Tổng quan nghiên cứu
Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, với dân số khoảng 201.522 người năm 2021, là trung tâm kinh tế - xã hội quan trọng của thành phố. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục theo hướng phát triển toàn diện, quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm tại các trường mầm non công lập trở thành vấn đề cấp thiết. Luận văn tập trung nghiên cứu quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm tại 8 trường mầm non công lập trên địa bàn quận Hải Châu, với đối tượng khảo sát gồm 256 cán bộ quản lí và giáo viên, nhằm đánh giá thực trạng, phát hiện những hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lí.
Mục tiêu nghiên cứu cụ thể là làm rõ cơ sở lý luận, thực trạng quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm, từ đó đề xuất các biện pháp quản lí phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục mầm non công lập tại quận Hải Châu trong giai đoạn 2021-2025. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần đổi mới phương pháp giáo dục, phát huy vai trò chủ thể của trẻ, đồng thời nâng cao năng lực quản lí của cán bộ quản lí và giáo viên, góp phần thực hiện thành công các mục tiêu phát triển giáo dục mầm non theo định hướng của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lí giáo dục và lý thuyết phát triển tâm sinh lí trẻ mầm non. Lý thuyết quản lí giáo dục được hiểu là quá trình tác động có chủ đích nhằm đạt được mục tiêu giáo dục thông qua việc tổ chức, điều hành các hoạt động giáo dục một cách hiệu quả. Lý thuyết này nhấn mạnh vai trò của cán bộ quản lí trong việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp, tổ chức hoạt động giáo dục và kiểm tra, đánh giá kết quả.
Lý thuyết phát triển tâm sinh lí trẻ mầm non tập trung vào đặc điểm phát triển thể chất, nhận thức, cảm xúc và xã hội của trẻ từ 0-6 tuổi, làm cơ sở để xây dựng các hoạt động giáo dục phù hợp, phát huy tối đa tiềm năng của trẻ. Các khái niệm chính bao gồm: quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm, đặc điểm tâm sinh lí trẻ mầm non, phương pháp giáo dục tích cực, và sự phối hợp các lực lượng tham gia giáo dục.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lí luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm khảo sát 256 cán bộ quản lí và giáo viên tại 8 trường mầm non công lập quận Hải Châu, sử dụng phiếu điều tra và phỏng vấn sâu. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.
Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, sử dụng thang đo Likert 4 mức độ để đánh giá các yếu tố quản lí. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm học 2022-2023, tập trung khảo sát thực trạng quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm, từ đó đề xuất các biện pháp cải tiến phù hợp với điều kiện thực tế của các trường mầm non công lập tại địa phương.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Thực trạng quản lí mục tiêu và nhiệm vụ giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm: Kết quả khảo sát cho thấy 78% cán bộ quản lí và giáo viên đánh giá mức độ quản lí mục tiêu, nhiệm vụ đạt mức khá (điểm trung bình 2,65 trên thang 4). Tuy nhiên, vẫn còn 22% cho rằng việc xác định mục tiêu chưa rõ ràng, ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức hoạt động giáo dục.
Quản lí nội dung và phương pháp giáo dục: 72% người tham gia khảo sát nhận định nội dung giáo dục đã được xây dựng phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí trẻ, nhưng chỉ 65% đánh giá phương pháp giáo dục được áp dụng đa dạng và linh hoạt. Một số trường còn hạn chế trong việc đổi mới phương pháp, dẫn đến chưa phát huy hết khả năng sáng tạo của trẻ.
Quản lí điều kiện hỗ trợ và cơ sở vật chất: 60% cán bộ quản lí và giáo viên cho biết cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động giáo dục còn thiếu và chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm. Ví dụ, một số trường có diện tích phòng học nhỏ, thiếu đồ chơi phát triển trí tuệ và vận động cho trẻ.
Sự phối hợp các lực lượng tham gia hoạt động giáo dục: 85% đánh giá sự phối hợp giữa cán bộ quản lí, giáo viên, phụ huynh và các bên liên quan ở mức tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số khó khăn trong việc huy động sự tham gia tích cực của phụ huynh.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu do năng lực quản lí của cán bộ quản lí chưa đồng đều, một số giáo viên còn thiếu kinh nghiệm trong áp dụng phương pháp giáo dục tích cực. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với báo cáo của ngành giáo dục về thực trạng cơ sở vật chất và phương pháp giáo dục mầm non công lập.
Việc thiếu đồng bộ về cơ sở vật chất làm hạn chế khả năng tổ chức các hoạt động trải nghiệm, khám phá cho trẻ, trong khi đây là yếu tố then chốt để thực hiện giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm. Bên cạnh đó, sự phối hợp tốt giữa các lực lượng là điểm mạnh, góp phần nâng cao hiệu quả quản lí và giáo dục.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đánh giá mức độ quản lí các nội dung khác nhau, hoặc bảng tổng hợp điểm trung bình các yếu tố khảo sát, giúp minh họa rõ nét thực trạng và các ưu, nhược điểm trong quản lí hoạt động giáo dục.
Đề xuất và khuyến nghị
Nâng cao năng lực quản lí cho cán bộ quản lí và giáo viên: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn về quản lí giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm, tập trung vào kỹ năng xây dựng mục tiêu, tổ chức hoạt động và đánh giá kết quả. Thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, do Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường đại học sư phạm chủ trì.
Đổi mới phương pháp giáo dục và tổ chức hoạt động giáo dục: Khuyến khích áp dụng đa dạng các phương pháp tích cực như dạy học trải nghiệm, trò chơi, thảo luận nhóm nhằm phát huy tối đa tiềm năng của trẻ. Các trường cần xây dựng kế hoạch đổi mới phương pháp theo từng học kỳ, có sự giám sát và hỗ trợ từ ban giám hiệu.
Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị giáo dục: Đầu tư nâng cấp phòng học, mua sắm đồ chơi phát triển trí tuệ và vận động phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí trẻ. Đề xuất ngân sách hàng năm dành cho cải tạo, bổ sung trang thiết bị, ưu tiên các trường có điều kiện khó khăn.
Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh: Xây dựng các chương trình giao lưu, hội thảo, tạo diễn đàn trao đổi thông tin giữa giáo viên và phụ huynh nhằm nâng cao nhận thức và sự tham gia của phụ huynh trong giáo dục trẻ. Thời gian tổ chức định kỳ mỗi quý, do các trường chủ động triển khai.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Cán bộ quản lí giáo dục mầm non: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn giúp nâng cao năng lực quản lí, xây dựng kế hoạch giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm.
Giáo viên mầm non: Tham khảo các phương pháp giáo dục tích cực, cách tổ chức hoạt động phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí trẻ, từ đó đổi mới phương pháp giảng dạy.
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lí giáo dục: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về quản lí giáo dục mầm non, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.
Các cơ quan quản lí giáo dục địa phương: Cung cấp thông tin thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm hoạch định chính sách, đầu tư phát triển giáo dục mầm non công lập hiệu quả.
Câu hỏi thường gặp
Quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm là gì?
Quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm là quá trình tổ chức, điều hành các hoạt động giáo dục nhằm phát huy tối đa vai trò chủ thể của trẻ, tập trung vào nhu cầu, khả năng và sự phát triển toàn diện của trẻ. Ví dụ, giáo viên thiết kế hoạt động dựa trên sở thích và năng lực của từng trẻ.Tại sao cần đổi mới phương pháp giáo dục trong trường mầm non công lập?
Đổi mới phương pháp giúp phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí và xu hướng giáo dục hiện đại. Nghiên cứu cho thấy phương pháp truyền thống chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển toàn diện của trẻ.Những khó khăn chính trong quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm tại các trường mầm non công lập?
Khó khăn gồm năng lực quản lí chưa đồng đều, cơ sở vật chất thiếu thốn, phương pháp giáo dục chưa đa dạng, và sự phối hợp với phụ huynh chưa hiệu quả. Ví dụ, một số trường thiếu đồ chơi phát triển trí tuệ, ảnh hưởng đến hoạt động trải nghiệm của trẻ.Làm thế nào để nâng cao năng lực quản lí cho cán bộ quản lí và giáo viên?
Thông qua các khóa đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng kỹ năng quản lí, tổ chức hội thảo chia sẻ kinh nghiệm và áp dụng các mô hình quản lí tiên tiến. Việc này giúp cán bộ quản lí và giáo viên cập nhật kiến thức, nâng cao hiệu quả công tác.Vai trò của phụ huynh trong quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm?
Phụ huynh là đối tác quan trọng, phối hợp với nhà trường trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ, góp phần tạo môi trường giáo dục toàn diện. Sự tham gia tích cực của phụ huynh giúp nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển kỹ năng xã hội cho trẻ.
Kết luận
- Quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm tại các trường mầm non công lập quận Hải Châu còn nhiều hạn chế về năng lực quản lí, phương pháp giáo dục và cơ sở vật chất.
- Sự phối hợp giữa các lực lượng tham gia giáo dục là điểm mạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho đổi mới giáo dục.
- Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lí, đổi mới phương pháp, cải thiện cơ sở vật chất và tăng cường phối hợp với phụ huynh.
- Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non công lập tại địa phương trong giai đoạn 2021-2025.
- Khuyến nghị các cơ quan quản lí giáo dục và các trường mầm non công lập triển khai đồng bộ các giải pháp để đạt hiệu quả cao nhất.
Để tiếp tục phát triển, các trường cần xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, tổ chức đào tạo thường xuyên và đánh giá định kỳ kết quả quản lí hoạt động giáo dục theo hướng trẻ là trung tâm. Hành động ngay hôm nay để tạo môi trường giáo dục mầm non chất lượng, phát triển toàn diện cho thế hệ tương lai!