Giải Pháp Kỹ Thuật Xuất Khẩu Hàng Hoá Đối Với Thị Trường Quốc Tế

• Tác giả: Lê Thị Mỹ Ngọc
• Trường học: Học viện Chính sách và Phát triển
• Chuyên ngành: Kinh tế
• Đề tài: Giải Pháp Kỹ Thuật Xuất Khẩu Hàng Hoá Đối Với Thị Trường Quốc Tế
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN GIẢI PHÁP KHOA HỌC ĐÃ ĐƯỢC ỨNG DỤNG LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. TỔNG QUAN GIẢI PHÁP ĐỀ TÀI TRONG NƯỚC
• 1.2. TỔNG QUAN GIẢI PHÁP ĐỀ TÀI NGOÀI NƯỚC
• 1.3. NHỮNG VẤN ĐỀ CÒN TỒN TẠI TRONG GIẢI PHÁP NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HÀNG RÀO KỸ THUẬT VÀ THÍCH ỨNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ
• 2.1. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI VÀ VAI TRÒ CỦA HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN
• 2.1.1. Khái niệm hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.1.2. Phân loại hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.1.3. Vai trò của hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.2. KHÁI NIỆM, QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG THỨC THÍCH ỨNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN
• 2.2.1. Khái niệm thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại
• 2.2.2. Quy trình thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.2.3. Nội dung thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản
• 2.2.4. Tiêu chí đánh giá mức độ thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản xuất khẩu
• 2.2.5. Nhân tố ảnh hưởng đến thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản
• 2.2.6. Phân tố doanh nghiệp và cơ sở sản xuất hàng nông sản
• 2.2.7. Kinh nghiệm thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản và bài học cho Việt Nam
• 2.2.7.1. Kinh nghiệm thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản của một số quốc gia trên thế giới
• 2.2.7.2. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG THÍCH ỨNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM XUẤT KHẨU SANG THỊ TRƯỜNG HOA KỲ
• 3.1. TỔNG QUAN HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN CỦA HOA KỲ
• 3.1.1. Hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản của Hoa Kỳ
• 3.1.2. Thực tiễn áp dụng hàng rào kỹ thuật trong thương mại của Hoa Kỳ đối với một số mặt hàng nông sản
• 3.1.3. Một số đạo luật, thể chế của Hoa Kỳ đối với hàng nông sản nhập khẩu
• 3.2. THỰC TIỄN HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU HÀNG NÔNG SẢN CỦA VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG HOA KỲ
• 3.2.1. Quy mô và tốc độ tăng trưởng xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang Hoa Kỳ giai đoạn 2009-2019
• 3.2.2. Cơ cấu mặt hàng nông sản xuất khẩu và thị trường Hoa Kỳ
• 3.2.3. Đánh giá chung về tình hình xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ
• 3.2.4. Thực tiễn thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ
• 3.2.4.1. Các biện pháp, hình thức của Nhà nước trong việc hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản của Hoa Kỳ
• 3.2.4.2. Các biện pháp của Hiệp hội ngành hàng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản của Hoa Kỳ
• 3.2.4.3. Thực tiễn thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại của doanh nghiệp xuất khẩu
• 3.2.4.4. Đánh giá thực tiễn thích ứng hàng rào kỹ thuật trong thương mại của Hoa Kỳ đối với hàng nông sản
• 4. CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP THÍCH ỨNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM XUẤT KHẨU SANG THỊ TRƯỜNG HOA KỲ
• 4.1. BỐI CẢNH VÀ XU HƯỚNG ÁP DỤNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI HÀNG NÔNG SẢN TRÊN THẾ GIỚI
• 4.1.1. Xu hướng áp dụng hàng rào kỹ thuật trong thương mại hàng nông sản thế giới
• 4.1.2. Bối cảnh và xu hướng áp dụng hàng rào kỹ thuật trong thương mại đối với hàng nông sản của Hoa Kỳ
• 4.2. ĐỊNH HƯỚNG THÍCH ỨNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM XUẤT KHẨU SANG THỊ TRƯỜNG HOA KỲ
• 4.3. GIẢI PHÁP THÍCH ỨNG HÀNG RÀO KỸ THUẬT TRONG THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI HÀNG NÔNG SẢN VIỆT NAM XUẤT KHẨU SANG THỊ TRƯỜNG HOA KỲ
• 4.3.1. Giải pháp đối với Hiệp hội ngành hàng
• 4.3.2. Giải pháp đối với doanh nghiệp
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ HÌNH
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Giải Pháp Kỹ Thuật Xuất Khẩu Hàng Hóa Toàn Cầu

Hội nhập kinh tế quốc tế và tự do hóa thương mại đang trở thành xu thế tất yếu, tác động mạnh mẽ đến nhiều mặt của đời sống xã hội, mang lại cơ hội phát triển cho tất cả quốc gia. Việt Nam có quan hệ ngoại giao với hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ. Về thương mại, Việt Nam có quan hệ buôn bán với 220 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hiện nay, Việt Nam đã tham gia đàm phán 17 Hiệp định FTA song phương và khu vực, trong đó có 12 FTA đã thực thi. Nhờ đó, xuất khẩu hàng hóa nói chung và xuất khẩu hàng hóa nông sản nói riêng trong những năm qua luôn có xu hướng gia tăng cả về số lượng, kim ngạch, mặt hàng và thị trường đối tác.

1.1. Tình hình xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam

Trong bối cảnh chung của thương mại nông nghiệp thế giới, Việt Nam đã từng bước khẳng định vị thế cường quốc về xuất khẩu hàng hóa nông sản. Hiện nông sản Việt Nam đã có mặt ở trên 180 quốc gia và vùng lãnh thổ. Việt Nam hiện đang đứng vị trí thứ 15 trên thế giới về xuất khẩu nông sản. Các thị trường xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản chính của Việt Nam là: Trung Quốc – 27,8%, Hoa Kỳ - 21,9%, EU – 11,4%, ASEAN – 9,8% và Nhật Bản – 8,7%.

1.2. Khó khăn và thách thức trong thương mại quốc tế

Năm 2019, thương mại nông, thủy sản thế giới có nhiều diễn biến phức tạp khi quan hệ ngoại giao, kinh tế giữa các nền kinh tế lớn trở nên căng thẳng và nhu cầu thấp kéo theo xu hướng quay lại tập trung vào thị trường nội địa, tăng cường sử dụng các biện pháp bảo hộ thương mại. Một số nước sẵn sàng vi phạm quy định của WT0 để bảo hộ sản xuất trong nước. Bối cảnh đó làm cho cạnh tranh ngày càng gay gắt, đặc biệt là đối với các mặt hàng nông, thủy sản.

II. Phân Tích Rào Cản Kỹ Thuật TBT Trong Xuất Khẩu Hiện Nay

Kim ngạch xuất khẩu nông, thủy sản của Việt Nam năm 2019 đạt gần 25,5 tỷ USD, giảm 4,2% so với năm 2018, trong đó hầu hết các mặt hàng trong nhóm đều tăng trưởng âm so với năm 2018. Về tỷ trọng trong tổng kim ngạch xuất khẩu, nhóm nông, thủy sản giảm chỉ còn chiếm 9,6% trong khi năm 2018 đạt tỷ trọng 10,9%. Riêng với Hoa Kỳ, tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản, thủy sản của Việt Nam vào Hoa Kỳ năm 2019 hơn 3,1 tỷ USD, chiếm khoảng 2,4% tổng kim ngạch nhập khẩu nông sản của Hoa Kỳ.

2.1. Rào cản kỹ thuật trong thương mại đối với hàng hóa

Hoa Kỳ là thị trường nhập khẩu nông sản hàng đầu thế giới với tổng giá trị nhập khẩu hàng nông sản năm 2019 vào khoảng 130 tỷ USD. Đây là thị trường đứng đầu của Việt Nam về xuất khẩu hạt tiêu, đứng thứ 2 về cà phê, thủy sản. Năm 2019 ghi nhận sự sụt giảm của một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực tại thị trường Hoa Kỳ như thủy sản giảm 9,5%, hạt điều giảm 15,1%, cà phê giảm 27,4%, hạt tiêu giảm 7,8%.

2.2. Luật lệ và quy định của Hoa Kỳ tác động đến xuất khẩu

Theo đánh giá chung hiện nay, xuất khẩu hàng hóa nông sản của Việt Nam vẫn chưa tương xứng với tiềm năng sản xuất và các cơ hội thị trường được mở ra thông qua việc ký kết các hiệp định thương mại tự do. Một trong những nguyên nhân quan trọng của hạn chế đó là các thị trường nhập khẩu chính của Việt Nam ngày càng đặt ra các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe đối với nông sản nhập khẩu. Hoa Kỳ là một trong số các thị trường lớn và trọng điểm của Việt Nam trong nhiều năm qua.

2.3. Tác động của FSMA và các quy định liên quan

Hoa Kỳ có nhiều quy định khá phức tạp về rào cản phi thuế, trong đó có hàng rào kỹ thuật trong thương mại (TBT) đối với hàng nông sản. Theo đó, hàng nông sản xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ phải tuân theo Luật Hiện đại hóa An toàn Thực phẩm (FSMA) được ban hành năm 2012, quy trình kiểm soát đối với các sản phẩm hàng hóa nông sản nhập khẩu vào Hoa Kỳ hết sức chặt chẽ.

III. Giải Pháp Kỹ Thuật Thích Ứng Rào Cản TBT trong Xuất Khẩu Nông Sản

Để đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa các sản phẩm nông nghiệp của nước ta sang thị trường Hoa Kỳ một cách hiệu quả và bền vững, một trong những vấn đề quan trọng đang đặt ra là làm thế nào để thích ứng tốt hơn và vượt qua hàng rào kỹ thuật trong thương mại. Giải pháp cần tập trung vào nâng cao chất lượng sản phẩm, tuân thủ quy trình sản xuất, đóng gói, nhãn mác theo chuẩn quốc tế, tìm hiểu kỹ thông tin thị trường và các quy định pháp lý liên quan.

3.1. Nâng cao năng lực tuân thủ tiêu chuẩn xuất khẩu

Doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ và quy trình sản xuất tiên tiến để đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm khắt khe của Hoa Kỳ. Áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như ISO 22000, HACCP để đảm bảo an toàn và chất lượng sản phẩm từ khâu sản xuất đến phân phối. Chứng nhận sản phẩm theo các tiêu chuẩn quốc tế giúp tăng cường uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

3.2. Ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm hiệu quả giúp doanh nghiệp chứng minh được nguồn gốc và quy trình sản xuất sản phẩm đáp ứng yêu cầu của thị trường Hoa Kỳ. Ứng dụng công nghệ blockchain trong truy xuất nguồn gốc giúp tăng cường tính minh bạch và tin cậy của thông tin sản phẩm. Công nghệ này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến nguồn gốc và an toàn thực phẩm.

3.3. Tăng cường hợp tác và liên kết chuỗi giá trị

Doanh nghiệp cần tăng cường hợp tác với các đối tác trong chuỗi giá trị, từ nhà cung cấp nguyên liệu đến nhà phân phối, để đảm bảo chất lượng sản phẩm và khả năng truy xuất nguồn gốc. Hợp tác với các hiệp hội ngành hàng để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau trong việc tuân thủ các quy định của thị trường Hoa Kỳ. Tham gia các chương trình hỗ trợ xuất khẩu của chính phủ và các tổ chức quốc tế để nâng cao năng lực cạnh tranh.

IV. Ứng Dụng Thương Mại Điện Tử Xuyên Biên Giới Cross border E commerce

Thương mại điện tử xuyên biên giới đang mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường Hoa Kỳ một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Sử dụng các nền tảng thương mại điện tử như Amazon, eBay, Alibaba để quảng bá và bán sản phẩm trực tiếp đến người tiêu dùng Hoa Kỳ. Xây dựng website bán hàng trực tuyến chuyên nghiệp và tối ưu hóa cho thị trường Hoa Kỳ. Tận dụng các công cụ marketing trực tuyến để tiếp cận khách hàng mục tiêu.

4.1. Xây dựng thương hiệu và uy tín trực tuyến

Doanh nghiệp cần xây dựng thương hiệu mạnh trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội để tạo dựng lòng tin với người tiêu dùng. Cung cấp thông tin sản phẩm đầy đủ, chính xác và hấp dẫn. Tích cực tham gia vào các hoạt động đánh giá, nhận xét của khách hàng để xây dựng uy tín và cải thiện chất lượng sản phẩm, dịch vụ.

4.2. Tối ưu hóa quy trình vận chuyển và logistics

Quy trình vận chuyển và logistics hiệu quả là yếu tố then chốt để đảm bảo giao hàng đúng hẹn và giảm thiểu chi phí. Hợp tác với các công ty logistics uy tín để cung cấp dịch vụ vận chuyển nhanh chóng, an toàn và chi phí hợp lý. Tối ưu hóa quy trình đóng gói và dán nhãn sản phẩm để đáp ứng yêu cầu của các hãng vận chuyển và hải quan Hoa Kỳ.

4.3. Quản lý rủi ro và bảo hiểm hàng hóa

Rủi ro trong xuất khẩu hàng hóa qua thương mại điện tử bao gồm rủi ro về thanh toán, vận chuyển, hàng hóa bị hư hỏng, mất mát. Doanh nghiệp cần mua bảo hiểm hàng hóa để phòng ngừa rủi ro và được bồi thường khi có sự cố xảy ra. Xây dựng quy trình quản lý rủi ro hiệu quả giúp giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp.

V. Đánh Giá Năng Lực Cạnh Tranh Xuất Khẩu Và Thị Trường Mục Tiêu

Việc đánh giá năng lực cạnh tranh xuất khẩu hàng hóa và nghiên cứu thị trường mục tiêu là vô cùng quan trọng trước khi đưa ra các quyết định xuất khẩu hàng hóa. Doanh nghiệp cần phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức (SWOT) để xác định vị thế của mình trên thị trường. Nghiên cứu kỹ nhu cầu, sở thích, thói quen tiêu dùng của khách hàng mục tiêu để đưa ra các sản phẩm, dịch vụ phù hợp. Phân tích đối thủ cạnh tranh để tìm ra lợi thế cạnh tranh và xây dựng chiến lược marketing hiệu quả.

5.1. Nghiên cứu thị trường và phân khúc khách hàng

Doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật thông tin về thị trường Hoa Kỳ, bao gồm các xu hướng tiêu dùng, quy định pháp lý, chính sách thương mại, để đưa ra các quyết định kinh doanh đúng đắn. Phân khúc khách hàng theo độ tuổi, giới tính, thu nhập, sở thích, địa lý để đưa ra các chiến dịch marketing phù hợp với từng nhóm khách hàng.

5.2. Xây dựng mạng lưới quan hệ và đối tác

Xây dựng mạng lưới quan hệ với các nhà nhập khẩu, nhà phân phối, hiệp hội ngành hàng, tổ chức xúc tiến thương mại tại Hoa Kỳ để mở rộng cơ hội kinh doanh. Tham gia các hội chợ triển lãm thương mại tại Hoa Kỳ để giới thiệu sản phẩm, tìm kiếm đối tác và học hỏi kinh nghiệm. Phát triển quan hệ với các cơ quan chính phủ, tổ chức phi chính phủ để được hỗ trợ về thông tin, tư vấn và tài chính.

5.3. Thích ứng với thay đổi chính sách và quy định

Thường xuyên theo dõi và cập nhật các thay đổi về chính sách, quy định của chính phủ Hoa Kỳ liên quan đến thương mại, xuất khẩu hàng hóa, an toàn thực phẩm, môi trường. Đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật để tránh bị xử phạt và ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Linh hoạt điều chỉnh chiến lược kinh doanh để thích ứng với các thay đổi của môi trường kinh doanh.

VI. Hỗ Trợ Từ Nhà Nước Và Hiệp Hội Trong Xuất Khẩu Hàng Hóa

Nhà nước và các hiệp hội đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua các rào cản kỹ thuật và tăng cường năng lực cạnh tranh xuất khẩu hàng hóa. Cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp về tài chính, thông tin, đào tạo, xúc tiến thương mại. Hiệp hội cần đóng vai trò là cầu nối giữa doanh nghiệp và chính phủ, cung cấp thông tin thị trường, tư vấn pháp lý, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tuân thủ các quy định.

6.1. Chính sách hỗ trợ tài chính và tín dụng xuất khẩu

Chính phủ cần cung cấp các gói hỗ trợ tài chính ưu đãi, giảm lãi suất vay, bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi từ các tổ chức tài chính quốc tế. Xây dựng quỹ bảo hiểm rủi ro xuất khẩu để bảo vệ doanh nghiệp khỏi các rủi ro về thanh toán, vận chuyển.

6.2. Cung cấp thông tin và đào tạo về tiêu chuẩn quốc tế

Nhà nước và các hiệp hội cần cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời về các tiêu chuẩn quốc tế, quy định pháp lý của thị trường Hoa Kỳ. Tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo chuyên đề về các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận các dịch vụ tư vấn, chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế.

6.3. Xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm

Tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, hội chợ triển lãm tại Hoa Kỳ để giới thiệu sản phẩm Việt Nam đến người tiêu dùng. Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm trên các phương tiện truyền thông trực tuyến và truyền thống. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia các đoàn khảo sát thị trường để tìm kiếm cơ hội kinh doanh và đối tác tiềm năng.