Nghiên Cứu Mối Quan Hệ Giữa Chánh Niệm, Cảm Hứng và Ý Định Khởi Nghiệp Kinh Doanh Xã Hội

• Tác giả: Bùi Ngọc Tuấn Anh
• Người hướng dẫn: PGS. Phạm Xuân Lan
• Trường học: Trường Đại Học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh
• Đề tài: Mối Quan Hệ Giữa Chánh Niệm, Cảm Hứng Và Ý Định Khởi Nghiệp Kinh Doanh Xã Hội
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài luận án
• 1.2. Bối cảnh thực tiễn
• 1.3. Bối cảnh lý thuyết
• 1.4. Câu hỏi và mục tiêu nghiên cứu
• 1.4.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.5.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6.1. Phương pháp nghiên cứu định tính
• 1.6.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng
• 1.7. Ý nghĩa, đóng góp của nghiên cứu
• 1.7.1. Đóng góp về mặt lý thuyết
• 1.7.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
• 1.8. Bố cục của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Doanh nghiệp xã hội (DNXH)
• 2.2. Doanh nhân xã hội (social entrepreneur)
• 2.2.1. Doanh nhân xã hội
• 2.2.2. Phân biệt doanh nhân thương mại và doanh nhân xã hội
• 2.3. Ý định khởi sự kinh doanh xã hội (social entrepreneurship intention)
• 2.3.1. Khởi sự kinh doanh và KSKD xã hội
• 2.3.2. Phân biệt khởi sự kinh doanh xã hội và các khái niệm tương tự
• 2.3.3. Ý định khởi sự kinh doanh xã hội (social entrepreneurial intention - SEI)
• 2.3.4. Các nghiên cứu về ý định khởi sự kinh doanh xã hội
• 2.3.4.1. Hướng tiếp cận thứ nhất: Kiểm định và phát triển các mô hình nghiên cứu về ý định KSKD xã hội
• 2.3.4.2. Hướng nghiên cứu thứ hai: Tập trung vào các đặc tính của doanh nhân xã hội
• 2.3.4.3. Hướng nghiên cứu thứ ba: Tập trung vào các yếu tố bối cảnh
• 2.3.4.4. Các khoảng trống nghiên cứu
• 2.3.4.5. Hướng tiếp cận nghiên cứu của luận án
• 2.4. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu
• 2.4.1. Lý thuyết nghề nghiệp nhận thức xã hội (SCCT)
• 2.4.2. Chánh niệm (Mindfulness - MFN)
• 2.4.3. Nhận thức hỗ trợ của xã hội (perceived social support - PSS)
• 2.4.4. Mô hình nghiên cứu và các giả thuyết
• 2.4.5. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Tiếp cận nghiên cứu
• 3.1.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Quy trình nghiên cứu
• 3.2.1. Nghiên cứu định tính
• 3.2.1.1. Kết quả tổng quan tài liệu
• 3.2.1.2. Kết quả thảo luận nhóm
• 3.2.1.3. Kết quả phỏng vấn thử sơ bộ
• 3.2.2. Nghiên cứu định lượng
• 3.2.2.1. Đối tượng khảo sát
• 3.2.2.2. Phương pháp chọn mẫu
• 3.2.2.3. Kỹ thuật xử lý dữ liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Mô tả mẫu nghiên cứu
• 4.2. Đánh giá mô hình đo lường
• 4.2.1. Kiểm định độ hội tụ và độ tin cậy nhất quán nội tại
• 4.2.2. Kiểm định giá trị phân biệt giữa các cấu trúc trong mô hình nghiên cứu
• 4.3. Đánh giá mô hình cấu trúc
• 4.3.1. Đánh giá hiện tượng đa cộng tuyến
• 4.3.2. Đánh giá hệ số xác định (R2) và hệ số tác động (f2)
• 4.3.3. Đánh giá năng lực dự báo (Q2)
• 4.3.4. Đánh giá mối quan hệ và kiểm định giả thuyết nghiên cứu
• 4.3.5. Kiểm tra tác động trung gian
• 4.3.6. Đánh giá sự ảnh hưởng của nghề nghiệp đến mô hình ý định KSKD xã hội
• 4.3.7. Đánh giá sự khác biệt giữa giới tính trong mô hình ý định KSKD xã hội
• 4.3.8. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.3.8.1. Mô hình dựa trên Lý thuyết SCCT và các thành phần trong bối cảnh KSKD xã hội
• 4.3.8.2. Nhận thức hỗ trợ xã hội
• 4.3.8.3. Chánh niệm
• 4.3.8.4. Ảnh hưởng của nghề nghiệp đối với ý định KSKD xã hội
• 4.3.8.5. Ảnh hưởng của giới tính đối với ý định KSKD xã hội
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ HÀM Ý
• 5.1. Kết quả nghiên cứu
• 5.2. Tính mới của nghiên cứu
• 5.3. Các đóng góp chính của kết quả nghiên cứu
• 5.4. Hàm ý quản trị
• 5.4.1. Đối với các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp xã hội
• 5.4.2. Đối với các nhà hoạch định chính sách
• 5.5. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

Tóm tắt

I. Mở Đầu

Nghiên cứu về mối quan hệ giữa chánh niệm, cảm hứng và ý định khởi nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh xã hội là một chủ đề quan trọng. Các doanh nghiệp xã hội không chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà còn giải quyết các vấn đề xã hội. Việc hiểu rõ các yếu tố như tâm lý khởi nghiệp, sự sáng tạo và động lực là cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của doanh nhân xã hội. Luận án này nhằm mục đích xây dựng một mô hình nghiên cứu để làm rõ mối quan hệ này, từ đó cung cấp các hàm ý quản trị cho các nhà hoạch định chính sách và nhà quản lý.

1.1. Tính Cấp Thiết Của Nghiên Cứu

Sự phát triển của doanh nghiệp xã hội đã trở thành một xu hướng toàn cầu. Các doanh nghiệp này không chỉ tạo ra lợi nhuận mà còn góp phần giải quyết các vấn đề xã hội. Theo báo cáo của UNDP, số lượng doanh nghiệp xã hội tại Việt Nam đang gia tăng, tuy nhiên, tỷ lệ khởi nghiệp trong lĩnh vực này vẫn còn thấp. Việc nghiên cứu mối quan hệ giữa chánh niệm, cảm hứng và ý định khởi nghiệp sẽ giúp hiểu rõ hơn về động lực thúc đẩy các doanh nhân xã hội, từ đó đề xuất các giải pháp hỗ trợ hiệu quả hơn.

II. Cơ Sở Lý Thuyết

Chương này trình bày các lý thuyết liên quan đến chánh niệm, cảm hứng và ý định khởi nghiệp. Lý thuyết nghề nghiệp nhận thức xã hội (SCCT) được sử dụng làm khung lý thuyết chính. Chánh niệm được định nghĩa là khả năng chú ý đến hiện tại mà không phán xét, trong khi cảm hứng là nguồn động lực mạnh mẽ thúc đẩy hành động. Mối quan hệ giữa các yếu tố này và ý định khởi nghiệp sẽ được phân tích để làm rõ cách thức mà chúng tương tác với nhau.

2.1. Chánh Niệm và Ý Định Khởi Nghiệp

Nghiên cứu cho thấy chánh niệm có tác động tích cực đến ý định khởi nghiệp. Những người có khả năng thực hành chánh niệm thường có khả năng quản lý cảm xúc tốt hơn, từ đó tạo ra động lực mạnh mẽ hơn trong việc khởi nghiệp. Họ có xu hướng đưa ra quyết định sáng suốt hơn và ít bị ảnh hưởng bởi áp lực bên ngoài. Điều này cho thấy rằng việc phát triển chánh niệm có thể là một yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy khởi nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh xã hội.

2.2. Cảm Hứng và Sự Sáng Tạo

Cảm hứng đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích sự sáng tạo. Những người có cảm hứng cao thường có khả năng phát triển các ý tưởng mới và giải pháp sáng tạo cho các vấn đề xã hội. Nghiên cứu cho thấy rằng cảm hứng không chỉ thúc đẩy ý định khởi nghiệp mà còn giúp các doanh nhân xã hội vượt qua những thách thức trong quá trình khởi nghiệp. Việc nuôi dưỡng cảm hứng có thể tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp xã hội.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu

Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng để thu thập và phân tích dữ liệu. Phương pháp định tính bao gồm thảo luận nhóm và phỏng vấn sâu với các chuyên gia trong lĩnh vực doanh nghiệp xã hội. Phương pháp định lượng được thực hiện thông qua khảo sát với 502 người tham gia, nhằm kiểm tra các giả thuyết nghiên cứu. Kết quả từ cả hai phương pháp sẽ được sử dụng để xây dựng mô hình nghiên cứu và kiểm định các mối quan hệ giữa các biến.

3.1. Phương Pháp Định Tính

Phương pháp định tính giúp xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định khởi nghiệp. Thảo luận nhóm với các chuyên gia cho phép thu thập thông tin sâu sắc về chánh niệm, cảm hứng và động lực trong kinh doanh xã hội. Kết quả từ các cuộc thảo luận này sẽ được sử dụng để điều chỉnh thang đo và xây dựng các giả thuyết cho nghiên cứu định lượng.

3.2. Phương Pháp Định Lượng

Phương pháp định lượng được thực hiện thông qua khảo sát với 502 người tham gia. Dữ liệu thu thập sẽ được phân tích bằng phần mềm SmartPLS để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Kết quả sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về mối quan hệ giữa chánh niệm, cảm hứng và ý định khởi nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh xã hội. Điều này sẽ giúp xác định các yếu tố quan trọng cần được chú trọng trong các chương trình hỗ trợ doanh nhân xã hội.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng chánh niệm và cảm hứng có tác động tích cực đến ý định khởi nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh xã hội. Các yếu tố như nhận thức năng lực và nhận thức hỗ trợ xã hội cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành ý định khởi nghiệp. Mô hình nghiên cứu đã được kiểm định thành công, cho thấy sự tương tác giữa các yếu tố này là rất mạnh mẽ.

4.1. Tác Động Của Chánh Niệm

Nghiên cứu chỉ ra rằng chánh niệm có tác động tích cực đến ý định khởi nghiệp. Những người thực hành chánh niệm thường có khả năng quản lý cảm xúc tốt hơn, từ đó tạo ra động lực mạnh mẽ hơn trong việc khởi nghiệp. Điều này cho thấy rằng việc phát triển chánh niệm có thể là một yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy khởi nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh xã hội.

4.2. Tác Động Của Cảm Hứng

Cảm hứng cũng được xác định là một yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy ý định khởi nghiệp. Những người có cảm hứng cao thường có khả năng phát triển các ý tưởng mới và giải pháp sáng tạo cho các vấn đề xã hội. Nghiên cứu cho thấy rằng cảm hứng không chỉ thúc đẩy ý định khởi nghiệp mà còn giúp các doanh nhân xã hội vượt qua những thách thức trong quá trình khởi nghiệp.

V. Kết Luận và Hàm Ý Quản Trị

Luận án đã cung cấp cái nhìn sâu sắc về mối quan hệ giữa chánh niệm, cảm hứng và ý định khởi nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh xã hội. Kết quả nghiên cứu không chỉ bổ sung lý thuyết mà còn có ý nghĩa thực tiễn cho các nhà hoạch định chính sách và nhà quản lý. Các chương trình hỗ trợ doanh nhân xã hội cần chú trọng đến việc phát triển chánh niệm và cảm hứng để kích thích ý định khởi nghiệp.

5.1. Đề Xuất Chính Sách

Các nhà hoạch định chính sách nên xem xét việc phát triển các chương trình đào tạo về chánh niệm và cảm hứng cho các doanh nhân xã hội. Điều này sẽ giúp kích hoạt động cơ xã hội tích cực và thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp xã hội. Các chương trình này cần được thiết kế phù hợp với đặc điểm của từng nhóm đối tượng để đạt hiệu quả cao nhất.

5.2. Đề Xuất Cho Các Tổ Chức Hỗ Trợ

Các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp xã hội cần chú trọng đến việc cung cấp các nguồn lực và hỗ trợ cho các doanh nhân trong việc phát triển chánh niệm và cảm hứng. Việc này không chỉ giúp tăng cường ý định khởi nghiệp mà còn tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp xã hội.