Chất Lượng Công Tác Thanh Tra, Giám Sát Tại Ngân Hàng Nhà Nước Chi Nhánh Tỉnh Bình Thuận Đối Với Hoạt Động Tín Dụng Của Các Tổ Chức Tín Dụng

• Tác giả: Lê Đắc Hải Linh
• Người hướng dẫn: Ts. Lê Văn Hải
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Chất lượng công tác thanh tra, giám sát tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Bình Thuận đối với hoạt động tín dụng của các tổ chức tín dụng
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 1. LÝ DO LỰA CHỌN ĐỀ TÀI
• 2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI
• 2.1. Mục tiêu tổng quát
• 2.2. Mục tiêu cụ thể
• 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
• 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
• 8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU
• 8.1. Cac nghiên cứu cua tac giả Viêt Nam
• 8.2. Cac nghiên cứu cua tac giả nước ngoai
• 9. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
• 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT CỦA NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA TỔ CHỨC TÍN DỤNG
• 1.1. Công tac thanh tra, giam sat cua Ngân hang Trung ương đối với tổ chức tin dụng
• 1.1.1. Khai niêm vê thanh tra, giam sat ngân hang
• 1.1.2. Sự cần thiết thanh tra, giam sat cua Ngân hang Trung ương đối với tổ chức tin dụng
• 1.1.3. Nội dung thanh tra, giam sat ngân hang
• 1.1.4. Cac phương thức thanh tra, giam sat ngân hang
• 1.2. Quy trình thanh tra, giam sat ngân hang cua Ngân hang Trung ương đối với tổ chức tin dụng
• 1.2.1. Quy trình giam sat ngân hang
• 1.2.2. Quy trình thanh tra ngân hang
• 1.3. Cac nguyên tắc cơ bản đanh gia công tac thanh tra, giam sat ngân hang
• 1.3.1. Cac nguyên tắc theo Basel
• 1.3.2. Cac nguyên tắc theo quy định hiên hanh tai Viêt Nam
• 1.4. Nâng cao chất lượng công tac thanh tra, giam sat cua Ngân hang Trung ương đối với tổ chức tin dụng trong hoat động tin dụng
• 1.5. Chất lượng công tac thanh tra, giam sat cua Ngân hang Trung ương đối với tổ chức tin dụng trong hoat động tin dụng
• 1.5.1. Khai niêm, nội dung vê công tac thanh tra, giam sat cua Ngân hang Trung ương trong hoat động tin dụng
• 1.5.2. Khai niêm vê chất lượng công tac thanh tra, giam sat cua Ngân hang Trung ương trong hoat động tin dụng
• 1.5.3. Khai niêm vê nâng cao chất lượng công tac thanh tra, giam sat cua Ngân hang Trung ương trong hoat động tin dụng
• 1.5.4. Tiêu chi đanh gia chất lượng công tac thanh tra, giam sat hoat động tin dụng cua Ngân hang Trung ương
• 1.5.4.1. Tiêu chi định lượng
• 1.5.4.2. Tiêu chi định tinh
• 1.6. Cac nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng công tac thanh tra, giam sat cua Ngân hang Trung ương đối với tổ chức tin dụng trong hoat động tin dụng
• 1.6.1. Cac nhân tố bên ngoai
• 1.6.2. Cac nhân tố bên trong
• 1.7. Bai hoc kinh nghiêm nâng cao chất lượng công tac thanh tra, giam sat hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng tai cac chi nhanh Ngân hang Nha nước tỉnh, thanh phố
• 1.8. Tiểu kết Chương 1
• 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH BÌNH THUẬN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG
• 2.1. Giới thiêu vê Thanh tra, giam sat ngân hang Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận
• 2.1.1. Tổ chức va hoat động cua hê thống Thanh tra, giam sat ngân hang tai Viêt Nam
• 2.1.2. Tổ chức va hoat động cua Thanh tra, giam sat ngân hang Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận
• 2.2. Khai quat vê hoat động thanh tra, giam sat cua Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận
• 2.3. Thực trang chất lượng công tac thanh tra, giam sat tai Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận đối với hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng
• 2.3.1. Quy trình va nội dung công tac thanh tra, giam sat đối với hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng đang ap dụng tai Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận
• 2.3.1.1. Công tac giam sat ngân hang
• 2.3.1.2. Công tac thanh tra ngân hang
• 2.3.2. Phân tich thực trang chất lượng công tac thanh tra, giam sat tai Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận đối với hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng
• 2.3.2.1. Mức giảm rui ro tin dụng
• 2.3.2.2. Số lượng cac sai pham trong yếu, cac rui ro va những vấn đê phat hiên qua công tac TTGS cần được khắc phục, bổ sung, chỉnh sửa
• 2.3.2.3. Kết quả khắc phục cac tồn tai, sai pham trong hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng từ những kiến nghị được đưa ra
• 2.3.2.4. Đanh gia đúng thực trang hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng
• 2.3.2.5. Những đê xuất, kiến nghị với cac cơ quan có thẩm quyên vê cơ chế, chinh sach, phap luật liên quan đến hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng
• 2.3.3. Khảo sat thực tế vê chất lượng công tac thanh tra, giam sat tai Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận đối với hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng
• 2.3.3.1. Xây dựng câu hỏi khảo sat, phương phap chon mâu va thu thập số liêu
• 2.3.3.2. Kết quả khảo sat đối với công chức Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận
• 2.3.3.3. Kết quả khảo sat đối với lãnh đao cac tổ chức tin dụng trên địa ban tỉnh Bình Thuận
• 2.3.4. Đanh gia chất lượng công tac thanh tra, giam sat tai Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận đối với hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng
• 2.3.4.1. Thanh quả đat được
• 2.3.4.2. Những han chế va nguyên nhân
• 2.4. Tiểu kết Chương 2
• 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH BÌNH THUẬN ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG
• 3.1. Định hướng công tac thanh tra, giam sat ngân hang cua NHNN Bình Thuận
• 3.2. Cac giải phap nâng cao chất lượng công tac thanh tra, giam sat tai Ngân hang Nha nước chi nhanh tỉnh Bình Thuận đối với hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng
• 3.2.1. Hoan thiên va phat triển đội ngũ can bộ TTGS cả vê số lượng, chất lượng
• 3.2.2. Hoan thiên phương thức thanh tra, giam sat theo hướng chuyển dần từ thanh tra, giam sat tuân thu sang thanh tra, giam sat trên cơ sở rui ro
• 3.2.3. Cải tiến va nâng cao hiêu quả cua công tac giam sat từ xa đối với hoat động tin dụng
• 3.2.4. Hoan thiên công tac thanh tra đối với hoat động tin dụng
• 3.2.5. Kết hợp chặt chẽ giữa giam sat va thanh tra trong hoat động tin dụng cua cac tổ chức tin dụng
• 3.2.6. Chú trong công tac theo dõi viêc chỉnh sửa theo kết luận, quyết định xử lý sau thanh tra
• 3.2.7. Tăng cương phối hợp, chia sẻ thông tin với cac cơ quan, tổ chức có liên quan trong công tac thanh tra, giam sat va xử lý sai pham đối với hoat động tin dụng
• 3.3. Cac kiến nghị
• 3.3.1. Đối với Chinh phu
• 3.3.2. Đối với Ngân hang Nha nước Viêt Nam
• 3.3.3. Đối với cac tổ chức tin dụng
• 3.4. Tiểu kết Chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 01: Mang lưới cac TCTD trên địa ban tỉnh Bình Thuận tinh đến 31/12/2023
• Phụ lục 02: Phiếu khảo sat danh cho công chức NHNN Bình Thuận
• Phụ lục 03: Phiếu khảo sat danh cho lãnh đao cac TCTD trên địa ban tỉnh Bình Thuận

I. Tổng Quan Tầm Quan Trọng Thanh Tra Tín Dụng NHNN Bình Thuận

Công tác thanh tra, giám sát ngân hàng là nhiệm vụ trọng yếu của NHNN, đóng vai trò then chốt trong quản lý nhà nước về tiền tệ và ngân hàng. Đây là phương thức đảm bảo trật tự hoạt động của hệ thống TCTD, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Tín dụng là nghiệp vụ kinh doanh cốt lõi của ngân hàng, mang lại nguồn thu nhập chính nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc quản lý và can thiệp kịp thời, đặc biệt qua thanh tra tín dụng NHNN Bình Thuận, là vô cùng cần thiết để xây dựng một hệ thống ngân hàng an toàn và bền vững. NHNN Chi nhánh Bình Thuận có nhiệm vụ thực hiện kiểm tra, giám sát tín dụng NHNN Bình Thuận, xử lý vi phạm pháp luật, góp phần ổn định hoạt động tín dụng trên địa bàn. Số lượng TCTD và chi nhánh TCTD trên địa bàn là 52, bao gồm NHTM, NHCSXH, NHHTX và QTDND.

1.1. Giám Sát Tín Dụng và Ổn Định Hệ Thống Ngân Hàng Bình Thuận

Công tác giám sát tín dụng giúp NHNN Bình Thuận theo dõi sát sao tình hình tăng trưởng dư nợ, biến động nợ quá hạn, nợ xấu, và việc tuân thủ các quy định về giới hạn cấp tín dụng. Việc giám sát tín dụng NHNN Bình Thuận hiệu quả sẽ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, ngăn chặn nguy cơ rủi ro hệ thống và bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền. Các báo cáo giám sát được xem xét kỹ lưỡng để đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời khi cần thiết.

1.2. Thanh Tra Tín Dụng Đảm Bảo Tuân Thủ và Giảm Thiểu Rủi Ro

Công tác thanh tra tín dụng tập trung vào việc đánh giá tính tuân thủ pháp luật của các TCTD, đồng thời xác định các điểm yếu trong quản lý rủi ro. Việc thanh tra tín dụng NHNN Bình Thuận không chỉ giúp phát hiện sai phạm mà còn đưa ra các kiến nghị để cải thiện quy trình, nâng cao năng lực quản lý của TCTD. Kết quả thanh tra là cơ sở quan trọng để NHNN Bình Thuận đưa ra các quyết định xử lý và giám sát việc khắc phục sai phạm.

II. Thực Trạng Thách Thức Chất Lượng Thanh Tra Giám Sát Hiện Nay

Mặc dù công tác thanh tra, giám sát đã có nhiều cải thiện, nhưng vẫn còn những hạn chế nhất định. Lực lượng cán bộ thanh tra, giám sát tín dụng còn mỏng, nghiệp vụ chưa chuyên sâu; công tác thanh tra hiện nay chủ yếu nhận xét, đánh giá tính tuân thủ pháp luật, chưa chú trọng thanh tra trên cơ sở rủi ro. Điều này dẫn đến hạn chế trong việc phát hiện sớm và ngăn chặn rủi ro. Theo báo cáo, tỷ lệ nợ xấu của các TCTD trên địa bàn tỉnh có xu hướng gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế - xã hội có nhiều biến động. Ngoài ra, hoạt động tín dụng của một số NHTM và QTDND có dấu hiệu tăng trưởng nóng, tiềm ẩn nhiều rủi ro.

2.1. Gia Tăng Nợ Xấu Áp Lực Lên Chất Lượng Tín Dụng NHNN Bình Thuận

Số liệu thống kê cho thấy, từ năm 2016 đến 2021, tỷ lệ nợ xấu của các TCTD trên địa bàn tỉnh luôn ở mức thấp. Tuy nhiên, đến năm 2022 và 2023, tỷ lệ này tăng vọt lên mức lần lượt là 2,15% và 2,20% so với tổng dư nợ và có xu hướng ngày càng gia tăng. Điều này cho thấy, công tác thanh tra, giám sát cần được tăng cường để kiểm soát rủi ro tín dụng và đảm bảo chất lượng tín dụng NHNN Bình Thuận.

2.2. Rủi Ro Tiềm Ẩn Tăng Trưởng Nóng Hoạt Động Tín Dụng

Một số NHTM có dấu hiệu tăng trưởng tín dụng “nóng”, tập trung tín dụng vào một số khách hàng lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp trong hệ sinh thái của ngân hàng. Một số QTDND có xu hướng phát triển nhanh hình thức cho vay trả góp không có TSBĐ, tiềm ẩn rủi ro rất lớn nếu không quản lý, kiểm soát tốt quá trình trước, trong và sau cho vay. Các hoạt động này đòi hỏi sự giám sát tín dụng chặt chẽ hơn từ NHNN Bình Thuận.

2.3. Hạn Chế Trong Phát Hiện và Ngăn Chặn Rủi Ro Tín Dụng

Công tác thanh tra, giám sát tín dụng tại NHNN Bình Thuận hiện nay chủ yếu nhận xét, đánh giá tính tuân thủ pháp luật của các TCTD, chưa chú trọng thanh tra, giám sát trên cơ sở rủi ro, có nhiều hạn chế trong việc phát hiện sớm để ngăn chặn, phòng ngừa rủi ro tín dụng NHNN Bình Thuận. Điều này đòi hỏi NHNN Bình Thuận cần đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng công tác thanh tra, giám sát đối với HĐTD của các TCTD.

III. Cách Nâng Cao Hiệu Quả Thanh Tra Giám Sát Tín Dụng NHNN

Để nâng cao hiệu quả thanh tra, giám sát tín dụng, NHNN Bình Thuận cần có những giải pháp đồng bộ. Hoàn thiện và phát triển đội ngũ cán bộ thanh tra, giám sát cả về số lượng và chất lượng. Hoàn thiện phương thức thanh tra, giám sát theo hướng chuyển dần từ thanh tra, giám sát tuân thủ sang thanh tra, giám sát trên cơ sở rủi ro. Cải tiến và nâng cao hiệu quả của công tác giám sát từ xa đối với hoạt động tín dụng. Kết hợp chặt chẽ giữa giám sát và thanh tra trong hoạt động tín dụng của các TCTD. Tăng cường phối hợp, chia sẻ thông tin với các cơ quan, tổ chức liên quan.

3.1. Phát Triển Đội Ngũ Nâng Cao Nghiệp Vụ Thanh Tra Giám Sát Tín Dụng

Đội ngũ cán bộ thanh tra, giám sát cần được đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ thanh tra tín dụng và nghiệp vụ giám sát tín dụng, cập nhật kiến thức về các sản phẩm tín dụng mới, các rủi ro tiềm ẩn và các quy định pháp luật liên quan. Đồng thời, cần có chính sách thu hút và giữ chân cán bộ giỏi, tạo động lực làm việc và nâng cao tinh thần trách nhiệm.

3.2. Giám Sát Từ Xa Hiệu Quả Phát Hiện Sớm Rủi Ro Tín Dụng

Cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác giám sát từ xa, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm rủi ro dựa trên các chỉ số tài chính và phi tài chính. Hệ thống này cần có khả năng phân tích dữ liệu lớn, phát hiện các dấu hiệu bất thường và cung cấp thông tin kịp thời cho cán bộ giám sát.

3.3. Thanh Tra Dựa Trên Rủi Ro Tối Ưu Nguồn Lực

Chuyển dần từ thanh tra tuân thủ sang thanh tra dựa trên rủi ro, tập trung nguồn lực vào các TCTD có mức độ rủi ro cao, các hoạt động tín dụng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Cần xây dựng quy trình đánh giá rủi ro khách quan, minh bạch và sử dụng các công cụ phân tích rủi ro hiện đại.

IV. Hướng Dẫn Chi Tiết Quy Trình Thanh Tra Giám Sát Tín Dụng NHNN

Quy trình thanh tra, giám sát cần được chuẩn hóa, chi tiết hóa và công khai. Quy trình giám sát tín dụng cần bao gồm các bước thu thập thông tin, phân tích, đánh giá rủi ro, cảnh báo và đưa ra các biện pháp can thiệp. Quy trình thanh tra tín dụng cần bao gồm các bước lập kế hoạch, thu thập bằng chứng, phân tích, kết luận và kiến nghị. Cần đảm bảo tính độc lập, khách quan và minh bạch trong quá trình thanh tra, giám sát.

4.1. Quy Trình Giám Sát Tín Dụng Từ Thu Thập Đến Can Thiệp

Quy trình giám sát tín dụng bắt đầu bằng việc thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm báo cáo của TCTD, thông tin từ thị trường và thông tin từ các cơ quan quản lý khác. Sau đó, cán bộ giám sát sẽ phân tích, đánh giá rủi ro và đưa ra cảnh báo nếu phát hiện dấu hiệu bất thường. Cuối cùng, NHNN Bình Thuận sẽ đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp, chẳng hạn như yêu cầu TCTD tăng cường quản lý rủi ro, hạn chế tăng trưởng tín dụng hoặc thậm chí là đình chỉ hoạt động tín dụng.

4.2. Quy Trình Thanh Tra Tín Dụng Đảm Bảo Tính Khách Quan

Quy trình thanh tra tín dụng cần đảm bảo tính khách quan, minh bạch và tuân thủ pháp luật. Cán bộ thanh tra cần được đào tạo về kỹ năng thu thập bằng chứng, phân tích và đánh giá thông tin. Kết luận thanh tra cần dựa trên các bằng chứng xác thực và được xem xét kỹ lưỡng trước khi ban hành. Đồng thời, cần có cơ chế giám sát và kiểm tra hoạt động thanh tra để đảm bảo tính khách quan và minh bạch.

V. Ứng Dụng Kết Quả Cải Thiện Chất Lượng Tín Dụng tại Bình Thuận

Việc triển khai đồng bộ các giải pháp trên sẽ góp phần cải thiện chất lượng tín dụng tại Bình Thuận. TCTD sẽ hoạt động an toàn và hiệu quả hơn, giảm thiểu rủi ro và tuân thủ tốt hơn các quy định pháp luật. Điều này sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương một cách bền vững. Theo "Luận văn Chất lượng công tác thanh tra, giám sát tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Bình Thuận đối với hoạt động tín dụng của các tổ chức tín dụng", kết quả nghiên cứu đã cung cấp thêm cai nhìn toan diên hơn vê chất lượng công tac TTGS tai NHNN Bình Thuận đối với HĐTD cua cac TCTD, la một trong những cơ sở giúp lãnh đao NHNN Bình Thuận tham khảo trong viêc quản lý nha nước trong lĩnh vực TT&NH

5.1. Giảm Thiểu Rủi Ro Tín Dụng Kết Quả Của Thanh Tra Giám Sát

Việc tăng cường thanh tra, giám sát tín dụng sẽ giúp giảm thiểu rủi ro tín dụng, hạn chế nợ xấu và nâng cao chất lượng tín dụng của các TCTD. Đồng thời, giúp các TCTD tuân thủ tốt hơn các quy định pháp luật, đảm bảo an toàn hoạt động.

5.2. Thúc Đẩy Tăng Trưởng Kinh Tế Bền Vững

Một hệ thống ngân hàng an toàn và hiệu quả sẽ cung cấp nguồn vốn ổn định cho các doanh nghiệp và người dân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương một cách bền vững. Việc nâng cao chất lượng công tác thanh tra, giám sát tín dụng là yếu tố quan trọng để đạt được mục tiêu này.

VI. Tương Lai Đổi Mới Liên Tục Thanh Tra Tín Dụng NHNN Bình Thuận

Trong bối cảnh kinh tế số và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, NHNN Bình Thuận cần tiếp tục đổi mới công tác thanh tra, giám sát tín dụng. Ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để nâng cao hiệu quả giám sát. Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thanh tra, giám sát để học hỏi kinh nghiệm và áp dụng các chuẩn mực quốc tế tốt nhất. Đảm bảo hệ thống ngân hàng Bình Thuận phát triển an toàn, hiệu quả và bền vững, đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

6.1. Ứng Dụng Công Nghệ Nâng Tầm Giám Sát Tín Dụng

Sử dụng AI và Big Data để phân tích dữ liệu lớn từ nhiều nguồn khác nhau, phát hiện các dấu hiệu bất thường và dự báo rủi ro. Xây dựng các mô hình đánh giá rủi ro tự động, giảm thiểu sự can thiệp của con người và nâng cao tính khách quan.

6.2. Hợp Tác Quốc Tế Học Hỏi Kinh Nghiệm

Tham gia các diễn đàn quốc tế, học hỏi kinh nghiệm của các nước phát triển trong lĩnh vực thanh tra, giám sát ngân hàng. Áp dụng các chuẩn mực quốc tế tốt nhất vào thực tiễn Việt Nam, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của hệ thống ngân hàng.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2023, hoạt động tín dụng của các tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn tỉnh Bình Thuận đã có sự phát triển ổn định nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng từ mức khoảng 1% lên 2,20% tổng dư nợ vào năm 2023. Hoạt động thanh tra, giám sát (TTGS) của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh tỉnh Bình Thuận đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát rủi ro tín dụng, đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng chất lượng công tác TTGS tại NHNN Bình Thuận đối với hoạt động tín dụng của các TCTD, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 25 quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) và 25 chi nhánh ngân hàng thương mại (NHTM) trên địa bàn tỉnh, không bao gồm các tổ chức tín dụng đặc thù như NH Chính sách xã hội và NH Hợp tác xã. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích thực tiễn nhằm hỗ trợ lãnh đạo NHNN Bình Thuận trong công tác quản lý nhà nước về tiền tệ và ngân hàng, góp phần nâng cao an toàn và hiệu quả hoạt động tín dụng tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về công tác thanh tra, giám sát ngân hàng và mô hình quản lý rủi ro tín dụng. Theo Ủy ban Basel, giám sát ngân hàng là hoạt động toàn diện bao gồm cấp phép, giám sát từ xa, thanh tra tại chỗ, thu thập và phân tích thông tin nhằm đảm bảo hoạt động an toàn, lành mạnh của hệ thống tài chính. Mô hình CAMELS (Capital adequacy, Asset quality, Management, Earnings, Liquidity, Sensitivity to market risk) được sử dụng để đánh giá toàn diện chất lượng hoạt động của các TCTD. Các khái niệm chính bao gồm: thanh tra tuân thủ, giám sát rủi ro, chất lượng tín dụng, rủi ro tín dụng và hiệu quả công tác TTGS. Ngoài ra, các nguyên tắc cơ bản theo Basel và quy định pháp luật Việt Nam về TTGS ngân hàng cũng được áp dụng để đánh giá và phân tích.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp với thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp bao gồm số liệu thống kê về hoạt động TTGS và tín dụng của các TCTD trên địa bàn Bình Thuận giai đoạn 2016-2023, được tổng hợp từ các báo cáo định kỳ của NHNN Bình Thuận. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát bằng bảng câu hỏi với thang đo Likert 5 mức độ, thực hiện từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2023, nhằm thu thập ý kiến đánh giá của công chức NHNN Bình Thuận và lãnh đạo các TCTD. Cỡ mẫu khảo sát gồm 50 cán bộ và lãnh đạo có kinh nghiệm trong lĩnh vực tín dụng và TTGS. Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả, so sánh theo thời gian, tổng hợp và xử lý thông tin bằng phần mềm Excel để đánh giá thực trạng và nguyên nhân hạn chế trong công tác TTGS. Các kỹ thuật phân tích định tính được sử dụng để luận giải và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng tín dụng và rủi ro gia tăng: Dư nợ tín dụng của các TCTD trên địa bàn Bình Thuận tăng trưởng ổn định, tuy nhiên tỷ lệ nợ xấu đã tăng từ khoảng 1% giai đoạn 2016-2021 lên 2,15% năm 2022 và 2,20% năm 2023, cho thấy rủi ro tín dụng có xu hướng gia tăng rõ rệt.

2. Hoạt động thanh tra, giám sát chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu: Trong 96 cuộc thanh tra từ 2016 đến 2023, 100% có nội dung liên quan đến hoạt động tín dụng, với 1.915 kiến nghị được đưa ra, trong đó 881 kiến nghị liên quan trực tiếp đến tín dụng. Tuy nhiên, lực lượng cán bộ TTGS còn mỏng, chủ yếu tập trung đánh giá tuân thủ pháp luật mà chưa chú trọng thanh tra trên cơ sở rủi ro, dẫn đến hạn chế trong việc phát hiện sớm và ngăn chặn rủi ro.

3. Chất lượng cán bộ TTGS và công nghệ ứng dụng: Đội ngũ cán bộ TTGS có trình độ đại học trở lên, phần lớn là cán bộ trẻ với thời gian công tác trung bình khoảng 10 năm. Tuy nhiên, kinh nghiệm xử lý các vụ việc phức tạp còn hạn chế. Công tác ứng dụng công nghệ thông tin trong giám sát từ xa đã được cải thiện nhưng chưa đồng bộ và chưa phát huy tối đa hiệu quả.

4. Hạn chế trong phối hợp và cơ chế pháp lý: Việc phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước liên quan còn chưa chặt chẽ, hệ thống pháp lý về TTGS ngân hàng có sự thay đổi và chưa đồng bộ, gây khó khăn trong công tác thanh tra, giám sát. Ngoài ra, một số TCTD có hoạt động tín dụng không tuân thủ quy định, như cho vay vượt giới hạn, cho vay không có tài sản đảm bảo, làm tăng nguy cơ mất an toàn hệ thống.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy mặc dù công tác TTGS tại NHNN Bình Thuận đã đạt được nhiều kết quả tích cực như số lượng cuộc thanh tra và kiến nghị tăng lên, tuy nhiên chất lượng và hiệu quả công tác còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu là do lực lượng cán bộ TTGS còn thiếu về số lượng và kinh nghiệm, phương pháp thanh tra chủ yếu theo hướng tuân thủ pháp luật truyền thống chưa áp dụng rộng rãi phương pháp thanh tra trên cơ sở rủi ro. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc áp dụng mô hình CAMELS và các nguyên tắc Basel trong giám sát rủi ro được xem là tiêu chuẩn cần thiết để nâng cao hiệu quả TTGS. Việc thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý và sự thay đổi liên tục của hệ thống pháp luật cũng là những thách thức lớn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ nợ xấu theo năm, bảng tổng hợp số lượng cuộc thanh tra và kiến nghị, cũng như biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng của cán bộ và lãnh đạo TCTD về công tác TTGS.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện và phát triển đội ngũ cán bộ TTGS: Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu về thanh tra, giám sát trên cơ sở rủi ro, nâng cao kỹ năng xử lý các vụ việc phức tạp. Mục tiêu nâng tỷ lệ cán bộ có chứng chỉ chuyên môn đạt chuẩn lên trên 90% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: NHNN Bình Thuận phối hợp với các cơ sở đào tạo.

2. Đổi mới phương thức thanh tra, giám sát: Chuyển dần từ thanh tra tuân thủ sang thanh tra trên cơ sở rủi ro, tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực và TCTD có mức độ rủi ro cao. Thời gian triển khai trong 1 năm, áp dụng thí điểm trước khi nhân rộng. Chủ thể thực hiện: Phòng TTGS NHNN Bình Thuận.

3. Nâng cao hiệu quả giám sát từ xa: Ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm rủi ro tín dụng, đảm bảo dữ liệu đầy đủ, chính xác và kịp thời. Mục tiêu hoàn thiện hệ thống trong vòng 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban công nghệ thông tin NHNN Bình Thuận phối hợp với TTGS.

4. Tăng cường phối hợp liên ngành: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa NHNN Bình Thuận với các cơ quan quản lý nhà nước khác để chia sẻ thông tin, xử lý vi phạm kịp thời, nâng cao hiệu quả công tác TTGS. Thời gian thực hiện trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Lãnh đạo NHNN Bình Thuận và các cơ quan liên quan.

5. Hoàn thiện khung pháp lý và chính sách: Đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng và TTGS ngân hàng nhằm phù hợp với thực tiễn và yêu cầu quản lý nhà nước. Chủ thể thực hiện: NHNN phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan chức năng, thời gian trong 2 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo và cán bộ NHNN các chi nhánh tỉnh, thành phố: Giúp nâng cao nhận thức và cải tiến công tác TTGS, từ đó quản lý hiệu quả hoạt động tín dụng tại địa phương.

2. Quản lý và chuyên viên các tổ chức tín dụng: Hiểu rõ hơn về yêu cầu, quy trình và tiêu chí TTGS, từ đó chủ động tuân thủ và cải thiện hoạt động tín dụng.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về công tác thanh tra, giám sát ngân hàng.

4. Cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến lĩnh vực tài chính – ngân hàng: Tham khảo để xây dựng chính sách, hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tín dụng.

Câu hỏi thường gặp

1. Công tác thanh tra, giám sát tại NHNN Bình Thuận tập trung vào những nội dung chính nào?
   Công tác TTGS tập trung vào việc đánh giá tuân thủ pháp luật, giám sát rủi ro tín dụng, kiểm tra chất lượng tài sản có, và xử lý các vi phạm trong hoạt động tín dụng của các TCTD trên địa bàn.

2. Tại sao tỷ lệ nợ xấu tại Bình Thuận lại tăng trong những năm gần đây?
   Nguyên nhân chính là do tăng trưởng tín dụng nóng, cho vay tập trung vào khách hàng lớn và các khoản vay không có tài sản đảm bảo, cùng với ảnh hưởng tiêu cực của dịch COVID-19 làm khách hàng gặp khó khăn trong trả nợ.

3. Phương pháp thanh tra trên cơ sở rủi ro khác gì so với thanh tra tuân thủ?
   Thanh tra trên cơ sở rủi ro đánh giá tổng thể các loại rủi ro và tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực có mức độ rủi ro cao, trong khi thanh tra tuân thủ chỉ kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật.

4. Lực lượng cán bộ TTGS tại NHNN Bình Thuận có đáp ứng yêu cầu công việc không?
   Đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn tốt nhưng còn thiếu kinh nghiệm xử lý các vụ việc phức tạp và số lượng cán bộ còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác TTGS.

5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao chất lượng công tác TTGS?
   Các giải pháp bao gồm đào tạo nâng cao năng lực cán bộ, đổi mới phương pháp thanh tra theo rủi ro, ứng dụng công nghệ thông tin trong giám sát, tăng cường phối hợp liên ngành và hoàn thiện khung pháp lý.

Kết luận

• Luận văn đã đánh giá toàn diện thực trạng chất lượng công tác thanh tra, giám sát tại NHNN chi nhánh tỉnh Bình Thuận đối với hoạt động tín dụng của các tổ chức tín dụng giai đoạn 2016-2023.
• Phát hiện tỷ lệ nợ xấu tăng lên 2,20% năm 2023, cùng với nhiều hạn chế trong công tác TTGS như lực lượng cán bộ còn mỏng, phương pháp thanh tra chưa tối ưu.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng công tác TTGS, bao gồm phát triển nguồn nhân lực, đổi mới phương pháp, ứng dụng công nghệ và hoàn thiện pháp luật.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở thực tiễn và lý luận quan trọng cho lãnh đạo NHNN Bình Thuận và các cơ quan quản lý nhà nước trong việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tín dụng.
• Khuyến nghị tiếp tục triển khai nghiên cứu mở rộng phạm vi và áp dụng các mô hình giám sát hiện đại để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng địa phương.

Quý độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu và giải pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng tại địa phương.