Tính Toán Đàn Hồi Khí Động Cánh Máy Bay Tại Trường Đại Học Bách Khoa Hà Nội

• Tác giả: Bùi Trần Trung
• Người hướng dẫn: PGS. Hoàng Thị Bích Ngọc
• Trường học: Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
• Chuyên ngành: Cơ học kỹ thuật
• Đề tài: Tính Toán Đàn Hồi Khí Động Ứng Dụng Đối Với Cánh Khí Động
• Loại tài liệu: luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2008
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI NÓI ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG
• 1.1. Đối tượng nghiên cứu của đàn hồi khí động
• 1.2. Sơ lược lịch sử phát triển và nghiên cứu vấn đề đàn hồi khí động
• 1.3. Đối tượng nghiên cứu và phân loại các hiện tượng đàn hồi khí động
• 1.4. Phân loại về bản chất chung của các hiện tượng đàn hồi khí động
• 1.4.1. Hiện tượng phá hủy đàn hồi khí động tĩnh
• 1.4.2. Các hiện tượng đàn hồi khí động động
• 1.4.2.1. Hiện tượng “rung lắc” tự kích (flutter)
• 1.4.2.2. Hiện tượng “rung lắc” cưỡng bức (bafting)
• 1.4.2.3. Hiện tượng phản ứng động lực
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ĐÀN HỒI KHÍ ĐỘNG TĨNH
• 2.1. Các hệ trục tọa độ và các khái niệm cơ bản của khí động đàn hồi
• 2.2. “Tiết diện mô hình” và sự xoắn phá hủy của “tiết diện mô hình”
• 2.3. Phương trình cân bằng momen quanh trục Cy
• 2.4. Độ cứng khí động
• 2.5. Vận tốc và áp suất động khi xảy ra sự mất ổn định
• 2.6. Xoắn phá hủy cánh có sải cánh lớn
• 3. CHƯƠNG 3: TÍNH TOÁN LỰC KHÍ ĐỘNG
• 3.1. Các phương trình cơ bản của khí động học
• 3.2. Kết quả tính toán lực khí động 3D
• 3.3. Mô tả bài toán
• 3.4. Các kết quả tính toán
• 4. CHƯƠNG 4: TÍNH TOÁN ĐÀN HỒI KHÍ ĐỘNG
• 4.1. Phương pháp tính toán lực đàn hồi khí động
• 4.2. Bài toán tương tác khí động đàn hồi
• 4.3. Cánh NACA 0006 so sánh với kết quả tính toán [5]
• 4.4. Cánh chữ nhật profil NACA 0012
• 4.5. Lập trình tính chuyển vị uốn và góc xoắn
• KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Tính Toán Đàn Hồi Khí Động Cánh Máy Bay

Bài toán tính toán đàn hồi khí động cho cánh máy bay là một lĩnh vực quan trọng trong kỹ thuật hàng không, kết hợp giữa khí động lực học, cơ học kết cấu và động lực học. Mục tiêu là dự đoán và phân tích sự tương tác giữa lực khí động tác dụng lên cánh và biến dạng đàn hồi của cánh. Sự biến dạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến hiệu suất khí động học, độ ổn định và độ bền của máy bay. Các phần mềm như ANSYS được sử dụng rộng rãi để mô phỏng và phân tích các hiện tượng này. Theo luận văn Thạc sỹ của Bùi Trần Trung, việc tính toán này bao gồm việc tính lực khí động phân bố và tính toán sự biến dạng đàn hồi. Việc hiểu rõ và dự đoán chính xác tương tác này là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả hoạt động của máy bay.

1.1. Bản Chất Của Tương Tác Khí Động Đàn Hồi

Sự tương tác này xảy ra do lực khí động, gây ra bởi dòng không khí xung quanh cánh, làm biến dạng cánh. Biến dạng này thay đổi hình dạng khí động học của cánh, từ đó ảnh hưởng đến lực khí động. Vòng lặp này tạo ra một hệ thống phức tạp mà cần được phân tích cẩn thận. Biến dạng có thể là uốn, xoắn hoặc kết hợp cả hai. Luận văn Thạc sỹ Cơ học kỹ thuật khóa 2006-2008 đề cập đến việc cánh chịu lực nâng lớn, lớn hơn tổng trọng lượng của toàn bộ máy bay.

1.2. ANSYS trong Bài Toán Mô Phỏng Khí Động Lực Học Cánh Máy Bay

ANSYS cung cấp một bộ công cụ mạnh mẽ để mô phỏng và phân tích khí động lực học và cơ học kết cấu. Các module như ANSYS Fluent có thể được sử dụng để giải các phương trình Navier-Stokes, mô tả dòng chảy không khí xung quanh cánh. Module ANSYS Mechanical có thể được sử dụng để phân tích sự biến dạng và ứng suất trong cánh dưới tác dụng của lực khí động. Việc kết hợp hai module này cho phép mô phỏng tương tác giữa cấu trúc và dòng chảy (FSI).

II. Thách Thức Trong Tính Toán Đàn Hồi Khí Động Cánh Máy Bay

Việc tính toán đàn hồi khí động đặt ra nhiều thách thức do tính phức tạp của bài toán. Các yếu tố như hình dạng cánh, vật liệu, điều kiện bay và mô hình turbulence đều ảnh hưởng đến kết quả. Sự chính xác của mô hình phụ thuộc vào độ chính xác của các mô hình khí động học và cơ học kết cấu, cũng như khả năng giải quyết các phương trình phi tuyến. Ngoài ra, việc xác thực kết quả mô phỏng bằng các thí nghiệm thực tế cũng là một thách thức lớn. Theo luận văn gốc, có thể xảy ra hiện tượng xoắn phá hủy cánh khi cánh không đủ độ cứng.

2.1. Đánh Giá Ảnh Hưởng Của Biến Dạng Cánh Máy Bay

Biến dạng cánh có thể ảnh hưởng đến sức nâng, lực cản và hiệu suất khí động học của máy bay. Ví dụ, sự xoắn cánh có thể làm giảm góc tấn công hiệu quả, dẫn đến giảm sức nâng. Ngược lại, sự uốn cánh có thể làm tăng diện tích cánh, dẫn đến tăng lực cản. Việc dự đoán và kiểm soát các ảnh hưởng này là rất quan trọng để tối ưu hóa hiệu suất máy bay.

2.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Độ Chính Xác Mô Phỏng ANSYS

Độ chính xác của mô phỏng ANSYS phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm chất lượng lưới (mesh), lựa chọn mô hình turbulence, và các tham số vật liệu. Lưới phải đủ mịn để giải quyết các gradient lớn trong dòng chảy và ứng suất. Mô hình turbulence phải phù hợp với điều kiện dòng chảy cụ thể. Các tham số vật liệu phải được xác định chính xác. Theo tài liệu, kết quả mút cánh có biên độ chuyển vị lớn nhất (theo phương sải cánh).

2.3. Vấn Đề Tối Ưu Hóa Lưới Mesh trong ANSYS

Việc tạo mesh cánh máy bay ANSYS là một bước quan trọng trong quá trình mô phỏng. Lưới phải đủ mịn ở các vùng quan trọng, như mép cánh và khu vực có gradient lớn, để đảm bảo độ chính xác. Tuy nhiên, lưới quá mịn có thể làm tăng đáng kể thời gian tính toán. Cần có sự cân bằng giữa độ chính xác và hiệu suất tính toán khi tạo lưới. Việc sử dụng các kỹ thuật như mesh adaptation có thể giúp tối ưu hóa lưới.

III. Phương Pháp Tính Toán Đàn Hồi Khí Động Với ANSYS Fluent

Một phương pháp phổ biến để tính toán đàn hồi khí động là sử dụng phương pháp tương tác giữa cấu trúc và dòng chảy (FSI) trong ANSYS. Phương pháp này liên kết một solver CFD (Computational Fluid Dynamics) như ANSYS Fluent với một solver FEM (Finite Element Method) như ANSYS Mechanical. ANSYS Fluent tính toán lực khí động trên bề mặt cánh, sau đó lực này được truyền sang ANSYS Mechanical để tính toán sự biến dạng. Sự biến dạng này sau đó được truyền trở lại ANSYS Fluent để cập nhật hình dạng cánh và tiếp tục quá trình lặp. Theo luận văn của Bùi Trần Trung, có thể đối chiếu kết quả với phần mềm FLUENT và kiểm chứng với kết quả đã được công bố là tính toán lập trình theo phương pháp các điểm kỳ dị.

3.1. Quy Trình Mô Phỏng Tương Tác Khí Động Sử Dụng ANSYS

Quy trình bao gồm các bước sau: (1) Tạo hình học cánh và lưới trong ANSYS. (2) Thiết lập và chạy mô phỏng CFD trong ANSYS Fluent để tính toán lực khí động. (3) Chuyển lực khí động sang ANSYS Mechanical. (4) Thiết lập và chạy phân tích FEM trong ANSYS Mechanical để tính toán sự biến dạng. (5) Chuyển sự biến dạng trở lại ANSYS Fluent và lặp lại quá trình cho đến khi đạt được sự hội tụ. Cần đảm bảo tiêu chí Convergent criterion ANSYS.

3.2. Lựa Chọn Mô Hình Turbulence Phù Hợp Cho CFD Cánh Máy Bay

Việc lựa chọn mô hình turbulence phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo độ chính xác của mô phỏng CFD. Các mô hình phổ biến bao gồm k-epsilon, k-omega SST và Reynolds Stress Models (RSM). Mô hình k-epsilon phù hợp cho dòng chảy có số Reynolds cao, trong khi mô hình k-omega SST phù hợp cho dòng chảy có số Reynolds thấp và có sự tách lớp biên. RSM là mô hình phức tạp nhất và phù hợp cho dòng chảy có tính anisotropic. Theo tài liệu, các mô hình turbulence model (k-epsilon, SST) là phổ biến.

3.3. Xác Định Điều Kiện Biên Trong ANSYS Fluent

Cần xác định các điều kiện biên phù hợp cho mô phỏng trong ANSYS Fluent, bao gồm vận tốc dòng vào, áp suất dòng ra, và điều kiện tường. Các điều kiện biên này phải phản ánh chính xác điều kiện bay thực tế. Ví dụ, có thể sử dụng điều kiện vận tốc dòng vào để mô phỏng tốc độ bay, và điều kiện áp suất dòng ra để mô phỏng áp suất khí quyển. Điều kiện tường phải được xác định phù hợp với loại tường (ví dụ, tường trơn, tường nhám).

IV. Ứng Dụng Tính Toán Đàn Hồi Khí Động Trong Thiết Kế

Tính toán đàn hồi khí động có nhiều ứng dụng quan trọng trong thiết kế cánh máy bay. Nó cho phép kỹ sư dự đoán và kiểm soát sự biến dạng cánh, tối ưu hóa hiệu suất khí động học, và đảm bảo tính ổn định và độ bền của cánh. Ngoài ra, nó cũng có thể được sử dụng để thiết kế các hệ thống điều khiển chủ động, có khả năng bù đắp cho sự biến dạng cánh. Luận văn đề cập đến việc xác định ứng suất nguy hiểm cho những định hướng sơ bộ về kết cấu.

4.1. Tối Ưu Hóa Cánh Máy Bay Bằng Cách Nào

Tính toán đàn hồi khí động có thể được sử dụng để tối ưu hóa cánh máy bay bằng cách điều chỉnh hình dạng, vật liệu và cấu trúc của cánh. Mục tiêu là tối đa hóa sức nâng, giảm lực cản, và giảm thiểu ứng suất và biến dạng. Các thuật toán tối ưu hóa có thể được sử dụng để tìm ra cấu hình cánh tối ưu đáp ứng các yêu cầu thiết kế.

4.2. Đảm Bảo Tính Ổn Định Cánh Máy Bay Sử Dụng ANSYS

Tính toán đàn hồi khí động có thể được sử dụng để đảm bảo tính ổn định của cánh bằng cách phân tích các chế độ rung động và hiện tượng flutter. ANSYS có thể được sử dụng để tính toán tần số dao động riêng của cánh và dự đoán tốc độ flutter. Các biện pháp thiết kế có thể được thực hiện để tăng tần số dao động riêng và tăng tốc độ flutter.

4.3. Phân Tích Ứng Suất Cánh Máy Bay để Đảm Bảo Độ Bền

Phân tích ứng suất là một phần quan trọng của quá trình thiết kế. ANSYS Mechanical có thể được sử dụng để tính toán phân bố ứng suất trong cánh dưới tác dụng của lực khí động. Điều này cho phép kỹ sư xác định các vùng có ứng suất cao và thực hiện các biện pháp thiết kế để giảm ứng suất và đảm bảo độ bền của cánh. Theo tài liệu, có thể xác định ứng suất nguy hiểm cho những định hướng sơ bộ về kết cấu.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Về Tính Toán Đàn Hồi Khí Động Cánh

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tính toán đàn hồi khí động có thể cải thiện đáng kể hiệu suất khí động học, tính ổn định và độ bền của cánh máy bay. Ví dụ, các cánh được thiết kế bằng phương pháp này có thể có sức nâng cao hơn, lực cản thấp hơn và tốc độ flutter cao hơn so với các cánh được thiết kế bằng phương pháp truyền thống. Kết quả trong luận văn cho thấy ứng suất lớn nhất đều nằm ở gốc cánh.

5.1. So Sánh Kết Quả Mô Phỏng với Dữ Liệu Thực Nghiệm

Để đảm bảo độ tin cậy của mô phỏng ANSYS, cần so sánh kết quả mô phỏng với dữ liệu thực nghiệm. Dữ liệu thực nghiệm có thể được thu thập từ các thử nghiệm trong hầm gió hoặc các chuyến bay thử nghiệm. Sự phù hợp giữa kết quả mô phỏng và dữ liệu thực nghiệm là bằng chứng cho thấy mô hình và phương pháp tính toán là chính xác. Theo luận văn gốc, kết quả được so sánh với phần mềm FLUENT và kiểm chứng với kết quả đã được công bố là tính toán lập trình theo phương pháp các điểm kỳ dị.

5.2. Đánh Giá Ảnh Hưởng Của Vật Liệu Cánh Máy Bay

Vật liệu cánh có ảnh hưởng đáng kể đến tính đàn hồi khí động. Các vật liệu có độ cứng cao hơn sẽ ít bị biến dạng hơn, trong khi các vật liệu có độ cứng thấp hơn sẽ dễ bị biến dạng hơn. Việc lựa chọn vật liệu phù hợp phụ thuộc vào yêu cầu thiết kế cụ thể, bao gồm sức nâng, lực cản, tốc độ flutter và khối lượng. Theo tài liệu, phía trên cánh chịu ứng suất nén, phía dưới cánh chịu ứng suất kéo.

VI. Hướng Phát Triển Của Tính Toán Đàn Hồi Khí Động Cánh Máy Bay

Hướng phát triển của tính toán đàn hồi khí động bao gồm việc phát triển các mô hình và phương pháp tính toán chính xác hơn, cũng như tích hợp các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo và học máy. Mục tiêu là tạo ra các công cụ thiết kế mạnh mẽ hơn, cho phép kỹ sư thiết kế các cánh máy bay có hiệu suất cao hơn, ổn định hơn và bền hơn. Các phương pháp mới cũng cần giảm thiểu thời gian tính toán.

6.1. Ứng Dụng Trí Tuệ Nhân Tạo Trong Tính Toán Đàn Hồi Khí Động

Trí tuệ nhân tạo và học máy có thể được sử dụng để cải thiện độ chính xác và hiệu quả của tính toán đàn hồi khí động. Ví dụ, các mô hình học máy có thể được huấn luyện để dự đoán lực khí động và sự biến dạng cánh dựa trên dữ liệu mô phỏng và dữ liệu thực nghiệm. Điều này có thể giảm thiểu thời gian tính toán và cải thiện độ chính xác của dự đoán.

6.2. Phát Triển Các Phương Pháp Mô Phỏng Đa Tỷ Lệ Hiệu Quả

Các phương pháp mô phỏng đa tỷ lệ cho phép mô phỏng các hiện tượng xảy ra ở các tỷ lệ không gian và thời gian khác nhau. Ví dụ, mô phỏng dòng chảy turbulence yêu cầu lưới mịn và bước thời gian nhỏ, trong khi mô phỏng sự biến dạng cánh có thể được thực hiện với lưới thô hơn và bước thời gian lớn hơn. Các phương pháp mô phỏng đa tỷ lệ có thể giảm thiểu thời gian tính toán mà vẫn đảm bảo độ chính xác.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của ngành hàng không, nhu cầu vận chuyển bằng đường không tại Việt Nam ngày càng tăng, kéo theo yêu cầu nâng cao độ an toàn và hiệu suất bay. Đàn hồi khí động, một lĩnh vực nghiên cứu quan trọng trong cơ học kỹ thuật hàng không, tập trung vào biến dạng đàn hồi của cánh máy bay dưới tác dụng của lực khí động phân bố liên tục trong quá trình bay. Cánh máy bay chịu lực nâng khí động lớn hơn tổng trọng lượng máy bay, do đó việc tính toán chính xác lực khí động và biến dạng đàn hồi cánh là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn và hiệu quả thiết kế.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là thực hiện tính toán đàn hồi khí động tĩnh cho cánh khí động, sử dụng phần mềm mô phỏng ANSYS CFX và FLUENT để tính toán lực khí động 3D, đồng thời ứng dụng ANSYS Multiphysics để phân tích ứng xử kết cấu cánh dưới tải khí động. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các cánh chữ nhật với các profile NACA phổ biến, trong khoảng thời gian 2006-2008 tại Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội. Kết quả nghiên cứu cung cấp số liệu chính xác về phân bố lực khí động, chuyển vị uốn, góc xoắn và ứng suất trên cánh, góp phần nâng cao hiểu biết về hiện tượng đàn hồi khí động và hỗ trợ thiết kế kết cấu cánh máy bay an toàn, hiệu quả.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình cơ bản của khí động học và cơ học kết cấu, bao gồm:

• Lý thuyết đàn hồi khí động tĩnh: Tương tác giữa lực khí động và lực đàn hồi được mô hình hóa qua phương trình cân bằng mômen quanh trục xoắn của tiết diện cánh, với các tham số như môđun đàn hồi (E), môđun đàn hồi trượt (G), mômen quán tính (I, J), và khoảng cách giữa trục đàn hồi và trục khí động (e). Hiện tượng xoắn phá hủy cánh được phân tích dựa trên điều kiện mất ổn định khi tổng độ cứng (K + Ka) bằng không, trong đó Ka là độ cứng khí động phụ thuộc vận tốc bay và hình học cánh.

• Mô hình khí động học 3D: Giải hệ phương trình vi phân chuyển động của chất lỏng nén được, bao gồm phương trình liên tục, phương trình động lượng, phương trình năng lượng và phương trình trạng thái khí lý tưởng. Các đặc trưng khí động như lực nâng (L), lực cản (D), hệ số áp suất (Cp) được xác định dựa trên phân bố áp suất trên bề mặt cánh.

• Mô hình tương tác chất lỏng - kết cấu (FSI): Phân tích tương tác hai chiều giữa lực khí động và biến dạng kết cấu cánh, sử dụng thuật toán kết nối giữa ANSYS CFX (tính toán khí động) và ANSYS Multiphysics (tính toán kết cấu). Thuật toán này cho phép cập nhật liên tục áp suất khí động và biến dạng cánh trong từng bước thời gian, phản ánh chính xác hiện tượng đàn hồi khí động.

Các khái niệm chính bao gồm: lực khí động phân bố, chuyển vị uốn, góc xoắn, ứng suất Von-Mises, mômen uốn và mômen xoắn, hệ số lực nâng Cz, góc tới α, và vận tốc Mach.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ các mô phỏng số sử dụng phần mềm ANSYS CFX và FLUENT để tính toán lực khí động 3D trên các cánh chữ nhật với profile NACA 0006, 0012, 2312 ở các góc tới và vận tốc khác nhau. Kết quả được so sánh và kiểm chứng với các phương pháp lập trình theo phương pháp các điểm kỳ dị đã công bố nhằm đảm bảo độ chính xác.

Phương pháp phân tích bao gồm:

• Tính toán lực khí động phân bố trên cánh bằng giải hệ phương trình khí động học nén được trong ANSYS CFX và FLUENT.

• Tính toán biến dạng đàn hồi tĩnh của cánh rỗng có hai dầm chữ I tăng cường bằng ANSYS Multiphysics, với điều kiện ngàm một đầu tại gốc cánh.

• Kết nối tương tác hai chiều (2-Way FSI) giữa ANSYS CFX và ANSYS Multiphysics để mô phỏng sự biến dạng cánh dưới tải khí động thay đổi theo vận tốc và góc tới.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các mô hình cánh kích thước thực tế (ví dụ: sải cánh 5-10 m, dây cung 1-4 m), với các trường hợp vận tốc bay tương ứng Mach từ 0.2 đến 0.7 và góc tới từ 0° đến 6°. Phương pháp chọn mẫu dựa trên các profile NACA tiêu chuẩn và các điều kiện bay phổ biến nhằm đảm bảo tính đại diện và ứng dụng thực tiễn.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong khóa học 2006-2008, với các bước chuẩn bị mô hình, chạy mô phỏng, phân tích kết quả và so sánh đối chiếu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Độ chính xác của tính toán lực khí động 3D: Kết quả phân bố áp suất và lực khí động trên cánh chữ nhật với profile NACA 0012 và 2312 ở các góc tới 0° và 4° được tính bằng ANSYS CFX và FLUENT cho thấy sự tương đồng cao với kết quả lập trình theo phương pháp các điểm kỳ dị. Ví dụ, áp suất tại gốc cánh đạt giá trị lớn nhất, giảm dần về phía mút cánh, với sai số dưới 5% giữa các phương pháp.

2. Ảnh hưởng của vận tốc và góc tới đến lực khí động: Khi vận tốc tăng từ Mach 0.4 đến 0.7 ở góc tới 4°, độ chênh áp suất giữa lưng và bụng cánh tăng rõ rệt, làm tăng lực nâng. Tương tự, khi góc tới tăng từ 0° đến 6° ở Mach 0.5, lực nâng cũng tăng đáng kể, thể hiện qua sự gia tăng hệ số áp suất Cp trên bề mặt cánh.

3. Biến dạng và ứng suất của cánh dưới tải khí động: Phân tích cánh rỗng NACA 0012 với hai dầm chữ I cho thấy mút cánh có biên độ chuyển vị uốn lớn nhất, đạt khoảng 12 cm ở Mach 0.6 và góc tới 4°. Ứng suất Von-Mises tập trung chủ yếu tại gốc cánh, với phần trên cánh chịu ứng suất nén và phần dưới chịu ứng suất kéo, phản ánh đúng cơ chế chịu lực của kết cấu.

4. Vận tốc tới hạn của hiện tượng xoắn phá hủy cánh: Tính toán vận tốc tới hạn xoắn phá hủy cánh chữ nhật với các thông số kết cấu cho kết quả khoảng 312 m/s, tương ứng với điều kiện mất ổn định khi tổng độ cứng khí động và kết cấu bằng không. Đây là thông số quan trọng để thiết kế cánh tránh hiện tượng phá hủy do xoắn khí động.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hiện tượng biến dạng và ứng suất tập trung tại gốc cánh là do lực khí động phân bố lớn nhất tại khu vực này, đồng thời gốc cánh là điểm ngàm cố định chịu mômen uốn và xoắn lớn. Sự gia tăng lực nâng khi vận tốc và góc tới tăng phù hợp với lý thuyết khí động học và các nghiên cứu trước đây, khẳng định tính đúng đắn của mô hình và phương pháp tính toán.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả chuyển vị uốn và góc xoắn của luận văn tương đồng với các báo cáo về cánh NACA 0006 và 0012, chứng tỏ phần mềm ANSYS và phương pháp tương tác FSI được áp dụng hiệu quả. Việc xác định vận tốc tới hạn xoắn phá hủy cánh cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế kết cấu cánh có độ cứng phù hợp, tránh các tai nạn do hiện tượng đàn hồi khí động.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ phân bố áp suất dọc theo sải cánh, đồ thị chuyển vị uốn và góc xoắn theo chiều sải, cũng như bản đồ ứng suất Von-Mises trên mặt cánh, giúp trực quan hóa ảnh hưởng của các tham số khí động và kết cấu.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường độ cứng kết cấu cánh: Thiết kế và sử dụng các dầm chữ I hoặc cấu trúc gia cường hợp lý để nâng cao độ cứng chống uốn và xoắn, giảm thiểu biến dạng và nguy cơ phá hủy. Mục tiêu giảm chuyển vị uốn mút cánh dưới 10 cm ở vận tốc bay tối đa trong vòng 2 năm, do các nhà thiết kế kết cấu thực hiện.

2. Điều chỉnh vị trí trục đàn hồi: Di chuyển trục đàn hồi gần trục khí động hơn (giảm khoảng cách e) để tăng độ ổn định khí động, hạn chế hiện tượng xoắn phá hủy. Thời gian thực hiện trong giai đoạn thiết kế ban đầu, phối hợp giữa nhóm khí động học và kết cấu.

3. Ứng dụng mô phỏng tương tác FSI trong thiết kế: Áp dụng quy trình mô phỏng tương tác hai chiều giữa khí động và kết cấu bằng ANSYS CFX và Multiphysics để đánh giá chính xác biến dạng và ứng suất trong quá trình bay, giúp tối ưu hóa thiết kế. Khuyến nghị triển khai thường xuyên trong các dự án phát triển máy bay mới.

4. Giám sát vận tốc bay và góc tới trong khai thác: Đặt giới hạn vận tốc bay dưới vận tốc tới hạn xoắn phá hủy (khoảng 312 m/s) và kiểm soát góc tới để tránh các hiện tượng mất ổn định khí động. Các hãng hàng không và phi công cần được đào tạo và áp dụng trong vận hành bay hàng ngày.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà thiết kế kết cấu máy bay: Sử dụng kết quả tính toán và mô hình đàn hồi khí động để thiết kế cánh có độ cứng phù hợp, đảm bảo an toàn và hiệu suất bay.

2. Kỹ sư khí động học: Áp dụng phương pháp mô phỏng lực khí động 3D và tương tác FSI để phân tích và tối ưu hóa lực nâng, lực cản, cũng như ảnh hưởng của biến dạng kết cấu.

3. Nhà nghiên cứu khoa học hàng không: Tham khảo các lý thuyết, mô hình và kết quả thực nghiệm để phát triển nghiên cứu sâu hơn về hiện tượng đàn hồi khí động và các hiện tượng rung lắc tự kích.

4. Học viên, sinh viên ngành cơ khí hàng không: Tài liệu tham khảo quý giá cho việc học tập, nghiên cứu và thực hành về cơ học kết cấu, khí động học và mô phỏng số trong ngành hàng không.

Câu hỏi thường gặp

1. Đàn hồi khí động là gì và tại sao quan trọng?
   Đàn hồi khí động là biến dạng đàn hồi của cánh máy bay dưới tác dụng lực khí động phân bố liên tục. Nó quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn bay, hiệu suất và tuổi thọ kết cấu cánh.

2. Phần mềm ANSYS CFX và FLUENT có gì khác biệt trong tính toán khí động?
   Cả hai đều giải hệ phương trình khí động học, nhưng ANSYS CFX tích hợp tốt với ANSYS Multiphysics cho bài toán tương tác FSI, trong khi FLUENT mạnh về mô phỏng dòng chảy phức tạp. Kết quả của cả hai phần mềm được so sánh và cho độ chính xác tương đương trong nghiên cứu này.

3. Hiện tượng xoắn phá hủy cánh xảy ra khi nào?
   Xoắn phá hủy cánh xảy ra khi vận tốc bay đạt tới vận tốc tới hạn, làm tổng độ cứng khí động và kết cấu bằng không, dẫn đến góc xoắn tăng vô hạn và phá hủy kết cấu.

4. Làm thế nào để giảm thiểu hiện tượng xoắn phá hủy?
   Tăng độ cứng kết cấu, giảm khoảng cách giữa trục đàn hồi và trục khí động, và kiểm soát vận tốc bay dưới vận tốc tới hạn là các biện pháp hiệu quả.

5. Tương tác hai chiều (2-Way FSI) trong mô phỏng có lợi ích gì?
   Tương tác hai chiều cho phép mô phỏng chính xác sự ảnh hưởng qua lại giữa lực khí động và biến dạng kết cấu, giúp dự đoán chính xác hơn hiện tượng đàn hồi khí động và tối ưu thiết kế.

Kết luận

• Luận văn đã thực hiện thành công tính toán lực khí động 3D và đàn hồi khí động tĩnh cho cánh máy bay sử dụng phần mềm ANSYS và FLUENT, với kết quả được kiểm chứng và so sánh chặt chẽ.
• Phân bố lực khí động và biến dạng cánh được xác định rõ ràng, với chuyển vị uốn lớn nhất tại mút cánh và ứng suất tập trung tại gốc cánh.
• Vận tốc tới hạn xoắn phá hủy cánh được xác định khoảng 312 m/s, là thông số quan trọng cho thiết kế và vận hành an toàn.
• Phương pháp tương tác hai chiều FSI được áp dụng hiệu quả, mở ra hướng nghiên cứu và ứng dụng trong thiết kế máy bay hiện đại.
• Đề xuất các giải pháp tăng cường độ cứng kết cấu, điều chỉnh vị trí trục đàn hồi và kiểm soát vận tốc bay nhằm nâng cao an toàn và hiệu quả bay.

Tiếp theo, nghiên cứu có thể mở rộng sang tính toán đàn hồi khí động động và các hiện tượng rung lắc tự kích để hoàn thiện hơn mô hình an toàn kết cấu cánh. Đề nghị các nhà nghiên cứu và kỹ sư hàng không áp dụng kết quả và phương pháp luận này trong thiết kế và vận hành thực tế nhằm nâng cao chất lượng và độ tin cậy của máy bay.

Hành động ngay: Khuyến khích các đơn vị thiết kế và đào tạo kỹ thuật hàng không tích hợp mô phỏng tương tác FSI vào quy trình làm việc để nâng cao hiệu quả và an toàn trong ngành hàng không.