Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Đại Chúng Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Hạnh Dung
• Người hướng dẫn: TS. Hồ Diệu
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân hàng
• Đề tài: Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Đại Chúng Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• TÓM TẮT
• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH VẼ
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
• 1.1. Rủi ro tín dụng của ngân hàng thƣơng mại
• 1.1.1. Hoạt động tín dụng ngân hàng thƣơng mại
• 1.1.1.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng
• 1.1.2. Khái niệm rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại
• 1.1.3. Phân loại rủi ro tín dụng
• 1.1.3.1. Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro
• 1.1.3.2. Căn cứ vào mức độ tổn thất
• 1.1.3.3. Căn cứ vào nguyên nhân khách quan hay chủ quan
• 1.1.3.4. Căn cứ vào giai đoạn phát sinh rủi ro tín dụng
• 1.1.3.5. Căn cứ vào phạm vi của rủi ro tín dụng
• 1.1.4. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng
• 1.1.4.1. Các nguyên nhân khách quan:
• 1.1.4.2. Các nguyên nhân chủ quan:
• 1.1.5. Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến hoạt động kinh doanh ngân hàng và sự ổn định của nền kinh tế
• 1.1.5.1. Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng:
• 1.1.5.2. Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến sự ổn định của nền kinh tế
• 1.2. Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại
• 1.2.1. Quan niệm về quản trị rủi ro tín dụng và năng lực quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.2. Mục tiêu quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.3. Nội dung của công tác quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.3.1. Xây dựng, hoạch định chiến lược quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.3.2. Xây dựng chính sách quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.3.3. Tổ chức bộ máy quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.3.4. Tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng
• 1.2.3.5. Các biện pháp điều chỉnh sau kiểm soát
• 1.2.4. Các tiêu chí đánh giá kết quả quản trị rủi ro tín dụng
• 1.3. Nhân tố ảnh hƣởng đến năng lực quản trị rủi ro tín dụng
• 1.3.1. Nhân tố thuộc về môi trường vĩ mô
• 1.3.2. Nhân tố thuộc về ngân hàng
• 1.4. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam
• 1.4.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của một số ngân hàng trên thế giới
• 1.4.1.1. Quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng KasiKorn tại Thái Lan
• 1.4.1.2. Quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng ANZ (của ÚC)
• 1.4.2. Bài học kinh nghiệm về quản trị rủi ro tín dụng cho các NHTM Việt Nam
• 1.5. KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
• 2. CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẠI CHÚNG VIỆT NAM
• 2.1. Tổng quan về Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam
• 2.1.1. Lịch sử hình thành Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam
• 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam
• 2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam giai đoạn 2013 - 2017
• 2.2. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam giai đoạn 2013 - 2017
• 2.2.1. Hoạt động tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam giai đoạn 2013 – 2017
• 2.2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam
• 2.2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần phần Đại Chúng Việt Nam giai đoạn 2013 – 2017
• 2.2.3.1. Thực trạng công tác xây dựng, hoạch định chiến lược quản trị rủi ro tín dụng
• 2.2.3.2. Thực trạng công tác xây dựng chính sách quản trị rủi ro tín dụng
• 2.2.3.3. Thực trạng công tác tổ chức bộ máy quản trị rủi ro tín dụng
• 2.2.3.4. Thực trạng công tác tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng
• 2.2.3.5. Thực trạng giám sát, kiểm tra, kiểm soát quá trình thực hiện
• 2.2.3.6. Thực trạng áp dụng các biện pháp điều chỉnh sau giám sát, kiểm tra, kiểm soát
• 2.3. Kết quả quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam giai đoạn 2013 – 2017
• 2.3.1. Tác động của môi trường kinh tế vĩ mô đến hoạt động ngân hàng nói chung và rủi ro tín dụng nói riêng
• 2.3.2. Những thành quả đạt được trong công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam giai đoạn 2013 – 2017
• 2.3.3. Những tồn tại cần khắc phục để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam giai đoạn 2013 - 2017
• 2.4. KẾT LUẬN CHƢƠNG 2
• 3. CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẠI CHÚNG VIỆT NAM
• 3.1. Định hƣớng của Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam về quản trị rủi ro tín dụng đến năm 2020
• 3.1.1. Định hướng chung
• 3.1.2. Mục tiêu cụ thể
• 3.2. Giải pháp nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam
• 3.2.1. Xây dựng khung chiến lược chính sách quản trị rủi ro toàn diện
• 3.2.2. Tập trung quản trị danh mục cho vay nhằm hạn chế rủi ro tập trung
• 3.2.3. Xây dựng hệ thống thông tin khách hàng gắn với cuộc cách mạng công nghiệp 4
• 3.2.4. Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ
• 3.2.5. Xây dựng và ứng dụng mô hình đo lường rủi ro tín dụng hiện đại
• 3.2.6. Chủ động ứng phó rủi ro tín dụng
• 3.2.7. Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng
• 3.2.8. Nâng cao chất lượng hoạt động giám sát sau giải ngân
• 3.2.9. Các giải pháp hỗ trợ khác nhằm nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam
• 3.2.9.1. Đầu tư phát triển hệ thống công nghệ thông tin gắn với cuộc cách mạng công nghiệp 4
• 3.2.9.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
• 3.2.9.3. Nghiên cứu các phương pháp hiện đại trong việc xử lý các rủi ro xảy ra
• 3.3. Kiến nghị
• 3.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
• 3.3.2. Kiến nghị với Chính phủ
• 3.4. KẾT LUẬN CHƢƠNG 3
• KẾT LUẬN CHUNG
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 01: Nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng theo Basel II
• Phụ lục 02: Qui trình cấp tín dụng tại PVcomBank
• Phụ lục 03: Điểm và xếp hạng tín dụng nội bộ khách hàng

I. Tổng Quan Về Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Ngân Hàng TMCP

Hoạt động kinh doanh ngân hàng đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế, giữ vai trò trung gian tài chính quan trọng. Trong đó, hoạt động cấp tín dụng là nghiệp vụ cốt lõi, mang lại lợi nhuận chính cho NHTM, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Rủi ro tín dụng có thể tác động tiêu cực đến lợi nhuận, vốn chủ sở hữu, uy tín của ngân hàng, thậm chí dẫn đến phá sản, ảnh hưởng đến hệ thống ngân hàng và nền kinh tế. Vì vậy, quản trị rủi ro tín dụng là vấn đề quan trọng hàng đầu, đòi hỏi các ngân hàng cần chú trọng để duy trì sự an toàn và ổn định tài chính. Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Hạnh Dung (2018), "công tác quản trị rủi ro tín dụng có vai trò cực kỳ quan trọng, là một vấn đề được quan tâm hàng đầu, đòi hỏi các ngân hàng cần chú trọng nhằm duy trì sự an toàn trong hoạt động ngân hàng và sự ổn định của hệ thống tài chính quốc gia".

1.1. Hoạt Động Tín Dụng Ngân Hàng Thương Mại Tổng Quan

Hoạt động tín dụng là một trong những hoạt động kinh doanh chính của ngân hàng thương mại. Nó bao gồm việc cho vay, chiết khấu, bảo lãnh và các hình thức cấp tín dụng khác. Mục tiêu của hoạt động tín dụng là tạo ra lợi nhuận cho ngân hàng thông qua việc tính lãi suất và các khoản phí liên quan. Tuy nhiên, hoạt động tín dụng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là rủi ro tín dụng, khi khách hàng không có khả năng trả nợ gốc và lãi đúng hạn. Do đó, việc quản lý hiệu quả hoạt động tín dụng là rất quan trọng đối với sự ổn định và phát triển của ngân hàng.

1.2. Rủi Ro Tín Dụng Khái Niệm Phân Loại và Ảnh Hưởng

Rủi ro tín dụng là khả năng khách hàng không thực hiện được nghĩa vụ trả nợ theo thỏa thuận. Rủi ro này có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân, bao gồm cả nguyên nhân khách quan (ví dụ: suy thoái kinh tế) và nguyên nhân chủ quan (ví dụ: quản lý yếu kém của doanh nghiệp). Rủi ro tín dụng có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, như mức độ tổn thất, nguyên nhân phát sinh, hoặc giai đoạn phát sinh. Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến hoạt động kinh doanh ngân hàng là rất lớn, có thể làm giảm lợi nhuận, suy giảm vốn chủ sở hữu, và thậm chí dẫn đến phá sản ngân hàng.

II. Cách Xác Định Nguyên Nhân Gây Rủi Ro Tín Dụng Tại Ngân Hàng

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng. Các nguyên nhân này có thể được chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan. Nguyên nhân khách quan bao gồm các yếu tố kinh tế vĩ mô như suy thoái kinh tế, biến động lãi suất, thay đổi chính sách của nhà nước. Nguyên nhân chủ quan bao gồm các yếu tố nội tại của ngân hàng như quy trình thẩm định tín dụng yếu kém, quản lý nợ không hiệu quả, hoặc thiếu kiểm soát nội bộ. Việc xác định rõ các nguyên nhân gây rủi ro tín dụng là bước quan trọng để xây dựng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro hiệu quả.

2.1. Nguyên Nhân Khách Quan Yếu Tố Vĩ Mô Ảnh Hưởng Rủi Ro

Các yếu tố vĩ mô như suy thoái kinh tế, lạm phát, biến động lãi suất, và thay đổi chính sách của chính phủ có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng trả nợ của khách hàng. Ví dụ, khi kinh tế suy thoái, nhiều doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong hoạt động kinh doanh, dẫn đến giảm doanh thu và lợi nhuận, từ đó làm tăng khả năng nợ xấu. Tương tự, khi lãi suất tăng, chi phí trả nợ của khách hàng cũng tăng lên, gây áp lực lên khả năng trả nợ của họ.

2.2. Nguyên Nhân Chủ Quan Yếu Kém Nội Tại Của Ngân Hàng

Các yếu tố nội tại của ngân hàng, như quy trình thẩm định tín dụng yếu kém, quản lý nợ không hiệu quả, thiếu kiểm soát nội bộ, và đạo đức nghề nghiệp thấp của nhân viên, cũng có thể dẫn đến rủi ro tín dụng. Ví dụ, nếu quy trình thẩm định tín dụng không chặt chẽ, ngân hàng có thể cấp tín dụng cho những khách hàng không đủ điều kiện, làm tăng khả năng nợ xấu. Hoặc nếu ngân hàng không quản lý nợ hiệu quả, các khoản nợ quá hạn có thể tích tụ và trở thành nợ xấu.

III. Hướng Dẫn Xây Dựng Chiến Lược Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng

Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro tín dụng là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự tham gia của nhiều bộ phận trong ngân hàng. Chiến lược này cần phải phù hợp với khẩu vị rủi ro của ngân hàng, mục tiêu kinh doanh, và môi trường kinh tế vĩ mô. Các bước chính trong quá trình xây dựng chiến lược quản trị rủi ro tín dụng bao gồm: xác định mục tiêu, đánh giá rủi ro, xây dựng chính sách và quy trình, triển khai và giám sát. Chiến lược này cần được xem xét và điều chỉnh định kỳ để đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với tình hình thực tế.

3.1. Xác Định Khẩu Vị Rủi Ro Tín Dụng Của Ngân Hàng

Khẩu vị rủi ro là mức độ rủi ro mà ngân hàng sẵn sàng chấp nhận để đạt được mục tiêu kinh doanh. Việc xác định khẩu vị rủi ro là bước quan trọng đầu tiên trong quá trình xây dựng chiến lược quản trị rủi ro tín dụng. Khẩu vị rủi ro cần phải được xác định rõ ràng và được truyền đạt đến tất cả các bộ phận trong ngân hàng. Nó cũng cần phải được xem xét và điều chỉnh định kỳ để phù hợp với tình hình kinh tế và chiến lược kinh doanh của ngân hàng.

3.2. Xây Dựng Chính Sách Tín Dụng Nguyên Tắc và Nội Dung

Chính sách tín dụng là một tập hợp các nguyên tắc, quy định và hướng dẫn về hoạt động tín dụng của ngân hàng. Chính sách tín dụng cần phải được xây dựng dựa trên khẩu vị rủi ro của ngân hàng và mục tiêu kinh doanh. Nội dung của chính sách tín dụng bao gồm các quy định về đối tượng khách hàng, điều kiện cấp tín dụng, hạn mức tín dụng, lãi suất, tài sản đảm bảo, và quy trình thẩm định tín dụng.

3.3. Quy Trình Thẩm Định Tín Dụng Các Bước Thực Hiện Chi Tiết

Quy trình thẩm định tín dụng là một quy trình quan trọng để đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng trước khi cấp tín dụng. Quy trình này bao gồm các bước như thu thập thông tin, phân tích tài chính, đánh giá khả năng trả nợ, và quyết định cấp tín dụng. Quy trình thẩm định tín dụng cần phải được thực hiện một cách khách quan và chuyên nghiệp để đảm bảo rằng chỉ những khách hàng đủ điều kiện mới được cấp tín dụng.

IV. Bí Quyết Giám Sát và Kiểm Soát Rủi Ro Tín Dụng Hiệu Quả

Giám sát và kiểm soát rủi ro tín dụng là một quá trình liên tục, nhằm đảm bảo rằng các hoạt động tín dụng của ngân hàng được thực hiện theo đúng chính sách và quy trình. Quá trình này bao gồm việc theo dõi tình hình tài chính của khách hàng, đánh giá chất lượng tài sản đảm bảo, và kiểm tra việc tuân thủ các quy định về tín dụng. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu rủi ro nào, ngân hàng cần phải có các biện pháp xử lý kịp thời để giảm thiểu tổn thất.

4.1. Theo Dõi Tình Hình Tài Chính Khách Hàng Sau Giải Ngân

Việc theo dõi tình hình tài chính của khách hàng sau giải ngân là rất quan trọng để phát hiện sớm các dấu hiệu rủi ro. Ngân hàng cần phải thu thập thông tin về doanh thu, lợi nhuận, dòng tiền, và các chỉ số tài chính khác của khách hàng. Nếu có bất kỳ dấu hiệu suy giảm nào, ngân hàng cần phải có các biện pháp can thiệp kịp thời, như tái cơ cấu nợ, hoặc yêu cầu bổ sung tài sản đảm bảo.

4.2. Đánh Giá Chất Lượng Tài Sản Đảm Bảo Định Kỳ

Tài sản đảm bảo là một yếu tố quan trọng để giảm thiểu rủi ro tín dụng. Ngân hàng cần phải đánh giá chất lượng tài sản đảm bảo định kỳ để đảm bảo rằng giá trị của tài sản vẫn đủ để bù đắp cho khoản nợ. Nếu giá trị của tài sản đảm bảo giảm xuống, ngân hàng cần phải yêu cầu khách hàng bổ sung tài sản đảm bảo, hoặc có các biện pháp xử lý khác.

4.3. Kiểm Tra Tuân Thủ Quy Định Tín Dụng Đảm Bảo An Toàn

Việc kiểm tra tuân thủ các quy định về tín dụng là rất quan trọng để đảm bảo rằng các hoạt động tín dụng của ngân hàng được thực hiện theo đúng chính sách và quy trình. Ngân hàng cần phải có một hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả để phát hiện và ngăn chặn các hành vi vi phạm quy định về tín dụng.

V. Giải Pháp Xử Lý Nợ Xấu và Tái Cơ Cấu Nợ Hiệu Quả

Xử lý nợ xấu và tái cơ cấu nợ là các biện pháp quan trọng để giảm thiểu tổn thất do rủi ro tín dụng. Xử lý nợ xấu bao gồm các biện pháp như bán nợ, phát mại tài sản đảm bảo, hoặc khởi kiện khách hàng ra tòa. Tái cơ cấu nợ bao gồm các biện pháp như gia hạn thời gian trả nợ, giảm lãi suất, hoặc chuyển nợ thành vốn góp. Việc lựa chọn biện pháp xử lý nợ xấu và tái cơ cấu nợ phù hợp cần phải dựa trên tình hình cụ thể của từng khoản nợ.

5.1. Bán Nợ Xấu Cho VAMC Ưu Điểm và Hạn Chế

Bán nợ xấu cho VAMC (Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam) là một biện pháp phổ biến để xử lý nợ xấu. Ưu điểm của biện pháp này là giúp ngân hàng nhanh chóng thu hồi vốn và giảm tỷ lệ nợ xấu. Tuy nhiên, hạn chế của biện pháp này là ngân hàng có thể phải chịu lỗ do bán nợ với giá thấp hơn giá trị sổ sách.

5.2. Phát Mại Tài Sản Đảm Bảo Quy Trình và Lưu Ý

Phát mại tài sản đảm bảo là một biện pháp để thu hồi vốn khi khách hàng không có khả năng trả nợ. Quy trình phát mại tài sản đảm bảo cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật. Ngân hàng cần phải thông báo cho khách hàng về việc phát mại tài sản đảm bảo, và tổ chức bán đấu giá tài sản một cách công khai và minh bạch.

5.3. Tái Cơ Cấu Nợ Điều Kiện và Phương Pháp Thực Hiện

Tái cơ cấu nợ là một biện pháp để giúp khách hàng vượt qua khó khăn tài chính và có khả năng trả nợ. Các phương pháp tái cơ cấu nợ bao gồm gia hạn thời gian trả nợ, giảm lãi suất, hoặc chuyển nợ thành vốn góp. Việc tái cơ cấu nợ cần phải được thực hiện một cách cẩn trọng để đảm bảo rằng khách hàng có khả năng trả nợ sau khi tái cơ cấu.

VI. Ứng Dụng Basel II III Trong Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng PVcomBank

Việc áp dụng các chuẩn mực Basel II và Basel III trong quản trị rủi ro tín dụng giúp ngân hàng nâng cao năng lực quản lý rủi ro và tuân thủ các quy định quốc tế. Basel II và Basel III đưa ra các yêu cầu về vốn, quản lý rủi ro, và minh bạch thông tin. Việc áp dụng các chuẩn mực này giúp ngân hàng đánh giá rủi ro một cách chính xác hơn, quản lý vốn hiệu quả hơn, và tăng cường tính minh bạch trong hoạt động.

6.1. Yêu Cầu Về Vốn Theo Basel II III Đảm Bảo An Toàn Vốn

Basel II và Basel III đưa ra các yêu cầu về vốn tối thiểu mà ngân hàng phải duy trì để đảm bảo khả năng thanh toán và đối phó với các rủi ro. Các yêu cầu này được tính toán dựa trên mức độ rủi ro của các tài sản của ngân hàng. Việc tuân thủ các yêu cầu về vốn giúp ngân hàng đảm bảo an toàn vốn và tăng cường khả năng chống chịu với các cú sốc kinh tế.

6.2. Quản Lý Rủi Ro Theo Basel II III Phương Pháp Tiếp Cận

Basel II và Basel III đưa ra các phương pháp tiếp cận khác nhau để quản lý rủi ro, bao gồm phương pháp tiêu chuẩn hóa, phương pháp dựa trên xếp hạng nội bộ, và phương pháp mô hình nội bộ. Việc lựa chọn phương pháp tiếp cận phù hợp cần phải dựa trên năng lực quản lý rủi ro của ngân hàng và mức độ phức tạp của hoạt động kinh doanh.

6.3. Minh Bạch Thông Tin Theo Basel II III Tăng Cường Niềm Tin

Basel II và Basel III yêu cầu ngân hàng phải công khai thông tin về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh, và quản lý rủi ro. Việc minh bạch thông tin giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư, khách hàng, và các bên liên quan khác vào ngân hàng.

Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động tín dụng là nghiệp vụ chủ chốt và mang lại lợi nhuận chính cho các ngân hàng thương mại, tuy nhiên cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất, đặc biệt là rủi ro tín dụng. Tại Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Chúng Việt Nam (PVcomBank) đã trải qua giai đoạn hợp nhất từ năm 2013, với tỷ lệ nợ xấu lên đến 5,06% tổng dư nợ, tương đương 2.081 tỷ đồng. Qua các nỗ lực xử lý nợ xấu, đặc biệt là việc bán nợ cho Công ty Quản lý tài sản các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC), tỷ lệ nợ xấu của PVcomBank đã giảm xuống còn 1,28% vào cuối năm 2017, đảm bảo dưới ngưỡng 3% do Ngân hàng Nhà nước quy định. Tuy nhiên, công tác quản trị rủi ro tín dụng tại PVcomBank vẫn còn nhiều hạn chế như chính sách chưa hoàn thiện, thẩm định tín dụng chưa hiệu quả, kiểm tra giám sát chưa chặt chẽ, và hệ thống công nghệ thông tin chưa đáp ứng yêu cầu. Nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại PVcomBank trong giai đoạn 2013-2017, nhằm đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh và đảm bảo sự ổn định của ngân hàng trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh ngày càng sâu rộng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị rủi ro tín dụng hiện đại, trong đó có:

• Lý thuyết quản trị rủi ro tín dụng: Định nghĩa rủi ro tín dụng là khả năng khách hàng không thực hiện được nghĩa vụ trả nợ theo thỏa thuận, gây tổn thất cho ngân hàng. Quản trị rủi ro tín dụng là quá trình hoạch định, tổ chức, thực hiện và giám sát nhằm giảm thiểu rủi ro này trong hoạt động cấp tín dụng.
• Mô hình quản trị rủi ro tín dụng Basel II: Áp dụng các nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng bao gồm xây dựng môi trường rủi ro phù hợp, quy trình cấp tín dụng lành mạnh, quản lý và giám sát rủi ro, kiểm soát rủi ro và vai trò giám sát.
• Các khái niệm chính: Rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng, nợ xấu, dự phòng rủi ro tín dụng, mô hình đo lường rủi ro tín dụng (PD, LGD, EAD), mô hình quản lý rủi ro tín dụng tập trung và phân tán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

• Nguồn dữ liệu: Thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo thường niên của PVcomBank giai đoạn 2013-2017, các văn bản pháp luật liên quan, tài liệu chuyên ngành và các nghiên cứu trước đó.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả, so sánh các chỉ tiêu tài chính, phân tích SWOT để đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại PVcomBank.
• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Dữ liệu toàn bộ hoạt động tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng của PVcomBank trong giai đoạn nghiên cứu.
• Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích giai đoạn 2013-2017, giai đoạn sau hợp nhất và xử lý nợ xấu tại PVcomBank.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Giảm tỷ lệ nợ xấu hiệu quả: Tỷ lệ nợ xấu của PVcomBank giảm từ 5,06% năm 2013 xuống còn 1,28% năm 2017, thấp hơn ngưỡng 3% do NHNN quy định, thể hiện hiệu quả trong công tác xử lý nợ xấu, đặc biệt qua việc bán nợ cho VAMC.
2. Cơ cấu dư nợ tín dụng chưa đa dạng: Dư nợ tập trung vào một số ngành nghề và nhóm khách hàng nhất định, làm tăng rủi ro tập trung, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro danh mục tín dụng.
3. Chính sách và khung chiến lược quản trị rủi ro tín dụng chưa hoàn thiện: Việc xây dựng chính sách quản trị rủi ro tín dụng chưa kịp thời và toàn diện, văn hóa quản trị rủi ro chưa được phổ biến rộng rãi trong toàn hệ thống.
4. Hạn chế trong thẩm định và giám sát tín dụng: Chất lượng thẩm định tín dụng còn thấp, việc kiểm tra, giám sát sau cấp tín dụng chưa chặt chẽ, dẫn đến rủi ro tín dụng tiềm ẩn chưa được phát hiện và xử lý kịp thời.
5. Ứng dụng công nghệ và mô hình đo lường rủi ro còn hạn chế: PVcomBank chưa triển khai các mô hình đo lường rủi ro tín dụng hiện đại và chưa đầu tư đầy đủ vào hệ thống công nghệ thông tin hỗ trợ quản trị rủi ro tín dụng.

Thảo luận kết quả

Việc giảm tỷ lệ nợ xấu của PVcomBank là kết quả tích cực, phản ánh sự nỗ lực trong công tác xử lý nợ xấu và quản trị rủi ro tín dụng. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ quá hạn vẫn còn ở mức cao, cho thấy rủi ro tín dụng vẫn tiềm ẩn. So với các ngân hàng lớn trên thế giới như Kasikorn (Thái Lan) và ANZ (Úc), PVcomBank còn nhiều điểm yếu về hệ thống quản trị rủi ro tín dụng, đặc biệt là về chính sách, quy trình và công nghệ. Các ngân hàng này áp dụng mô hình quản trị rủi ro tập trung, sử dụng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ và mô hình RAROC để đo lường rủi ro, đồng thời chú trọng đào tạo nhân sự và kiểm soát nội bộ chặt chẽ. PVcomBank cần học hỏi kinh nghiệm này để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng, đảm bảo an toàn và hiệu quả hoạt động trong bối cảnh cạnh tranh và hội nhập ngày càng sâu rộng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện khung chiến lược và chính sách quản trị rủi ro tín dụng
   Xây dựng và ban hành hệ thống chính sách quản trị rủi ro tín dụng toàn diện, phù hợp với đặc điểm hoạt động và quy định của NHNN. Thời gian thực hiện trong vòng 1 năm, do Ban điều hành và Hội đồng quản trị PVcomBank chủ trì.

2. Nâng cao chất lượng thẩm định và giám sát tín dụng
   Tổ chức đào tạo chuyên sâu cho cán bộ tín dụng về kỹ năng thẩm định và giám sát, đồng thời xây dựng quy trình kiểm tra, giám sát chặt chẽ sau cấp tín dụng. Thực hiện liên tục trong 2 năm, do phòng Quản trị rủi ro và phòng Tín dụng phối hợp thực hiện.

3. Ứng dụng mô hình đo lường rủi ro tín dụng hiện đại
   Nghiên cứu, lựa chọn và triển khai các mô hình đo lường rủi ro tín dụng như PD, LGD, EAD và mô hình RAROC để đánh giá chính xác rủi ro tín dụng. Thời gian triển khai trong 18 tháng, phối hợp với các chuyên gia công nghệ và tư vấn quốc tế.

4. Đầu tư phát triển hệ thống công nghệ thông tin
   Nâng cấp hệ thống CNTT hỗ trợ quản trị rủi ro tín dụng, xây dựng hệ thống thông tin khách hàng và dữ liệu tín dụng tập trung, đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Kế hoạch thực hiện trong 2 năm, do Ban CNTT và Ban Quản trị rủi ro phối hợp triển khai.

5. Tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
   Xây dựng chương trình đào tạo liên tục, nâng cao trình độ chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ cán bộ quản trị rủi ro tín dụng. Thực hiện định kỳ hàng năm, do phòng Nhân sự và Ban Quản trị rủi ro tổ chức.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo các ngân hàng thương mại cổ phần
   Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng, từ đó xây dựng chiến lược và chính sách phù hợp nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả hoạt động.

2. Cán bộ quản trị rủi ro và tín dụng tại các ngân hàng
   Cung cấp kiến thức chuyên sâu về các mô hình quản trị rủi ro tín dụng, kỹ thuật thẩm định, giám sát và xử lý rủi ro, giúp nâng cao năng lực chuyên môn và thực thi công việc hiệu quả.

3. Các nhà nghiên cứu và học viên cao học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng
   Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Việt Nam, hỗ trợ cho các nghiên cứu tiếp theo.

4. Cơ quan quản lý nhà nước và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
   Giúp đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại cổ phần, từ đó xây dựng chính sách, quy định và hướng dẫn phù hợp nhằm nâng cao an toàn hệ thống ngân hàng.

Câu hỏi thường gặp

1. Rủi ro tín dụng là gì và tại sao nó quan trọng đối với ngân hàng?
   Rủi ro tín dụng là khả năng khách hàng không trả được nợ theo thỏa thuận, gây tổn thất cho ngân hàng. Đây là rủi ro lớn nhất trong hoạt động ngân hàng vì ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận, vốn và uy tín của ngân hàng.

2. PVcomBank đã làm gì để giảm tỷ lệ nợ xấu trong giai đoạn 2013-2017?
   PVcomBank đã áp dụng nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó có việc bán nợ cho VAMC, tăng cường thu hồi nợ và cải thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng, giúp giảm tỷ lệ nợ xấu từ 5,06% xuống còn 1,28%.

3. Mô hình quản trị rủi ro tín dụng tập trung khác gì so với phân tán?
   Mô hình tập trung tách biệt rõ ràng các chức năng kinh doanh, quản lý rủi ro và xử lý nội bộ, giúp nâng cao tính khách quan và hiệu quả kiểm soát rủi ro. Mô hình phân tán thường gộp nhiều chức năng vào một bộ phận, dễ gây xung đột lợi ích và thiếu kiểm soát.

4. Các chỉ số PD, LGD, EAD có vai trò gì trong quản trị rủi ro tín dụng?
   PD đo xác suất khách hàng vỡ nợ, LGD đo tỷ lệ tổn thất khi vỡ nợ, EAD là số dư nợ tại thời điểm vỡ nợ. Ba chỉ số này giúp ngân hàng định lượng rủi ro tín dụng và đưa ra quyết định cấp tín dụng chính xác hơn.

5. Làm thế nào để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng Việt Nam?
   Cần hoàn thiện chính sách, quy trình quản trị rủi ro, đầu tư công nghệ, đào tạo nhân sự chuyên môn cao, áp dụng mô hình đo lường rủi ro hiện đại và tăng cường kiểm soát nội bộ để giảm thiểu rủi ro tín dụng.

Kết luận

• PVcomBank đã đạt được kết quả tích cực trong quản trị rủi ro tín dụng, giảm tỷ lệ nợ xấu từ 5,06% năm 2013 xuống còn 1,28% năm 2017.
• Công tác quản trị rủi ro tín dụng tại PVcomBank còn tồn tại hạn chế về chính sách, thẩm định, giám sát và ứng dụng công nghệ.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp hoàn thiện khung chiến lược, nâng cao chất lượng thẩm định, ứng dụng mô hình đo lường rủi ro hiện đại và phát triển hệ thống công nghệ thông tin.
• Kinh nghiệm quốc tế cho thấy mô hình quản trị rủi ro tập trung, đào tạo nhân sự và kiểm soát nội bộ chặt chẽ là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng.
• PVcomBank cần triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2019-2022 để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng, góp phần phát triển bền vững và ổn định hệ thống ngân hàng.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý và cán bộ PVcomBank nên ưu tiên xây dựng và thực thi các chính sách quản trị rủi ro tín dụng toàn diện, đồng thời đầu tư phát triển nguồn nhân lực và công nghệ để đáp ứng yêu cầu quản trị rủi ro trong bối cảnh hội nhập quốc tế.