Giáo Trình Lập Trình Cơ Bản Phần 1: Tìm Hiểu Ngôn Ngữ C

• Người hướng dẫn: Thạc Sỹ: Trịnh Tiến Thanh
• Trường học: Trường Cao đẳng nghề Yên Bái
• Chuyên ngành: Công nghệ thông tin (ứng dụng phần mềm)
• Đề tài: Lập trình cơ bản
• Loại tài liệu: Giáo trình

• LỜI NÓI ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGÔN NGỮ C
• 1.1. Giới thiệu ngôn ngữ C
• 1.2. Lịch sử phát triển
• 1.3. Sự cần thiết
• 1.4. Tạo mới, ghi một chương trình C
• 1.5. Sử dụng trợ giúp
• 1.6. Một số thao tác trên thanh menu bar
• 2. CHƯƠNG 2: CÁC THÀNH PHẦN CƠ BẢN
• 2.1. Từ khóa và kí hiệu
• 2.1.1. Từ khóa
• 2.1.2. Ký hiệu
• 2.1.3. Tập ký hiệu
• 2.2. Các kiểu dữ liệu sơ cấp
• 2.2.1. Kiểu số nguyên
• 2.3. Biến, hằng, biểu thức
• 2.4. Phân loại, khai báo và sử dụng biến
• 2.5. Cấu trúc một chương trình
• 2.5.1. Tiền xử lý và biên dịch
• 2.5.2. Cấu trúc một chương trình C
• 2.5.3. Các thư viện thông dụng
• 2.5.4. Chú thích trong chương trình
• 2.6. Lệnh gán và lệnh gộp
• 2.7. Nhập xuất dữ liệu
• 2.8. Các lệnh toán học
• 2.9. Một số lệnh làm việc với màn hình và bàn phím
• 2.10. Thực thi chương trình
• 3. CHƯƠNG 3: CÁC LỆNH CẤU TRÚC
• 3.1. Cấu trúc rẽ nhánh
• 3.2. Dạng không đầy đủ
• 3.3. Cấu trúc lặp
• 3.3.1. Cấu trúc lặp for
• 3.3.2. Cấu trúc lặp while, do while
• 3.4. Các lệnh đặc biệt
• 4. CHƯƠNG 4: HÀM
• 4.1. Khái niệm hàm
• 4.1.1. Khái niệm và phân loại
• 4.1.2. Quy tắc hoạt động của hàm
• 4.2. Xây dựng hàm
• 4.2.1. Định nghĩa hàm
• 4.2.2. Sử dụng hàm
• 4.3. Các tham số của hàm
• 4.3.1. Phân biệt các loại tham số
• 4.3.2. Cách truyền tham số
• 4.3.2.1. Truyền bằng tham trị
• 4.3.2.2. Truyền bằng biến
• 4.3.3. Các đối số mặc định
• 4.3.4. Chiều dài biến đổi được của danh sách tham số
• 4.3.5. Các tham số danh định
• 4.4. Biến toàn cục và biến cục bộ
• 4.5. Khái niệm đệ quy
• 4.5.1. Các bài toán dùng đệ quy
• 4.5.2. Cách xây dựng hàm đệ quy
• 4.5.3. Các ví dụ về hàm đệ quy
• 5. CHƯƠNG 5: MẢNG
• 5.1. Khái niệm mảng
• 5.2. Truy xuất mảng
• 5.2.1. Truy xuất mảng 1 chiều
• 5.2.2. Truy xuất mảng 2 chiều
• 6. CHƯƠNG 6: CON TRỎ
• 6.1. Khái niệm về con trỏ và địa chỉ
• 6.2. Khai báo về sử dụng biến con trỏ
• 6.2.1. Khai báo biến con trỏ
• 6.3. Các thao tác trên con trỏ
• 6.3.1. Con trỏ và mảng 1 chiều
• 6.3.1.1. Phép toán lấy địa chỉ
• 6.3.1.2. Tên mảng là 1 hằng địa chỉ
• 6.3.1.3. Con trỏ trỏ tới các phần tử của mảng 1 chiều
• 6.3.2. Con trỏ và hàm
• 7. CHƯƠNG 7: CHUỖI KÝ TỰ
• 7.1. Khai báo theo mảng
• 7.2. Các thao tác trên chuỗi
• 7.2.1. Nhập chuỗi từ bàn phím
• 7.2.2. Xuất chuỗi ra màn hình
• 7.2.3. Một số hàm xử lý chuỗi
• 7.2.4. Một số thao tác cơ bản trên chuỗi
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về ngôn ngữ lập trình C Khám phá sức mạnh và ứng dụng

Ngôn ngữ lập trình C đã trở thành một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất trong lĩnh vực lập trình. Được phát triển vào những năm 1970, C không chỉ là nền tảng cho nhiều ngôn ngữ lập trình hiện đại mà còn là công cụ mạnh mẽ cho lập trình hệ thống và phát triển ứng dụng. Giáo trình này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về ngôn ngữ C, từ lịch sử phát triển đến những ứng dụng thực tiễn của nó trong ngành công nghệ thông tin.

1.1. Lịch sử phát triển ngôn ngữ C Từ khởi đầu đến hiện tại

Ngôn ngữ C được phát triển bởi Dennis Ritchie tại phòng thí nghiệm Bell vào cuối thập kỷ 60. Ban đầu, nó được thiết kế để lập trình hệ điều hành UNIX. Qua thời gian, C đã trở thành ngôn ngữ lập trình chủ yếu cho nhiều ứng dụng và hệ thống, nhờ vào tính linh hoạt và hiệu quả của nó.

1.2. Sự cần thiết của ngôn ngữ C trong lập trình hiện đại

Ngôn ngữ C đã thay đổi cách tiếp cận lập trình, cung cấp một cấu trúc rõ ràng và hiệu quả cho việc phát triển phần mềm. Sự kết hợp giữa tính dễ sử dụng và sức mạnh đã giúp C trở thành lựa chọn hàng đầu cho lập trình viên trong nhiều lĩnh vực.

II. Các thành phần cơ bản trong ngôn ngữ C Khám phá từ khóa và kiểu dữ liệu

Để hiểu rõ hơn về ngôn ngữ lập trình C, việc nắm vững các thành phần cơ bản như từ khóa, kiểu dữ liệu và cấu trúc chương trình là rất quan trọng. Những thành phần này không chỉ giúp lập trình viên viết mã hiệu quả mà còn đảm bảo tính chính xác và tối ưu cho chương trình.

2.1. Từ khóa trong ngôn ngữ C Những điều cần biết

Từ khóa là các từ được định nghĩa sẵn trong ngôn ngữ C, không thể sử dụng cho các biến hay hàm. Ví dụ như 'int', 'return', 'if', 'else',... Việc hiểu rõ các từ khóa này giúp lập trình viên viết mã chính xác và hiệu quả hơn.

2.2. Các kiểu dữ liệu cơ bản Nền tảng cho lập trình C

Ngôn ngữ C hỗ trợ nhiều kiểu dữ liệu khác nhau như số nguyên, số thực, ký tự, và mảng. Mỗi kiểu dữ liệu có những đặc điểm riêng, giúp lập trình viên lựa chọn phù hợp cho từng bài toán cụ thể.

III. Cấu trúc chương trình C Hướng dẫn chi tiết cho người mới bắt đầu

Cấu trúc của một chương trình C rất quan trọng để đảm bảo mã nguồn dễ đọc và bảo trì. Một chương trình C thường bao gồm các phần như khai báo thư viện, khai báo biến, và các hàm. Việc nắm vững cấu trúc này sẽ giúp lập trình viên phát triển các ứng dụng phức tạp hơn.

3.1. Khai báo thư viện và biến Bước đầu tiên trong lập trình C

Khai báo thư viện là bước đầu tiên để sử dụng các hàm có sẵn trong C. Các thư viện như stdio.h và stdlib.h cung cấp nhiều chức năng hữu ích cho lập trình viên. Bên cạnh đó, việc khai báo biến cũng rất quan trọng để lưu trữ dữ liệu trong chương trình.

3.2. Cấu trúc một chương trình C Các thành phần chính

Một chương trình C thường bao gồm các phần như hàm main(), các hàm khác, và các câu lệnh điều kiện. Cấu trúc rõ ràng giúp lập trình viên dễ dàng theo dõi và sửa lỗi trong mã nguồn.

IV. Các lệnh điều kiện và vòng lặp trong C Bí quyết lập trình hiệu quả

Các lệnh điều kiện và vòng lặp là những công cụ mạnh mẽ trong ngôn ngữ C, cho phép lập trình viên kiểm soát luồng thực thi của chương trình. Việc sử dụng đúng cách các cấu trúc này sẽ giúp tối ưu hóa mã nguồn và nâng cao hiệu suất chương trình.

4.1. Cấu trúc rẽ nhánh Sử dụng if else và switch

Cấu trúc rẽ nhánh cho phép lập trình viên thực hiện các hành động khác nhau dựa trên điều kiện. Các lệnh if, else và switch là những công cụ phổ biến để xử lý các tình huống khác nhau trong chương trình.

4.2. Cấu trúc lặp for while và do while

Cấu trúc lặp cho phép thực hiện một đoạn mã nhiều lần. Các lệnh for, while và do while giúp lập trình viên dễ dàng lặp qua các tập dữ liệu và thực hiện các thao tác cần thiết.

V. Hàm trong ngôn ngữ C Tối ưu hóa mã nguồn và tái sử dụng

Hàm là một phần quan trọng trong lập trình C, cho phép lập trình viên tổ chức mã nguồn một cách hợp lý và tái sử dụng các đoạn mã. Việc hiểu rõ cách định nghĩa và sử dụng hàm sẽ giúp nâng cao hiệu quả lập trình.

5.1. Khái niệm và phân loại hàm Cách sử dụng hiệu quả

Hàm trong C có thể được phân loại thành hàm chuẩn và hàm tự định nghĩa. Việc sử dụng hàm chuẩn giúp tiết kiệm thời gian, trong khi hàm tự định nghĩa cho phép lập trình viên tạo ra các chức năng riêng biệt.

5.2. Cách truyền tham số trong hàm Phân biệt tham trị và tham biến

Có hai cách truyền tham số vào hàm: tham trị và tham biến. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa hai cách này sẽ giúp lập trình viên kiểm soát tốt hơn dữ liệu được truyền vào hàm.

VI. Ứng dụng thực tiễn của ngôn ngữ C Từ lý thuyết đến thực hành

Ngôn ngữ C không chỉ là lý thuyết mà còn có nhiều ứng dụng thực tiễn trong phát triển phần mềm, hệ điều hành và các ứng dụng nhúng. Việc áp dụng kiến thức đã học vào thực tế sẽ giúp lập trình viên nâng cao kỹ năng và kinh nghiệm.

6.1. Phát triển phần mềm Cách C được sử dụng trong ngành công nghiệp

Ngôn ngữ C được sử dụng rộng rãi trong phát triển phần mềm, từ ứng dụng desktop đến các hệ thống nhúng. Nhiều phần mềm nổi tiếng như Linux, Git, và MySQL đều được viết bằng C.

6.2. Hệ điều hành và ứng dụng nhúng Vai trò của C

C là ngôn ngữ chính trong phát triển hệ điều hành như UNIX và Windows. Ngoài ra, C cũng được sử dụng trong các ứng dụng nhúng, nơi yêu cầu hiệu suất cao và kiểm soát phần cứng.