Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt của thị trường toàn cầu và sự thay đổi nhanh chóng về nhu cầu khách hàng, việc hoạch định sản xuất và phân phối sản phẩm trở thành yếu tố sống còn đối với doanh nghiệp. Công ty Cổ phần Năng lượng Đại Việt, hoạt động trong lĩnh vực chiết nạp LPG và phân phối sản phẩm gas, đang đối mặt với nhiều thách thức như năng lực chiết nạp không đáp ứng đủ nhu cầu thị trường, mặt bằng sản xuất hạn chế, và kế hoạch phân phối chưa hiệu quả. Sản lượng tiêu thụ gas của công ty trong năm 2012 đạt khoảng 15.100 tấn, tăng 17% so với năm 2011, trong khi năng suất chiết nạp chỉ đạt khoảng 80% nhu cầu kinh doanh, cho thấy sự quá tải trong hệ thống sản xuất.

Mục tiêu nghiên cứu là xây dựng mô hình dự báo nhu cầu sản phẩm, hoạch định tổng hợp kế hoạch sản xuất và thiết kế kế hoạch điều độ hệ thống phân phối nhằm tối ưu hóa chi phí sản xuất và vận tải. Nghiên cứu tập trung vào dữ liệu thu thập từ năm 2011 đến 2012 tại Công ty Cổ phần Năng lượng Đại Việt, với phạm vi bao gồm hệ thống chiết nạp LPG và mạng lưới phân phối sản phẩm. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm chi phí vận tải chiếm khoảng 20% tổng chi phí sản xuất, từ đó tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

  • Lý thuyết dự báo nhu cầu: Dự báo dựa trên phân tích chuỗi thời gian, bao gồm các yếu tố xu hướng, thời vụ, chu kỳ và ngẫu nhiên. Các phương pháp dự báo định lượng như mô hình chuỗi thời gian (Linear Trend, Winters’ Method, Decomposition) được áp dụng để dự báo chính xác nhu cầu sản phẩm.
  • Bài toán vận tải và phân phối (Vehicle Routing Problem - VRP): Mô hình tối ưu lộ trình vận chuyển nhằm giảm chi phí vận tải, bao gồm các biến thể như bài toán đường đi của người bán hàng (TSP) và bài toán lộ trình vận tải cho đội xe nhiều loại (FSM-VRP).
  • Bài toán tồn kho và hoạch định sản xuất tổng hợp: Tối ưu hóa chi phí tồn kho, chi phí sản xuất và phân phối thông qua việc cân đối giữa nhu cầu thị trường và năng lực sản xuất, đảm bảo mức tồn kho an toàn và linh hoạt trong điều độ sản xuất.

Các khái niệm chính bao gồm: dự báo nhu cầu, tối ưu hóa lộ trình vận tải, tồn kho an toàn, hoạch định sản xuất tổng hợp, và chi phí vận tải.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu sản lượng tiêu thụ, năng suất chiết nạp, chi phí vận tải, và dữ liệu đặt hàng từ năm 2011 đến 2012 tại Công ty Cổ phần Năng lượng Đại Việt.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm Minitab 16 để xây dựng mô hình dự báo nhu cầu sản phẩm dựa trên chuỗi thời gian. Áp dụng mô hình Lingo để giải bài toán hoạch định tổng hợp sản xuất và điều độ phân phối sản phẩm, tối ưu hóa chi phí vận tải.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Dữ liệu bao gồm toàn bộ sản lượng và đơn hàng của công ty trong 2 năm, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cao.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 7 đến tháng 11 năm 2012, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích thực trạng, xây dựng mô hình, và phát triển phần mềm hỗ trợ hoạch định.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  • Năng lực chiết nạp không đáp ứng nhu cầu: Năng suất chiết nạp trong năm 2012 chỉ đạt khoảng 79-81% so với nhu cầu tiêu thụ, dẫn đến tình trạng tăng ca liên tục và quá tải hệ thống. Ví dụ, sản lượng tiêu thụ gas 12kg năm 2012 đạt 869.863 chai, trong khi năng suất chiết nạp chỉ khoảng 679.188 chai.
  • Chi phí vận tải chiếm tỷ trọng lớn: Chi phí vận tải chiếm khoảng 20% tổng chi phí sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm và sức cạnh tranh trên thị trường.
  • Mô hình phân phối chưa tối ưu: Hệ thống phân phối hiện tại chưa tối ưu tuyến đường và công suất vận chuyển, dẫn đến chi phí vận tải cao và không đáp ứng kịp thời nhu cầu khách hàng.
  • Mô hình dự báo nhu cầu hiệu quả: Mô hình dự báo dựa trên chuỗi thời gian với các phương pháp Linear Trend, Winters’ Method và Decomposition cho kết quả sai số trung bình tuyệt đối (MAD) thấp, giúp dự báo chính xác nhu cầu sản phẩm năm 2013.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc năng lực chiết nạp không đáp ứng được nhu cầu là do thiết bị đã sử dụng lâu năm, quy trình vận hành còn nhiều thủ công và mặt bằng sản xuất hạn chế. So với các nghiên cứu trong ngành, việc áp dụng mô hình dự báo chuỗi thời gian và bài toán tối ưu lộ trình vận tải đã được chứng minh là hiệu quả trong việc giảm chi phí và nâng cao năng suất. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc tích hợp phần mềm hoạch định sản xuất và điều độ phân phối giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong kế hoạch sản xuất và phân phối, từ đó giảm thiểu chi phí tồn kho và vận tải. Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ Time Series Plot, Autocorrelation Function và bảng so sánh chi phí để minh họa hiệu quả mô hình.

Đề xuất và khuyến nghị

  • Tăng cường năng lực chiết nạp: Đầu tư nâng cấp thiết bị và mở rộng mặt bằng sản xuất trong vòng 12 tháng tới nhằm đáp ứng tối thiểu 100% nhu cầu thị trường, do Ban Giám đốc công ty thực hiện.
  • Áp dụng mô hình dự báo nhu cầu định kỳ: Thực hiện dự báo nhu cầu sản phẩm hàng quý sử dụng phần mềm Minitab để điều chỉnh kế hoạch sản xuất kịp thời, do phòng Kế hoạch sản xuất đảm nhiệm.
  • Tối ưu hóa lộ trình vận tải: Sử dụng mô hình VRP và phần mềm Lingo để xây dựng lịch trình vận chuyển tối ưu, giảm chi phí vận tải ít nhất 10% trong 6 tháng, do phòng Logistics phối hợp với các đại lý thực hiện.
  • Xây dựng phần mềm hoạch định tổng hợp: Phát triển và triển khai phần mềm hoạch định sản xuất và điều độ phân phối tích hợp, giúp đồng bộ kế hoạch sản xuất và phân phối, hoàn thành trong 9 tháng, do phòng Công nghệ thông tin và phòng Kế hoạch phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  • Các nhà quản lý sản xuất và logistics: Nhận diện các điểm nghẽn trong hệ thống sản xuất và phân phối, áp dụng mô hình tối ưu hóa để giảm chi phí và nâng cao hiệu quả.
  • Chuyên gia hoạch định sản xuất: Áp dụng các phương pháp dự báo nhu cầu và bài toán tối ưu lộ trình vận tải trong thực tiễn doanh nghiệp.
  • Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kỹ thuật hệ thống công nghiệp: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và ứng dụng phần mềm trong hoạch định sản xuất và phân phối.
  • Doanh nghiệp trong ngành năng lượng và gas: Học hỏi kinh nghiệm xây dựng kế hoạch sản xuất và phân phối hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần dự báo nhu cầu sản phẩm trong sản xuất LPG?
    Dự báo giúp doanh nghiệp chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất, tránh tình trạng quá tải hoặc thiếu hụt, từ đó giảm chi phí tồn kho và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

  2. Phương pháp dự báo nào được sử dụng trong nghiên cứu?
    Nghiên cứu sử dụng các phương pháp dự báo chuỗi thời gian như Linear Trend, Winters’ Method và Decomposition, cho kết quả dự báo chính xác với sai số thấp.

  3. Làm thế nào để tối ưu hóa chi phí vận tải trong phân phối sản phẩm?
    Áp dụng bài toán tối ưu lộ trình vận tải (VRP) và sử dụng phần mềm giải bài toán tuyến đường giúp giảm chi phí vận tải và nâng cao hiệu quả phân phối.

  4. Phần mềm hoạch định sản xuất và phân phối có vai trò gì?
    Phần mềm giúp đồng bộ kế hoạch sản xuất và phân phối, tự động hóa các bước tính toán và lập lịch, giảm thiểu sai sót và tăng tính chủ động trong quản lý.

  5. Năng lực chiết nạp hiện tại của công ty có đáp ứng được nhu cầu không?
    Năng lực chiết nạp hiện tại chỉ đáp ứng khoảng 80% nhu cầu, dẫn đến tình trạng tăng ca và quá tải, cần được nâng cấp để đáp ứng đầy đủ nhu cầu thị trường.

Kết luận

  • Năng lực chiết nạp LPG của Công ty Cổ phần Năng lượng Đại Việt chưa đáp ứng đủ nhu cầu thị trường, gây ra tình trạng quá tải và tăng chi phí sản xuất.
  • Mô hình dự báo nhu cầu sản phẩm dựa trên chuỗi thời gian cho kết quả chính xác, hỗ trợ lập kế hoạch sản xuất hiệu quả.
  • Bài toán tối ưu lộ trình vận tải giúp giảm chi phí vận chuyển chiếm khoảng 20% tổng chi phí sản xuất.
  • Phần mềm hoạch định tổng hợp sản xuất và điều độ phân phối được xây dựng giúp đồng bộ kế hoạch và nâng cao hiệu quả hoạt động.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cấp thiết bị, áp dụng mô hình dự báo định kỳ, tối ưu hóa vận tải và phát triển phần mềm hoạch định nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty trong vòng 1 năm tới.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.