I. Nguyên nhân Iran phát triển hạt nhân
Chương này phân tích các nguyên nhân hạt nhân của Iran từ bốn cấp độ: cá nhân, quốc gia, khu vực và toàn cầu. Ở cấp độ cá nhân, vai trò của lãnh đạo tối cao và tổng thống Iran là rất quan trọng. Họ đã định hình chính sách hạt nhân dựa trên niềm tin tôn giáo và ý thức hệ. Cấp độ quốc gia cho thấy bối cảnh chính trị - xã hội ở Iran, nơi mà nhu cầu năng lượng và an ninh quốc gia là động lực chính. Tình hình Trung Đông, với sự hiện diện của quân đội Mỹ và mối đe dọa từ Israel, tạo ra áp lực cho Iran phải phát triển chương trình hạt nhân. Cuối cùng, ở cấp độ toàn cầu, xu hướng phát triển điện hạt nhân và các mâu thuẫn Bắc - Nam cũng ảnh hưởng đến quyết định của Iran. Như một nhà phân tích đã chỉ ra, "Iran không chỉ theo đuổi chính sách hạt nhân vì lý do năng lượng mà còn để khẳng định vị thế của mình trong khu vực".
1.1 Cấp độ cá nhân
Cấp độ cá nhân tập trung vào vai trò của các lãnh đạo Iran trong việc định hình chính sách hạt nhân. Lãnh tụ tối cao và tổng thống có ảnh hưởng lớn đến quyết định chính trị. Họ thường sử dụng chính sách hạt nhân như một công cụ để củng cố quyền lực và khẳng định vị thế của Iran trên trường quốc tế. Sự kết hợp giữa tôn giáo và chính trị đã tạo ra một môi trường mà trong đó, chương trình hạt nhân được coi là một phần không thể thiếu trong chiến lược an ninh quốc gia. Như một nhà nghiên cứu đã nhận định, "Chính quyền Iran xem chương trình hạt nhân như một biểu tượng của sức mạnh và độc lập".
1.2 Cấp độ quốc gia
Cấp độ quốc gia phân tích bối cảnh chính trị - xã hội của Iran. Nhu cầu năng lượng để phát triển kinh tế là một trong những lý do chính thúc đẩy Iran theo đuổi chương trình hạt nhân. Bên cạnh đó, sự cô lập quốc tế và các biện pháp trừng phạt từ phương Tây đã khiến Iran cảm thấy cần thiết phải tự chủ về năng lượng. Một nhà phân tích đã chỉ ra rằng, "Iran không chỉ muốn phát triển năng lượng hạt nhân mà còn muốn khẳng định quyền tự quyết của mình trước áp lực quốc tế". Điều này cho thấy rằng chính sách hạt nhân của Iran không chỉ đơn thuần là vấn đề năng lượng mà còn là vấn đề chính trị và an ninh quốc gia.
II. Chương trình hạt nhân Iran và phản ứng của quốc tế
Chương này tập trung vào chương trình hạt nhân của Iran và phản ứng của cộng đồng quốc tế. Chương trình hạt nhân của Iran đã gây ra nhiều tranh cãi và lo ngại từ các cường quốc, đặc biệt là Mỹ và Israel. Các cuộc đàm phán quốc tế nhằm giải quyết vấn đề này đã diễn ra trong nhiều năm, nhưng vẫn chưa đạt được kết quả như mong đợi. Một số quốc gia đã áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm buộc Iran từ bỏ chương trình hạt nhân. Tuy nhiên, Iran vẫn kiên quyết bảo vệ quyền làm giàu uranium của mình. Như một nhà phân tích đã nhận định, "Phản ứng của quốc tế đối với chương trình hạt nhân của Iran không chỉ là vấn đề an ninh mà còn là vấn đề chính trị phức tạp".
2.1 Chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran
Chương trình hạt nhân của Iran đã trở thành một vấn đề gây tranh cãi lớn trong quan hệ quốc tế. Iran khẳng định rằng chương trình hạt nhân của mình hoàn toàn mang tính dân sự, phục vụ cho mục đích năng lượng. Tuy nhiên, nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ và Israel, nghi ngờ về mục đích thực sự của Iran. Họ lo ngại rằng Iran có thể phát triển vũ khí hạt nhân. Một nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, "Sự thiếu minh bạch trong chương trình hạt nhân của Iran đã tạo ra nhiều nghi ngờ và lo ngại từ cộng đồng quốc tế".
2.2 Các cố gắng giải quyết vấn đề hạt nhân Iran
Cộng đồng quốc tế đã có nhiều cố gắng để giải quyết vấn đề hạt nhân Iran thông qua các cuộc đàm phán và áp dụng các biện pháp trừng phạt. Các cuộc đàm phán giữa Iran và nhóm P5+1 đã diễn ra trong nhiều năm, nhưng vẫn chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng. Một số nhà phân tích cho rằng, "Các biện pháp trừng phạt không chỉ làm suy yếu nền kinh tế Iran mà còn khiến Iran càng quyết tâm theo đuổi chương trình hạt nhân của mình". Điều này cho thấy rằng, việc giải quyết vấn đề hạt nhân Iran không chỉ đơn thuần là vấn đề kỹ thuật mà còn là vấn đề chính trị phức tạp.
III. Triển vọng chương trình hạt nhân Iran
Chương này phân tích triển vọng của chương trình hạt nhân Iran trong tương lai. Có hai kịch bản chính được đưa ra: một là Iran sẽ chấm dứt chương trình hạt nhân của mình dưới áp lực quốc tế, hai là Iran sẽ tiếp tục duy trì và phát triển chương trình hạt nhân. Kịch bản đầu tiên phụ thuộc vào sự thay đổi trong chính trị nội bộ của Iran và sự can thiệp từ bên ngoài. Kịch bản thứ hai cho thấy rằng Iran có thể tiếp tục theo đuổi chương trình hạt nhân bất chấp các biện pháp trừng phạt. Như một nhà phân tích đã nhận định, "Triển vọng của chương trình hạt nhân Iran sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả chính trị nội bộ và quan hệ quốc tế".
3.1 Triển vọng chấm dứt chương trình hạt nhân Iran
Triển vọng chấm dứt chương trình hạt nhân của Iran phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm sự thay đổi trong chính trị nội bộ và áp lực từ cộng đồng quốc tế. Nếu Iran cảm thấy rằng việc từ bỏ chương trình hạt nhân sẽ mang lại lợi ích kinh tế và an ninh, họ có thể xem xét việc chấm dứt chương trình này. Tuy nhiên, điều này cũng phụ thuộc vào sự sẵn sàng của các cường quốc trong việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt. Một nhà phân tích đã chỉ ra rằng, "Iran có thể chấm dứt chương trình hạt nhân nếu họ thấy rằng điều đó sẽ mang lại lợi ích rõ ràng cho đất nước".
3.2 Triển vọng chương trình hạt nhân Iran duy trì và phát triển
Triển vọng cho thấy rằng Iran có thể tiếp tục duy trì và phát triển chương trình hạt nhân của mình bất chấp áp lực từ bên ngoài. Điều này có thể xảy ra nếu Iran cảm thấy rằng chương trình hạt nhân là cần thiết cho an ninh quốc gia và phát triển kinh tế. Như một nhà nghiên cứu đã nhận định, "Iran sẽ không dễ dàng từ bỏ chương trình hạt nhân của mình, đặc biệt khi họ cảm thấy bị đe dọa từ các quốc gia khác". Điều này cho thấy rằng, việc duy trì chương trình hạt nhân của Iran có thể trở thành một phần quan trọng trong chiến lược an ninh của họ.