Luận án về hóa xạ trị và PET CT trong điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn III

• Tác giả: Thi Thị Duyên
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Đình Tiến
• Trường học: Học viện Quân Y
• Chuyên ngành: Nội khoa
• Đề tài: Nghiên Cứu Hóa Xạ Trị Kết Hợp PET CT Trong Điều Trị Ung Thư Phổi Không Tế Bào Nhỏ Giai Đoạn III
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. TỔNG QUAN VỀ UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ
• 1.2. Đặc điểm lâm sàng ung thư phổi không tế bào nhỏ
• 1.3. Đặc điểm cận lâm sàng ung thư phổi không tế bào nhỏ
• 1.4. Phân loại giai đoạn ung thư phổi không tế bào nhỏ
• 1.5. Điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ
• 1.6. VAI TRÒ PET/CT TRONG MÔ PHỎNG, LẬP KẾ HOẠCH XẠ TRỊ Ở UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ
• 1.6.1. Nguyên lý và chỉ định của PET/CT
• 1.6.2. Vai trò PET/CT trong mô phỏng, lập kế hoạch xạ trị ung thư phổi không tế bào nhỏ
• 1.7. HÓA XẠ TRỊ ĐỒNG THỜI ĐIỀU TRỊ UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ
• 1.7.1. Khái quát về hóa xạ trị đồng thời
• 1.7.2. Lựa chọn hóa xạ trị đồng thời đối với ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn III
• 1.7.3. Xạ trị điều biến liều trong hóa xạ trị đồng thời
• 1.7.4. Lựa chọn phác đồ hóa chất thích hợp cho hóa xạ đồng thời
• 1.8. CÁC NGHIÊN CỨU KẾT QUẢ HÓA XẠ TRỊ ĐỒNG THỜI CÓ SỬ DỤNG PET/CT MÔ PHỎNG, LẬP KẾ HOẠCH XẠ TRỊ ĐIỀU TRỊ UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ
• 1.8.1. Trên thế giới
• 1.8.2. Tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
• 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 2.2.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hình ảnh PET/CT của bệnh nhân trước khi điều trị hóa xạ trị đồng thời
• 2.2.2. Kết quả điều trị hóa xạ đồng thời có sử dụng PET/CT mô phỏng, lập kế hoạch xạ trị ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn đoạn III không thể phẫu thuật
• 2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.3.2. Cỡ mẫu và phương pháp lấy mẫu
• 2.3.3. Các bước tiến hành nghiên cứu
• 2.3.4. Các kỹ thuật thu thập dữ liệu
• 2.3.5. Phương pháp đánh giá kết quả nghiên cứu
• 2.3.6. Xử lý số liệu
• 2.3.7. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH PET/CT Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ GIAI ĐOẠN III KHÔNG THẺ PHẪU THUẬT TRƯỚC HÓA XẠ TRỊ ĐỒNG THỜI
• 3.1.1. Đặc điểm lâm sàng
• 3.1.2. Đặc điểm cận lâm sàng ở bệnh nhân nghiên cứu
• 3.2. KẾT QUẢ HÓA XẠ TRỊ ĐỒNG THỜI CÓ SỬ DỤNG PET/CT MÔ PHỎNG, LẬP KẾ HOẠCH XẠ TRỊ
• 3.2.1. Kết quả lập kế hoạch xạ trị bằng PET/CT
• 3.2.2. Đặc điểm hóa xạ trị đồng thời
• 3.2.3. Kết quả điều trị hóa xạ trị đồng thời
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH PET/CT Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ PHỔI KHÔNG TẾ BÀO NHỎ GIAI ĐOẠN III KHÔNG THỂ PHẪU THUẬT TRƯỚC HÓA XẠ TRỊ ĐỒNG THỜI
• 4.1.1. Đặc điểm lâm sàng
• 4.1.2. Đặc điểm cận lâm sàng
• 4.1.3. Đặc điểm tổn thương trên PET/CT trước điều trị
• 4.2. KẾT QUẢ HÓA XẠ TRỊ ĐỒNG THỜI CÓ SỬ DỤNG PET/CT MÔ PHỎNG, LẬP KẾ HOẠCH XẠ TRỊ
• 4.2.1. Kết quả lập kế hoạch xạ trị bằng PET/CT
• 4.2.2. Đặc điểm hóa xạ trị đồng thời
• 4.2.3. Kết quả hóa xạ trị đồng thời
• 4.2.4. Tác dụng phụ hóa xạ trị đồng thời
• 4.2.5. Đánh giá về các bệnh nhân thất bại điều trị
• 4.2.6. Hạn chế của nghiên cứu
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về ung thư phổi không tế bào nhỏ

Ung thư phổi không tế bào nhỏ (UTPKTBN) là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới, chiếm khoảng 80-85% tổng số ca ung thư phổi. Theo thống kê, tỷ lệ mắc UTPKTBN đang gia tăng, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Các yếu tố nguy cơ chính bao gồm hút thuốc lá, ô nhiễm môi trường và di truyền. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để cải thiện tiên lượng sống cho bệnh nhân. Các phương pháp điều trị hiện nay bao gồm hóa trị, xạ trị và phẫu thuật, trong đó hóa xạ trị đồng thời được ưu tiên cho bệnh nhân giai đoạn III không phẫu thuật được. Theo khuyến cáo, việc sử dụng PET/CT trong lập kế hoạch xạ trị giúp xác định chính xác vị trí khối u và hạch di căn, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị.

1.1. Dịch tễ

Trên toàn cầu, ung thư phổi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh ung thư. Năm 2020, có khoảng 2,2 triệu ca mắc mới và 1,8 triệu ca tử vong do ung thư phổi. Tại Việt Nam, UTPKTBN cũng chiếm tỷ lệ cao trong các loại ung thư, với 26.262 ca mắc mới và 23.797 ca tử vong trong năm 2020. Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra UTP, với khoảng 85-90% bệnh nhân có liên quan đến thói quen này. Các yếu tố khác như ô nhiễm môi trường và di truyền cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

1.2. Đặc điểm lâm sàng

Triệu chứng lâm sàng của UTPKTBN rất đa dạng, phụ thuộc vào vị trí và mức độ xâm lấn của khối u. Các triệu chứng thường gặp bao gồm ho khan, ho ra máu, đau ngực và khó thở. Khoảng 5-15% bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng khi được chẩn đoán. Đau ngực và khó thở là những triệu chứng phổ biến, thường gặp ở giai đoạn tiến triển của bệnh. Việc nhận diện sớm các triệu chứng này có thể giúp cải thiện kết quả điều trị.

II. Vai trò của PET CT trong điều trị

PET/CT là một công cụ chẩn đoán hình ảnh hiện đại, giúp xác định chính xác vị trí khối u và hạch di căn. Kỹ thuật này cho phép lập kế hoạch xạ trị một cách chính xác hơn so với các phương pháp truyền thống. Theo Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), PET/CT có khả năng phân biệt rõ ràng giữa khối u và các tổ chức lành, từ đó giúp tăng cường hiệu quả điều trị và giảm thiểu tác dụng phụ cho bệnh nhân. Việc sử dụng PET/CT trong lập kế hoạch xạ trị đã được chứng minh là có thể nâng cao liều lượng xạ trị cho khối u mà không làm tăng liều cho các mô lành xung quanh.

2.1. Nguyên lý và chỉ định của PET CT

PET/CT hoạt động dựa trên nguyên lý phát hiện sự chuyển hóa của tế bào ung thư thông qua việc sử dụng chất phóng xạ. Kỹ thuật này được chỉ định cho bệnh nhân có nghi ngờ ung thư phổi, giúp xác định giai đoạn bệnh và lập kế hoạch điều trị. PET/CT không chỉ cung cấp thông tin về kích thước và vị trí khối u mà còn giúp phát hiện các hạch di căn, từ đó hỗ trợ bác sĩ trong việc đưa ra quyết định điều trị chính xác.

2.2. Lợi ích của PET CT trong lập kế hoạch xạ trị

Việc sử dụng PET/CT trong lập kế hoạch xạ trị mang lại nhiều lợi ích. Đầu tiên, nó giúp xác định chính xác khối u và các hạch di căn, từ đó tối ưu hóa liều xạ trị cho khối u. Thứ hai, PET/CT giúp giảm thiểu liều xạ cho các mô lành xung quanh, giảm thiểu tác dụng phụ cho bệnh nhân. Cuối cùng, việc lập kế hoạch xạ trị dựa trên PET/CT đã được chứng minh là cải thiện tỷ lệ sống sót và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ.

III. Kết quả nghiên cứu hóa xạ trị đồng thời

Nghiên cứu về hóa xạ trị đồng thời có sử dụng PET/CT cho thấy kết quả khả quan trong điều trị UTPKTBN giai đoạn III không phẫu thuật được. Các bệnh nhân được điều trị bằng phác đồ hóa chất Paclitaxel/Carboplatin kết hợp với xạ trị điều biến liều đã có sự cải thiện rõ rệt về tình trạng sức khỏe và tỷ lệ sống sót. Kết quả cho thấy việc sử dụng PET/CT trong lập kế hoạch xạ trị không chỉ nâng cao hiệu quả điều trị mà còn giảm thiểu tác dụng phụ cho bệnh nhân. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc lựa chọn phác đồ hóa chất phù hợp là rất quan trọng để đạt được kết quả điều trị tốt nhất.

3.1. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng

Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân UTPKTBN giai đoạn III không phẫu thuật được cho thấy có sự đa dạng về triệu chứng và mức độ bệnh. Các bệnh nhân thường có triệu chứng hô hấp rõ rệt, kèm theo các dấu hiệu toàn thân như sụt cân và mệt mỏi. Cận lâm sàng cho thấy nhiều bệnh nhân có tổn thương di căn xa, điều này ảnh hưởng đến quyết định điều trị. Việc đánh giá kỹ lưỡng các đặc điểm này là cần thiết để xây dựng kế hoạch điều trị hiệu quả.

3.2. Kết quả điều trị

Kết quả điều trị hóa xạ trị đồng thời cho thấy tỷ lệ đáp ứng điều trị cao, với nhiều bệnh nhân có sự cải thiện rõ rệt về triệu chứng và chất lượng cuộc sống. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sống thêm bệnh không tiến triển và tỷ lệ sống toàn bộ ở nhóm bệnh nhân này cao hơn so với các phương pháp điều trị truyền thống. Điều này khẳng định giá trị của hóa xạ trị đồng thời có sử dụng PET/CT trong điều trị UTPKTBN giai đoạn III không phẫu thuật được.