Tổng quan nghiên cứu

Công trình thủy lợi đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế xã hội, phòng chống thiên tai và bảo vệ môi trường. Theo báo cáo của ngành, vốn đầu tư cho công trình thủy lợi chiếm tỷ trọng lớn trong ngân sách xây dựng cơ bản hàng năm. Tuy nhiên, chất lượng công trình thủy lợi còn nhiều hạn chế, gây ra thiệt hại lớn khi xảy ra sự cố như vỡ đập hay sạt lở đê điều. Công ty TNHH Khai thác Công trình Thủy lợi Bình Định là đơn vị công ích chịu trách nhiệm quản lý, vận hành và khai thác hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Bình Định. Qua thực tế, công tác quản lý chất lượng xây dựng tại công ty còn tồn tại nhiều bất cập như đội ngũ cán bộ không chuyên trách, quy trình quản lý chưa hoàn chỉnh, dẫn đến công trình kém chất lượng, chậm tiến độ và phát sinh sự cố.

Mục tiêu nghiên cứu là nâng cao năng lực quản lý chất lượng công trình xây dựng tại Công ty TNHH Khai thác Công trình Thủy lợi Bình Định, từ đó đề xuất các giải pháp hiệu quả nhằm tăng cường công tác quản lý chất lượng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án đầu tư kiên cố hóa kênh mương do công ty làm chủ đầu tư trong giai đoạn gần đây. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ giúp hoàn thiện hệ thống quản lý chất lượng tại công ty mà còn cung cấp tài liệu tham khảo cho các đơn vị khai thác công trình thủy lợi khác, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư và bảo đảm an toàn công trình.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng công trình xây dựng, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Nhấn mạnh việc quản lý chất lượng xuyên suốt các giai đoạn từ khảo sát, thiết kế, thi công đến bảo trì công trình, nhằm đảm bảo sự phù hợp với yêu cầu kỹ thuật và nhu cầu người sử dụng.
  • Mô hình ISO 9000 về quản lý chất lượng: Định nghĩa quản lý chất lượng là hệ thống các hoạt động hoạch định, kiểm soát, đảm bảo và cải tiến chất lượng trong khuôn khổ một hệ thống chất lượng.
  • Khái niệm chất lượng tổng hợp: Bao gồm các yếu tố kỹ thuật, thẩm mỹ, chi phí hợp lý, tiến độ thực hiện, tính an toàn và độ tin cậy của công trình.
  • Các khái niệm chính: chất lượng sản phẩm, quản lý chất lượng xây dựng, năng lực chủ đầu tư, vai trò các chủ thể trong quản lý chất lượng (chủ đầu tư, nhà thầu, tổ chức tư vấn).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích và so sánh dựa trên:

  • Nguồn dữ liệu: Tài liệu pháp luật liên quan đến quản lý chất lượng công trình xây dựng, báo cáo thực trạng công tác quản lý chất lượng tại Công ty TNHH Khai thác Công trình Thủy lợi Bình Định, số liệu thống kê về đầu tư xây dựng và chất lượng công trình.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn các dự án kiên cố hóa kênh mương do công ty làm chủ đầu tư trong giai đoạn gần đây làm đối tượng nghiên cứu điển hình.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích định tính về quy trình quản lý, năng lực tổ chức và nhân sự; phân tích định lượng về tỷ lệ công trình đạt chất lượng, tiến độ thi công, chi phí đầu tư.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2020, tập trung đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp trong vòng 1 năm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý chất lượng còn nhiều hạn chế: Khoảng 30% công trình do công ty làm chủ đầu tư gặp các vấn đề về chất lượng như nứt, thấm dột, lún sụt, gây ảnh hưởng đến tuổi thọ và hiệu quả sử dụng. Tỷ lệ dự án chậm tiến độ chiếm khoảng 25%, nguyên nhân chủ yếu do năng lực quản lý và giám sát thi công chưa đáp ứng yêu cầu.

  2. Năng lực chủ đầu tư chưa đồng đều: Đội ngũ cán bộ quản lý chất lượng phần lớn không chuyên trách, trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý còn hạn chế. Chỉ khoảng 40% cán bộ có chứng chỉ hành nghề phù hợp, dẫn đến việc kiểm soát chất lượng thi công chưa chặt chẽ.

  3. Quy trình lựa chọn nhà thầu và giám sát thi công chưa hoàn thiện: Việc lựa chọn nhà thầu chủ yếu dựa trên giá thầu thấp nhất, chưa đánh giá đầy đủ năng lực và kinh nghiệm, làm tăng nguy cơ công trình kém chất lượng. Công tác giám sát thi công còn hình thức, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.

  4. Chưa chú trọng công tác bảo trì công trình: Khoảng 35% công trình không được bảo trì đúng định kỳ hoặc bảo trì không đầy đủ, dẫn đến xuống cấp nhanh chóng, giảm tuổi thọ công trình và tăng chi phí sửa chữa.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ năng lực quản lý của chủ đầu tư còn yếu, thiếu chuyên môn và kinh nghiệm trong quản lý chất lượng xây dựng. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả này tương đồng với thực trạng chung tại nhiều công ty khai thác công trình thủy lợi khác, nơi mà công tác quản lý chất lượng chưa được đầu tư đúng mức. Việc lựa chọn nhà thầu dựa trên giá thấp nhất mà không đánh giá toàn diện năng lực là nguyên nhân phổ biến dẫn đến chất lượng công trình không đảm bảo.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ công trình đạt chất lượng so với tổng số công trình, bảng phân tích năng lực cán bộ quản lý và biểu đồ tiến độ dự án để minh họa rõ hơn các vấn đề tồn tại. Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ các điểm yếu trong quản lý chất lượng, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo chất lượng công trình và sử dụng hiệu quả nguồn vốn đầu tư.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện quy trình lựa chọn nhà thầu: Áp dụng tiêu chí đánh giá toàn diện về năng lực, kinh nghiệm và chất lượng thi công bên cạnh giá thầu. Thời gian thực hiện trong 1 năm, do Ban Giám đốc và Phòng Kỹ thuật chủ trì.

  2. Nâng cao năng lực quản lý chất lượng cho cán bộ chủ đầu tư: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chất lượng xây dựng, kỹ năng giám sát thi công và cập nhật các văn bản pháp luật mới. Mục tiêu đạt 80% cán bộ có chứng chỉ hành nghề phù hợp trong vòng 2 năm.

  3. Tăng cường công tác giám sát thi công xây dựng: Thành lập đội ngũ giám sát chuyên trách, phối hợp chặt chẽ với tổ chức tư vấn giám sát độc lập để kiểm tra, nghiệm thu chất lượng công trình theo quy định. Thực hiện ngay trong các dự án hiện tại và tương lai.

  4. Xây dựng kế hoạch bảo trì công trình định kỳ: Lập kế hoạch và ngân sách bảo trì chi tiết cho từng công trình, đảm bảo công trình được duy tu, sửa chữa kịp thời nhằm kéo dài tuổi thọ và giảm chi phí sửa chữa lớn. Thời gian triển khai trong vòng 1 năm, do Phòng Kỹ thuật phối hợp với Ban Tài vụ-Kế hoạch thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư các công trình thủy lợi: Nghiên cứu giúp nâng cao năng lực quản lý chất lượng, từ đó đảm bảo hiệu quả đầu tư và an toàn công trình.

  2. Các nhà quản lý dự án xây dựng: Áp dụng các giải pháp quản lý chất lượng và giám sát thi công để kiểm soát tiến độ và chất lượng dự án.

  3. Tổ chức tư vấn giám sát và thiết kế: Tham khảo để cải tiến quy trình làm việc, nâng cao chất lượng dịch vụ tư vấn và giám sát.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và thủy lợi: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định và hướng dẫn quản lý chất lượng công trình xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản lý chất lượng công trình thủy lợi lại quan trọng?
    Quản lý chất lượng đảm bảo công trình an toàn, bền vững, tiết kiệm chi phí và đáp ứng nhu cầu sử dụng lâu dài, tránh thiệt hại do sự cố như vỡ đập hay sạt lở.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng công trình xây dựng?
    Bao gồm trình độ công nghệ, năng lực quản lý, chất lượng nguyên vật liệu, trình độ lao động và cơ chế chính sách quản lý.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng lực quản lý chất lượng của chủ đầu tư?
    Thông qua đào tạo chuyên môn, xây dựng quy trình quản lý chuẩn, tăng cường giám sát và áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9000.

  4. Tại sao việc lựa chọn nhà thầu dựa trên giá thấp nhất lại gây rủi ro?
    Chỉ tập trung vào giá có thể dẫn đến lựa chọn nhà thầu thiếu năng lực, không đảm bảo chất lượng thi công, gây ra sự cố và chi phí sửa chữa cao.

  5. Công tác bảo trì công trình có vai trò gì?
    Bảo trì giúp duy trì chất lượng, kéo dài tuổi thọ công trình, giảm thiểu hư hỏng và chi phí sửa chữa lớn, đảm bảo công trình hoạt động hiệu quả.

Kết luận

  • Công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng tại Công ty TNHH Khai thác Công trình Thủy lợi Bình Định còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng và tiến độ dự án.
  • Năng lực quản lý của chủ đầu tư và quy trình lựa chọn nhà thầu chưa đáp ứng yêu cầu thực tế, dẫn đến công trình kém chất lượng và sự cố.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lý, hoàn thiện quy trình lựa chọn nhà thầu, tăng cường giám sát thi công và xây dựng kế hoạch bảo trì công trình.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng công trình thủy lợi tại Bình Định và các địa phương khác.
  • Tiếp tục triển khai đào tạo, áp dụng các giải pháp trong vòng 1-2 năm tới để đạt được hiệu quả quản lý chất lượng bền vững.

Hành động tiếp theo: Chủ đầu tư và các bên liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời cập nhật thường xuyên các văn bản pháp luật và tiêu chuẩn quản lý chất lượng xây dựng để nâng cao hiệu quả công tác quản lý.