Luận Án Tiến Sĩ Về Phòng Ngừa Tội Phạm Sử Dụng Mạng Máy Tính và Viễn Thông Tại Việt Nam

• Tác giả: Cao Anh Đức
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Ngọc Anh
• Trường học: Học viện Khoa học Xã hội
• Chuyên ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm
• Đề tài: Phòng Ngừa Tình Hình Tội Sử Dụng Mạng Máy Tính và Viễn Thông Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI SỬ DỤNG MẠNG MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG, PHƯƠNG TIỆN ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN
• 1.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
• 1.2. Tình hình nghiên cứu ở trong nước
• 1.3. Nhóm công trình nghiên cứu cơ bản lý luận của tội phạm học và phòng ngừa tình hình tội phạm
• 1.4. Nhóm các công trình nghiên cứu liên quan đến phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản tại Việt Nam
• 1.5. Đánh giá tình hình nghiên cứu và những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu
• 1.6. Những nội dung nghiên cứu được luận án kế thừa, phát triển
• 1.7. Những vấn đề về lý luận và thực tiễn liên quan đến luận án cần được tiếp tục nghiên cứu làm rõ
• 1.8. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI SỬ DỤNG MẠNG MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG, PHƯƠNG TIỆN ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN
• 2.1. Khái niệm, đặc điểm pháp lý hình sự, đặc điểm tội phạm học tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.2. Khái niệm tội sử dụng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.3. Đặc điểm pháp lý hình sự của tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.4. Khái niệm, ý nghĩa, vai trò, đặc điểm, mục đích của phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.5. Khái niệm phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.6. Ý nghĩa, vai trò phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử, thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. Mục đích của phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.7. Đặc điểm phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.8. Nội dung phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.9. Nguyên tắc phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.10. Chủ thể phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.10.1. Đảng Cộng sản Việt Nam
• 2.10.2. Quốc hội, Hội đồng nhân dân
• 2.10.3. Chính phủ, các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các cấp
• 2.10.4. Các cơ quan bảo vệ pháp luật
• 2.10.5. Các tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, Mặt trận Tổ quốc, quần chúng nhân dân và các cơ quan truyền thông báo chí
• 2.11. Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 2.11.1. Biện pháp phòng ngừa xã hội
• 2.11.2. Biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ
• 2.12. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI SỬ DỤNG MẠNG MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG, PHƯƠNG TIỆN ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN TẠI VIỆT NAM
• 3.1. Thực trạng tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản tại Việt Nam từ 2013 đến 2022
• 3.2. Phần tội phạm hiện của tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, thiết bị điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 3.3. Phần tội phạm ẩn của tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, thiết bị điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 3.4. Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. Thực trạng phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 3.5. Thực trạng các biện pháp phòng ngừa xã hội, những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế
• 3.6. Thực trạng các biện pháp phòng ngừa nghiệp vụ tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 3.7. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: DỰ BÁO VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI SỬ DỤNG MẠNG MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG THỰC HIỆN HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN TẠI VIỆT NAM
• 4.1. Dự báo tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản tại Việt Nam trong thời gian tới
• 4.2. Cơ sở của dự báo
• 4.3. Nội dung dự báo
• 4.4. Giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 4.4.1. Giải pháp xây dựng và hoàn thiện pháp luật và thực hiện pháp luật
• 4.4.2. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm, tầm quan trọng về phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 4.4.3. Nâng cao trách nhiệm của các chủ thể phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 4.4.4. Tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước về mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử
• 4.4.5. Tăng cường phối hợp giữa các chủ thể trong phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử chiếm đoạt tài sản
• 4.4.6. Tăng cường hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 4.4.7. Xây dựng lực lượng chuyên trách đảm bảo trong sạch, vững mạnh, giỏi về nghiệp vụ và tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho lực lượng phòng chống tội phạm sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, thiết bị điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 4.4.8. Tăng cường và nâng cao hiệu quả các hoạt động phòng ngừa nghiệp vụ phụ vụ cho phòng chống tội phạm sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, thiết bị điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản
• 4.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• PHỤ LỤC 1: HỆ THỐNG BẢNG, BIỂU ĐỒ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU THỐNG KÊ VỀ TÌNH HÌNH TỘI PHẠM SỬ DỤNG MẠNG MÁY TÍNH, MẠNG VIỄN THÔNG, PHƯƠNG TIỆN ĐIỆN TỬ THỰC HIỆN HÀNH VI CHIẾM ĐOẠT TÀI SẢN
• PHỤ LỤC 3: DANH SÁCH 201 VỤ ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan tình hình nghiên cứu về phòng ngừa tội phạm sử dụng mạng máy tính mạng viễn thông phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản

Nghiên cứu về tội phạm mạng tại Việt Nam đã được thực hiện từ nhiều năm qua, tuy nhiên, vẫn còn nhiều khoảng trống trong việc phân tích và đánh giá thực trạng. Các công trình nghiên cứu hiện có chủ yếu tập trung vào lý thuyết và khái niệm, chưa đi sâu vào thực tiễn. Đặc biệt, việc nghiên cứu về phòng ngừa tội phạm trong lĩnh vực này còn hạn chế. Theo thống kê, số vụ án liên quan đến tội phạm công nghệ cao đang gia tăng nhanh chóng, với nhiều phương thức và thủ đoạn mới. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nâng cao hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, việc thiếu hụt thông tin và nhận thức về an ninh mạng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng của tội phạm mạng. Do đó, cần có những nghiên cứu sâu hơn để làm rõ tình hình và đề xuất các giải pháp hiệu quả.

1.1 Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài

Nhiều quốc gia đã có những nghiên cứu sâu rộng về tội phạm mạng và các biện pháp phòng ngừa. Các nghiên cứu này thường tập trung vào việc phân tích các mô hình tội phạm, nguyên nhân và điều kiện phát sinh tội phạm. Các quốc gia như Mỹ, Anh, và Australia đã phát triển các chính sách và chương trình giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về bảo mật thông tin. Những nghiên cứu này cung cấp những bài học quý giá cho Việt Nam trong việc xây dựng các chiến lược phòng ngừa hiệu quả hơn.

1.2 Tình hình nghiên cứu ở trong nước

Tại Việt Nam, nghiên cứu về phòng ngừa tội phạm sử dụng mạng máy tính và mạng viễn thông còn nhiều hạn chế. Các công trình nghiên cứu chủ yếu tập trung vào lý thuyết mà chưa có sự kết hợp thực tiễn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc thiếu hụt thông tin và nhận thức về an ninh mạng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng của tội phạm mạng. Cần có những nghiên cứu sâu hơn để làm rõ tình hình và đề xuất các giải pháp hiệu quả.

II. Những vấn đề lý luận về phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính mạng viễn thông phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản

Khái niệm về phòng ngừa tội phạm trong lĩnh vực mạng máy tính và mạng viễn thông cần được làm rõ. Phòng ngừa tội phạm không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn là nhiệm vụ của toàn xã hội. Các biện pháp phòng ngừa cần được xây dựng dựa trên cơ sở lý luận vững chắc, bao gồm việc nâng cao nhận thức của người dân về an ninh mạng. Đặc biệt, việc giáo dục về bảo mật thông tin trong các trường học và tổ chức xã hội là rất cần thiết. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, việc kết hợp giữa phòng ngừa xã hội và phòng ngừa nghiệp vụ sẽ mang lại hiệu quả cao hơn trong việc ngăn chặn tội phạm mạng.

2.1 Khái niệm và đặc điểm pháp lý hình sự

Khái niệm về tội sử dụng mạng máy tính và mạng viễn thông cần được định nghĩa rõ ràng trong các văn bản pháp luật. Đặc điểm pháp lý hình sự của loại tội phạm này thường phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố như công nghệ, phương thức phạm tội và đối tượng bị hại. Việc hiểu rõ các đặc điểm này sẽ giúp các cơ quan chức năng xây dựng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn.

2.2 Ý nghĩa và vai trò của phòng ngừa

Phòng ngừa tội phạm có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an ninh quốc gia và an toàn cho người dân. Việc nâng cao nhận thức về an ninh mạng không chỉ giúp giảm thiểu các vụ án mà còn tạo ra một môi trường an toàn cho sự phát triển của công nghệ thông tin. Các biện pháp phòng ngừa cần được thực hiện đồng bộ và liên tục để đạt được hiệu quả cao nhất.

III. Thực trạng phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính mạng viễn thông phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản tại Việt Nam

Thực trạng tội phạm mạng tại Việt Nam cho thấy sự gia tăng đáng kể trong những năm gần đây. Các vụ án liên quan đến tội sử dụng mạng máy tính và mạng viễn thông thường có quy mô lớn và phương thức phạm tội ngày càng tinh vi. Các biện pháp phòng ngừa hiện tại vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng kịp thời với sự phát triển của tội phạm công nghệ cao. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng để nâng cao hiệu quả phòng ngừa. Việc tăng cường giáo dục về bảo mật thông tin và an ninh mạng là rất cần thiết để giảm thiểu số vụ án xảy ra.

3.1 Thực trạng tình hình tội phạm

Từ năm 2013 đến 2022, số vụ án liên quan đến tội sử dụng mạng máy tính và mạng viễn thông đã tăng lên đáng kể. Các đối tượng phạm tội thường sử dụng các công nghệ mới để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. Điều này cho thấy sự cần thiết phải nâng cao nhận thức và kỹ năng của người dân trong việc bảo vệ bản thân trước các nguy cơ từ tội phạm mạng.

3.2 Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm

Nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng của tội phạm mạng bao gồm sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và việc thiếu hụt kiến thức về an ninh mạng trong cộng đồng. Các điều kiện như môi trường mạng mở và sự thiếu hụt các biện pháp bảo vệ cũng tạo điều kiện thuận lợi cho tội phạm công nghệ cao phát triển. Cần có các giải pháp đồng bộ để khắc phục những vấn đề này.

IV. Dự báo và các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình tội sử dụng mạng máy tính mạng viễn thông thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản tại Việt Nam

Dự báo tình hình tội phạm mạng trong thời gian tới sẽ tiếp tục gia tăng nếu không có các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Các giải pháp cần được triển khai bao gồm việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường giáo dục về an ninh mạng, và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan chức năng. Việc hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm công nghệ cao cũng là một yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả phòng ngừa. Cần có sự tham gia của toàn xã hội trong việc xây dựng một môi trường an toàn cho mạng máy tính và mạng viễn thông.

4.1 Giải pháp xây dựng và hoàn thiện pháp luật

Cần có sự điều chỉnh và bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến tội phạm mạng để phù hợp với thực tiễn. Việc xây dựng các văn bản pháp luật rõ ràng và cụ thể sẽ giúp các cơ quan chức năng dễ dàng hơn trong việc xử lý các vụ án liên quan đến tội sử dụng mạng máy tính và mạng viễn thông.

4.2 Tăng cường tuyên truyền giáo dục

Tăng cường các hoạt động tuyên truyền và giáo dục về an ninh mạng cho người dân là rất cần thiết. Các chương trình giáo dục nên được triển khai tại các trường học và tổ chức xã hội để nâng cao nhận thức về bảo mật thông tin. Điều này sẽ giúp người dân có khả năng tự bảo vệ mình trước các nguy cơ từ tội phạm mạng.