Thực Trạng Kiến Thức và Thực Hành Về Phòng Ngừa Chuẩn Của Điều Dưỡng Viên Tại Bệnh Viện Mắt Trung Ương Năm 2024

Phòng ngừa chuẩn (PNC) là hệ thống các biện pháp cơ bản được áp dụng cho mọi bệnh nhân, không phụ thuộc vào chẩn đoán hoặc tình trạng nhiễm trùng. Nguyên tắc cốt lõi của PNC là coi tất cả máu, dịch tiết, và chất thải của cơ thể đều có khả năng lây nhiễm. Việc tuân thủ PNC là một chiến lược quan trọng để giảm thiểu nhiễm khuẩn liên quan đến chăm sóc y tế, đồng thời bảo vệ nhân viên y tế khỏi nguy cơ phơi nhiễm. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng, việc thực hiện đúng PNC có thể làm giảm đáng kể tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện và các biến chứng liên quan. Tại Bệnh viện Mắt Trung Ương, PNC đặc biệt quan trọng do số lượng lớn các ca phẫu thuật vi phẫu, đòi hỏi môi trường vô trùng cao để tránh các biến chứng nghiêm trọng như viêm nội nhãn.

Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) vẫn là một vấn đề nhức nhối trong hệ thống y tế Việt Nam. Tỷ lệ NKBV dao động từ 3.9% đến 13.1%, gây ra gánh nặng lớn về kinh tế và sức khỏe. Các yếu tố góp phần vào tình trạng này bao gồm sự quá tải của bệnh viện, thiếu nguồn lực cho KSNK, và đặc biệt là sự tuân thủ chưa đầy đủ các biện pháp phòng ngừa từ phía nhân viên y tế. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ở các nước đang phát triển tỷ lệ này cao hơn, có nơi đến 25%. Thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ thì tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện từ 5 - 15%, chi phí cho nhiễm khuẩn bệnh viện đến 4,5 tỷ đô la Mỹ, tử vong tăng 2 - 3 2,5%, thời gian nằm viện tăng 4-7 ngày, 50% trường hợp nhiễm khuẩn bệnh viện có đề kháng với thuốc kháng sinh.

Áp lực công việc, bao gồm số lượng bệnh nhân quá tải và thời gian làm việc kéo dài, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tuân thủ các quy trình phòng ngừa chuẩn của điều dưỡng viên. Khi phải đối mặt với nhiều nhiệm vụ cùng một lúc, ĐDV có thể bỏ qua hoặc thực hiện không đúng cách các biện pháp như vệ sinh tay hoặc sử dụng PPE. Theo nghiên cứu, môi trường làm việc căng thẳng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc lỗi và giảm chất lượng chăm sóc, bao gồm cả việc tuân thủ các quy trình KSNK. Do đó, việc giảm tải công việc và tạo điều kiện làm việc thuận lợi hơn cho ĐDV là rất quan trọng để cải thiện tuân thủ PNC.

Đào tạo liên tục và cung cấp đầy đủ nguồn lực là yếu tố then chốt để đảm bảo ĐDV có đủ kiến thức và kỹ năng để thực hiện PNC một cách hiệu quả. Thiếu đào tạo có thể dẫn đến nhận thức không đầy đủ về tầm quan trọng của PNC và các biện pháp thực hiện đúng cách. Ngoài ra, thiếu nguồn lực như PPE, dung dịch rửa tay hoặc thiết bị khử trùng có thể gây khó khăn cho ĐDV trong việc tuân thủ các quy trình. Các cơ sở khám chữa bệnh cần đầu tư vào đào tạo và cung cấp đầy đủ nguồn lực để hỗ trợ ĐDV trong việc thực hiện PNC một cách tốt nhất. Trang bị phương tiện vệ sinh tay: bao gồm phương tiện vệ sinh tay thường quy và phương tiện vệ sinh tay ngoại khoa + Phương tiện vệ sinh tay thường quy phải luôn có sẵn ở mọi buồng thủ thuật, mọi khu vực chăm sóc người bệnh, khu hành chính, khu tiếp đón người bệnh và các buồng vệ sinh.

Chương trình đào tạo liên tục và thực tế đóng vai trò then chốt trong việc duy trì và nâng cao kiến thức, kỹ năng của điều dưỡng viên về phòng ngừa chuẩn. Các chương trình này cần được thiết kế dựa trên nhu cầu thực tế của bệnh viện và phản ánh các hướng dẫn mới nhất từ các tổ chức y tế uy tín. Nội dung đào tạo nên bao gồm cả lý thuyết và thực hành, với sự nhấn mạnh vào việc áp dụng kiến thức vào các tình huống lâm sàng cụ thể. Các buổi đào tạo nên được tổ chức thường xuyên và có sự tham gia của tất cả các điều dưỡng viên, bất kể trình độ hay kinh nghiệm làm việc. Ngoài ra, cần có hệ thống đánh giá hiệu quả đào tạo để đảm bảo rằng kiến thức và kỹ năng của điều dưỡng viên được cải thiện sau khi tham gia chương trình.

Đào tạo tại chỗ và hướng dẫn thực hành là phương pháp hiệu quả để giúp điều dưỡng viên áp dụng kiến thức vào thực tế công việc hàng ngày. Hình thức đào tạo này cho phép điều dưỡng viên học hỏi trực tiếp từ các chuyên gia KSNK và đồng nghiệp có kinh nghiệm, đồng thời thực hành các kỹ năng dưới sự hướng dẫn và giám sát. Đào tạo tại chỗ có thể được thực hiện thông qua các buổi hướng dẫn ngắn gọn tại khoa, các buổi thực hành mô phỏng, hoặc các buổi quan sát và phản hồi trong quá trình chăm sóc bệnh nhân. Việc tăng cường đào tạo tại chỗ và hướng dẫn thực hành sẽ giúp điều dưỡng viên tự tin hơn trong việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa chuẩn và cải thiện chất lượng chăm sóc.

Việc cung cấp đầy đủ và dễ dàng tiếp cận phương tiện phòng hộ cá nhân (PPE) là yếu tố then chốt để cải thiện thực hành phòng ngừa chuẩn của điều dưỡng viên. PPE bao gồm găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ, áo choàng và mũ, và phải được cung cấp đầy đủ số lượng và kích cỡ phù hợp với từng cá nhân. PPE phải có sẵn tại tất cả các khu vực chăm sóc bệnh nhân và phải được thay thế thường xuyên khi bị bẩn hoặc hỏng. Ngoài ra, cần có hướng dẫn rõ ràng về cách sử dụng và tháo PPE đúng cách để tránh lây nhiễm. Khi sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân bao gồm: Mũ, kính, khẩu trang, bộ phòng dịch, găng tay, ủng, tạp dề đúng quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn.

Môi trường làm việc đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tuân thủ các quy trình phòng ngừa chuẩn. Một môi trường làm việc hỗ trợ cần có các quy tắc rõ ràng, hệ thống giám sát và phản hồi, và sự tham gia của tất cả các thành viên trong nhóm. Các quy tắc nên được xây dựng dựa trên các hướng dẫn quốc gia và quốc tế và phải được truyền đạt rõ ràng cho tất cả các điều dưỡng viên. Hệ thống giám sát nên được sử dụng để theo dõi tuân thủ các quy trình và cung cấp phản hồi kịp thời cho điều dưỡng viên. Sự tham gia của tất cả các thành viên trong nhóm sẽ giúp tạo ra một văn hóa an toàn, nơi mọi người đều có trách nhiệm bảo vệ bản thân và bệnh nhân khỏi nguy cơ lây nhiễm.

Nghiên cứu đi sâu vào phân tích kiến thức của điều dưỡng viên về các khía cạnh khác nhau của phòng ngừa chuẩn, bao gồm vệ sinh tay, sử dụng PPE, xử lý chất thải, và tiêm an toàn. Kết quả cho thấy, mặc dù phần lớn điều dưỡng viên có kiến thức cơ bản về PNC, nhưng vẫn còn những lỗ hổng trong hiểu biết về các quy trình cụ thể. Ví dụ, một số điều dưỡng viên có thể không nắm vững các thời điểm cần thiết để vệ sinh tay hoặc cách sử dụng PPE đúng cách. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, kiến thức của điều dưỡng viên có sự khác biệt đáng kể giữa các khoa khác nhau trong bệnh viện.

Bên cạnh việc đánh giá kiến thức, nghiên cứu cũng tập trung vào quan sát và đánh giá thực hành phòng ngừa chuẩn của điều dưỡng viên trong quá trình chăm sóc bệnh nhân. Kết quả cho thấy, tỷ lệ tuân thủ các quy trình PNC trong thực tế còn thấp hơn so với kiến thức đã được kiểm tra. Một số điều dưỡng viên có thể không tuân thủ các quy trình vệ sinh tay hoặc sử dụng PPE không đúng cách do áp lực công việc hoặc thiếu nguồn lực. Nghiên cứu cũng ghi nhận sự khác biệt trong thực hành PNC giữa các điều dưỡng viên có kinh nghiệm khác nhau.

Dựa trên kết quả nghiên cứu, có một số khuyến nghị quan trọng để cải thiện công tác kiểm soát nhiễm khuẩn tại Bệnh viện Mắt Trung Ương. Thứ nhất, cần tăng cường đào tạo và tập huấn cho điều dưỡng viên về các quy trình phòng ngừa chuẩn, đặc biệt là về vệ sinh tay và sử dụng PPE. Thứ hai, cần đảm bảo cung cấp đầy đủ nguồn lực và phương tiện phòng hộ cá nhân cho điều dưỡng viên. Thứ ba, cần xây dựng hệ thống giám sát và phản hồi để theo dõi tuân thủ các quy trình PNC và cung cấp phản hồi kịp thời cho điều dưỡng viên. Thứ tư, cần khuyến khích sự tham gia của tất cả các thành viên trong nhóm vào việc xây dựng một văn hóa an toàn.

Mục tiêu cuối cùng của việc cải thiện công tác kiểm soát nhiễm khuẩn là xây dựng một bệnh viện an toàn và chất lượng, nơi bệnh nhân và nhân viên y tế đều được bảo vệ khỏi nguy cơ lây nhiễm. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự cam kết mạnh mẽ từ ban lãnh đạo bệnh viện và sự tham gia tích cực của tất cả các nhân viên. Cần xây dựng một văn hóa an toàn, nơi phòng ngừa chuẩn trở thành một phần không thể thiếu trong mọi hoạt động. Với sự nỗ lực chung, Bệnh viện Mắt Trung Ương có thể trở thành một hình mẫu về kiểm soát nhiễm khuẩn và chất lượng chăm sóc, góp phần nâng cao sức khỏe cho cộng đồng.