I. Tính cấp thiết của đề tài
Việc cải thiện pháp luật về hội thẩm nhân dân tại Việt Nam hiện nay có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Để nâng cao chất lượng xét xử, việc đảm bảo vai trò của hội thẩm trong hệ thống tư pháp là cần thiết. Quyền lực của nhân dân trong hoạt động xét xử được thể hiện thông qua sự tham gia của hội thẩm nhân dân, từ đó góp phần bảo vệ công lý và quyền lợi hợp pháp của công dân. Sự tham gia này không chỉ là hình thức mà còn có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, thể hiện tinh thần dân chủ trong hoạt động tư pháp. Theo đó, việc cải cách pháp luật phải hướng tới việc nâng cao hiệu quả hoạt động của hội thẩm, đảm bảo họ có đủ quyền hạn và trách nhiệm trong việc xét xử các vụ án.
II. Tình hình nghiên cứu đề tài
Nghiên cứu về hội thẩm nhân dân đã được nhiều tác giả quan tâm. Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến vai trò của hội thẩm trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào tổng thể về cải thiện pháp luật liên quan đến hội thẩm nhân dân. Các tác phẩm trước đây chủ yếu tập trung vào việc phân tích quy định pháp luật hiện hành, chỉ ra những hạn chế và bất cập trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của hội thẩm. Do đó, việc nghiên cứu và đề xuất giải pháp cải cách pháp luật về hội thẩm nhân dân là cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống tư pháp.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các quy định pháp luật liên quan đến hội thẩm nhân dân và vai trò của họ trong hệ thống tư pháp Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong các quy định hiện hành của pháp luật về hội thẩm, từ đó phân tích những điểm mạnh và điểm yếu trong việc thực hiện các quy định này. Luận văn sẽ xem xét các khía cạnh như tiêu chuẩn bầu cử hội thẩm, quy trình hoạt động của họ trong các phiên tòa, và những khó khăn mà họ gặp phải trong thực tế. Qua đó, luận văn sẽ đưa ra các kiến nghị nhằm cải thiện pháp luật về hội thẩm nhân dân.
IV. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu của nghiên cứu là làm rõ các khái niệm liên quan đến hội thẩm nhân dân, phân tích vai trò của họ trong hệ thống tư pháp, và đề xuất các giải pháp cải cách pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hội thẩm. Nhiệm vụ của nghiên cứu bao gồm: xác định khái niệm hội thẩm nhân dân, phân tích các quy định pháp luật hiện hành, đánh giá những giá trị và hạn chế của pháp luật, và từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể để hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến hội thẩm.
V. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau, bao gồm phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh và trừu tượng hóa. Phương pháp phân tích được áp dụng để làm rõ các nội dung lý luận và thực tiễn về hội thẩm nhân dân. Phương pháp so sánh được sử dụng để đối chiếu quy định của Việt Nam với các quốc gia khác, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm. Phương pháp trừu tượng hóa giúp khái quát hóa các vấn đề lý luận, tạo cơ sở cho việc đề xuất giải pháp cải cách pháp luật. Các phương pháp này sẽ giúp luận văn đạt được mục tiêu nghiên cứu một cách hiệu quả.
VI. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Luận văn không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn mang tính thực tiễn cao. Những nghiên cứu về hội thẩm nhân dân sẽ góp phần làm sáng tỏ vai trò của họ trong hệ thống tư pháp, từ đó nâng cao chất lượng xét xử của Tòa án. Đề xuất các giải pháp cải thiện pháp luật sẽ giúp hoàn thiện cơ chế hoạt động của hội thẩm, đảm bảo họ thực sự là đại diện cho tiếng nói của nhân dân trong quá trình xét xử. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động của Tòa án mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân, thúc đẩy sự công bằng và dân chủ trong xã hội.
