Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và công nghệ thông tin đã thúc đẩy sự chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng, đặc biệt là dịch vụ ngân hàng điện tử (Ebanking). Tại thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang với dân số khoảng 98.959 người, việc sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) vẫn còn hạn chế, chưa khai thác triệt để các tiện ích mà dịch vụ này mang lại. Giai đoạn 2017-2019 chứng kiến sự gia tăng về số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ Ebanking tại chi nhánh Agribank Gò Công, đồng thời doanh thu từ dịch vụ này cũng tăng trưởng rõ rệt, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng.
Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các nhân tố tác động đến quyết định sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử tại Agribank trên địa bàn thị xã Gò Công, từ đó đề xuất các hàm ý chính sách nhằm thu hút và gia tăng số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khách hàng cá nhân đã và đang sử dụng dịch vụ Ebanking tại Agribank Gò Công trong giai đoạn 2017-2019. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ ngân hàng phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử, nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng cường khả năng cạnh tranh trong kỷ nguyên số.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết hành vi tiêu biểu là Lý thuyết hành vi dự định (TPB) và Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM). TPB tập trung vào ý định hành vi được hình thành bởi thái độ, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi, trong khi TAM nhấn mạnh vai trò của nhận thức sự hữu ích và nhận thức sự dễ dàng sử dụng trong việc chấp nhận công nghệ mới. Sự kết hợp giữa TPB và TAM giúp giải thích toàn diện các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử.
Nghiên cứu cũng sử dụng các khái niệm chuyên ngành như:
- Nhận thức sự hữu ích: Mức độ khách hàng tin rằng sử dụng dịch vụ Ebanking sẽ cải thiện hiệu quả công việc và tiết kiệm thời gian.
- Nhận thức sự dễ dàng sử dụng: Mức độ khách hàng cảm thấy dịch vụ Ebanking dễ dàng thao tác và học hỏi.
- Nhận thức kiểm soát hành vi: Cảm nhận về khả năng kiểm soát và hỗ trợ từ ngân hàng khi sử dụng dịch vụ.
- Nhận thức rủi ro: Mức độ khách hàng lo ngại về an toàn, bảo mật và chi phí khi sử dụng dịch vụ.
- Hình ảnh ngân hàng: Đánh giá về uy tín, chất lượng dịch vụ và cam kết của ngân hàng.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ 300 khách hàng cá nhân đang sử dụng dịch vụ Ebanking tại Agribank Gò Công thông qua khảo sát trực tiếp và phỏng vấn chuyên gia. Dữ liệu thứ cấp bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo thường niên và các tài liệu ngành ngân hàng.
Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS với các bước: đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố, và mô hình hồi quy nhị phân (Binary Logistic Regression) để đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến quyết định sử dụng dịch vụ Ebanking. Cỡ mẫu 300 đảm bảo đủ điều kiện cho phân tích nhân tố và hồi quy theo tỷ lệ quan sát trên biến đo lường.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
- Nhận thức sự hữu ích có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ đến quyết định sử dụng dịch vụ Ebanking với hệ số hồi quy có ý nghĩa thống kê (p < 0.01). Khoảng 85% khách hàng đồng ý rằng dịch vụ giúp tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả giao dịch.
- Nhận thức kiểm soát hành vi cũng tác động tích cực, thể hiện qua việc 78% khách hàng cảm nhận Agribank Gò Công cung cấp đủ nguồn lực và hỗ trợ kiến thức để sử dụng dịch vụ hiệu quả.
- Nhận thức rủi ro có ảnh hưởng cùng chiều, tuy nhiên mức độ lo ngại về bảo mật và chi phí vẫn còn tồn tại với khoảng 40% khách hàng bày tỏ quan ngại.
- Hình ảnh ngân hàng đóng vai trò quan trọng, với 82% khách hàng đánh giá Agribank Gò Công có uy tín và cam kết chất lượng dịch vụ tốt, góp phần thúc đẩy quyết định sử dụng dịch vụ.
- Nhận thức sự dễ dàng sử dụng không có ảnh hưởng đáng kể trong mô hình hồi quy, cho thấy khách hàng đã quen thuộc và không coi đây là rào cản lớn.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của nhận thức sự hữu ích và kiểm soát hành vi trong việc chấp nhận dịch vụ ngân hàng điện tử. Mức độ lo ngại về rủi ro tuy có ảnh hưởng tích cực nhưng vẫn là thách thức cần được giải quyết để tăng cường niềm tin khách hàng. Hình ảnh ngân hàng là yếu tố không thể thiếu trong việc xây dựng lòng trung thành và thu hút khách hàng mới.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đồng ý của khách hàng với từng nhân tố, hoặc bảng hồi quy chi tiết các hệ số và mức ý nghĩa. Việc nhận thức sự dễ dàng sử dụng không ảnh hưởng đáng kể có thể do khách hàng đã quen với công nghệ, hoặc dịch vụ đã được thiết kế thân thiện, dễ tiếp cận.
Đề xuất và khuyến nghị
- Tăng cường truyền thông về lợi ích của dịch vụ Ebanking nhằm nâng cao nhận thức sự hữu ích, tập trung vào tiết kiệm thời gian và đa dạng tiện ích. Thời gian thực hiện: 6 tháng, chủ thể: phòng Marketing Agribank Gò Công.
- Nâng cao chất lượng hỗ trợ khách hàng và đào tạo sử dụng dịch vụ để củng cố nhận thức kiểm soát hành vi, bao gồm tổ chức các buổi hướng dẫn trực tiếp và trực tuyến. Thời gian: liên tục, chủ thể: phòng Dịch vụ khách hàng.
- Tăng cường bảo mật và minh bạch thông tin về rủi ro nhằm giảm lo ngại của khách hàng, áp dụng các công nghệ bảo mật tiên tiến và truyền thông rõ ràng về chính sách bảo vệ khách hàng. Thời gian: 12 tháng, chủ thể: phòng CNTT và An ninh.
- Xây dựng và duy trì hình ảnh ngân hàng uy tín thông qua các chương trình chăm sóc khách hàng, cam kết chất lượng dịch vụ và phản hồi nhanh chóng các khiếu nại. Thời gian: liên tục, chủ thể: Ban lãnh đạo chi nhánh.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
- Ban lãnh đạo và quản lý Agribank các chi nhánh: để xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử phù hợp với đặc thù địa phương.
- Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Tài chính – Ngân hàng: làm tài liệu tham khảo về các mô hình hành vi người tiêu dùng trong lĩnh vực ngân hàng điện tử.
- Chuyên viên Marketing và phát triển sản phẩm ngân hàng: áp dụng các kết quả nghiên cứu để thiết kế các chương trình thu hút khách hàng sử dụng dịch vụ Ebanking.
- Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tài chính: tham khảo để xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển ngân hàng điện tử, nâng cao an toàn và bảo mật trong giao dịch điện tử.
Câu hỏi thường gặp
Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử?
Nhận thức sự hữu ích và nhận thức kiểm soát hành vi là hai nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm tỷ lệ đồng thuận trên 75% khách hàng.Tại sao nhận thức sự dễ dàng sử dụng không ảnh hưởng đáng kể?
Khách hàng đã quen với công nghệ và dịch vụ được thiết kế thân thiện, nên yếu tố này không còn là rào cản lớn trong quyết định sử dụng.Làm thế nào để giảm thiểu nhận thức rủi ro của khách hàng?
Ngân hàng cần tăng cường bảo mật, minh bạch thông tin và hỗ trợ khách hàng kịp thời khi xảy ra sự cố để nâng cao niềm tin.Hình ảnh ngân hàng ảnh hưởng như thế nào đến quyết định sử dụng dịch vụ?
Hình ảnh uy tín và cam kết chất lượng giúp khách hàng yên tâm hơn khi sử dụng dịch vụ, từ đó thúc đẩy quyết định sử dụng.Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để xác định các nhân tố?
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính (phỏng vấn chuyên gia, khảo sát sơ bộ) và định lượng (phân tích nhân tố khám phá, hồi quy nhị phân) với cỡ mẫu 300 khách hàng.
Kết luận
- Xác định được 4 nhân tố chính tác động tích cực đến quyết định sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử tại Agribank Gò Công: nhận thức sự hữu ích, nhận thức kiểm soát hành vi, nhận thức rủi ro và hình ảnh ngân hàng.
- Nhận thức sự dễ dàng sử dụng không có ảnh hưởng đáng kể trong bối cảnh nghiên cứu.
- Kết quả nghiên cứu được kiểm định chặt chẽ qua các phương pháp thống kê như phân tích nhân tố khám phá và hồi quy nhị phân.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao nhận thức khách hàng, cải thiện dịch vụ và tăng cường bảo mật.
- Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chương trình truyền thông, đào tạo khách hàng và nâng cấp hệ thống bảo mật trong vòng 6-12 tháng tới.
Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để Agribank Gò Công phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử hiệu quả hơn, đồng thời là tài liệu tham khảo quý giá cho các nhà quản lý và nghiên cứu trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng. Để tiếp tục phát triển, các bên liên quan nên áp dụng các khuyến nghị và theo dõi sát sao phản hồi của khách hàng nhằm điều chỉnh kịp thời.