I. Tính cấp thiết của đề tài
Sự phát triển của công nghệ thông tin và Internet đã tạo ra nhiều cơ hội và tiện ích cho người sử dụng, nhưng đồng thời cũng tạo ra những thách thức lớn cho an ninh trật tự. Tội phạm sử dụng công nghệ cao, đặc biệt là tội chiếm đoạt tài sản qua mạng viễn thông và điện tử, đang gia tăng cả về số lượng và mức độ phức tạp. Theo thống kê từ Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, hàng chục nghìn vụ vi phạm pháp luật liên quan đến công nghệ cao đã được phát hiện trong những năm qua. Những vụ việc này không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản mà còn ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và trật tự xã hội. Do đó, việc nghiên cứu và hoàn thiện quy định pháp luật về tội phạm này là hết sức cần thiết. Đề tài này không chỉ đáp ứng yêu cầu cấp bách trong công tác phòng, chống tội phạm mà còn góp phần nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật trong thực tiễn.
II. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trên thế giới và tại Việt Nam, đã có nhiều công trình nghiên cứu về tội phạm công nghệ cao, từ các khía cạnh pháp lý đến thực tiễn áp dụng. Các tác giả như TS. Phạm Văn Lợi và PGS. TS. Nguyễn Hòa Bình đã đề cập đến tình hình tội phạm công nghệ cao và các giải pháp phòng ngừa. Tuy nhiên, từ năm 2017 đến nay, chưa có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu về tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. Việc thiếu hụt nghiên cứu này đã tạo ra khoảng trống trong việc hiểu biết và áp dụng pháp luật đối với loại tội phạm này. Do đó, đề tài này không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn thực tiễn, giúp bổ sung những thiếu sót trong nghiên cứu trước đây.
III. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích chính của nghiên cứu là đánh giá thực trạng áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm phân tích các khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của tội phạm này, đánh giá các dấu hiệu pháp lý và hình phạt áp dụng, cũng như thực tiễn điều tra và xử lý tội phạm. Đặc biệt, nghiên cứu sẽ chỉ ra những hạn chế trong việc áp dụng pháp luật và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm. Qua đó, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam trong bối cảnh phát triển công nghệ thông tin.
IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các quy định pháp luật liên quan đến tội phạm sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông và phương tiện điện tử để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào thực tiễn áp dụng các quy định này từ năm 2014 đến 2018. Nghiên cứu sẽ xem xét các vụ việc cụ thể, phân tích các hồ sơ pháp lý, thống kê số liệu và đánh giá hiệu quả của các cơ quan chức năng trong việc điều tra và xử lý tội phạm. Qua đó, luận văn sẽ làm rõ những vấn đề còn tồn tại và đưa ra các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật trong lĩnh vực này.
V. Cơ sở lý luận phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của Luật Hình sự và các nguyên tắc pháp lý liên quan đến tội phạm sử dụng công nghệ cao. Phương pháp luận được sử dụng là phương pháp biện chứng duy vật, giúp phân tích và đánh giá các hiện tượng xã hội trong bối cảnh pháp luật. Các phương pháp nghiên cứu bao gồm nghiên cứu tài liệu, phân tích và tổng hợp dữ liệu, thống kê so sánh và phỏng vấn chuyên gia. Những phương pháp này sẽ giúp làm rõ thực trạng và đưa ra những giải pháp khả thi cho việc nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật đối với tội phạm này.
VI. Những đóng góp mới của đề tài
Đề tài này sẽ đóng góp vào việc hoàn thiện lý luận về tội phạm sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử trong bối cảnh pháp luật Việt Nam. Nghiên cứu sẽ chỉ ra những hạn chế trong quy định pháp luật hiện hành và đề xuất các giải pháp sửa đổi, bổ sung để nâng cao hiệu quả áp dụng. Đặc biệt, luận văn sẽ làm rõ những nguyên nhân của tình trạng tội phạm này, từ đó đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao công tác điều tra, xử lý tội phạm. Đề tài không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn mang lại những ứng dụng thực tiễn trong công tác phòng, chống tội phạm công nghệ cao tại Việt Nam.
