I. Tổng quan về ung thư phổi
Ung thư phổi (UTP) là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất, đặc biệt ở người cao tuổi. Tỷ lệ mắc và tử vong do UTP đứng hàng đầu trong các loại ung thư. Theo thống kê, năm 2018, có khoảng 13.680 ca mới mắc và 12.818 ca tử vong ở đối tượng trên 60 tuổi tại Việt Nam. Nguyên nhân chính dẫn đến UTP là do hút thuốc lá, với hơn 80% bệnh nhân có liên quan đến thói quen này. Việc phát hiện sớm UTP là rất quan trọng, vì phần lớn các trường hợp được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, dẫn đến tỷ lệ sống sót thấp. Các phương pháp sàng lọc hiện nay bao gồm chụp X quang, nội soi phế quản, và chụp cắt lớp vi tính (CLVT) liều thấp. Trong đó, chụp CLVT liều thấp đã chứng minh hiệu quả vượt trội trong việc phát hiện các nốt mờ nhỏ mà chụp X quang thường quy không thể phát hiện.
1.1 Định nghĩa UTP
Ung thư phổi (UTP) là bệnh ác tính xuất phát từ biểu mô niêm mạc phế quản, tiểu phế quản, phế nang, hoặc các thành phần khác của phổi. Bệnh này có thể gây ra nhiều triệu chứng lâm sàng như ho, khạc đờm, và khó thở. Việc hiểu rõ về định nghĩa và triệu chứng của UTP là cần thiết để có thể thực hiện các biện pháp sàng lọc hiệu quả.
1.2 Dịch tễ học UTP ở người trên 60 tuổi
Dịch tễ học cho thấy UTP là loại ung thư phổ biến nhất ở người trên 60 tuổi. Tỷ lệ mắc và tử vong cao ở nhóm tuổi này cho thấy sự cần thiết phải có các biện pháp sàng lọc hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy rằng việc phát hiện sớm UTP có thể cải thiện tỷ lệ sống sót, đặc biệt là khi bệnh được phát hiện ở giai đoạn đầu.
II. Phương pháp sàng lọc UTP
Phương pháp sàng lọc ung thư phổi hiện nay bao gồm nhiều kỹ thuật khác nhau, trong đó chụp cắt lớp vi tính (CLVT) liều thấp được coi là phương pháp hiệu quả nhất. Chụp CLVT liều thấp sử dụng liều phóng xạ thấp hơn so với chụp CLVT thông thường, giúp phát hiện các nốt mờ nhỏ mà các phương pháp khác không thể làm được. Nghiên cứu ELCAP cho thấy chụp CLVT liều thấp phát hiện nốt không canxi hóa gấp 3 lần so với chụp X quang thường quy. Điều này cho thấy sự cần thiết phải áp dụng phương pháp này trong sàng lọc UTP, đặc biệt ở những người có yếu tố nguy cơ cao.
2.1 Nguyên lý chụp CLVT
Chụp CLVT là một kỹ thuật hình ảnh sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh cắt ngang của cơ thể. Nguyên lý hoạt động của chụp CLVT dựa trên việc ghi lại các mức độ hấp thụ tia X khác nhau của các mô trong cơ thể. Kỹ thuật này cho phép phát hiện các tổn thương nhỏ trong phổi, giúp chẩn đoán sớm UTP.
2.2 Tính an toàn của chụp CLVT liều thấp
Chụp CLVT liều thấp được thiết kế để giảm thiểu liều phóng xạ cho bệnh nhân. Nghiên cứu cho thấy rằng liều phóng xạ trong chụp CLVT liều thấp chỉ khoảng từ 0,6 mSV đến 1,4 mSV, thấp hơn nhiều so với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác. Điều này làm cho phương pháp này trở nên an toàn hơn cho người cao tuổi, những người thường có nhiều yếu tố nguy cơ mắc bệnh.
III. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy chụp CLVT liều thấp có khả năng phát hiện UTP ở giai đoạn sớm, từ đó nâng cao tỷ lệ sống sót cho bệnh nhân. Nghiên cứu tại Bệnh viện Hữu Nghị cho thấy tỷ lệ phát hiện UTP ở giai đoạn I lên đến 83%, trong khi các phương pháp khác không thể phát hiện được. Điều này chứng tỏ rằng chụp CLVT liều thấp là một công cụ quan trọng trong việc sàng lọc và chẩn đoán UTP, đặc biệt ở những người trên 60 tuổi có yếu tố nguy cơ cao.
3.1 Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chủ yếu là những người trên 60 tuổi, có tiền sử hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với các chất độc hại. Đặc điểm này cho thấy sự cần thiết phải có các biện pháp sàng lọc hiệu quả cho nhóm đối tượng này, nhằm phát hiện sớm UTP và cải thiện tỷ lệ sống sót.
3.2 Giá trị dự báo của triệu chứng lâm sàng
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng triệu chứng lâm sàng có thể dự đoán khả năng mắc UTP. Những bệnh nhân có triệu chứng như ho, khạc đờm, và khó thở có nguy cơ cao hơn mắc UTP. Việc theo dõi và đánh giá triệu chứng lâm sàng là cần thiết để phát hiện sớm bệnh.
