I. Giới thiệu về sáng kiến
Sáng kiến kinh nghiệm này tập trung vào việc rèn kỹ năng làm bài nghị luận văn học trong đề thi THPT quốc gia thông qua hai tác phẩm tiêu biểu: Người lái đò Sông Đà của Nguyễn Tuân và Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Mục tiêu chính là giúp học sinh nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết để làm bài nghị luận văn học, một dạng bài chiếm nhiều điểm trong kỳ thi. Việc giảng dạy hai tác phẩm này thường gặp khó khăn do tính chất phức tạp của thể loại ký, dẫn đến việc học sinh thường ngại tiếp cận. Sáng kiến này nhằm khắc phục những hạn chế trong phương pháp giảng dạy hiện tại, từ đó nâng cao chất lượng dạy và học môn Ngữ văn.
II. Phân tích thực trạng giảng dạy
Thực tế cho thấy, giáo viên và học sinh thường chỉ chú trọng vào các thể loại văn học dễ tiếp cận hơn như thơ hay truyện ngắn. Điều này dẫn đến việc nghị luận văn học về thể ký không được quan tâm đúng mức. Các phương pháp giảng dạy hiện tại chủ yếu tập trung vào việc truyền đạt kiến thức mà chưa chú trọng đến việc rèn kỹ năng làm bài cho học sinh. Hệ quả là học sinh không có cái nhìn tổng quát về hai tác phẩm, không được trang bị kỹ năng cần thiết để làm bài thi. Sáng kiến này sẽ cung cấp cho giáo viên những phương pháp giảng dạy mới, giúp học sinh có thể tiếp cận và hiểu sâu hơn về hai tác phẩm, từ đó nâng cao khả năng làm bài nghị luận văn học.
III. Giải pháp cải tiến
Sáng kiến đưa ra các giải pháp cải tiến nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Đầu tiên, hệ thống hóa các dạng đề và kỹ năng làm bài nghị luận văn học, bao gồm ba dạng cơ bản: phân tích, cảm thụ tác phẩm, và so sánh. Thứ hai, cung cấp kiến thức cơ bản về tác giả và tác phẩm một cách ngắn gọn, dễ hiểu. Thứ ba, xây dựng hệ thống đề luyện tập phong phú, giúp học sinh làm quen với các dạng đề khác nhau. Cuối cùng, áp dụng các phương pháp nghiên cứu như khảo sát, phân tích, và so sánh để làm rõ yêu cầu của các dạng đề liên quan đến hai tác phẩm. Những giải pháp này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng làm bài một cách hiệu quả.
IV. Hiệu quả và ứng dụng thực tiễn
Sáng kiến này không chỉ mang lại hiệu quả trong việc rèn kỹ năng làm bài cho học sinh mà còn giúp giáo viên tiết kiệm chi phí cho việc mua tài liệu tham khảo. Học sinh sẽ không cần phải chi tiêu nhiều cho các khóa học ôn thi trên mạng xã hội. Hơn nữa, sáng kiến còn khơi gợi niềm hứng thú cho học sinh trong việc khám phá thể ký, từ đó giúp các em cảm nhận được phong cách nghệ thuật đặc sắc của Nguyễn Tuân và Hoàng Phủ Ngọc Tường. Điều này không chỉ có lợi cho việc giảng dạy mà còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
