GIẢI PHÁP NÂNG CAO CÔNG TÁC QUẢN LÝ HÀNG HÓA XUẤT NHẬP KHẨU TRONG QUY TRÌNH THỦ TỤC HẢI QUAN ĐIỆN TỬ TẠI CỤC HẢI QUAN TP. ĐÀ NẴNG

Thủ tục hải quan bao gồm các công việc mà người khai hải quan và công chức hải quan phải thực hiện theo quy định của pháp luật. Theo Công ước Kyoto, “thủ tục hải quan là tất cả các hoạt động mà cơ quan hải quan và những người có liên quan phải thực hiện nhằm đảm bảo sự tuân thủ pháp luật hải quan”. Thủ tục hải quan điện tử là tất cả các hoạt động này được thực hiện dựa trên ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ thuật số và internet. Điều 3 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP quy định: Thủ tục HQĐT là thủ tục HQ, trong đó việc khai, tiếp nhận, xử lý thông tin khai hải quan, trao đổi các thông tin khác theo quy định của pháp luật về thủ tục hải quan giữa các bên có liên quan thực hiện thông qua Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan. Quy trình này bao gồm các bên liên quan, ví dụ người khai hải quan, cán bộ hải quan, các cơ quan, tổ chức có liên quan. Cơ quan hải quan và các bên liên quan cần tuân thủ pháp luật hải quan, dựa trên nền tảng công nghệ thông tin và internet.

Thủ tục hải quan điện tử đóng vai trò quan trọng trong hội nhập quốc tế. Nó giúp gắn kết nhanh chóng các quốc gia, xóa bỏ rào cản địa lý và nâng cao hiệu quả hợp tác giao thương. Trong công tác quản lý Nhà nước, thủ tục hải quan điện tử giúp đơn giản hóa và giảm thiểu số lượng thủ tục hành chính. Đồng thời, nó cho phép thực hiện triệt để hơn nguyên tắc quản lý tập trung thống nhất, thúc đẩy quá trình hiện đại hóa và ứng dụng công nghệ thông tin trong thủ tục hành chính. Đối với doanh nghiệp, thủ tục hải quan điện tử giúp tăng lợi nhuận bằng cách cắt giảm chi phí làm tờ khai, giảm thời gian kiểm tra hồ sơ, giảm chi phí lưu kho bãi và loại bỏ các khoản chi phí không chính thức. Theo đó, sẽ giúp doanh nghiệp có thể tuân thủ pháp luật hải quan một cách dễ dàng hơn. Hơn nữa, nó tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hội nhập quốc tế và tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Việc triển khai thủ tục hải quan điện tử tại Cục Hải quan TP. Đà Nẵng ban đầu còn nhiều hạn chế. Quá trình áp dụng mới dừng lại ở mức đơn thuần, chưa đi sâu vào phân tích và đánh giá thông tin thu thập từ doanh nghiệp. Điều này ảnh hưởng đến việc đưa ra các quyết định thông quan hàng hóa một cách đảm bảo và nhanh chóng. Sự thiếu hụt các nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Đà Nẵng cũng là một thách thức lớn, gây khó khăn cho việc tìm ra những giải pháp tối ưu và hiệu quả.

Việc hệ thống hóa cơ sở lý luận trong việc áp dụng thực hiện thủ tục hải quan điện tử vào quản lý hàng hóa xuất khẩu nhập khẩu là rất cần thiết. Bên cạnh đó, việc xây dựng các giải pháp nhằm đưa công tác quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu phát triển trong thời gian tới cũng đóng vai trò quan trọng. Cần có những nghiên cứu và giải pháp cụ thể, dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn, để giải quyết các vấn đề còn tồn tại và nâng cao hiệu quả công tác quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan TP. Đà Nẵng.

Việc tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định quốc tế sẽ giúp quá trình giao thương diễn ra suôn sẻ và hiệu quả hơn, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế quốc gia.

Quy trình nghiệp vụ cần được xây dựng một cách chi tiết, rõ ràng và dễ hiểu, bao gồm các bước, các khâu, trách nhiệm của từng bộ phận, cá nhân. Đồng thời, cần tăng cường minh bạch hóa thông tin, công khai các quy định, thủ tục, biểu mẫu, thời gian giải quyết, phí và lệ phí liên quan đến thủ tục hải quan. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thông tin, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, chính xác, giảm thiểu sai sót và thời gian chờ đợi. Việc công khai thông tin cũng góp phần tăng cường tính minh bạch, công khai trong hoạt động của cơ quan hải quan.

Cần triển khai các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về hải quan một cách thường xuyên, đa dạng và hiệu quả. Các hình thức tuyên truyền có thể bao gồm: tổ chức hội nghị, hội thảo, tập huấn, phát tờ rơi, treo băng rôn, khẩu hiệu, đăng tải thông tin trên website, báo chí, truyền hình. Nội dung tuyên truyền cần tập trung vào các quy định mới, các chính sách ưu đãi, các thủ tục đơn giản hóa, các biện pháp phòng chống gian lận thương mại. Việc tuyên truyền cần được thực hiện một cách liên tục, đồng bộ và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị liên quan.

Cần xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, công chức hải quan một cách bài bản, khoa học và phù hợp với từng vị trí công tác. Nội dung đào tạo cần tập trung vào các kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin, kỹ năng giao tiếp, ứng xử. Hình thức đào tạo có thể bao gồm: đào tạo tại chỗ, đào tạo tập trung, đào tạo trực tuyến, cử đi học ở nước ngoài. Việc đào tạo cần được thực hiện một cách thường xuyên, liên tục và có sự đánh giá, kiểm tra kết quả sau đào tạo.

Cần đầu tư, nâng cấp hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS, đảm bảo tính ổn định, an toàn, bảo mật và khả năng tích hợp với các hệ thống khác. Hệ thống cần được thiết kế theo hướng mở, linh hoạt, dễ dàng tùy chỉnh và nâng cấp khi có yêu cầu. Đồng thời, cần xây dựng các quy trình vận hành, bảo trì hệ thống một cách chặt chẽ, đảm bảo hệ thống hoạt động liên tục, ổn định và hiệu quả.

Cần nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain, internet vạn vật (IoT) vào hoạt động quản lý hải quan. AI có thể được sử dụng để tự động hóa các quy trình, phân tích dữ liệu, dự báo rủi ro và phát hiện gian lận thương mại. Blockchain có thể được sử dụng để tăng cường tính minh bạch, an toàn và bảo mật trong giao dịch thương mại. IoT có thể được sử dụng để theo dõi, giám sát hàng hóa trong quá trình vận chuyển, lưu kho. Việc ứng dụng các công nghệ mới cần được thực hiện một cách có kế hoạch, bài bản và phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.

Cần tiến hành rà soát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các bộ phận, đơn vị trong cơ quan hải quan. Trên cơ sở đó, có thể điều chỉnh, sắp xếp lại tổ chức bộ máy để đảm bảo sự phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ mới. Cần xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng bộ phận, cá nhân, tránh chồng chéo, trùng lắp. Đồng thời, cần tăng cường sự phối hợp giữa các bộ phận, đơn vị để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong hoạt động.

Cần xây dựng tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực của cán bộ hải quan. Đồng thời, cần có chính sách tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, bổ nhiệm cán bộ một cách công khai, minh bạch và khách quan. Cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của cán bộ hải quan, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật, đạo đức công vụ. Việc xây dựng đội ngũ cán bộ hải quan chuyên nghiệp, liêm chính là yếu tố then chốt để nâng cao uy tín, hiệu quả của cơ quan hải quan.