I. Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương CPTPP và Ngành Dệt May Việt Nam Tổng quan
Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), dù vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Hoa Kỳ, vẫn mang đến cơ hội đáng kể cho ngành dệt may Việt Nam. Nghiên cứu này phân tích tác động của CPTPP lên ngành dệt may Việt Nam thông qua bốn kịch bản: thực thi đầy đủ, rút lui của Hoa Kỳ, thất bại hoàn toàn và chuyển hướng sang RCEP. Kết quả cho thấy, thực thi đầy đủ CPTPP sẽ thúc đẩy xuất khẩu dệt may Việt Nam, đặc biệt là khi loại bỏ thuế quan. Tuy nhiên, quy tắc xuất xứ "yarn-forward" đặt ra thách thức lớn. Rút lui của Hoa Kỳ sẽ làm giảm giá trị xuất khẩu và phúc lợi thương mại. Chuyển hướng sang RCEP, với các nhà cung cấp nguyên liệu như Trung Quốc, Hàn Quốc, có thể giúp Việt Nam tuân thủ quy tắc yarn-forward và thúc đẩy xuất khẩu.
1.1 Tác động của CPTPP đến Ngành Dệt May Việt Nam
Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu dệt may đạt 22,81 tỷ USD năm 2015, phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu nguyên liệu. CPTPP hứa hẹn xóa bỏ thuế quan, mở rộng thị trường xuất khẩu, tăng giá trị thương mại và phúc lợi. Tuy nhiên, quy tắc xuất xứ "yarn-forward" trong CPTPP đòi hỏi nguyên liệu phải từ các nước thành viên, gây khó khăn cho Việt Nam do nguồn cung nguyên liệu chủ yếu từ Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản. Nghiên cứu sử dụng mô hình cân bằng riêng phần GISM, phân tích dữ liệu thương mại năm 2014 của Việt Nam và 10 đối tác chính. Kết quả cho thấy, thực thi đầy đủ CPTPP sẽ tạo lợi thế cạnh tranh cho ngành dệt may Việt Nam, nhưng quy tắc yarn-forward hạn chế tối ưu hóa lợi ích. Ngành dệt may Việt Nam cần tăng cường tự chủ nguyên liệu hoặc chuyển hướng nhập khẩu từ các nước TPP để tận dụng tối đa cơ hội. CPTPP mang lại lợi ích lớn nhất khi loại bỏ thuế quan nhưng quy định nguồn gốc hàng hóa là trở ngại lớn.
1.2 Thực trạng và Xu hướng Ngành Dệt May Toàn Cầu và CPTPP
Ngành dệt may toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng. Sự cạnh tranh gay gắt đòi hỏi Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh. CPTPP tạo điều kiện hội nhập sâu rộng, nhưng cũng đặt ra thách thức về chất lượng, công nghệ và bảo vệ môi trường. Các nước khác như Trung Quốc, Ấn Độ cũng là đối thủ cạnh tranh mạnh. Việt Nam cần chiến lược phát triển bền vững, chú trọng công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực và an ninh nguồn cung nguyên liệu. CPTPP thúc đẩy ngành dệt may Việt Nam hội nhập quốc tế, nhưng cần thích ứng với xu hướng toàn cầu. Ngành dệt may Việt Nam cần đầu tư vào công nghệ hiện đại, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế để cạnh tranh. Phát triển bền vững và bảo vệ môi trường cũng là yếu tố quan trọng.
1.3 Tương Lai Ngành Dệt May Việt Nam trong Khung Khổ CPTPP
Tương lai ngành dệt may Việt Nam phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó CPTPP đóng vai trò quan trọng. Thực thi đầy đủ CPTPP mang lại cơ hội lớn nhưng cũng đòi hỏi nỗ lực thích ứng. Chính sách hỗ trợ ngành dệt may Việt Nam tận dụng CPTPP là cần thiết. Đầu tư nước ngoài vào ngành dệt may Việt Nam sau CPTPP có thể tăng lên. Tuy nhiên, Việt Nam cần giải quyết các thách thức về quy tắc xuất xứ, cạnh tranh, bảo vệ môi trường và phát triển nguồn nhân lực. Sự thành công của ngành dệt may Việt Nam trong bối cảnh CPTPP phụ thuộc vào khả năng thích ứng và chính sách hỗ trợ phù hợp. Thị trường xuất khẩu dệt may Việt Nam sau CPTPP sẽ có nhiều biến động, cần có chiến lược chuẩn bị bài bản.
