Tổng quan nghiên cứu

Việt Nam là quốc gia đa tôn giáo với khoảng 25 triệu tín đồ, chiếm 27% dân số cả nước, trải rộng trên 40 tổ chức tôn giáo và một pháp môn tu hành thuộc 15 tôn giáo được nhà nước công nhận. Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có gần 600.000 tín đồ thuộc 8 tổ chức tôn giáo hoạt động ổn định, trong đó Phật giáo, Công giáo, Tin lành và Cao Đài là các tôn giáo lớn với hàng nghìn cơ sở thờ tự và chức sắc, chức việc. Trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo ngày càng đa dạng và phức tạp, đặt ra yêu cầu cấp thiết về phát triển nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về tôn giáo.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng nguồn nhân lực tại Ban Tôn giáo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tôn giáo. Nghiên cứu tập trung khảo sát trong giai đoạn từ năm 2020 đến 2023, với phạm vi nghiên cứu tại Ban Tôn giáo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà hoạch định chính sách nhằm hoàn thiện chính sách phát triển nhân lực trong lĩnh vực tôn giáo, góp phần giữ vững ổn định chính trị, an ninh trật tự và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về nguồn nhân lực và chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực công, đặc biệt là trong quản lý nhà nước về tôn giáo. Nguồn nhân lực được hiểu là toàn bộ con người có thể cung cấp thể lực và trí lực cho xã hội, bao gồm kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm và năng lực của nhân viên trong tổ chức. Chất lượng nguồn nhân lực (CLNNL) là trạng thái thể hiện sự phù hợp giữa trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức, năng lực và tác phong làm việc của nhân lực với yêu cầu công việc.

Khung lý thuyết tập trung vào ba khía cạnh chính: phẩm chất chính trị và đạo đức, năng lực chuyên môn và quản lý, cùng tác phong làm việc. Các tiêu chí đánh giá CLNNL trong lĩnh vực tôn giáo bao gồm trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, tinh thần cống hiến, khả năng lãnh đạo và phục vụ cộng đồng. Lý thuyết cũng nhấn mạnh vai trò của chính sách phát triển nhân lực trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về tôn giáo.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu thứ cấp từ các văn kiện, tài liệu pháp luật, báo cáo thống kê và các công trình nghiên cứu liên quan đến công tác quản lý nhà nước về tôn giáo tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2020-2022. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát công chức, viên chức tại Ban Tôn giáo tỉnh trong khoảng thời gian từ tháng 01 đến tháng 02 năm 2023.

Phương pháp phân tích bao gồm phân tích định tính và định lượng, sử dụng thống kê mô tả để đánh giá đặc điểm nguồn nhân lực, thâm niên, trình độ học vấn, trình độ chính trị, chuyên môn và kỹ năng ngoại ngữ, tin học. Cỡ mẫu khảo sát gồm 13 công chức tại Ban Tôn giáo tỉnh, được chọn theo phương pháp toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện. Quá trình nghiên cứu cũng áp dụng phương pháp tổng hợp, đối chiếu và so sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước để làm rõ thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đặc điểm nguồn nhân lực tại Ban Tôn giáo tỉnh: Toàn bộ 13 nhân sự là công chức, trong đó 61,54% là nam và 38,46% là nữ. Về trình độ học vấn, 69,23% có trình độ đại học, 23,08% có trình độ sau đại học, và 7,69% dưới đại học. Trình độ chính trị chủ yếu là trung cấp (46,15%) và cao cấp (23,08%). Về chuyên môn, nhân lực có đa dạng ngành đào tạo như kinh tế, luật, xã hội học, hành chính với 69,23% có trình độ ngoại ngữ tiếng Anh từ B đến B2 và 15,69% trình độ C. Trình độ tin học chủ yếu ở mức A và B.

  2. Biến động nhân sự: Từ năm 2015 đến 2017, Ban Tôn giáo được giao 15 biên chế công chức và 3 hợp đồng lao động, duy trì ổn định. Năm 2020, số biên chế giảm còn 14, với 13 công chức có mặt, thiếu 1 chức danh văn thư; hợp đồng lao động còn 2 người, thiếu 1 chức danh lái xe. Tình trạng thiếu hụt nhân sự ảnh hưởng đến hiệu quả công tác.

  3. Công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ: Giai đoạn 2017-2020, Ban Tôn giáo tổ chức 3 lớp bồi dưỡng với hơn 600 lượt cán bộ, công chức tham gia. Tuy nhiên, do dịch Covid-19 và sự thay đổi thường xuyên của cán bộ cấp xã, công tác đào tạo còn hạn chế. Tài liệu và đội ngũ giảng viên được đánh giá tốt nhưng cần nâng cao kỹ năng tuyên truyền cho báo cáo viên địa phương.

  4. Hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tôn giáo: Ban Tôn giáo đã phối hợp tổ chức tuyên truyền pháp luật cho gần 500 cán bộ, hơn 11.000 chức sắc, chức việc và tín đồ. Các hoạt động tôn giáo diễn ra ổn định, cơ sở thờ tự được nâng cấp, các tổ chức tôn giáo tích cực tham gia các hoạt động xã hội, giáo dục và bảo trợ xã hội. Tuy nhiên, vẫn tồn tại các hạn chế như tổ chức bộ máy chưa kiện toàn, chính sách pháp luật còn bất cập, nhân lực chưa ổn định, và một số vi phạm trong sinh hoạt tôn giáo.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy nguồn nhân lực tại Ban Tôn giáo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có trình độ học vấn và chuyên môn tương đối cao, đáp ứng phần nào yêu cầu công tác quản lý nhà nước về tôn giáo. Tuy nhiên, sự thiếu ổn định nhân sự, đặc biệt ở cấp xã, cùng với hạn chế trong công tác đào tạo và bồi dưỡng đã ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực tôn giáo đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách, đào tạo và quản lý nhân sự.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố trình độ học vấn, trình độ chính trị và kỹ năng ngoại ngữ của nhân sự, cũng như bảng thống kê biến động nhân sự qua các năm. Bảng tổng hợp kết quả bồi dưỡng chuyên môn và số lượng cán bộ tham gia cũng giúp minh họa hiệu quả công tác đào tạo.

Việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tôn giáo mà còn giúp ổn định chính trị, đảm bảo an ninh trật tự và phát triển kinh tế xã hội địa phương. Các hạn chế hiện tại phản ánh nhu cầu cấp thiết về hoàn thiện chính sách, tăng cường đào tạo và ổn định đội ngũ cán bộ làm công tác tôn giáo.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện chính sách tuyển dụng và sử dụng nhân lực: Ban Tôn giáo phối hợp với Sở Nội vụ xây dựng chính sách tuyển dụng minh bạch, ưu tiên tuyển dụng nhân sự có trình độ chuyên môn và phẩm chất chính trị phù hợp. Mục tiêu giảm tỷ lệ thiếu hụt nhân sự xuống dưới 5% trong vòng 2 năm tới.

  2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ: Tổ chức định kỳ các lớp bồi dưỡng nâng cao kỹ năng quản lý nhà nước về tôn giáo, kỹ năng tuyên truyền pháp luật cho cán bộ các cấp, đặc biệt là cấp xã. Mục tiêu đào tạo ít nhất 600 lượt cán bộ mỗi năm trong giai đoạn 2023-2025.

  3. Xây dựng hệ thống chính sách đãi ngộ đặc thù: Áp dụng các chính sách ưu đãi về lương, phụ cấp, khen thưởng nhằm thu hút và giữ chân nhân tài làm công tác tôn giáo, giảm tỷ lệ luân chuyển và nghỉ việc không mong muốn xuống dưới 10% trong 3 năm tới.

  4. Tăng cường công tác phối hợp và quản lý bộ máy: Kiện toàn tổ chức bộ máy Ban Tôn giáo, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ từng phòng ban, tăng cường phối hợp với các sở, ban, ngành và địa phương để nâng cao hiệu quả quản lý. Thực hiện trong vòng 1 năm với sự giám sát chặt chẽ của UBND tỉnh.

  5. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và vận động: Phát triển đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên có kỹ năng chuyên môn và nghiệp vụ, đổi mới hình thức tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cán bộ, chức sắc và tín đồ về pháp luật tôn giáo. Mục tiêu tăng 20% số người tham gia các lớp tuyên truyền trong 2 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà hoạch định chính sách: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng và điều chỉnh chính sách phát triển nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về tôn giáo, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và ổn định xã hội.

  2. Lãnh đạo Ban Tôn giáo và các cơ quan quản lý nhà nước: Giúp hiểu rõ thực trạng nguồn nhân lực, từ đó triển khai các giải pháp phát triển nhân lực phù hợp, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ công chức.

  3. Các nhà nghiên cứu và học viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản lý nhà nước: Cung cấp tài liệu tham khảo về quản lý nguồn nhân lực trong lĩnh vực đặc thù, góp phần phát triển nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn.

  4. Cán bộ, công chức làm công tác tôn giáo: Giúp nhận thức rõ yêu cầu về phẩm chất, năng lực và tác phong làm việc, từ đó chủ động nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phát triển nguồn nhân lực làm công tác tôn giáo lại quan trọng?
    Phát triển nguồn nhân lực giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tôn giáo, đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, giữ vững ổn định chính trị và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Ví dụ, đội ngũ cán bộ có trình độ và phẩm chất tốt sẽ xử lý các tình huống tôn giáo phức tạp hiệu quả hơn.

  2. Thực trạng nguồn nhân lực tại Ban Tôn giáo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu hiện nay ra sao?
    Nguồn nhân lực có trình độ học vấn cao với 69,23% đại học và 23,08% sau đại học, nhưng còn thiếu ổn định nhân sự và chưa đồng đều về trình độ chính trị và kỹ năng ngoại ngữ. Tỷ lệ thiếu hụt nhân sự khoảng 7-8% vào năm 2020.

  3. Những khó khăn chính trong công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân lực tôn giáo là gì?
    Khó khăn gồm sự thay đổi thường xuyên của cán bộ cấp xã, ảnh hưởng của dịch Covid-19 làm gián đoạn các lớp bồi dưỡng, và thiếu kỹ năng tuyên truyền của báo cáo viên địa phương. Điều này làm giảm hiệu quả tiếp thu và áp dụng kiến thức.

  4. Các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là gì?
    Bao gồm hoàn thiện chính sách tuyển dụng, tăng cường đào tạo chuyên môn, xây dựng chính sách đãi ngộ đặc thù, kiện toàn bộ máy tổ chức và đẩy mạnh công tác tuyên truyền. Mỗi giải pháp đều có mục tiêu cụ thể và thời gian thực hiện rõ ràng.

  5. Ai nên sử dụng kết quả nghiên cứu này?
    Các nhà hoạch định chính sách, lãnh đạo Ban Tôn giáo, cán bộ công chức làm công tác tôn giáo, và các nhà nghiên cứu quản trị nhân lực sẽ được hưởng lợi từ kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tôn giáo.

Kết luận

  • Nguồn nhân lực làm công tác quản lý nhà nước về tôn giáo tại Ban Tôn giáo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có trình độ học vấn và chuyên môn tương đối cao nhưng còn thiếu ổn định và đồng đều về kỹ năng.
  • Công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ đã được quan tâm nhưng còn nhiều hạn chế do thay đổi nhân sự và ảnh hưởng của dịch bệnh.
  • Hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tôn giáo được nâng cao nhờ phối hợp tuyên truyền pháp luật và tổ chức các hoạt động tôn giáo, xã hội tích cực.
  • Cần hoàn thiện chính sách tuyển dụng, đào tạo, đãi ngộ và kiện toàn bộ máy tổ chức để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về tôn giáo trong giai đoạn mới.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tôn giáo.

Hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng đội ngũ nhân lực làm công tác tôn giáo vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và đất nước.