HOẠT ĐỘNG PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM

• Tác giả: Trần Thị Hoài
• Người hướng dẫn: TS. Vũ Thị Loan
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế - Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng
• Đề tài: Hoạt Động Phát Hành Trái Phiếu Doanh Nghiệp Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Công Thương Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU CỦA NGÂN HÀNG
• 1.1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu
• 1.2. Các nghiên cứu trong nước
• 1.3. Các nghiên cứu nước ngoài
• 1.4. Khoảng trống cần nghiên cứu
• 1.5. Cơ sở lý luận về phát hành trái phiếu của ngân hàng
• 1.5.1. Tổng quan về trái phiếu của ngân hàng
• 1.5.2. Khái quát về hoạt động phát hành trái phiếu của ngân hàng thương mại
• 1.5.3. Các chỉ tiêu đánh giá thực trạng phát hành trái phiếu của ngân hàng
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Quy trình nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu. Phương pháp thu thập thông tin
• 2.3. Phương pháp phân tích, xử lý thông tin
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM
• 3.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank)
• 3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển
• 3.1.2. Mô hình cơ cấu tổ chức của ngân hàng
• 3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng
• 3.1.4. Vị thế của VietinBank trong ngành
• 3.2. Khái quát về hoạt động phát hành trái phiếu ngân hàng tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam
• 3.2.1. Các quy định pháp lý. Quy định và quy trình triển khai phát hành trái phiếu tại VietinBank
• 3.2.2. Thực trạng phát hành trái phiếu tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam. Số lượng các đợt phát hành trái phiếu. Kết quả phát hành trái phiếu của VietinBank
• 3.2.3. Tình hình thanh toán gốc, lãi trái phiếu phát hành ra công chúng
• 3.2.4. Tình hình nắm giữ trái phiếu phát hành ra công chúng
• 3.2.5. Tình hình sử dụng nguồn vốn thu được từ phát hành trái phiếu
• 3.2.6. Đánh giá chung về hoạt động phát hành trái phiếu của VietinBank
• 3.2.6.1. Đánh giá từ phía ngân hàng
• 3.2.6.2. Đánh giá từ phía khách hàng
• 3.2.6.3. Đánh giá về thực trạng phát hành trái phiếu tại ngân hàng
• 4. CHƯƠNG 4: NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG PHÁT HÀNH TRÁI PHIẾU VIETINBANK
• 4.1. Quan điểm và định hướng thúc đẩy phát triển Trái phiếu VietinBank
• 4.1.1. Mục tiêu và phương hướng phát triển của ngân hàng. Phương hướng phát triển hoạt động phát hành trái phiếu tại VietinBank
• 4.2. Những giải pháp nhằm phát triển hoạt động phát hành trái phiếu của VietinBank
• 4.2.1. Nâng cao nhận thức về phát hành trái phiếu
• 4.2.2. Tăng cường công tác quảng bá về các sản phẩm trái phiếu của VietinBank
• 4.2.3. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tạo niềm tin cho nhà đầu tư
• 4.2.4. Mở rộng quan hệ hợp tác với các quỹ đầu tư, các tổ chức tài chính trong và nước ngoài tạo cầu về trái phiếu
• 4.2.5. Tăng cường công tác tập huấn nghiệp vụ phát hành trái phiếu cho cán bộ ngân hàng
• 4.2.6. Một số đề xuất với cơ quan quản lý nhà nước
• 4.2.6.1. Hoàn thiện hệ thống chuẩn mực kế toán – kiểm toán
• 4.2.6.2. Nâng cấp cơ sở hạ tầng và công nghệ của thị trường trái phiếu
• 4.2.6.3. Hoàn thiện hệ thống quy định phát luật về phát hành trái phiếu
• 4.2.6.4. Phát triển thị trường trái phiếu thứ cấp để tạo tính thanh khoản cho các loại trái phiếu nói chung và trái phiếu doanh nghiệp nói riêng
• 4.2.6.5. Nâng cao nhận thức về trái phiếu doanh nghiệp cho các doanh nghiệp và công chúng đầu tư
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về Phát hành Trái phiếu Doanh nghiệp VietinBank

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Sự gia tăng phát hành trái phiếu từ các tổ chức tín dụng (TCTD) cho thấy đây là một kênh huy động vốn quan trọng. Điều này mang lại lợi ích cho cả TCTD (người phát hành) và nhà đầu tư. TCTD huy động được vốn trung và dài hạn, cân đối vốn cho vay. Phát hành trái phiếu doanh nghiệp giúp TCTD tăng vốn cấp II, tăng cường năng lực tài chính, cải thiện hệ số an toàn vốn, và gia tăng khả năng cấp tín dụng trung và dài hạn cho nền kinh tế. Theo Ngân hàng Nhà nước (2022), TCTD là đối tượng phát hành trái phiếu lớn thứ hai trên thị trường TPDN, chiếm 36,18% tổng khối lượng TPDN phát hành năm 2021. Tính đến 31/3/2022, có 29 TCTD phát hành trái phiếu với dự nợ khoảng 427.000 tỷ đồng, chiếm 3,7% tổng vốn huy động của nền kinh tế. VietinBank đã tận dụng kênh huy động vốn này và đạt được những kết quả đáng kể. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tiềm năng và hạn chế cần khắc phục để nâng cao hiệu quả hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

1.1. Vai trò của VietinBank trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp

VietinBank đóng vai trò quan trọng trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam. Ngân hàng không chỉ là một trong những đơn vị phát hành lớn mà còn góp phần tạo lập thị trường. Việc phát hành trái phiếu giúp VietinBank tăng quy mô vốn hoạt động, cung ứng tín dụng cho nền kinh tế. Đồng thời, tăng vốn cấp 2 để đảm bảo các tỷ lệ an toàn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Trong bối cảnh khó khăn trong việc tăng vốn cấp 1, phát hành trái phiếu doanh nghiệp để tăng vốn cấp 2 là một công cụ hữu hiệu. Điều này giúp ngân hàng bổ sung nguồn vốn tự có, cân bằng và đảm bảo các chỉ tiêu an toàn vốn.

1.2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu về phát hành trái phiếu VietinBank

Nghiên cứu tập trung vào đánh giá thực trạng phát hành trái phiếu của VietinBank trong giai đoạn 2019- quý III/2022. Mục tiêu chính là đề xuất các giải pháp phát triển hoạt động phát hành trái phiếu của VietinBank trong tương lai. Phạm vi nghiên cứu bao gồm: thực trạng phát hành trái phiếu tại VietinBank, các yếu tố ảnh hưởng, và các giải pháp khả thi. Dữ liệu được sử dụng từ năm 2019 đến quý III/2022. Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp VietinBank nâng cao hiệu quả huy động vốn và phát triển bền vững.

II. Thách thức và Cơ hội Phát hành Trái phiếu tại VietinBank

Mặc dù VietinBank đã đạt được nhiều thành công trong phát hành trái phiếu, vẫn còn những thách thức cần vượt qua. Hoạt động truyền thông chưa đủ mạnh mẽ, khiến nhiều nhà đầu tư phải tự tìm kiếm thông tin. Số lượng trái phiếu phát hành so với các đơn vị cùng quy mô còn ở mức trung bình. Nguồn vốn huy động chủ yếu vẫn là ngắn hạn. Tuy nhiên, cũng có nhiều cơ hội để VietinBank phát triển kênh huy động vốn này. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang phát triển, nhu cầu đầu tư vào trái phiếu tăng cao. VietinBank có uy tín và thương hiệu mạnh, tạo lợi thế cạnh tranh. Ngân hàng cũng có thể tận dụng các chính sách hỗ trợ của nhà nước để thúc đẩy phát hành trái phiếu.

2.1. Các rào cản trong hoạt động phát hành trái phiếu của VietinBank

Một số rào cản đang tồn tại trong hoạt động phát hành trái phiếu của VietinBank. Đầu tiên, hoạt động truyền thông chưa được chú trọng đúng mức. Nhà đầu tư cần chủ động cập nhật thông tin từ website ngân hàng. Thứ hai, số lượng trái phiếu phát hành còn hạn chế so với các đối thủ cạnh tranh. Thứ ba, nguồn vốn huy động chủ yếu là ngắn hạn, gây khó khăn cho việc tài trợ các dự án dài hạn. Cuối cùng, quy trình phát hành có thể còn phức tạp, gây khó khăn cho cả ngân hàng và nhà đầu tư.

2.2. Tiềm năng phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam có tiềm năng phát triển lớn. Nhu cầu vốn trung và dài hạn của các doanh nghiệp ngày càng tăng. Lãi suất tiền gửi tiết kiệm kỳ hạn ngắn thường thấp hơn so với lãi suất tiền gửi kỳ hạn dài nhưng người dân vẫn ưu tiên gửi tiết kiệm kỳ hạn ngắn, do kỳ vọng lãi suất huy động sẽ tăng trong tương lai. Mặt khác, tâm lý sợ lạm phát quay trở lại cũng làm người dân ít gửi tiết kiệm kỳ hạn dài khiến các ngân hàng gặp nhiều khó khăn trong việc huy động vốn trung và dài hạn. Nguồn vốn trung và dài hạn hầu như không đủ để đáp ứng nhu cầu cho vay trung và dài hạn, nên việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp là một kênh huy động vốn quan trọng. Chính phủ cũng đang khuyến khích phát triển thị trường này. VietinBank có thể tận dụng cơ hội này để mở rộng quy mô phát hành trái phiếu và thu hút nhà đầu tư.

III. Giải pháp Nâng cao Hiệu quả Phát hành Trái phiếu VietinBank

Để nâng cao hiệu quả phát hành trái phiếu, VietinBank cần triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Tăng cường hoạt động truyền thông, quảng bá sản phẩm trái phiếu đến nhà đầu tư. Đơn giản hóa quy trình phát hành, tạo điều kiện thuận lợi cho cả ngân hàng và nhà đầu tư. Đa dạng hóa các sản phẩm trái phiếu, đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng. Nâng cao chất lượng dịch vụ tư vấn, hỗ trợ nhà đầu tư. Mở rộng kênh phân phối, tiếp cận nhiều nhà đầu tư tiềm năng. Xây dựng mối quan hệ tốt với các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư.

3.1. Tối ưu quy trình phát hành trái phiếu doanh nghiệp tại VietinBank

Việc tối ưu quy trình phát hành trái phiếu là rất quan trọng. VietinBank cần rà soát và đơn giản hóa các thủ tục hành chính. Áp dụng công nghệ thông tin để tự động hóa quy trình. Cung cấp thông tin đầy đủ và minh bạch cho nhà đầu tư. Đào tạo đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, am hiểu về trái phiếu. Thiết lập hệ thống quản lý rủi ro hiệu quả. Tăng cường hợp tác với các tổ chức tư vấn phát hành trái phiếu chuyên nghiệp.

3.2. Phát triển kênh phân phối trái phiếu VietinBank đa dạng

VietinBank cần phát triển các kênh phân phối trái phiếu đa dạng. Sử dụng mạng lưới chi nhánh rộng khắp trên cả nước. Hợp tác với các công ty chứng khoán, đại lý phân phối trái phiếu. Xây dựng kênh phân phối trực tuyến, tiếp cận nhà đầu tư qua internet. Tổ chức các buổi giới thiệu sản phẩm trái phiếu tại các địa phương. Tham gia các hội chợ, triển lãm tài chính để quảng bá sản phẩm.

3.3. Nâng cao nhận thức về trái phiếu doanh nghiệp cho nhà đầu tư

Việc nâng cao nhận thức cho nhà đầu tư về trái phiếu doanh nghiệp là vô cùng cần thiết. VietinBank cần tổ chức các buổi hội thảo, đào tạo về đầu tư trái phiếu. Cung cấp tài liệu hướng dẫn đầu tư trái phiếu dễ hiểu và chi tiết. Xây dựng website chuyên về trái phiếu, cung cấp thông tin cập nhật và phân tích thị trường. Phối hợp với các cơ quan truyền thông để tăng cường tuyên truyền về lợi ích của đầu tư trái phiếu.

IV. Thực trạng Hoạt động Phát hành Trái phiếu tại VietinBank

Trong những năm gần đây, VietinBank đã có những bước tiến đáng kể trong hoạt động phát hành trái phiếu. Ngân hàng đã thực hiện thành công nhiều đợt phát hành, thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, quy mô phát hành vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng. Lãi suất trái phiếu của VietinBank thường cạnh tranh so với các ngân hàng khác. Ngân hàng đã sử dụng nguồn vốn huy động được từ trái phiếu để tài trợ cho nhiều dự án quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.

4.1. Phân tích số liệu phát hành trái phiếu VietinBank giai đoạn 2019 2022

Giai đoạn 2019-2022 chứng kiến sự tăng trưởng của hoạt động phát hành trái phiếu tại VietinBank. Số lượng đợt phát hành tăng lên, quy mô phát hành được mở rộng. Tuy nhiên, cần phân tích kỹ hơn về cơ cấu trái phiếu (kỳ hạn, lãi suất, loại hình), đối tượng nhà đầu tư, và mục đích sử dụng vốn. Việc phân tích này sẽ giúp đánh giá hiệu quả và tiềm năng phát triển của kênh huy động vốn này.

4.2. Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu của VietinBank

Việc sử dụng vốn hiệu quả từ phát hành trái phiếu là yếu tố then chốt. VietinBank cần chứng minh cho nhà đầu tư thấy rằng nguồn vốn này được sử dụng một cách minh bạch và mang lại lợi nhuận. Cần đánh giá hiệu quả của các dự án được tài trợ từ nguồn vốn trái phiếu. So sánh lợi nhuận thu được với chi phí huy động vốn. Công bố thông tin đầy đủ và kịp thời về việc sử dụng vốn.

4.3. So sánh lãi suất trái phiếu VietinBank với các ngân hàng khác

Lãi suất trái phiếu là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư. VietinBank cần duy trì mức lãi suất cạnh tranh so với các ngân hàng khác trên thị trường. So sánh lãi suất trái phiếu của VietinBank với các ngân hàng có cùng quy mô và uy tín. Cân nhắc các yếu tố như kỳ hạn, loại hình trái phiếu, và điều kiện thị trường khi định giá trái phiếu.

V. Định hướng và Giải pháp Phát triển Trái phiếu VietinBank bền vững

Để hoạt động phát hành trái phiếu của VietinBank phát triển bền vững, cần có một định hướng rõ ràng và các giải pháp mang tính chiến lược. Tập trung vào phát triển các sản phẩm trái phiếu xanh, trái phiếu xã hội, đáp ứng xu hướng của thị trường. Xây dựng hệ thống quản lý rủi ro hiệu quả, đảm bảo an toàn cho nhà đầu tư. Tăng cường hợp tác quốc tế, tiếp cận các nguồn vốn từ nước ngoài. Nâng cao năng lực cạnh tranh của VietinBank trên thị trường trái phiếu.

5.1. Xây dựng hệ thống quản lý rủi ro phát hành trái phiếu VietinBank

Quản lý rủi ro là yếu tố sống còn trong hoạt động phát hành trái phiếu. VietinBank cần xây dựng một hệ thống quản lý rủi ro toàn diện, bao gồm rủi ro tín dụng, rủi ro lãi suất, rủi ro thanh khoản, và rủi ro thị trường. Áp dụng các công cụ và kỹ thuật quản lý rủi ro tiên tiến. Đào tạo đội ngũ chuyên gia quản lý rủi ro. Thực hiện kiểm tra và đánh giá định kỳ.

5.2. Phát triển trái phiếu xanh và trái phiếu xã hội tại VietinBank

Trái phiếu xanh và trái phiếu xã hội đang trở thành xu hướng trên thị trường tài chính thế giới. VietinBank có thể tận dụng cơ hội này để phát triển các sản phẩm trái phiếu hướng đến các mục tiêu phát triển bền vững. Điều này không chỉ giúp ngân hàng huy động vốn mà còn nâng cao uy tín và hình ảnh.

VI. Kết luận Tương lai Phát hành Trái phiếu tại VietinBank

Tóm lại, hoạt động phát hành trái phiếu đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển của VietinBank. Để khai thác tối đa tiềm năng của kênh huy động vốn này, ngân hàng cần tiếp tục đổi mới, sáng tạo, và không ngừng hoàn thiện. Với định hướng đúng đắn và các giải pháp hiệu quả, VietinBank có thể trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam.

6.1. Tóm tắt các giải pháp chính để thúc đẩy phát hành trái phiếu

Các giải pháp chính bao gồm: Tối ưu quy trình phát hành, Phát triển kênh phân phối đa dạng, Nâng cao nhận thức nhà đầu tư, Quản lý rủi ro hiệu quả, Phát triển trái phiếu xanh và trái phiếu xã hội. Áp dụng đồng bộ các giải pháp này sẽ giúp VietinBank nâng cao hiệu quả phát hành trái phiếu.

6.2. Triển vọng phát triển hoạt động phát hành trái phiếu của VietinBank

Triển vọng phát triển hoạt động phát hành trái phiếu của VietinBank là rất lớn. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục tăng trưởng. Nhu cầu vốn trung và dài hạn của các doanh nghiệp ngày càng cao. VietinBank có uy tín và thương hiệu mạnh. Ngân hàng có thể tận dụng cơ hội này để mở rộng quy mô phát hành trái phiếu và đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2019 đến quý III/2022, hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam (VietinBank) đã trở thành một kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng, góp phần nâng cao năng lực tài chính và đảm bảo an toàn vốn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Theo báo cáo của ngành, năm 2021, trái phiếu do các tổ chức tín dụng phát hành chiếm 36,18% tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường, với dự nợ khoảng 427.000 tỷ đồng, tương đương 3,7% tổng vốn huy động nền kinh tế. Mặc dù lãi suất tiết kiệm kỳ hạn ngắn thấp hơn kỳ hạn dài, người dân vẫn ưu tiên gửi ngắn hạn do kỳ vọng lãi suất tăng và tâm lý lo ngại lạm phát, dẫn đến khó khăn trong huy động vốn trung dài hạn cho các ngân hàng. Trong bối cảnh đó, phát hành trái phiếu doanh nghiệp trở thành giải pháp hiệu quả để VietinBank bổ sung vốn cấp II, tăng quy mô vốn hoạt động và đáp ứng nhu cầu tín dụng trung dài hạn.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng phát hành trái phiếu của VietinBank trong giai đoạn 2019 - quý III/2022, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển hoạt động này trong tương lai. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong hoạt động phát hành trái phiếu tại VietinBank, sử dụng dữ liệu chính thức và khảo sát từ cán bộ nhân viên ngân hàng. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc nâng cao hiệu quả huy động vốn trung dài hạn, góp phần ổn định và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt tập trung vào hoạt động phát hành trái phiếu của ngân hàng thương mại. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

1. Lý thuyết về trái phiếu doanh nghiệp: Trái phiếu được định nghĩa là chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành, với kỳ hạn từ 1 năm trở lên. Trái phiếu doanh nghiệp có các đặc điểm cơ bản như tính vô hình, tính sinh lời, tính rủi ro và các loại hình trái phiếu đa dạng như trái phiếu có lãi suất cố định, biến đổi, không lãi suất, có đảm bảo hoặc không đảm bảo, chuyển đổi, kèm chứng quyền, có thể mua lại, lãi suất trần/sàn, vô danh hoặc ghi danh.

2. Lý thuyết về hệ số tín nhiệm trái phiếu: Hệ số tín nhiệm đánh giá khả năng thanh toán nợ và lãi của tổ chức phát hành, giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro tín dụng. Các tổ chức đánh giá tín nhiệm quốc tế như Moody’s, S&P, Fitch cung cấp các mức xếp hạng từ cao đến thấp, ảnh hưởng trực tiếp đến lãi suất phát hành và chi phí vốn của ngân hàng.

Các khái niệm chính bao gồm: phát hành trái phiếu riêng lẻ và phát hành ra công chúng, các điều kiện pháp lý và quy trình phát hành, quyền lợi và trách nhiệm của người mua trái phiếu và ngân hàng phát hành, cũng như các chỉ tiêu đánh giá thực trạng phát hành trái phiếu như số lượng đợt phát hành, kết quả phát hành, thanh toán gốc lãi, cơ cấu nhà đầu tư và sử dụng vốn.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp nhằm phân tích thực trạng phát hành trái phiếu tại VietinBank.

• Nguồn dữ liệu thứ cấp: Bao gồm các văn bản pháp luật liên quan (Luật Chứng khoán, Nghị định 163/2018/NĐ-CP, Nghị định 155/2020/NĐ-CP), báo cáo thường niên của Ngân hàng Nhà nước, VietinBank, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, số liệu từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội và Tổng cục Thống kê, cùng các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước.

• Thu thập dữ liệu sơ cấp: Khảo sát 50 cán bộ nhân viên thuộc các phòng ban liên quan như Phòng Thị trường vốn, Phòng Quản lý cân đối vốn và Kế hoạch tài chính, Phòng Phát triển sản phẩm và Marketing, cùng các cán bộ chi nhánh trực tiếp tư vấn khách hàng về trái phiếu. Phương pháp khảo sát sử dụng bảng câu hỏi đánh giá các chỉ tiêu định tính về quá trình phát hành, công tác truyền thông, công bố thông tin và tác động của hoạt động phát hành trái phiếu.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích định lượng với các chỉ tiêu tài chính, số liệu phát hành, thanh toán và cơ cấu nhà đầu tư; phân tích định tính dựa trên kết quả khảo sát và đánh giá từ phía ngân hàng và khách hàng. Thời gian nghiên cứu tập trung từ năm 2019 đến quý III/2022, đảm bảo tính cập nhật và phản ánh thực tế hoạt động phát hành trái phiếu của VietinBank.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Số lượng và quy mô phát hành trái phiếu tăng trưởng ổn định: VietinBank đã thực hiện nhiều đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ và ra công chúng trong giai đoạn 2019-2022, với tổng khối lượng phát hành đạt khoảng hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm. Tỷ lệ trái phiếu phát hành thành công đạt trên 90%, cho thấy hiệu quả trong huy động vốn.

2. Tỷ lệ thanh toán gốc và lãi đúng hạn cao: Tình hình thanh toán gốc và lãi trái phiếu phát hành ra công chúng duy trì trên 95%, phản ánh khả năng tài chính và uy tín của VietinBank trong việc thực hiện nghĩa vụ với nhà đầu tư.

3. Cơ cấu nhà đầu tư đa dạng và phù hợp: Trái phiếu VietinBank thu hút cả nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, trong đó nhà đầu tư tổ chức chiếm khoảng 60%, góp phần nâng cao tính ổn định và thanh khoản của thị trường trái phiếu ngân hàng.

4. Nguồn vốn thu được được sử dụng hiệu quả: Số vốn huy động qua phát hành trái phiếu chủ yếu được VietinBank sử dụng để tăng vốn cấp II, cải thiện hệ số an toàn vốn và mở rộng cho vay trung dài hạn, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên như sản xuất, xuất nhập khẩu và dịch vụ tài chính.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của sự tăng trưởng và hiệu quả trong phát hành trái phiếu của VietinBank xuất phát từ việc ngân hàng chú trọng xây dựng phương án phát hành rõ ràng, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật và nâng cao uy tín trên thị trường. So với một số ngân hàng cùng ngành, VietinBank duy trì tỷ lệ phát hành thành công và thanh toán nợ tốt hơn khoảng 5-10%, thể hiện sự quản lý rủi ro hiệu quả.

Tuy nhiên, hoạt động truyền thông và công bố thông tin về các đợt phát hành còn hạn chế, chưa thu hút được sự quan tâm rộng rãi của nhà đầu tư cá nhân. Việc này dẫn đến một số đợt phát hành kết thúc sớm hơn dự kiến do thiếu sự lan tỏa thông tin. Ngoài ra, nguồn vốn huy động chủ yếu vẫn là ngắn hạn (chiếm 80-85%), trong khi nhu cầu vốn trung dài hạn còn chưa được đáp ứng đầy đủ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện số lượng đợt phát hành và tổng khối lượng phát hành theo năm, bảng so sánh tỷ lệ thanh toán gốc lãi và cơ cấu nhà đầu tư, giúp minh họa rõ nét hiệu quả và hạn chế của hoạt động phát hành trái phiếu tại VietinBank.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường công tác truyền thông và quảng bá sản phẩm trái phiếu: VietinBank cần xây dựng chiến lược truyền thông đa kênh, sử dụng website, mạng xã hội và các sự kiện tài chính để nâng cao nhận thức và thu hút nhà đầu tư cá nhân, hướng tới tăng tỷ lệ phát hành thành công trong vòng 12 tháng tới.

2. Hoàn thiện quy trình phát hành và công bố thông tin minh bạch: Đảm bảo công khai, minh bạch thông tin về các đợt phát hành theo quy định pháp luật, đồng thời nâng cao chất lượng báo cáo tài chính và cập nhật kịp thời cho nhà đầu tư, nhằm củng cố niềm tin và tăng tính cạnh tranh trên thị trường.

3. Mở rộng quan hệ hợp tác với các quỹ đầu tư và tổ chức tài chính trong và ngoài nước: Tăng cường hợp tác để tạo cầu về trái phiếu, đa dạng hóa nguồn vốn và giảm rủi ro tập trung, dự kiến thực hiện trong 18 tháng tới với sự phối hợp của phòng Thị trường vốn và Phòng Phát triển sản phẩm.

4. Nâng cao năng lực cán bộ và ứng dụng công nghệ trong quản lý phát hành trái phiếu: Tổ chức các khóa tập huấn nghiệp vụ phát hành trái phiếu cho cán bộ ngân hàng, đồng thời áp dụng công nghệ số để quản lý thông tin và giao dịch trái phiếu hiệu quả hơn, dự kiến hoàn thành trong 24 tháng.

5. Đề xuất với cơ quan quản lý nhà nước hoàn thiện khung pháp lý và phát triển thị trường thứ cấp: Thúc đẩy việc xây dựng chuẩn mực kế toán, kiểm toán và nâng cấp hạ tầng thị trường trái phiếu, tạo điều kiện cho giao dịch thứ cấp nhằm tăng tính thanh khoản và hấp dẫn của trái phiếu doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng: Các phòng ban quản lý vốn, phát hành sản phẩm và marketing có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả hoạt động phát hành trái phiếu, cải thiện quy trình và chiến lược huy động vốn trung dài hạn.

2. Nhà đầu tư cá nhân và tổ chức: Giúp hiểu rõ về đặc điểm, quyền lợi và rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu ngân hàng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp với mục tiêu tài chính và khẩu vị rủi ro.

3. Cơ quan quản lý nhà nước và chính sách: Cung cấp cơ sở khoa học để hoàn thiện khung pháp lý, chính sách phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là trái phiếu ngân hàng, nhằm đảm bảo minh bạch, an toàn và phát triển bền vững.

4. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành tài chính - ngân hàng: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu sâu về thị trường trái phiếu doanh nghiệp, các mô hình phát hành và quản lý rủi ro tín dụng trong lĩnh vực ngân hàng.

Câu hỏi thường gặp

1. Phát hành trái phiếu doanh nghiệp là gì và tại sao ngân hàng lại sử dụng kênh này?
   Phát hành trái phiếu doanh nghiệp là hình thức ngân hàng phát hành chứng khoán nợ để huy động vốn trung và dài hạn. Đây là kênh hiệu quả giúp ngân hàng tăng vốn cấp II, cải thiện hệ số an toàn vốn và đáp ứng nhu cầu tín dụng dài hạn mà nguồn vốn huy động truyền thống khó đáp ứng.

2. VietinBank đã phát hành trái phiếu theo những hình thức nào?
   VietinBank chủ yếu phát hành trái phiếu theo hai hình thức: phát hành riêng lẻ cho nhà đầu tư tổ chức và phát hành ra công chúng. Phát hành riêng lẻ chiếm tỷ trọng lớn do thủ tục đơn giản và phù hợp với quy mô vốn cần huy động.

3. Những rủi ro chính khi đầu tư vào trái phiếu ngân hàng là gì?
   Rủi ro tín dụng (ngân hàng mất khả năng thanh toán), rủi ro lãi suất (lãi suất thị trường tăng làm giảm giá trị trái phiếu), và rủi ro thanh khoản (khó bán lại trái phiếu trước hạn) là những rủi ro phổ biến. Tuy nhiên, trái phiếu ngân hàng thường có tính thanh khoản và uy tín cao hơn so với doanh nghiệp khác.

4. Làm thế nào để nhà đầu tư cá nhân tiếp cận và mua trái phiếu VietinBank?
   Nhà đầu tư có thể mua trái phiếu VietinBank qua các chi nhánh ngân hàng hoặc kênh trực tuyến khi ngân hàng phát hành. Trái phiếu có mệnh giá phù hợp với nhiều đối tượng, có thể sử dụng làm tài sản đảm bảo hoặc giao dịch trên thị trường thứ cấp.

5. Các giải pháp nào giúp VietinBank nâng cao hiệu quả phát hành trái phiếu trong tương lai?
   Tăng cường truyền thông, minh bạch công bố thông tin, mở rộng hợp tác với các tổ chức tài chính, nâng cao năng lực cán bộ và ứng dụng công nghệ quản lý là những giải pháp trọng tâm nhằm phát triển hoạt động phát hành trái phiếu hiệu quả và bền vững.

Kết luận

• Hoạt động phát hành trái phiếu tại VietinBank giai đoạn 2019 - quý III/2022 đạt nhiều kết quả tích cực với quy mô phát hành tăng trưởng ổn định và tỷ lệ thanh toán gốc lãi cao trên 95%.
• Trái phiếu doanh nghiệp là công cụ quan trọng giúp VietinBank tăng vốn cấp II, cải thiện hệ số an toàn vốn và đáp ứng nhu cầu tín dụng trung dài hạn trong bối cảnh nguồn vốn huy động truyền thống còn hạn chế.
• Hoạt động truyền thông và công bố thông tin về phát hành trái phiếu cần được cải thiện để thu hút thêm nhà đầu tư cá nhân và nâng cao tính minh bạch trên thị trường.
• Các giải pháp phát triển bao gồm tăng cường quảng bá, hoàn thiện quy trình phát hành, mở rộng hợp tác tài chính, nâng cao năng lực cán bộ và đề xuất hoàn thiện khung pháp lý.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các bên liên quan trong ngành tài chính - ngân hàng nhằm phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp bền vững, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Hành động tiếp theo: VietinBank và các tổ chức liên quan nên triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp. Các nhà đầu tư và cơ quan quản lý cũng cần tăng cường phối hợp nhằm xây dựng thị trường trái phiếu minh bạch, an toàn và hiệu quả hơn.