mà còn gây ra lo lắng cho gia đình. Nhiều nhân viên y tế phải sống xa gia đình để tránh lây nhiễm, dẫn đến cảm giác cô đơn, tủi thân và thiếu sự hỗ trợ tinh thần. Nỗi sợ hãi về việc mang bệnh về cho người thân là một nguồn stress lớn đối với họ.

III. Giải Pháp Giảm Stress Vai Trò Nâng Đỡ Xã Hội và Tinh Thần

Nâng đỡ xã hội và sức bật tinh thần đóng vai trò quan trọng trong việc giảm stress và kiệt sức cho nhân viên y tế. Nâng đỡ xã hội bao gồm sự hỗ trợ từ đồng nghiệp, gia đình, bạn bè, và cộng đồng. Sức bật tinh thần là khả năng phục hồi và thích nghi với nghịch cảnh. Việc tăng cường hai yếu tố này có thể giúp nhân viên y tế đối phó tốt hơn với áp lực công việc, giảm nguy cơ burnout, và duy trì sức khỏe tâm thần tốt. Trong đó, các hoạt động giúp tự chăm sóc bản thân cần được khuyến khích.

3.1. Tăng Cường Hỗ Trợ Đồng Nghiệp và Môi Trường Làm Việc

Xây dựng một môi trường làm việc hỗ trợ, nơi nhân viên y tế cảm thấy được tôn trọng, lắng nghe, và được đánh giá cao là rất quan trọng. Tạo cơ hội cho họ chia sẻ kinh nghiệm, giải tỏa cảm xúc, và nhận được sự hỗ trợ đồng nghiệp. Tổ chức các buổi tập huấn về quản lý stress, kỹ năng giao tiếp, và xây dựng sức bật tinh thần có thể giúp họ đối phó tốt hơn với khó khăn.

3.2. Chính Sách Hỗ Trợ và Chăm Sóc Sức Khỏe Tinh Thần

Các cấp quản lý cần xây dựng và thực hiện các chính sách hỗ trợ nhân viên y tế một cách thiết thực. Điều này có thể bao gồm cung cấp các dịch vụ hỗ trợ tâm lý, tư vấn, và điều trị các vấn đề về sức khỏe tinh thần. Đảm bảo rằng nhân viên y tế có đủ thời gian nghỉ ngơi, được hưởng các chế độ đãi ngộ hợp lý, và được tạo điều kiện để phục hồi sức khỏe sau thời gian làm việc căng thẳng.

IV. Nghiên Cứu Tỷ Lệ Burnout Kết Quả và Tác Động COVID 19

Nghiên cứu thực hiện trên 232 nhân viên y tế tại TPHCM cho thấy tỷ lệ căng thẳng nghề nghiệp liên quan đến COVID-19 là 75,6%, và tỷ lệ kiệt sức nghề nghiệp là 96,12%, trong đó 28,02% ở mức độ cao. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng căng thẳng có thể trực tiếp dẫn đến kiệt sức, hoặc thông qua yếu tố sức bật tinh thần. Các kết quả này nhấn mạnh sự cần thiết của các biện pháp can thiệp để giảm stress và burnout cho nhân viên y tế.

4.1. Tỷ Lệ Stress và Kiệt Sức Cao ở Nhân Viên Y Tế TPHCM

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ stress nhân viên y tế và burnout nhân viên y tế ở TPHCM là rất cao trong giai đoạn chống dịch COVID-19. Điều này cho thấy rằng đại dịch đã gây ra những tác động tiêu cực đáng kể lên sức khỏe tâm thần của đội ngũ y tế. Tình trạng này đòi hỏi sự quan tâm và hành động khẩn cấp từ các nhà quản lý và hoạch định chính sách.

4.2. Tác Động Của COVID 19 Đến Sức Khỏe Tâm Thần Y Tế

Nghiên cứu đã chứng minh rằng COVID-19 có tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của nhân viên y tế. Căng thẳng do đại dịch có thể dẫn đến kiệt sức nghề nghiệp, giảm hiệu suất làm việc, và tăng nguy cơ mắc các bệnh tâm lý. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ y tế và đe dọa sự bền vững của hệ thống y tế.

V. Ứng Dụng Nghiên Cứu Phòng Ngừa Kiệt Sức Hỗ Trợ Y Tế

Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chương trình can thiệp nhằm phòng ngừa kiệt sức và nâng cao sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế. Các chương trình này có thể bao gồm các buổi tập huấn về quản lý stress, kỹ năng đối phó, và xây dựng sức bật tinh thần. Ngoài ra, cần có các biện pháp hỗ trợ về tài chính, vật chất, và tinh thần cho nhân viên y tế và gia đình họ.

5.1. Xây Dựng Chương Trình Chăm Sóc Sức Khỏe Tinh Thần Y Tế

Cần xây dựng các chương trình chăm sóc sức khỏe tinh thần toàn diện cho nhân viên y tế. Chương trình này nên bao gồm các hoạt động tư vấn tâm lý, hỗ trợ về quản lý stress, và điều trị căng thẳng các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Đảm bảo rằng các dịch vụ này dễ dàng tiếp cận và được cung cấp bởi các chuyên gia có kinh nghiệm.

5.2. Đề Xuất Chính Sách Hỗ Trợ Nhân Viên Y Tế Tuyến Đầu

Các nhà hoạch định chính sách cần xem xét và đề xuất các chính sách hỗ trợ nhân viên y tế tuyến đầu một cách toàn diện. Điều này có thể bao gồm tăng cường các chế độ đãi ngộ, cải thiện điều kiện làm việc, và tạo điều kiện cho họ phục hồi sức khỏe sau thời gian làm việc căng thẳng. Sự đầu tư vào wellbeing nhân viên y tế là sự đầu tư vào tương lai của hệ thống y tế.

VI. Kết Luận Tầm Quan Trọng Của Phục Hồi Sức Khỏe Y Tế

Nghiên cứu về căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp ở nhân viên y tế trong bối cảnh COVID-19 tại TPHCM đã cung cấp những thông tin quan trọng để hiểu rõ hơn về tình trạng này. Các kết quả nghiên cứu cho thấy sự cần thiết của các biện pháp can thiệp để giảm stress và burnout cho đội ngũ y tế. Việc đầu tư vào sức khỏe tâm thần của nhân viên y tế không chỉ là trách nhiệm đạo đức mà còn là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng dịch vụ y tế và sự bền vững của hệ thống y tế.

6.1. Tổng Kết Về Nguyên Nhân Burnout và Hướng Giải Quyết

Nghiên cứu đã chỉ ra nhiều nguyên nhân burnout, bao gồm áp lực công việc, nguy cơ lây nhiễm, thiếu sự hỗ trợ, và các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Các giải pháp cần tập trung vào việc giảm stress, tăng cường sức bật tinh thần, và cải thiện môi trường làm việc.

6.2. Định Hướng Nghiên Cứu Về Wellbeing Y Tế Trong Tương Lai

Các nghiên cứu trong tương lai cần tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp, xác định các yếu tố bảo vệ sức khỏe tâm thần của nhân viên y tế, và phát triển các chính sách hỗ trợ toàn diện. Cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhà nghiên cứu, nhà quản lý, và nhân viên y tế để xây dựng một hệ thống y tế bền vững và quan tâm đến wellbeing của đội ngũ y tế.

Tổng quan nghiên cứu

Dịch COVID-19 đã gây ra những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và hệ thống y tế toàn cầu, trong đó nhân viên y tế tuyến đầu chịu áp lực rất lớn. Tại Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM), tính đến tháng 8 năm 2021, đã ghi nhận hơn 116.000 ca nhiễm COVID-19, với gần 2.000 nhân viên y tế tham gia công tác phòng chống dịch tại các bệnh viện dã chiến và điều trị COVID-19. Trong bối cảnh này, nghiên cứu nhằm mục tiêu đánh giá mức độ căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp do COVID-19 ở nhân viên y tế tại TPHCM, đồng thời phân tích vai trò trung gian của sức bật tinh thần và nâng đỡ xã hội trong mối quan hệ giữa căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp.

Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 12 năm 2021, tại các bệnh viện dã chiến và cơ sở điều trị COVID-19 trên địa bàn TPHCM, với mẫu gồm 232 nhân viên y tế. Các chỉ số chính được đo lường bao gồm mức độ căng thẳng do COVID-19, kiệt sức nghề nghiệp, sức bật tinh thần và nâng đỡ xã hội thông qua các thang đo chuẩn hóa đã được chuyển ngữ và kiểm định độ tin cậy. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chương trình hỗ trợ sức khỏe tâm thần, nâng cao sức bật tinh thần và giảm thiểu kiệt sức nghề nghiệp cho nhân viên y tế trong bối cảnh dịch bệnh kéo dài.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình JD-R (Job Demands-Resources) của Ting Zhou (2022), phân loại các yếu tố trong môi trường làm việc thành nhu cầu công việc (stress do COVID-19) và nguồn lực công việc (nâng đỡ xã hội, sức bật tinh thần). Theo mô hình này, sự mất cân bằng giữa nhu cầu và nguồn lực dẫn đến căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp.

Hai khái niệm trọng tâm trong nghiên cứu là:

• Căng thẳng do COVID-19: Phản ứng tâm lý và sinh lý của nhân viên y tế trước áp lực công việc và nguy cơ lây nhiễm trong đại dịch.
• Kiệt sức nghề nghiệp: Trạng thái mệt mỏi về thể chất và tinh thần, giảm động lực và hiệu quả công việc, được đo bằng thang COVID-19 Burnout Scale (COVID-19-BS).

Ngoài ra, nghiên cứu tập trung vào vai trò trung gian của:

• Sức bật tinh thần (Resilience): Khả năng phục hồi và thích ứng tích cực với nghịch cảnh, được đo bằng Brief Resilience Scale (BRS).
• Nâng đỡ xã hội (Social Support): Sự giúp đỡ nhận thức được từ gia đình, bạn bè và người thân, đo bằng Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang định lượng, thu thập dữ liệu từ 232 nhân viên y tế tham gia chống dịch COVID-19 tại TPHCM trong giai đoạn tháng 5 đến tháng 12 năm 2021. Mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện, đảm bảo đủ cỡ mẫu tối thiểu 117 người theo công thức tính tỷ lệ với sai số 10% và độ tin cậy 95%.

Dữ liệu được thu thập qua bảng hỏi trực tuyến gồm các thang đo: PSS-10-C (căng thẳng do COVID-19), COVID-19-BS (kiệt sức nghề nghiệp), BRS (sức bật tinh thần) và MSPSS (nâng đỡ xã hội). Các thang đo đã được chuyển ngữ, hiệu chỉnh và kiểm định độ tin cậy với hệ số Cronbach’s alpha từ 0,88 đến 0,92.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 20 với các phương pháp thống kê mô tả (tần suất, tỷ lệ %, điểm trung bình, độ lệch chuẩn), kiểm định t-test, ANOVA để so sánh nhóm và phân tích mô hình trung gian bằng SEM (Structural Equation Modeling) nhằm đánh giá mối quan hệ trực tiếp và gián tiếp giữa các biến nghiên cứu. Các chỉ số tương hợp mô hình như CFI, RMSEA, TLI được sử dụng để đánh giá độ phù hợp của mô hình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ căng thẳng do COVID-19: Điểm trung bình căng thẳng là 28,06 trên thang 50, với 75,6% nhân viên y tế có mức căng thẳng nghề nghiệp liên quan đến COVID-19. Nhân viên y tế làm việc tại cơ sở y tế công có mức căng thẳng cao hơn so với cơ sở y tế tư và các cơ sở khác. Tần suất về nhà cũng ảnh hưởng đến mức độ căng thẳng, nhân viên về nhà sau 3 tuần có mức căng thẳng cao hơn so với những người về nhà hàng ngày hoặc sau 2 tuần.

2. Tỷ lệ kiệt sức nghề nghiệp: 96,12% nhân viên y tế có dấu hiệu kiệt sức nghề nghiệp do COVID-19, trong đó 28,02% ở mức độ cao và 68,10% ở mức độ thấp. Nhân viên độc thân có mức kiệt sức nghề nghiệp cao hơn so với nhân viên đã kết hôn. Kiệt sức nghề nghiệp cũng cao hơn ở nhân viên làm việc tại cơ sở y tế công và bệnh viện dã chiến so với cơ sở y tế tư.

3. Vai trò trung gian của sức bật tinh thần: Sức bật tinh thần có tác dụng giảm thiểu tác động tiêu cực của căng thẳng đến kiệt sức nghề nghiệp. Căng thẳng làm giảm sức bật tinh thần, từ đó làm tăng kiệt sức nghề nghiệp. Mô hình SEM cho thấy sức bật tinh thần đóng vai trò trung gian quan trọng trong mối quan hệ này.

4. Nâng đỡ xã hội không có tác động trung gian rõ ràng: Nghiên cứu không ghi nhận sự đóng góp ý nghĩa của nâng đỡ xã hội trong mô hình trung gian giữa căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp, cho thấy cần có thêm nghiên cứu để làm rõ vai trò của yếu tố này.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy mức độ căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp ở nhân viên y tế tại TPHCM trong đợt dịch COVID-19 là rất cao, tương đồng với các nghiên cứu quốc tế ghi nhận tỷ lệ kiệt sức nghề nghiệp từ 44% đến trên 70% ở nhân viên y tế tuyến đầu. Nguyên nhân chủ yếu là do áp lực công việc quá tải, nguy cơ lây nhiễm cao, thời gian làm việc kéo dài và sự cô lập xã hội.

Sự khác biệt về mức độ căng thẳng giữa các cơ sở y tế phản ánh điều kiện làm việc và nguồn lực hỗ trợ khác nhau. Việc nhân viên y tế về nhà ít thường xuyên hơn cũng làm tăng áp lực tâm lý do thiếu sự hỗ trợ gia đình và nghỉ ngơi hợp lý.

Vai trò trung gian của sức bật tinh thần phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy khả năng phục hồi tâm lý giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của stress và kiệt sức nghề nghiệp. Ngược lại, nâng đỡ xã hội chưa được chứng minh rõ ràng trong nghiên cứu này có thể do đặc thù bối cảnh dịch bệnh và cách thức đo lường.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố điểm căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp, bảng so sánh mức độ căng thẳng theo nơi công tác và tần suất về nhà, cũng như mô hình SEM minh họa mối quan hệ trung gian của sức bật tinh thần.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường nhận thức và quản lý kiệt sức nghề nghiệp: Cấp quản lý các cơ sở y tế cần nâng cao nhận thức về tình trạng kiệt sức nghề nghiệp, xây dựng chính sách phân bổ nhân sự hợp lý, giảm tải công việc cho nhân viên y tế tuyến đầu trong vòng 6 tháng tới.

2. Xây dựng chương trình tham vấn và hỗ trợ tâm lý: Thiết lập các dịch vụ tư vấn stress nghề nghiệp và chăm sóc sức khỏe tinh thần miễn phí, ưu tiên cho nhân viên y tế công tác tại khoa cấp cứu, hồi sức, bệnh nặng, với mục tiêu giảm 20% tỷ lệ kiệt sức trong 1 năm.

3. Phát triển các hoạt động nâng cao sức bật tinh thần: Tổ chức các khóa đào tạo, workshop về kỹ năng phục hồi tâm lý, quản lý stress và tăng cường sức bật tinh thần cho nhân viên y tế, thực hiện định kỳ hàng quý.

4. Khuyến khích sự hỗ trợ xã hội và kết nối cộng đồng: Mặc dù chưa ghi nhận tác động trung gian rõ ràng, cần thúc đẩy các hoạt động giao lưu, hỗ trợ tinh thần giữa đồng nghiệp, gia đình và cộng đồng nhằm tạo môi trường làm việc thân thiện, hỗ trợ lâu dài.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhân viên y tế tuyến đầu: Giúp hiểu rõ về các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần, từ đó chủ động tìm kiếm hỗ trợ và phát triển sức bật tinh thần.

2. Quản lý và lãnh đạo y tế: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách quản lý nhân sự, giảm thiểu kiệt sức nghề nghiệp và nâng cao hiệu quả công tác phòng chống dịch.

3. Chuyên gia tâm lý và nhà nghiên cứu: Là tài liệu tham khảo về mô hình nghiên cứu trung gian giữa căng thẳng, sức bật tinh thần và kiệt sức nghề nghiệp trong bối cảnh dịch bệnh.

4. Các tổ chức y tế và chính sách công: Hỗ trợ xây dựng các chương trình can thiệp sức khỏe tâm thần phù hợp với đặc thù công việc và áp lực của nhân viên y tế trong đại dịch.

Câu hỏi thường gặp

1. Căng thẳng do COVID-19 ảnh hưởng thế nào đến nhân viên y tế?
   Căng thẳng làm tăng nguy cơ kiệt sức nghề nghiệp, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần và hiệu quả công việc. Ví dụ, nhân viên y tế tại cơ sở công có mức căng thẳng cao hơn do áp lực công việc lớn.

2. Sức bật tinh thần có vai trò gì trong việc giảm kiệt sức nghề nghiệp?
   Sức bật tinh thần giúp nhân viên y tế phục hồi nhanh hơn sau các áp lực, giảm tác động tiêu cực của căng thẳng, từ đó giảm kiệt sức nghề nghiệp.

3. Nâng đỡ xã hội có giúp giảm kiệt sức nghề nghiệp không?
   Nghiên cứu chưa ghi nhận tác động trung gian rõ ràng của nâng đỡ xã hội trong mối quan hệ giữa căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp, nhưng vẫn được xem là yếu tố hỗ trợ tinh thần quan trọng.

4. Những nhân viên y tế nào dễ bị kiệt sức nghề nghiệp nhất?
   Nhân viên độc thân, làm việc tại cơ sở y tế công hoặc bệnh viện dã chiến, và những người có thời gian làm việc kéo dài, ít về nhà thường xuyên có nguy cơ cao hơn.

5. Làm thế nào để giảm thiểu kiệt sức nghề nghiệp trong bối cảnh dịch bệnh?
   Cần có sự phối hợp giữa quản lý phân bổ công việc hợp lý, chương trình hỗ trợ tâm lý, đào tạo tăng cường sức bật tinh thần và tạo môi trường làm việc thân thiện, hỗ trợ lẫn nhau.

Kết luận

• Tỷ lệ căng thẳng và kiệt sức nghề nghiệp do COVID-19 ở nhân viên y tế tại TPHCM rất cao, với 75,6% và 96,12% tương ứng.
• Căng thẳng do COVID-19 có tác động trực tiếp và gián tiếp qua sức bật tinh thần đến kiệt sức nghề nghiệp.
• Sức bật tinh thần đóng vai trò trung gian quan trọng giúp giảm thiểu kiệt sức nghề nghiệp, trong khi nâng đỡ xã hội chưa được chứng minh rõ ràng.
• Các yếu tố nhân khẩu và công việc như nơi công tác, tình trạng hôn nhân và tần suất về nhà ảnh hưởng đến mức độ căng thẳng và kiệt sức.
• Cần triển khai các chương trình hỗ trợ tâm lý, nâng cao sức bật tinh thần và quản lý nhân sự hiệu quả để giảm thiểu kiệt sức nghề nghiệp trong thời gian tới.

Hành động tiếp theo: Các cơ sở y tế và nhà quản lý cần áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách hỗ trợ nhân viên y tế, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng để làm rõ vai trò của nâng đỡ xã hội và các yếu tố khác trong bối cảnh dịch bệnh kéo dài.