Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động cho vay vốn của ngân hàng thương mại đóng vai trò trung gian tài chính quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế thông qua việc cung cấp nguồn vốn cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất, tạo việc làm và gia tăng hiệu quả kinh doanh. Tại Bình Dương, theo số liệu năm 2022 từ Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh, có khoảng 79 tổ chức tín dụng hoạt động, tạo nên môi trường cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực cho vay khách hàng doanh nghiệp. VietinBank – Chi nhánh Bình Dương, với vị trí trung tâm thành phố và tập trung nhiều doanh nghiệp đa dạng quy mô, đang đối mặt với thách thức trong việc thu hút và giữ chân khách hàng vay vốn, đặc biệt trong bối cảnh tăng trưởng khách hàng mới chậm lại so với giai đoạn trước đại dịch Covid-19.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của khách hàng doanh nghiệp tại VietinBank Bình Dương, đo lường mức độ tác động của từng nhân tố và đề xuất các giải pháp quản trị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khách hàng doanh nghiệp đang vay vốn tại chi nhánh trong giai đoạn từ tháng 11/2022 đến tháng 01/2023. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc giúp ngân hàng cải thiện chính sách cho vay, nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng trưởng dư nợ, đồng thời đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngân hàng trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về hành vi khách hàng và quyết định tiêu dùng, bao gồm:

  • Thuyết hành vi dự định (Theory of Planned Behaviour) của Ajzen (1991), giải thích rằng xu hướng hành vi vay vốn chịu ảnh hưởng bởi thái độ, chuẩn chủ quan và kiểm soát hành vi cảm nhận của khách hàng doanh nghiệp.
  • Thuyết lựa chọn hợp lý (Rational Choice Theory), cho rằng khách hàng doanh nghiệp sẽ lựa chọn phương án vay vốn tối ưu nhất dựa trên các tiêu chí như lãi suất, phí, chính sách cho vay và dịch vụ.
  • Mô hình xu hướng tiêu dùng của Dodds và cộng sự (1991), nhấn mạnh vai trò của các tín hiệu ngoại sinh như giá cả, danh tiếng ngân hàng và sự thuận tiện trong giao dịch ảnh hưởng đến quyết định vay vốn.

Các khái niệm chính được nghiên cứu gồm: lãi suất và phí cho vay cạnh tranh, chính sách cho vay phù hợp, thái độ phục vụ của nhân viên tín dụng, sự thuận tiện trong giao dịch, danh tiếng ngân hàng và sự giới thiệu của bên thứ ba.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp định tính. Giai đoạn định tính bao gồm tổng hợp cơ sở lý thuyết, phỏng vấn chuyên gia và khách hàng doanh nghiệp để xây dựng thang đo chính thức. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 200 khách hàng doanh nghiệp đang vay vốn tại VietinBank Bình Dương bằng phương pháp chọn mẫu phi xác suất.

Dữ liệu thu thập được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 22.0. Độ tin cậy thang đo được kiểm định qua hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) xác định các biến độc lập và phụ thuộc. Mô hình hồi quy đa biến được sử dụng để đo lường mức độ tác động của các nhân tố đến quyết định vay vốn. Quá trình nghiên cứu diễn ra từ tháng 11/2022 đến tháng 01/2023, đảm bảo tính cập nhật và phù hợp với thực tế thị trường.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Lãi suất và phí cho vay cạnh tranh là nhân tố có tác động mạnh nhất đến quyết định vay vốn của khách hàng doanh nghiệp với hệ số tác động cao nhất trong mô hình hồi quy. Khoảng 85% khách hàng đánh giá đây là yếu tố quan trọng nhất khi lựa chọn ngân hàng vay vốn.

  2. Chính sách cho vay phù hợp đứng thứ hai về mức độ ảnh hưởng, chiếm khoảng 78% sự đồng thuận từ khách hàng. Các chính sách linh hoạt, phù hợp với đặc thù ngành nghề và quy mô doanh nghiệp giúp tăng khả năng tiếp cận vốn.

  3. Thái độ phục vụ của nhân viên tín dụng được đánh giá cao, với 72% khách hàng cho rằng thái độ thân thiện, chuyên nghiệp và hỗ trợ kịp thời là yếu tố thúc đẩy quyết định vay vốn.

  4. Sự thuận tiện trong giao dịch như vị trí chi nhánh, mạng lưới giao dịch rộng, khung giờ linh hoạt cũng có ảnh hưởng tích cực, chiếm tỷ lệ 68% trong các yếu tố được khách hàng quan tâm.

  5. Danh tiếng ngân hàng và sự giới thiệu của bên thứ ba có mức độ ảnh hưởng thấp hơn nhưng vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố niềm tin và tạo động lực lựa chọn vay vốn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò then chốt của lãi suất và phí cho vay trong quyết định vay vốn của doanh nghiệp. Nguyên nhân là do chi phí vay vốn ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền và lợi nhuận của doanh nghiệp. Chính sách cho vay linh hoạt giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn phù hợp với nhu cầu kinh doanh đặc thù.

Thái độ phục vụ của nhân viên tín dụng tạo dựng niềm tin và sự hài lòng, giảm thiểu rủi ro trong giao dịch, đồng thời nâng cao trải nghiệm khách hàng. Sự thuận tiện trong giao dịch giúp tiết kiệm thời gian và chi phí vận hành, đặc biệt quan trọng với doanh nghiệp có quy mô lớn và giao dịch thường xuyên.

Các dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố, hoặc bảng so sánh tỷ lệ đồng thuận của khách hàng đối với các yếu tố nghiên cứu, giúp minh họa rõ nét ưu tiên của khách hàng doanh nghiệp khi lựa chọn ngân hàng vay vốn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Điều chỉnh lãi suất và phí cho vay cạnh tranh: Ngân hàng cần xây dựng chính sách lãi suất linh hoạt, ưu đãi cho khách hàng doanh nghiệp có tiềm năng, đồng thời giảm thiểu các loại phí phát sinh không cần thiết nhằm tăng sức hấp dẫn. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban điều hành và phòng tín dụng.

  2. Phát triển chính sách cho vay đa dạng, phù hợp với từng phân khúc khách hàng: Thiết kế các sản phẩm vay vốn chuyên biệt cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp lớn, đáp ứng nhu cầu vốn lưu động và đầu tư dài hạn. Thời gian: 9 tháng; Chủ thể: Phòng sản phẩm và phát triển thị trường.

  3. Nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên tín dụng: Tổ chức đào tạo kỹ năng giao tiếp, chuyên môn nghiệp vụ và thái độ phục vụ khách hàng, xây dựng văn hóa phục vụ chuyên nghiệp, thân thiện. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Phòng nhân sự và đào tạo.

  4. Mở rộng mạng lưới chi nhánh và cải thiện tiện ích giao dịch: Tăng cường hệ thống chi nhánh, ATM, POS tại các khu vực trung tâm và khu công nghiệp, đồng thời kéo dài giờ làm việc để tạo thuận tiện tối đa cho khách hàng. Thời gian: 12 tháng; Chủ thể: Ban quản lý mạng lưới.

  5. Tăng cường truyền thông và xây dựng thương hiệu uy tín: Đẩy mạnh các chương trình giới thiệu, quảng bá dịch vụ vay vốn, phối hợp với các bên thứ ba như hiệp hội doanh nghiệp để tạo dựng niềm tin và mở rộng khách hàng tiềm năng. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Phòng marketing và quan hệ khách hàng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng thương mại: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm vay vốn, nâng cao năng lực cạnh tranh và tối ưu hóa quy trình cho vay.

  2. Nhân viên tín dụng và phòng kinh doanh: Áp dụng các kiến thức về yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn để cải thiện kỹ năng tư vấn, chăm sóc khách hàng và tăng tỷ lệ duyệt vay.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành tài chính ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực nghiệm để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Doanh nghiệp và khách hàng vay vốn: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn, từ đó lựa chọn ngân hàng phù hợp với nhu cầu và điều kiện kinh doanh của mình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Nhân tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến quyết định vay vốn của doanh nghiệp?
    Lãi suất và phí cho vay cạnh tranh là nhân tố quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sử dụng vốn và khả năng sinh lời của doanh nghiệp.

  2. Tại sao thái độ phục vụ của nhân viên tín dụng lại quan trọng?
    Nhân viên tín dụng là cầu nối giữa ngân hàng và khách hàng, thái độ chuyên nghiệp, thân thiện giúp tạo niềm tin, giảm rủi ro và nâng cao trải nghiệm vay vốn.

  3. Chính sách cho vay phù hợp gồm những yếu tố nào?
    Bao gồm các điều kiện vay linh hoạt, sản phẩm đa dạng, thủ tục đơn giản và phù hợp với đặc thù ngành nghề, quy mô doanh nghiệp.

  4. Sự thuận tiện trong giao dịch ảnh hưởng thế nào đến quyết định vay vốn?
    Thuận tiện giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí vận hành và tăng hiệu quả quản lý dòng tiền, từ đó thúc đẩy quyết định vay vốn tại ngân hàng.

  5. Danh tiếng ngân hàng có vai trò gì trong quyết định vay vốn?
    Danh tiếng tạo dựng niềm tin và uy tín, giúp khách hàng yên tâm khi lựa chọn ngân hàng, đặc biệt trong các giao dịch tài chính lớn và dài hạn.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định 7 nhân tố chính ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của khách hàng doanh nghiệp tại VietinBank Bình Dương, trong đó lãi suất và phí cho vay cạnh tranh có tác động mạnh nhất.
  • Chính sách cho vay phù hợp, thái độ phục vụ của nhân viên tín dụng và sự thuận tiện trong giao dịch cũng đóng vai trò quan trọng trong quyết định vay vốn.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để ngân hàng điều chỉnh chính sách, nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển sản phẩm vay vốn phù hợp với nhu cầu khách hàng.
  • Các đề xuất giải pháp hướng tới tăng trưởng dư nợ, thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện hữu trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.
  • Giai đoạn tiếp theo nên tập trung vào triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các chi nhánh khác để so sánh và hoàn thiện mô hình quản trị cho vay vốn doanh nghiệp.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo VietinBank Bình Dương cần tổ chức các buổi họp chuyên đề để triển khai các khuyến nghị, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả thực hiện trong 6-12 tháng tới nhằm đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững.