Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh số hóa ngành ngân hàng, việc duy trì lượng khách hàng sử dụng ứng dụng ngân hàng di động, đặc biệt là BIDV SmartBanking, trở nên quan trọng. Tuy nhiên, theo báo cáo nội bộ của BIDV, số lượng khách hàng đăng ký dịch vụ SmartBanking nhưng không thường xuyên sử dụng hoặc đã ngừng sử dụng chiếm tỷ lệ đáng kể, khoảng 4.772 khách hàng đang ở chế độ ngủ đông tính đến cuối năm 2020. Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định tiếp tục sử dụng BIDV SmartBanking của khách hàng tại chi nhánh Phú Nhuận, TP. Hồ Chí Minh, nhằm tìm ra giải pháp để tăng cường sự gắn bó của khách hàng với ứng dụng. Mục tiêu chính là điều tra và đánh giá mức độ tác động của các yếu tố như lợi thế tương đối, khả năng tương thích, độ phức tạp, khả năng dùng thử và khả năng quan sát đến ý định tiếp tục sử dụng, thông qua cảm nhận về sự hữu ích của ứng dụng. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2021, có ý nghĩa thực tiễn trong việc giúp BIDV chi nhánh Phú Nhuận cải thiện chiến lược marketing và nâng cao trải nghiệm người dùng.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu này dựa trên Lý thuyết Lan tỏa Đổi mới (IDT) của Rogers, Mô hình Chấp nhận Công nghệ (TAM) của Davis, và khái niệm ý định tiếp tục sử dụng dịch vụ. IDT giúp hiểu cách các yếu tố như lợi thế tương đối, khả năng tương thích, độ phức tạp, khả năng dùng thử và khả năng quan sát ảnh hưởng đến quyết định chấp nhận một công nghệ mới. TAM giải thích ý định sử dụng dựa trên cảm nhận về tính hữu ích và tính dễ sử dụng. Các khái niệm chính bao gồm:
- Ý định tiếp tục sử dụng: Mức độ sẵn lòng của khách hàng trong việc tiếp tục sử dụng ứng dụng BIDV SmartBanking trong tương lai.
- Cảm nhận về tính hữu ích: Đánh giá của khách hàng về khả năng ứng dụng giúp họ thực hiện công việc và các giao dịch hiệu quả hơn.
- Lợi thế tương đối: Mức độ mà khách hàng tin rằng BIDV SmartBanking vượt trội hơn so với các phương pháp ngân hàng truyền thống.
- Khả năng tương thích: Mức độ phù hợp của BIDV SmartBanking với giá trị, thói quen và nhu cầu của khách hàng.
- Độ phức tạp: Mức độ khó khăn mà khách hàng cảm nhận khi sử dụng ứng dụng.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua thảo luận nhóm với 10 khách hàng và phỏng vấn chuyên sâu với 2 quản lý của BIDV chi nhánh Phú Nhuận để điều chỉnh và hoàn thiện bảng khảo sát. Nghiên cứu định lượng được thực hiện bằng cách khảo sát 500 khách hàng đã và đang sử dụng BIDV SmartBanking tại chi nhánh Phú Nhuận, sử dụng bảng câu hỏi Likert 5 mức độ. Phương pháp chọn mẫu là thuận tiện. Sau khi sàng lọc, 474 phiếu khảo sát hợp lệ được đưa vào phân tích. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS và SmartPLS để đánh giá độ tin cậy, tính giá trị và kiểm định các giả thuyết. Cỡ mẫu tối thiểu được tính toán là 155 theo quy tắc 5:1 (số lượng mẫu/số lượng biến đo lường).
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Kết quả phân tích cho thấy:
- Khả năng tương thích: Có tác động lớn nhất đến cảm nhận về tính hữu ích (β = 0.251, p < 0.001), cho thấy sự phù hợp của ứng dụng với thói quen và nhu cầu của khách hàng là yếu tố quan trọng.
- Độ phức tạp: Tác động ngược chiều đến cảm nhận về tính hữu ích (β = -0.197, p < 0.01), nhấn mạnh rằng ứng dụng càng dễ sử dụng, khách hàng càng cảm thấy hữu ích.
- Khả năng quan sát: Tác động tích cực đến cảm nhận về tính hữu ích (β = 0.149, p < 0.05), cho thấy việc thấy người khác sử dụng ứng dụng và đạt được lợi ích làm tăng cảm nhận tích cực về ứng dụng.
- Cảm nhận về tính hữu ích: Tác động tích cực đến ý định tiếp tục sử dụng (β = 0.578, p < 0.001), khẳng định rằng khi khách hàng cảm thấy ứng dụng hữu ích, họ sẽ có xu hướng tiếp tục sử dụng nó.
- Lợi thế tương đối và Khả năng dùng thử: Không có tác động đáng kể đến cảm nhận về tính hữu ích (p > 0.05).
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu cho thấy, khả năng tương thích và độ phức tạp là hai yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến cảm nhận về tính hữu ích của BIDV SmartBanking. Điều này có nghĩa là, để khuyến khích khách hàng tiếp tục sử dụng ứng dụng, BIDV cần đảm bảo rằng ứng dụng này phù hợp với thói quen và nhu cầu của họ, đồng thời phải đơn giản và dễ sử dụng. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Huang và cộng sự (2020) và Al-Jabri & Sohail (2012), nhưng trái ngược với một số nghiên cứu khác, có thể do sự khác biệt về đối tượng nghiên cứu và bối cảnh văn hóa. Kết quả nghiên cứu này có thể được trình bày qua các bảng so sánh hệ số Beta và P-value của từng yếu tố, và biểu đồ thể hiện mức độ tác động của từng yếu tố lên ý định tiếp tục sử dụng.
Đề xuất và khuyến nghị
Dựa trên kết quả nghiên cứu, tác giả đưa ra các đề xuất sau:
- Đơn giản hóa giao diện và quy trình sử dụng: BIDV nên đầu tư vào việc thiết kế lại giao diện người dùng của ứng dụng, làm cho nó trực quan và dễ sử dụng hơn, giảm thiểu các bước thực hiện giao dịch. Ví dụ: thiết kế lại menu chính, giảm số lượng thao tác cần thiết để thực hiện chuyển khoản, thanh toán hóa đơn.
- Tăng cường tính tương thích: Phát triển các tính năng và dịch vụ phù hợp với nhu cầu và thói quen của từng phân khúc khách hàng, ví dụ: cung cấp các gói dịch vụ tài chính cá nhân hóa, tích hợp ứng dụng với các nền tảng thanh toán phổ biến. Triển khai trong vòng 6 tháng.
- Xây dựng chương trình truyền thông: Tăng cường truyền thông về lợi ích của BIDV SmartBanking, đặc biệt là về tính tiện lợi, tiết kiệm thời gian và khả năng quản lý tài chính hiệu quả. Sử dụng các kênh truyền thông đa dạng như mạng xã hội, email marketing, quảng cáo trực tuyến và các sự kiện tại chi nhánh. Triển khai liên tục.
- Khuyến khích khách hàng trải nghiệm: Tổ chức các buổi hướng dẫn sử dụng ứng dụng tại chi nhánh, cung cấp các chương trình dùng thử miễn phí hoặc ưu đãi đặc biệt cho khách hàng mới. Tạo điều kiện cho khách hàng dễ dàng trải nghiệm các tính năng của ứng dụng. Thực hiện trong vòng 3 tháng.
- Tận dụng hiệu ứng lan tỏa: Khuyến khích khách hàng hiện tại giới thiệu ứng dụng cho bạn bè và người thân thông qua các chương trình giới thiệu hấp dẫn, tặng thưởng cho cả người giới thiệu và người được giới thiệu. Xây dựng cộng đồng người dùng BIDV SmartBanking để chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Luận văn này có thể hữu ích cho các đối tượng sau:
- Nhà quản lý ngân hàng: Cung cấp thông tin chi tiết về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng ứng dụng ngân hàng di động, giúp họ đưa ra các quyết định chiến lược và marketing hiệu quả hơn.
- Chuyên gia marketing: Hỗ trợ trong việc xây dựng các chiến dịch quảng bá và truyền thông hiệu quả hơn cho BIDV SmartBanking, tập trung vào các yếu tố quan trọng như tính tương thích, độ phức tạp và khả năng quan sát.
- Nhà nghiên cứu: Cung cấp cơ sở lý thuyết và bằng chứng thực nghiệm cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực ngân hàng di động và hành vi người tiêu dùng.
- Sinh viên và học viên cao học: Làm tài liệu tham khảo hữu ích cho các khóa luận và nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực ngân hàng, marketing và công nghệ thông tin.
Câu hỏi thường gặp
Những yếu tố nào quan trọng nhất ảnh hưởng đến việc khách hàng có tiếp tục sử dụng BIDV SmartBanking hay không? Nghiên cứu cho thấy khả năng tương thích và độ phức tạp là hai yếu tố chính. Ứng dụng càng dễ sử dụng và càng phù hợp với thói quen của khách hàng, họ càng có khả năng tiếp tục sử dụng. Ví dụ: thiết kế giao diện thân thiện, giảm số lượng thao tác, tích hợp các dịch vụ quen thuộc.
Tại sao một số khách hàng đã đăng ký BIDV SmartBanking nhưng lại không sử dụng thường xuyên? Có thể do họ cảm thấy ứng dụng quá phức tạp, không phù hợp với nhu cầu của họ, hoặc không nhận thấy được lợi ích rõ ràng so với các phương pháp ngân hàng truyền thống. Ví dụ: giao diện khó sử dụng, thiếu tính năng cần thiết, không được hỗ trợ tốt.
Làm thế nào để BIDV có thể khuyến khích khách hàng đã "ngủ đông" quay trở lại sử dụng ứng dụng? BIDV cần tập trung vào việc cải thiện trải nghiệm người dùng, làm cho ứng dụng dễ sử dụng hơn, cung cấp các chương trình khuyến mãi hấp dẫn, và tăng cường truyền thông về lợi ích của ứng dụng. Ví dụ: tổ chức các buổi hướng dẫn sử dụng, cung cấp mã giảm giá cho các giao dịch trực tuyến.
Có sự khác biệt nào giữa các nhóm khách hàng khác nhau về các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng BIDV SmartBanking không? Có thể có sự khác biệt tùy thuộc vào độ tuổi, trình độ học vấn, thu nhập và thói quen sử dụng công nghệ của từng nhóm khách hàng. Ví dụ, người lớn tuổi có thể quan tâm hơn đến tính dễ sử dụng, trong khi giới trẻ có thể quan tâm hơn đến các tính năng mới và độc đáo.
Nghiên cứu này có thể được áp dụng cho các chi nhánh BIDV khác ngoài Phú Nhuận không? Kết quả nghiên cứu có thể cung cấp một số gợi ý hữu ích cho các chi nhánh khác, nhưng cần lưu ý rằng các yếu tố ảnh hưởng có thể khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm của từng địa phương và đối tượng khách hàng. Do đó, các chi nhánh khác nên tiến hành nghiên cứu riêng để xác định các yếu tố quan trọng nhất trong khu vực của họ.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định tiếp tục sử dụng BIDV SmartBanking, cung cấp cơ sở cho việc cải thiện trải nghiệm người dùng.
- Khả năng tương thích và độ phức tạp là hai yếu tố quan trọng nhất cần được quan tâm để tăng cường sự gắn bó của khách hàng với ứng dụng.
- Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chiến lược marketing và phát triển sản phẩm hiệu quả hơn.
- Trong tương lai, cần có thêm các nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố khác như trải nghiệm người dùng và ảnh hưởng của mạng xã hội.
- BIDV nên tập trung vào việc đơn giản hóa ứng dụng, tăng cường tính tương thích và truyền thông về lợi ích của ứng dụng để thu hút và giữ chân khách hàng.