I. Một số vấn đề lý luận về các biện pháp bảo đảm tái hoà nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù
Chương đầu tiên của luận văn tập trung vào việc phân tích các vấn đề lý luận liên quan đến tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù. Khái niệm tái hòa nhập cộng đồng được định nghĩa rõ ràng, nhấn mạnh rằng đây là quá trình giúp người chấp hành án phạt tù quay trở lại cuộc sống bình thường sau khi đã hoàn thành hình phạt. Tái hòa nhập không chỉ đơn thuần là việc trở về với gia đình, mà còn bao gồm việc trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết để họ có thể hòa nhập vào xã hội một cách hiệu quả. Một trong những điểm quan trọng được đề cập là sự cần thiết phải có sự hỗ trợ từ các cơ quan nhà nước và tổ chức xã hội trong quá trình này. Theo nghiên cứu, tái hòa nhập cộng đồng không chỉ là trách nhiệm của bản thân người chấp hành án mà còn là nhiệm vụ của toàn xã hội. Điều này cho thấy rằng việc xây dựng một môi trường thân thiện và hỗ trợ cho người đã chấp hành án là rất quan trọng, nhằm tránh tình trạng tái phạm tội. Mặc dù pháp luật Việt Nam đã có những quy định cụ thể về biện pháp tái hòa nhập, nhưng thực tế vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề cần được giải quyết để đảm bảo hiệu quả của công tác này.
II. Khái niệm đặc điểm và ý nghĩa tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù
Trong phần này, luận văn đi sâu vào khái niệm và các đặc điểm của tái hòa nhập cộng đồng. Tái hòa nhập cộng đồng được hiểu là quá trình giúp người chấp hành xong án phạt tù trở về với xã hội, đồng thời trang bị cho họ những kỹ năng cần thiết để sống và làm việc. Đặc điểm của quá trình này bao gồm tính đa dạng trong các biện pháp hỗ trợ, từ giáo dục đến tạo việc làm. Ý nghĩa của tái hòa nhập không chỉ nằm ở việc giảm thiểu tình trạng tái phạm mà còn góp phần ổn định xã hội, tạo điều kiện cho những người từng phạm tội có cơ hội làm lại cuộc đời. Một nghiên cứu cho thấy, những người được hỗ trợ tái hòa nhập có tỷ lệ tái phạm thấp hơn hẳn so với những người không nhận được sự hỗ trợ. Điều này khẳng định rằng, việc đầu tư vào các chương trình tái hòa nhập là một cách hiệu quả để giảm thiểu tội phạm trong xã hội. Hơn nữa, tái hòa nhập cộng đồng còn giúp nâng cao nhận thức về pháp luật và trách nhiệm xã hội của người chấp hành án, từ đó xây dựng một xã hội văn minh hơn.
III. Quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng
Chương này phân tích các quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam liên quan đến tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù. Theo Nghị định số 49/2020/NĐ-CP, các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng bao gồm việc hỗ trợ về mặt giáo dục, nghề nghiệp và tâm lý cho người chấp hành án. Những quy định này được xây dựng nhằm tạo ra khung pháp lý rõ ràng cho việc thực hiện các biện pháp hỗ trợ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc áp dụng các quy định này vẫn còn nhiều hạn chế. Một số địa phương thiếu các chương trình cụ thể để triển khai các biện pháp này, dẫn đến việc người chấp hành án không nhận được sự hỗ trợ cần thiết. Hơn nữa, sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong việc thực hiện các biện pháp tái hòa nhập vẫn chưa đồng bộ, gây khó khăn trong công tác quản lý và giám sát. Điều này cho thấy cần có sự cải thiện trong việc thực thi pháp luật để đảm bảo hiệu quả của các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng.
IV. Thực tiễn áp dụng pháp luật và kiến nghị hoàn thiện pháp luật
Chương này đánh giá thực tiễn áp dụng các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng cho người chấp hành xong án phạt tù tại Việt Nam từ năm 2018 đến 2022. Các kết quả đạt được trong việc áp dụng các biện pháp này được phân tích, cho thấy một số địa phương đã có những mô hình thành công trong việc hỗ trợ tái hòa nhập. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều hạn chế như thiếu nguồn lực, nhân lực và sự tham gia của cộng đồng. Những tồn tại này dẫn đến việc không đạt được mục tiêu đề ra trong công tác tái hòa nhập. Tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật, bao gồm việc tăng cường phối hợp giữa các ban ngành, nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho người chấp hành án, và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong công tác tái hòa nhập. Việc thực hiện các giải pháp này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả của công tác tái hòa nhập mà còn góp phần xây dựng một xã hội an toàn và văn minh hơn.
