Tổng quan nghiên cứu
Ngành bia thủ công tại Việt Nam đang phát triển nhanh chóng với khoảng 30 thương hiệu lớn, trong đó có Pasteur Street Craft Beer and Restaurant Co., Ltd (PSB). Năm 2019, doanh số bán hàng qua kênh bán buôn tại TP. Hồ Chí Minh của PSB không đạt kế hoạch, gây ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và lợi nhuận công ty. Cụ thể, doanh số bán hàng tại khu vực này chiếm khoảng 50% tổng doanh số bán buôn toàn quốc và 30% tổng doanh số toàn quốc của cả kênh bán buôn và Taproom. Việc không đạt mục tiêu doanh số đã dẫn đến sự gia tăng số lượng khách hàng ngừng mua sản phẩm và tăng số lượng khiếu nại về chất lượng sản phẩm. Nghiên cứu tập trung vào việc phân tích nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu hụt hàng hóa thành phẩm tại kho TP. Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả kinh doanh của PSB. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu năm 2019, tập trung vào kênh bán buôn tại TP. Hồ Chí Minh, với mục tiêu giảm thiểu tình trạng thiếu hàng, nâng cao doanh số và giữ chân khách hàng. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc tối ưu hóa hoạt động quản lý kho, sản xuất và phân phối, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của PSB trên thị trường bia thủ công ngày càng cạnh tranh khốc liệt.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chuỗi cung ứng và tồn kho, bao gồm:
- Lý thuyết chia sẻ thông tin trong chuỗi cung ứng: Nhấn mạnh vai trò của việc trao đổi thông tin liên tục và chính xác giữa các bộ phận trong công ty để nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm thiểu rủi ro thiếu hụt hàng hóa.
- Mô hình nguyên nhân - kết quả (Cause-Effect Map): Sử dụng để phân tích các nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến tình trạng thiếu hàng, bao gồm thiếu chia sẻ thông tin, thiếu nguyên vật liệu và dự báo bán hàng không chính xác.
- Khái niệm về thiếu hụt hàng hóa (Stock Shortage/Out of Stock): Được định nghĩa là tình trạng không có hàng hóa thành phẩm tại kho để giao cho khách hàng khi có đơn đặt hàng, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh số và sự hài lòng của khách hàng.
- Lý thuyết về dự báo bán hàng và lập kế hoạch sản xuất: Bao gồm các chỉ số kiểm soát tồn kho như tỷ lệ tồn kho so với nhu cầu tuần tiếp theo, và tầm quan trọng của việc cập nhật dự báo thường xuyên để tránh sai lệch trong kế hoạch sản xuất.
- Khái niệm về hoạt động bán hàng và marketing hiệu quả: Tác động của các chương trình khuyến mãi, quảng bá và hỗ trợ bán hàng đến doanh số và sự trung thành của khách hàng.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu thứ cấp và phỏng vấn sâu:
- Nguồn dữ liệu: Dữ liệu bán hàng, khiếu nại khách hàng, tồn kho và báo cáo sản xuất năm 2019 của PSB tại TP. Hồ Chí Minh; các báo cáo tài chính và kế hoạch kinh doanh của công ty.
- Phương pháp phân tích: Phân tích định lượng số liệu bán hàng, khiếu nại và tồn kho; phân tích định tính qua phỏng vấn nhóm với CEO, Giám đốc bán hàng, Giám đốc marketing, Quản lý phân phối và Quản lý sản xuất để xác định nguyên nhân gốc rễ.
- Cỡ mẫu và chọn mẫu: Phỏng vấn 5 vị trí chủ chốt trong công ty nhằm thu thập thông tin đa chiều và toàn diện về vấn đề.
- Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2019, phỏng vấn và tổng hợp kết quả trong quý đầu năm 2020.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Doanh số bán hàng không đạt kế hoạch: Doanh số bán hàng qua kênh bán buôn tại TP. Hồ Chí Minh năm 2019 thấp hơn mục tiêu từ 5-10%, trong khi mục tiêu tăng trưởng đặt ra là 10-20% so với năm 2018. Trung bình mỗi điểm bán hàng bán khoảng 80 lít/tháng, nhưng thực tế có nhiều điểm giảm xuống còn 68 lít/tháng.
Tăng số lượng khách hàng ngừng mua sản phẩm: Tỷ lệ điểm bán hàng ngừng mua bia PSB tăng từ 2% trong quý 1 lên đến 5% trong quý 3 và 4 năm 2019, gây ảnh hưởng tiêu cực đến doanh thu và chi phí phát triển điểm bán mới.
Gia tăng khiếu nại về chất lượng sản phẩm: Số lượng khiếu nại khách hàng tăng từ 0 trong quý 1 lên 11 trong quý 4 năm 2019, tập trung chủ yếu vào các sản phẩm Jasmine IPA, Passion Fruit Wheat Ale và Irish Stout. Các lỗi bao gồm vị bia khác lạ, bọt quá nhiều, màu sắc không đồng nhất và vấn đề đóng gói.
Tình trạng thiếu hụt hàng hóa thành phẩm tại kho TP. Hồ Chí Minh: Trong năm 2019, PSB ghi nhận 8 lần thiếu hụt hàng hóa với các sản phẩm chủ lực như Irish Stout, Dragon Fruit Gose, Jasmine IPA, Pasteur Street Pale Ale, Viet Wit, Double IPA và God Water. Mỗi lần thiếu hụt kéo dài khoảng một tuần, với nhu cầu trung bình từ 10 đến 20 thùng/keg mỗi tuần.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu hụt hàng hóa được xác định là thiếu chia sẻ thông tin hiệu quả giữa các bộ phận bán hàng, sản xuất và phân phối. Việc cập nhật dự báo bán hàng không thường xuyên (chỉ theo quý), cùng với phản hồi chậm trễ về tiến độ sản xuất và tồn kho, khiến kế hoạch sản xuất và phân phối không kịp thời điều chỉnh, dẫn đến thiếu hàng tại kho TP. Hồ Chí Minh. Ngoài ra, sự thiếu hụt nguyên vật liệu nhập khẩu và thiếu hụt thùng keg rỗng cũng góp phần làm gián đoạn quá trình đóng gói và cung ứng sản phẩm.
So với các nghiên cứu trong ngành, việc thiếu thông tin và phối hợp kém trong chuỗi cung ứng là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng thiếu hàng, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh số và sự hài lòng của khách hàng. Việc tăng số lượng khiếu nại về chất lượng cũng phản ánh các vấn đề trong quy trình sản xuất và kiểm soát chất lượng, đặc biệt khi PSB chưa áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9001 hay HACCP.
Việc thiếu các chương trình marketing và khuyến mãi hấp dẫn, cùng với việc mở rộng điểm bán không hiệu quả, cũng làm giảm sức cạnh tranh và sự trung thành của khách hàng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện xu hướng doanh số, số lượng khách hàng ngừng mua và khiếu nại theo tháng, cũng như bảng tổng hợp các lần thiếu hụt hàng hóa theo sản phẩm và thời gian.
Đề xuất và khuyến nghị
Thiết lập quy trình chia sẻ thông tin liên tục và minh bạch giữa các bộ phận: Áp dụng họp S&OP (Sales & Operations Planning) hàng tuần giữa phòng bán hàng, sản xuất và phân phối để cập nhật dự báo, tiến độ sản xuất và tồn kho. Mục tiêu giảm thiểu thời gian phản hồi xuống dưới 24 giờ, thực hiện ngay trong quý tiếp theo.
Cải thiện dự báo bán hàng bằng phương pháp phân tích dữ liệu nâng cao: Sử dụng phần mềm hỗ trợ dự báo có tính đến xu hướng, mùa vụ và các chương trình khuyến mãi. Đào tạo đội ngũ bán hàng cập nhật dự báo hàng tuần, nhằm giảm sai số dự báo dưới 10% trong vòng 6 tháng.
Tăng cường quản lý và thu hồi thùng keg rỗng: Áp dụng hệ thống theo dõi thùng keg (ví dụ Ekos) để kiểm soát số lượng thùng tại các điểm bán, chủ động thu hồi thùng rỗng nhằm đảm bảo đủ bao bì đóng gói. Thực hiện trong vòng 3 tháng với sự phối hợp của bộ phận phân phối và bán hàng.
Đẩy mạnh hoạt động marketing và khuyến mãi hấp dẫn: Thuê Giám đốc Marketing chuyên trách, xây dựng kế hoạch quảng bá sản phẩm mới và chương trình khuyến mãi định kỳ nhằm tăng doanh số và giữ chân khách hàng. Mục tiêu tăng doanh số ít nhất 15% trong 12 tháng tới.
Áp dụng hệ thống ERP để đồng bộ dữ liệu và quản lý tồn kho: Đầu tư phần mềm ERP giúp tích hợp dữ liệu bán hàng, sản xuất và kho vận, nâng cao khả năng dự báo và điều phối nguồn lực. Lộ trình triển khai trong 12 tháng, ưu tiên các phân hệ quản lý tồn kho và sản xuất.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý PSB: Nhận diện rõ nguyên nhân và giải pháp cải thiện tình trạng thiếu hụt hàng hóa, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và lợi nhuận công ty.
Các nhà quản lý chuỗi cung ứng và kho vận trong ngành bia thủ công: Áp dụng các bài học về phối hợp nội bộ, quản lý tồn kho và dự báo bán hàng để tối ưu hóa hoạt động.
Chuyên gia marketing và bán hàng trong ngành thực phẩm đồ uống: Hiểu rõ tác động của hoạt động marketing và khuyến mãi đến doanh số và sự trung thành của khách hàng trong thị trường cạnh tranh.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, logistics: Tham khảo mô hình phân tích nguyên nhân - kết quả, phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng trong bối cảnh thực tế doanh nghiệp.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao thiếu chia sẻ thông tin lại là nguyên nhân chính gây thiếu hụt hàng hóa?
Thiếu chia sẻ thông tin khiến các bộ phận không cập nhật kịp thời dự báo bán hàng, tiến độ sản xuất và tồn kho, dẫn đến kế hoạch sản xuất và phân phối không phù hợp, gây thiếu hàng tại kho.Việc thiếu hụt thùng keg ảnh hưởng thế nào đến hoạt động của PSB?
Thiếu thùng keg rỗng làm gián đoạn quá trình đóng gói sản phẩm, khiến dù có sẵn bia bán thành phẩm nhưng không thể đóng gói và giao hàng kịp thời, dẫn đến thiếu hàng.Làm thế nào để cải thiện dự báo bán hàng tại PSB?
Áp dụng phương pháp phân tích dữ liệu nâng cao, cập nhật dự báo thường xuyên dựa trên xu hướng, mùa vụ và chương trình khuyến mãi, đồng thời đào tạo đội ngũ bán hàng thực hiện dự báo chính xác hơn.Tại sao các chương trình marketing và khuyến mãi lại quan trọng trong việc giữ chân khách hàng?
Marketing và khuyến mãi giúp tăng nhận diện thương hiệu, kích thích mua hàng và tạo sự hấp dẫn cho khách hàng, từ đó giảm tỷ lệ khách hàng ngừng mua và tăng doanh số.Việc áp dụng hệ thống ERP có lợi ích gì cho PSB?
ERP giúp đồng bộ dữ liệu giữa các bộ phận, nâng cao khả năng quản lý tồn kho, dự báo và điều phối sản xuất, giảm thiểu sai sót và tăng hiệu quả hoạt động.
Kết luận
- Tình trạng thiếu hụt hàng hóa thành phẩm tại kho TP. Hồ Chí Minh là nguyên nhân chính khiến doanh số bán hàng của PSB không đạt kế hoạch năm 2019.
- Nguyên nhân gốc rễ được xác định là thiếu chia sẻ thông tin hiệu quả giữa các bộ phận bán hàng, sản xuất và phân phối.
- Các yếu tố phụ như thiếu hụt nguyên vật liệu, thùng keg rỗng và dự báo bán hàng không chính xác cũng góp phần làm trầm trọng thêm vấn đề.
- Giải pháp trọng tâm là cải thiện quy trình chia sẻ thông tin, nâng cao dự báo bán hàng, quản lý thùng keg và đẩy mạnh hoạt động marketing.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai họp S&OP định kỳ, áp dụng phần mềm hỗ trợ dự báo và ERP, cùng với đào tạo nhân sự để đảm bảo thực thi hiệu quả.
Hành động ngay hôm nay để tối ưu hóa chuỗi cung ứng và nâng cao hiệu quả kinh doanh của PSB!