Luận văn thạc sĩ: So sánh cấu trúc danh ngữ tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Việt hiện đại

Danh ngữ đảm nhiệm nhiều chức năng cú pháp quan trọng trong câu, như chủ ngữ, bổ ngữ, trạng ngữ. Việc phân tích cấu trúc danh ngữ giúp hiểu rõ hơn về cách thức thông tin được tổ chức và truyền đạt trong tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Việt. Chức năng này tương ứng với vai trò của sintagma nominal trong ngữ pháp tiếng Bồ Đào Nha.

Tiếng Bồ Đào Nha thuộc nhóm ngôn ngữ Romance, trong khi tiếng Việt là ngôn ngữ đơn lập. Sự khác biệt về loại hình ngôn ngữ ảnh hưởng đến cấu trúc danh ngữ, đặc biệt là trật tự từ và cách thức biểu thị quan hệ ngữ pháp. Sự khác biệt này thể hiện qua việc sử dụng giới từ và hư từ.

Thành tố trung tâm của danh ngữ trong tiếng Bồ Đào Nha thường là một danh từ, có thể là danh từ chung hoặc danh từ riêng. Theo Pinila (2004), thành tố trung tâm còn có thể là đại từ. Thành tố trung tâm mang ý nghĩa chính của danh ngữ và các thành tố khác bổ nghĩa cho nó.

Định tố trong danh ngữ tiếng Bồ Đào Nha là các thành phần bổ sung ý nghĩa cho danh từ trung tâm, thường đứng sau danh từ. Định tố có thể là tính từ, cụm giới từ hoặc mệnh đề tính ngữ. Định tố thiết lập mối quan hệ bổ nghĩa trong danh ngữ. Ví dụ: 'um cão horrivelmente barulhento' (một con chó ồn ào một cách khủng khiếp).

Trong tiếng Bồ Đào Nha, bổ tố là danh từ bổ sung ý nghĩa cho danh từ trung tâm, nối với danh từ trung tâm bằng các giới từ. Ví dụ: 'discussão sobre propinas' (cuộc thảo luận về học phí). Ngữ pháp tiếng Bồ Đào Nha phân biệt rõ giữa bổ tố và định tố.

Trong danh ngữ tiếng Việt, danh từ trung tâm thường đứng trước các thành tố phụ. Trật tự từ này tương đối cố định và ít linh hoạt hơn so với tiếng Bồ Đào Nha. Thành tố trung tâm quyết định ý nghĩa và chức năng của toàn bộ danh ngữ.

Định tố trong danh ngữ tiếng Việt có thể là tính từ, cụm từ chỉ số lượng, hoặc mệnh đề quan hệ. Ví dụ: 'cái rổ khoai lang luộc', 'những anh bộ đội'. Sự đa dạng của định tố làm phong phú thêm ý nghĩa của danh ngữ.

Cả danh ngữ tiếng Bồ Đào Nha và danh ngữ tiếng Việt đều đảm nhiệm các chức năng ngữ pháp cơ bản như chủ ngữ, bổ ngữ, trạng ngữ. Dù cấu trúc có khác biệt, nhưng vai trò của danh ngữ trong câu là tương đương.

Tiếng Bồ Đào Nha có trật tự từ linh hoạt hơn tiếng Việt và sử dụng nhiều giới từ để biểu thị quan hệ ngữ pháp. Tiếng Việt dựa nhiều vào trật tự từ và các hư từ. Sự khác biệt này phản ánh đặc trưng loại hình ngôn ngữ của hai ngôn ngữ.

Tiếng Bồ Đào Nha sử dụng mạo từ (a, o, um, uma) để xác định danh từ, điều mà tiếng Việt không có. Thay vào đó, tiếng Việt dùng từ chỉ xuất (cái, con, chiếc) để phân loại và xác định danh từ. Đây là một điểm khác biệt quan trọng trong cấu trúc danh ngữ.

Nghiên cứu này cung cấp thông tin hữu ích cho việc thiết kế giáo trình và phương pháp giảng dạy tiếng Bồ Đào Nha cho người Việt. Đặc biệt, việc nhấn mạnh những khác biệt về cấu trúc danh ngữ sẽ giúp người học dễ dàng nắm bắt kiến thức.

Việc hiểu rõ cấu trúc danh ngữ trong hai ngôn ngữ giúp người dịch có thể chuyển ngữ một cách chính xác và tự nhiên. So sánh cú pháp giúp đảm bảo sự tương đương về ý nghĩa và phong cách giữa bản gốc và bản dịch.

Các nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào việc phân tích ngữ nghĩa của danh ngữ và cách thức nó tham gia vào việc tạo nghĩa của câu. Sự kết hợp giữa phân tích cú pháp và phân tích ngữ nghĩa sẽ mang lại những hiểu biết sâu sắc hơn về danh ngữ.

Việc nghiên cứu cấu trúc danh ngữ trong các loại văn bản khác nhau (văn học, báo chí, khoa học) sẽ giúp hiểu rõ hơn về vai trò của nó trong việc tạo lập diễn ngôn. Nghiên cứu ngôn ngữ cần đi sâu vào ngữ cảnh sử dụng.