Tổng quan nghiên cứu

Giáo dục mầm non giữ vị trí nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển toàn diện thể chất, nhận thức và nhân cách trẻ em. Tại xã Bình Phú, huyện Thạch Thất, Hà Nội, công tác bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên mầm non (GVMN) đang được quan tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Theo khảo sát thực tế từ năm 2020 đến 2023, khoảng 130 cán bộ quản lý và giáo viên tại hai trường mầm non Bình Phú A và Bình Phú B tham gia nghiên cứu, phản ánh thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng theo hướng trải nghiệm. Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận, khảo sát thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực nghề nghiệp cho GVMN, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải tiến công tác quản lý bồi dưỡng, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục mầm non tại địa phương, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và phát triển năng lực nghề nghiệp, trong đó có mô hình quản lý nguồn nhân lực của Leonard Nadle với ba nhiệm vụ chính: phát triển, sử dụng và môi trường nguồn nhân lực. Khái niệm năng lực được hiểu là tổ hợp kiến thức, kỹ năng và thái độ cho phép cá nhân thực hiện thành công hoạt động chuyên môn trong điều kiện cụ thể. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non theo Thông tư 26/2018/TT-BGDĐT làm cơ sở đánh giá năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức và kỹ năng sư phạm. Phương pháp bồi dưỡng theo hướng trải nghiệm được áp dụng nhằm tăng cường sự tham gia trực tiếp của giáo viên trong quá trình học tập, phát triển kỹ năng thực tiễn. Quản lý hoạt động bồi dưỡng được hiểu là quá trình tác động có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm tổ chức, điều hành và kiểm tra các hoạt động bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho giáo viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm khảo sát 130 cán bộ quản lý và giáo viên tại hai trường mầm non xã Bình Phú trong giai đoạn 2020-2023. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Các công cụ thu thập dữ liệu gồm bảng hỏi, phỏng vấn sâu, quan sát sư phạm và nghiên cứu hồ sơ, tài liệu quản lý bồi dưỡng. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phân tích định tính nhằm đánh giá thực trạng, nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp. Quá trình khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý được thực hiện thông qua khảo sát ý kiến cán bộ quản lý và giáo viên.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng năng lực nghề nghiệp của giáo viên mầm non: Khoảng 65% giáo viên đạt chuẩn năng lực nghề nghiệp theo Thông tư 26/2018, tuy nhiên còn 35% chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về kỹ năng tổ chức hoạt động giáo dục và ứng dụng công nghệ thông tin.

  2. Thực trạng công tác bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp: 70% giáo viên tham gia các khóa bồi dưỡng theo hình thức tập trung và tự học, nhưng chỉ có 45% đánh giá các phương pháp bồi dưỡng hiện tại thực sự hiệu quả và phù hợp với nhu cầu thực tế.

  3. Quản lý hoạt động bồi dưỡng theo hướng trải nghiệm: Công tác lập kế hoạch và tổ chức bồi dưỡng được đánh giá ở mức trung bình với điểm trung bình 3,2/5 theo thang đánh giá của cán bộ quản lý. Việc chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng còn hạn chế, chưa đồng bộ và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý.

  4. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng: Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp chiếm tỷ lệ 60% tích cực; cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ bồi dưỡng chỉ đạt khoảng 55% mức yêu cầu; chính sách hỗ trợ và kinh phí bồi dưỡng còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy, mặc dù công tác bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho GVMN tại xã Bình Phú đã có những bước tiến, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về chất lượng và hiệu quả quản lý. Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức chưa đồng đều giữa các cán bộ quản lý và giáo viên, thiếu sự đổi mới trong phương pháp bồi dưỡng, cũng như điều kiện cơ sở vật chất chưa đáp ứng đầy đủ. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc áp dụng phương pháp trải nghiệm trong bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp được đánh giá cao về tính thực tiễn và khả năng nâng cao kỹ năng chuyên môn. Biểu đồ thể hiện tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn năng lực nghề nghiệp và mức độ hài lòng với các hình thức bồi dưỡng sẽ minh họa rõ nét hơn về thực trạng hiện tại. Việc cải tiến công tác quản lý bồi dưỡng theo hướng trải nghiệm không chỉ nâng cao năng lực chuyên môn mà còn góp phần phát triển phẩm chất đạo đức và kỹ năng mềm cho giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên: Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo nhằm nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp theo hướng trải nghiệm. Mục tiêu đạt 90% cán bộ quản lý và giáo viên hiểu rõ và tích cực tham gia trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thạch Thất phối hợp với các trường mầm non.

  2. Đổi mới nội dung và phương pháp bồi dưỡng: Xây dựng chương trình bồi dưỡng bám sát chuẩn nghề nghiệp, tích hợp phương pháp trải nghiệm thực tiễn, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong bồi dưỡng. Mục tiêu nâng tỷ lệ giáo viên hài lòng với phương pháp bồi dưỡng lên 75% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu các trường mầm non và đội ngũ báo cáo viên.

  3. Đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng: Kết hợp bồi dưỡng tập trung, bồi dưỡng tại chỗ, tự học và trải nghiệm thực tế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên tham gia. Mục tiêu tăng số lượng khóa bồi dưỡng theo hình thức trải nghiệm lên ít nhất 3 khóa/năm. Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT và các trường mầm non.

  4. Tăng cường quản lý và kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng: Xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả bồi dưỡng toàn diện, bao gồm đánh giá trước, trong và sau bồi dưỡng; tổ chức kiểm tra định kỳ và phản hồi kịp thời. Mục tiêu hoàn thiện hệ thống đánh giá trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu và tổ chuyên môn các trường.

  5. Cải thiện điều kiện cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính: Đầu tư nâng cấp trang thiết bị, phòng học, tài liệu bồi dưỡng và đảm bảo kinh phí bồi dưỡng theo quy định. Mục tiêu nâng tỷ lệ cơ sở vật chất đạt chuẩn phục vụ bồi dưỡng lên 80% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: UBND xã Bình Phú, Phòng GD&ĐT huyện Thạch Thất.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục mầm non: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp quản lý bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý tại đơn vị.

  2. Giáo viên mầm non: Hiểu rõ về chuẩn nghề nghiệp, phương pháp bồi dưỡng theo hướng trải nghiệm để tự đánh giá và phát triển năng lực chuyên môn, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Các cơ quan quản lý giáo dục cấp huyện, thành phố: Tham khảo để xây dựng chính sách, kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với đặc thù địa phương, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho giáo viên mầm non theo hướng trải nghiệm?
    Bồi dưỡng theo hướng trải nghiệm giúp giáo viên tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tế, từ đó nâng cao kỹ năng thực hành và khả năng ứng dụng kiến thức vào công việc, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn, thu thập dữ liệu qua khảo sát, phỏng vấn sâu, quan sát và phân tích hồ sơ, áp dụng phương pháp thống kê mô tả và phân tích định tính.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp?
    Bao gồm nhận thức và năng lực của cán bộ quản lý, chất lượng đội ngũ báo cáo viên, cơ sở vật chất, chính sách hỗ trợ, cũng như sự chủ động và tích cực của giáo viên trong quá trình bồi dưỡng.

  4. Các hình thức bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp phổ biến hiện nay là gì?
    Bao gồm bồi dưỡng tập trung, bồi dưỡng tại chỗ, tự học, hội thảo, hội thi, giao lưu và trải nghiệm thực tiễn, kết hợp đa dạng nhằm đáp ứng nhu cầu và điều kiện thực tế của giáo viên.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của hoạt động bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp?
    Thông qua đánh giá phản ứng của người học, kết quả học tập, sự thay đổi trong công việc và mức độ thực hiện công tác quản lý bồi dưỡng, được thực hiện nhiều lần trước, trong và sau khóa bồi dưỡng.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực nghề nghiệp cho giáo viên mầm non tại xã Bình Phú còn nhiều hạn chế về chất lượng và hiệu quả, cần đổi mới theo hướng trải nghiệm.
  • Năng lực nghề nghiệp của giáo viên chưa đồng đều, đặc biệt về kỹ năng tổ chức hoạt động giáo dục và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Các yếu tố chủ quan và khách quan như nhận thức cán bộ quản lý, cơ sở vật chất và chính sách hỗ trợ ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quản lý bồi dưỡng.
  • Đề xuất các biện pháp nâng cao nhận thức, đổi mới nội dung, phương pháp, đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng và tăng cường quản lý, kiểm tra đánh giá.
  • Tiếp tục khảo nghiệm và triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2024-2026 nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non, góp phần phát triển giáo dục mầm non địa phương.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường cần phối hợp triển khai các biện pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo phát triển bền vững năng lực nghề nghiệp cho giáo viên mầm non.