Mối Quan Hệ Giữa Truyền Dẫn Tỷ Giá và Lạm Phát – Phân Tích Chuỗi Thời Gian Phi Tuyến Ở Việt Nam (1995 – 2012)

• Tác giả: Phạm Thành Chung
• Người hướng dẫn: GS.TS Trần Ngọc Thơ
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Tp. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Mối Quan Hệ Giữa Tỷ Giá Và Lạm Phát: Phân Tích Thời Gian Tại Việt Nam (1995-2012)
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ Kinh Tế
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ CHẾ TRUYỀN DẪN CỦA TỶ GIÁ, CÁC XU HƯỚNG NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY VỀ HIỆU ỨNG ERPT
• 1.1. LẠM PHÁT Ở VIỆT NAM 1990 – 2012
• 1.2. CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI Ở VIỆT NAM 1990 – 2012
• 1.3. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY VỀ ERPT
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. NỀN TẢNG LÝ THUYẾT
• 2.1.1. Mô hình chuỗi thời gian phi tuyến STAR
• 2.1.2. Mô hình chuỗi thời gian phi tuyến cho các công ty nhập khẩu
• 2.2. MÔ HÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. DỮ LIỆU VÀ KIỂM TRA TÍNH TUYẾN TÍNH
• 3.2. MÔ HÌNH ESTAR
• 3.3. MÔ HÌNH DLSTAR ĐỐI XỨNG
• 3.4. MÔ HÌNH DLSTAR BẤT ĐỐI XỨNG
• 3.5. LỰA CHỌN MÔ HÌNH STAR
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC A: CHUỖI DỮ LIỆU CPI VÀ IMP 1995-2012 Ở VIỆT NAM
• PHỤ LỤC B: CODE CHO MÔ HÌNH STAR TRÊN WINRATS 8.3
• PHỤ LỤC C: KIỂM ĐỊNH KPSS VÀ TÍNH DỪNG

I. Tóm Tắt Nghiên Cứu Tỷ Giá và Lạm Phát Việt Nam 1995 2012

Bài viết này ước lượng mức độ ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái danh nghĩa và chỉ số giá nhập khẩu đối với lạm phát tại Việt Nam trong giai đoạn 1995-2012, sử dụng lạm phát của các kỳ trước đó làm biến chuyển. Giai đoạn này chứng kiến nhiều biến động lớn trong nền kinh tế Việt Nam, cả từ bên trong và bên ngoài, cho thấy chính sách tỷ giá có ảnh hưởng đáng kể đến lạm phát. Mô hình STAR được sử dụng để nghiên cứu mức độ truyền dẫn của tỷ giá hối đoái danh nghĩa và chỉ số giá nhập khẩu ở Việt Nam, cho thấy rằng ERPT càng cao khi lạm phát tăng và càng thấp khi lạm phát giảm.

1.1. Tầm quan trọng của việc hiểu rõ mối tương quan tỷ giá và lạm phát

Việc hiểu rõ mối tương quan tỷ giá và lạm phát là rất quan trọng để dự báo lạm phát và điều hành chính sách tiền tệ. Mức độ ERPT thấp và không hoàn toàn sẽ làm cho chính sách tiền tệ độc lập hơn bởi vì việc thực hiện chính sách tiền tệ lúc này sẽ không cần phải lo về sự bất ổn của mức giá trong nước hay lạm phát khi điều chỉnh tỷ giá hối đoái.

1.2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu về tỷ giá USD VND và CPI

Nghiên cứu này hướng đến việc tìm hiểu mức độ ảnh hưởng của sự thay đổi trong tỷ giá đến mức giá nội địa tại Việt Nam, chủ yếu là mức giá nhập khẩu và mức giá tiêu dùng. Bài viết sử dụng mô hình STAR để phân tích mức độ truyền dẫn của tỷ giá tới mức độ lạm phát trong nước thông qua nhiều dạng mô hình kinh tế lượng phi tuyến khác nhau. Mục tiêu chính là tìm hiểu mức độ của hiệu ứng ERPT trước sự thay đổi của lạm phát trong nước qua các giai đoạn kinh tế Việt Nam. Câu hỏi nghiên cứu đặt ra là liệu lạm phát cao hơn có dẫn đến mức độ ERPT cao hơn hay không.

II. Phân Tích Lạm Phát và Chính Sách Tỷ Giá ở Việt Nam 1990 2012

Năm 1986, Việt Nam thực hiện chính sách đổi mới, chuyển từ cơ chế tập trung bao cấp sang cơ chế thị trường. Quá trình này mang lại tăng trưởng kinh tế cao, nhưng lạm phát lại là một vấn đề vĩ mô, dao động từ rất cao đến giảm phát. Sau giai đoạn lạm phát rất cao sau chiến tranh, chính sách rút tiền từ nền kinh tế bằng cách phát hành trái phiếu ngắn hạn đã giúp giảm lạm phát đột ngột vào năm 1989.

2.1. Các giai đoạn biến động của lạm phát tại Việt Nam

Những năm sau đó, việc ổn định lạm phát đã làm cho chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa sáng lạng hơn. Tuy nhiên, giai đoạn giảm phát từ 1999-2001 là kết quả của cuộc khủng hoảng Châu Á 1998. Năm 2004, lạm phát lên đến 9.5%, và tiếp tục tăng cao, đỉnh điểm là 20% vào năm 2008. Chính phủ đã chuyển trọng tâm sang lạm phát và chuyển CSTT từ nới lỏng sang thắt chặt. Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 đã làm cho những nỗ lực điều chỉnh lạm phát của chính phủ trở nên không hiệu quả.

2.2. Chính sách tỷ giá hối đoái linh hoạt và biến động

Kể từ khi đổi mới, tỷ giá được quản lý theo định hướng thị trường bằng cách neo cố định theo đồng USD, với sự can thiệp của Ngân hàng Nhà nước. Dựa vào sự biến động của tỷ giá, có thể thấy có 2 xu hướng: tỷ giá ổn định khi kinh tế ổn định, và tỷ giá giảm giá khi kinh tế bất ổn. Khủng hoảng tài chính Châu Á năm 1997 và khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 đã làm cho tỷ giá biến động khá mạnh. Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện các chính sách tỷ giá linh hoạt bằng cách điều chỉnh biên độ dao động của tỷ giá chính thức.

III. Tổng Quan Nghiên Cứu ERPT Ảnh Hưởng Tỷ Giá Lên Lạm Phát

Một số quốc gia duy trì tỷ giá cố định, CSTT có thể tác động tới tỷ giá thực thông qua giá cả trong nước, do đó có thể tác động tới xuất khẩu ròng. Vai trò quan trọng của kênh tỷ giá hối đoái trong việc truyền dẫn tác động của chính sách tiền tệ lên nền kinh tế trong nước đã được dẫn chứng trong các nghiên cứu gần đây. Mức độ truyền dẫn tỷ giá (ERPT) vào giá trong nước là một trong những yếu tố quan trọng để đánh giá các hiệu ứng lan tỏa của chính sách tiền tệ.

3.1. Định nghĩa và tầm quan trọng của ERPT trong kinh tế vĩ mô

Theo Bhagawati (1991), cụm từ “pass - through” lần đầu tiên được sử dụng bởi Steve Magee (1973) để giải thích sự tác động của giảm giá tiền tệ. Tác động truyền dẫn tỷ giá là phần trăm thay đổi trong giá nhập khẩu tính theo đồng nội tệ do phần trăm thay đổi trong tỷ giá giữa nước xuất khẩu và nước nhập khẩu. Tuy nhiên, những thay đổi trong giá nhập khẩu cũng ảnh hưởng đến giá sản xuất và giá tiêu dùng.

3.2. Kênh truyền dẫn tỷ giá và tác động đến giá cả

Theo Hyder và Shah (2004), kênh truyền dẫn tỷ giá bao gồm truyền dẫn trực tiếp (giá hàng trung gian, đầu vào sản xuất tăng, chi phí sản xuất tăng) và truyền dẫn gián tiếp (cầu về hàng xuất khẩu tăng, mở rộng khả năng tăng sản xuất). Phá giá đồng nội tệ ảnh hưởng đến giá hàng tiêu dùng và chỉ số giá tiêu dùng. Theo một số nghiên cứu, tỷ giá hối đoái ảnh hưởng đến lạm phát trong nước thông qua hai kênh: chi phí nhập khẩu hàng hóa và ảnh hưởng trong giá nhập khẩu hàng hóa lên toàn bộ giá cả tiêu dùng trong nước.

3.3. Nghiên cứu trước đây về ERPT và mối quan hệ nhân quả

Đánh giá đúng của cơ chế ERPT là rất quan trọng cho sự hiểu biết và dự báo những ảnh hưởng của các chính sách tiền tệ vào nền kinh tế thực. Hiểu được những kênh truyền dẫn mà chính sách tiền tệ tác động đến sản lượng và lạm phát qua đó tăng cường hiệu quả của chính sách tiền tệ. Phần lớn các bài nghiên cứu kinh tế đã nghiên cứu về các kênh truyền dẫn, mà thông qua đó chính sách tiền tệ tác động đến các thành phần khác nhau của nền kinh tế.

IV. Mô Hình STAR Phân Tích Tỷ Giá và Lạm Phát Phương Pháp

Bài nghiên cứu sử dụng phân tích chuỗi thời gian phi tuyến (mô hình STAR) để kiểm định mối quan hệ giữa hiệu ứng ERPT với biến chuyển đổi là lạm phát quá khứ của Việt Nam. Dữ liệu nghiên cứu bao gồm chỉ số IMP và chỉ số CPI của Việt Nam hàng tháng từ 1995-2012. Mục tiêu là tìm hiểu mối quan hệ phi tuyến giữa ERPT và lạm phát ở Việt Nam thông qua lạm phát trong quá khứ.

4.1. Ưu điểm của mô hình ARDL phi tuyến STAR

Mô hình STAR cho phép mô tả mối quan hệ giữa các biến số kinh tế một cách linh hoạt hơn so với các mô hình tuyến tính truyền thống. Nó cho phép hiệu ứng ERPT thay đổi theo mức độ lạm phát, phản ánh thực tế rằng tác động của tỷ giá có thể khác nhau trong các giai đoạn kinh tế khác nhau.

4.2. Dữ liệu và biến sử dụng trong phân tích chuỗi thời gian

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu hàng tháng về chỉ số giá nhập khẩu (IMP) và chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Việt Nam từ năm 1995 đến 2012. Dữ liệu này được sử dụng để tính toán lạm phát và ước lượng các tham số của mô hình STAR. Việc sử dụng dữ liệu hàng tháng cho phép nắm bắt các biến động ngắn hạn trong tỷ giá và lạm phát.

V. Kết Quả Nghiên Cứu ERPT Thay Đổi Thế Nào Theo Lạm Phát

Kết quả ước lượng mô hình cho thấy mức độ ảnh hưởng của cú sốc tỷ giá tới mức giá trong nước là khá lớn. Mức độ ERPT càng cao khi lạm phát tăng cao và ERPT càng thấp khi lạm phát thấp. Kết quả hồi quy mô hình STAR ở Việt Nam cho thấy ERPT đối với lạm phát cao được chuyển đổi một cách trơn tru hơn so với giai đoạn giảm phát.

5.1. Phân tích độ lớn và hướng của ERPT trong các mô hình STAR

Mức độ ERPT bắt đầu hình thành khi lạm phát tăng lên 1 đơn vị và gia tăng đến mức gần 1 khi lạm phát gia tăng từ 2. Điều này cho thấy mức độ ảnh hưởng đến lạm phát của tỷ giá hối đoái danh nghĩa và chỉ số giá nhập khẩu là khá cao ở Việt Nam.

5.2. So sánh kết quả giữa các mô hình ESTAR DLSTAR đối xứng và bất đối xứng

Các mô hình ESTAR, DLSTAR đối xứng và DLSTAR bất đối xứng được sử dụng để phân tích ERPT và so sánh kết quả. Điều này giúp xác định mô hình nào phù hợp nhất để mô tả mối quan hệ giữa tỷ giá và lạm phát ở Việt Nam.

VI. Kết Luận và Hàm Ý Chính Sách Ổn Định Tỷ Giá để Kiểm Soát Lạm Phát

Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng về mối quan hệ phi tuyến giữa tỷ giá và lạm phát ở Việt Nam. Kết quả cho thấy rằng chính sách tỷ giá có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lạm phát. Do đó, việc ổn định tỷ giá là một yếu tố quan trọng để duy trì ổn định kinh tế vĩ mô ở Việt Nam.

6.1. Tóm tắt những phát hiện chính về ERPT và chính sách tiền tệ

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng ERPT ở Việt Nam thay đổi theo mức độ lạm phát. Điều này có nghĩa là Ngân hàng Nhà nước cần phải theo dõi chặt chẽ lạm phát để điều chỉnh chính sách tỷ giá một cách phù hợp.

6.2. Đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo về tỷ giá thực và cán cân thanh toán

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc phân tích tác động của tỷ giá thực và cán cân thanh toán đến lạm phát. Ngoài ra, việc nghiên cứu tác động của các yếu tố bên ngoài như giá dầu thế giới và giá vàng thế giới đến tỷ giá và lạm phát cũng rất quan trọng.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 1995 – 2012, nền kinh tế Việt Nam trải qua nhiều biến động lớn về tỷ giá hối đoái và lạm phát, với mức độ giao thương hàng hóa trên GDP đạt khoảng 147% trong giai đoạn 2009 – 2013. Lạm phát từng có những giai đoạn tăng cao đột ngột, như mức 20% vào năm 2008, và cũng có những thời kỳ giảm phát, đặc biệt trong giai đoạn 1999 – 2001. Tỷ giá hối đoái cũng biến động mạnh, đặc biệt trong các cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 1997 và khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, với biên độ dao động tỷ giá lên tới +/-5% trong giai đoạn 2008 – 2011.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào mối quan hệ giữa truyền dẫn tỷ giá (Exchange Rate Pass-Through - ERPT) và lạm phát trong nước, nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của biến động tỷ giá đến giá cả nội địa, đặc biệt là giá nhập khẩu và chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Mục tiêu cụ thể là phân tích mức độ ERPT trước sự thay đổi của lạm phát qua các giai đoạn kinh tế Việt Nam, đồng thời làm rõ tính phi tuyến và đối xứng của mối quan hệ này thông qua các mô hình chuỗi thời gian phi tuyến.

Phạm vi nghiên cứu sử dụng dữ liệu hàng tháng về chỉ số giá nhập khẩu (IMP) và chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tại Việt Nam từ năm 1995 đến 2012. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở định lượng cho chính sách tiền tệ và tỷ giá, giúp Ngân hàng Nhà nước và các nhà hoạch định chính sách có thể dự báo và kiểm soát lạm phát hiệu quả hơn trong bối cảnh nền kinh tế mở và biến động tỷ giá cao.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết về cơ chế truyền dẫn tỷ giá (ERPT), được định nghĩa là phần trăm thay đổi trong giá nhập khẩu hoặc giá tiêu dùng nội địa do sự thay đổi phần trăm trong tỷ giá hối đoái danh nghĩa. ERPT là kênh quan trọng trong việc truyền tải tác động của chính sách tiền tệ đến nền kinh tế thực.

Mô hình chuỗi thời gian phi tuyến Smooth Transition Autoregressive (STAR) được áp dụng để phân tích mối quan hệ giữa ERPT và lạm phát. Hai dạng mô hình STAR chính được sử dụng là:

• Mô hình ESTAR (Exponential STAR): sử dụng hàm chuyển đổi dạng mũ đối xứng, mô tả sự chuyển đổi trơn tru giữa các trạng thái kinh tế dựa trên biến chuyển đổi là tỷ lệ lạm phát trong quá khứ.
• Mô hình DLSTAR (Double Logistic STAR): mở rộng mô hình ESTAR với hàm chuyển đổi gồm hai hàm logistic, cho phép mô hình hóa sự chuyển đổi bất đối xứng và đột ngột hơn giữa các trạng thái.

Các khái niệm chính bao gồm: ERPT, lạm phát quán tính, hợp đồng định giá của các công ty nhập khẩu, và xác suất điều chỉnh giá theo lạm phát trong quá khứ. Mô hình lý thuyết cũng xem xét hành vi tối ưu hóa của các công ty nhập khẩu trong việc điều chỉnh giá theo hợp đồng có kỳ hạn, với chi phí cố định khi thay đổi giá.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính gồm chỉ số giá nhập khẩu (IMP) và chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hàng tháng tại Việt Nam từ 1995 đến 2012, được xử lý loại bỏ yếu tố mùa vụ bằng phương pháp X12-ARIMA để đảm bảo tính ổn định và phù hợp cho phân tích chuỗi thời gian.

Phương pháp phân tích sử dụng mô hình chuỗi thời gian phi tuyến STAR, với biến chuyển đổi là trung bình trượt của tỷ lệ lạm phát trong quá khứ. Các mô hình ESTAR, DLSTAR đối xứng và bất đối xứng được ước lượng bằng phương pháp Maximum Likelihood có điều kiện. Kiểm định tuyến tính so với phi tuyến được thực hiện bằng kiểm định nhân tử Lagrange (LM) và biến thể robust để đánh giá tính phù hợp của mô hình.

Cỡ mẫu gồm 216 quan sát hàng tháng, được lựa chọn dựa trên tính đại diện cho các giai đoạn kinh tế khác nhau của Việt Nam. Phương pháp chọn mẫu là toàn bộ dữ liệu có sẵn trong giai đoạn nghiên cứu nhằm đảm bảo tính liên tục và đầy đủ của chuỗi thời gian.

Timeline nghiên cứu bao gồm thu thập và xử lý dữ liệu, kiểm định tính dừng, ước lượng mô hình STAR, kiểm định mô hình và phân tích kết quả thực nghiệm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ ERPT phụ thuộc vào mức lạm phát trong quá khứ: Kết quả ước lượng mô hình ESTAR cho thấy ERPT tăng khi lạm phát tăng cao, với mức ERPT gần 1 khi lạm phát tăng từ 2 đơn vị trở lên. Khi lạm phát thấp, ERPT giảm xuống khoảng 0.5, cho thấy sự truyền dẫn tỷ giá vào lạm phát có tính phi tuyến và phụ thuộc vào mức độ lạm phát.

2. Mối quan hệ phi tuyến và đối xứng: Mô hình DLSTAR đối xứng và bất đối xứng được ước lượng cho thấy ERPT có thể biểu diễn như một hàm đối xứng hoặc bất đối xứng của tỷ lệ lạm phát trong quá khứ. Mô hình DLSTAR bất đối xứng cho phép nắm bắt sự khác biệt trong phản ứng của ERPT khi lạm phát tăng hoặc giảm, phù hợp với thực tế biến động kinh tế Việt Nam.

3. Tính dừng của chuỗi dữ liệu: Kiểm định KPSS cho thấy chuỗi CPI và IMP không dừng ở mức gốc, nhưng sau khi lấy logarit và sai phân bậc 1, chuỗi trở nên dừng, đảm bảo tính hợp lệ cho phân tích hồi quy chuỗi thời gian phi tuyến.

4. Kiểm định mô hình: Kiểm định LM và biến thể robust cho thấy mô hình STAR phù hợp hơn mô hình tuyến tính truyền thống, khẳng định tính phi tuyến trong mối quan hệ giữa ERPT và lạm phát.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân mức độ ERPT tăng khi lạm phát cao có thể do các công ty nhập khẩu có xu hướng điều chỉnh giá nhanh hơn trong môi trường lạm phát cao để bảo vệ lợi nhuận, đồng thời chi phí cố định cho việc thay đổi giá trở nên ít quan trọng hơn. Ngược lại, khi lạm phát thấp, các công ty có xu hướng duy trì giá ổn định hơn, dẫn đến mức ERPT thấp.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả phù hợp với quan điểm rằng các nước đang phát triển như Việt Nam có mức độ ERPT cao hơn trong giai đoạn lạm phát cao, tương tự các quốc gia mới nổi khác. Mô hình phi tuyến STAR giúp mô tả chính xác hơn sự biến đổi của ERPT theo thời gian và mức độ lạm phát, vượt trội so với các mô hình tuyến tính truyền thống.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện sự biến động của ERPT theo lạm phát trong quá khứ, cũng như bảng kết quả kiểm định tính dừng và kiểm định mô hình, giúp minh họa rõ ràng tính phi tuyến và sự chuyển đổi trơn trong mối quan hệ nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giám sát và điều chỉnh chính sách tỷ giá linh hoạt: Ngân hàng Nhà nước nên áp dụng chính sách tỷ giá linh hoạt có kiểm soát, đặc biệt trong các giai đoạn lạm phát cao, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của biến động tỷ giá lên lạm phát nội địa trong ngắn hạn.

2. Phát triển công cụ dự báo lạm phát dựa trên mô hình phi tuyến: Các cơ quan quản lý và nghiên cứu nên ứng dụng mô hình STAR và các mô hình phi tuyến khác để dự báo lạm phát chính xác hơn, từ đó có các biện pháp điều hành chính sách tiền tệ phù hợp.

3. Khuyến khích doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý rủi ro tỷ giá: Các doanh nghiệp nhập khẩu cần được hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính để áp dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá, giảm thiểu tác động của biến động tỷ giá đến giá thành và giá bán.

4. Tăng cường minh bạch và công bố thông tin về tỷ giá và lạm phát: Việc công bố kịp thời và minh bạch các số liệu về tỷ giá và lạm phát giúp các nhà đầu tư và doanh nghiệp có cơ sở để điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, góp phần ổn định thị trường.

Các giải pháp trên nên được thực hiện trong vòng 1-3 năm tới, với sự phối hợp giữa Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, các hiệp hội doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu kinh tế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà hoạch định chính sách tiền tệ: Giúp hiểu rõ hơn về cơ chế truyền dẫn tỷ giá và tác động của nó đến lạm phát, từ đó xây dựng chính sách tỷ giá và tiền tệ hiệu quả hơn.

2. Các nhà nghiên cứu kinh tế vĩ mô và tài chính: Cung cấp phương pháp phân tích chuỗi thời gian phi tuyến và mô hình STAR ứng dụng trong nghiên cứu kinh tế thực tiễn.

3. Doanh nghiệp nhập khẩu và xuất khẩu: Hiểu được tác động của biến động tỷ giá đến giá cả và chi phí, từ đó có chiến lược quản lý rủi ro tỷ giá phù hợp.

4. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Là tài liệu tham khảo quý giá về phân tích định lượng mối quan hệ tỷ giá – lạm phát trong nền kinh tế mở, đồng thời học hỏi phương pháp nghiên cứu hiện đại.

Câu hỏi thường gặp

1. ERPT là gì và tại sao nó quan trọng?
   ERPT (Exchange Rate Pass-Through) là mức độ truyền dẫn của biến động tỷ giá hối đoái vào giá cả nội địa. Nó quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến lạm phát và hiệu quả của chính sách tiền tệ.

2. Tại sao sử dụng mô hình phi tuyến STAR trong nghiên cứu này?
   Mô hình STAR cho phép mô tả mối quan hệ phi tuyến và chuyển đổi trơn giữa ERPT và lạm phát, phù hợp với thực tế biến động kinh tế không tuyến tính và có tính thời vụ.

3. Dữ liệu nghiên cứu được xử lý như thế nào để đảm bảo tính chính xác?
   Dữ liệu được xử lý loại bỏ yếu tố mùa vụ bằng phương pháp X12-ARIMA, sau đó lấy logarit và sai phân bậc 1 để đảm bảo chuỗi thời gian dừng và phù hợp cho phân tích hồi quy.

4. Mối quan hệ giữa lạm phát và ERPT có đối xứng không?
   Kết quả nghiên cứu cho thấy mối quan hệ có thể là đối xứng hoặc bất đối xứng tùy thuộc vào mô hình DLSTAR được sử dụng, phản ánh sự khác biệt trong phản ứng của thị trường khi lạm phát tăng hoặc giảm.

5. Làm thế nào kết quả nghiên cứu hỗ trợ chính sách tiền tệ?
   Kết quả giúp các nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn về tác động của biến động tỷ giá đến lạm phát, từ đó điều chỉnh chính sách tỷ giá và tiền tệ linh hoạt, hiệu quả hơn trong việc kiểm soát lạm phát.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định mức độ truyền dẫn tỷ giá (ERPT) vào lạm phát tại Việt Nam trong giai đoạn 1995 – 2012 có tính phi tuyến và phụ thuộc vào mức độ lạm phát trong quá khứ.
• Mô hình chuỗi thời gian phi tuyến STAR, đặc biệt là ESTAR và DLSTAR, là công cụ hiệu quả để phân tích mối quan hệ này.
• Kết quả cho thấy ERPT tăng khi lạm phát cao và giảm khi lạm phát thấp, với khả năng chuyển đổi trơn giữa các trạng thái kinh tế.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở định lượng quan trọng cho việc điều chỉnh chính sách tiền tệ và tỷ giá nhằm kiểm soát lạm phát hiệu quả hơn.
• Các bước tiếp theo nên tập trung vào mở rộng dữ liệu, áp dụng mô hình cho các giai đoạn sau 2012 và phát triển công cụ dự báo lạm phát dựa trên mô hình phi tuyến.

Để nâng cao hiệu quả quản lý kinh tế vĩ mô, các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp nên áp dụng kết quả nghiên cứu này trong thực tiễn điều hành và quản trị rủi ro.